Sprawiedliwość (i niesprawiedliwość), której eksplikacji poświęcony jest niniejszy tekst, to jedna z istotnych wartości (i antywartości) moralnych i społecznych. Analiza wypowiedzi gimnazjalistów, zmierzająca do wydobycia odcieni znaczeniowych wskazanych słów, a jednocześnie próba dotarcia do sposobów konceptualizacji tych pojęć przez nastoletnią młodzież, ujawnia także cały szereg znaczeń peryferyjnych, związanych zarówno z „poczuciem sprawiedliwości” jako jednym z celów socjalizacji, wychowania i edukacji, ale także młodzieńczym „odczuwaniem” (nie)sprawiedliwości. Wyniki uporządkowano za pomocą schematów konceptualnych, oddających najczęściej ujawniające się w badanych wypowiedziach konotacje kontekstowe (co nastolatkowie mają na myśli, używając danego słowa): sprawiedliwość — wartość, sprawiedliwość — równość, sprawiedliwość — kompromis, niesprawiedliwość — krzywda, niesprawiedliwość — cierpienie.
EN
Justice (and injustice), which explication this text is dedicated to, is one of the important moral and social values (and counter-values). The analysis of junior high school students’ expressions aims at grasping the shades of meaning of given words, and finding the way teenagers conceptualize them. It reveals a wide range of peripheral meanings, related both to the “sense of justice” as one of the objectives of socialization, upbringing and education; as well as to youthful “feeling” of (in)justice. The results are ordered by conceptual schemes, giving context connotations (which is what teens are thinking of while using the words): justice is a value, justice is an equality, justice is a compromise, injustice is harm, injustice is suffering.
Niniejszy artykuł służy przybliżeniu mechanizmów procesu współczesnej stereotypizacji na przykładzie stereotypu madki i szerzej traktowanego – madkizmu, których geneza ma charakter internetowy. Ich źródłem są internetowe grupy/ społeczności określane jako „antymadkowe”, które reprodukują treści (komunikaty) nawiązujące do uproszczonych i jednostronnych umysłowych reprezentacji dotyczących tej kategorii społecznej. Materiał badawczy pochodzi z empirycznego rekonesansu przeprowadzonego wśród członków grup zamkniętych oraz na publicznych stronach facebookowych wskazanych zagadnień. W celach analitycznych złożono podkorpus z 500 screenshotami, wskazano kluczowe obszary leksykalno-semantyczne, stworzono w ich obrębie listy frekwencyjne oraz dokonano interpretacji znaczeń w ramach głównych profili (biologicznego, społecznego, psycho-emocjonalnego, bytowego, religijnego). Rekonesans badawczy ujawnił powtarzalność i schematyzację treści określanych jako madkowe, których upowszechnieniu przez społeczności antymadkowe towarzyszyły motywacje ludyczne. Niniejszy artykuł omawia wskazane zjawisko w aspekcie językowym i społeczno-kulturowym.
EN
This article aims to introduce the mechanisms of a modern stereotyping process as illustrated by the case of the madka (welfare mother) stereotype and more broadly understood madkizm (being a welfare mother), the origins of which are internet-based. The source of both relate to internet groups/communities referred to as ‘anti-madka’, which reproduce the content (messages) referring to simplified and one-sided mental representations of this social category. The research material comes from empirical reconnaissance conducted among members of closed groups and on public Facebook pages devoted to the issues in question. For analytical purposes, a sub-corpus including 500 screenshots was developed, key lexical and semantic areas were indicated, frequency lists were created within them and meanings were interpreted within main profiles (biological, social, psycho-emotional, living-related, religious). Research has revealed the repetition and schematisation of the content referred to as madkowy (madka-related), whose dissemination by anti-madka communities was accompanied by ludic motivations. The present article discusses the indicated phenomenon in linguistic and socio-cultural terms.
Artykuł stanowi próbę rozpoznania i eksplikacji zjawiska uniwersytetów dziecięcych w Polsce, traktowanych nie jako moda edukacyjna czy prestiżowy sposób zaznaczania niezwykłości dziecka-słuchacza kursu organizowanego przez szkołę wyższą, ale jako nowoczesna forma tworzenia kapitału naukowego i społecznego. Wywód jest zorganizowany wokół trzech części: pierwsza stanowi analizę wybranych aspektów, składających się na kognitywno-kulturowe tło rozwoju uniwersytetów dziecięcych w Polsce, druga – prezentuje wyniki kwerendy badawczej odnośnie do ich liczebności, struktury i sposobów funkcjonowania, zaś trzecia przybliża założenia ministerialnego programu społecznego, obejmującego wsparcie dla opisywanej działalności.
EN
The paper is an attempt to identify and explain the phenomenon of children’s universities in Poland, considered not as an educational trend or prestigious way to point out the outstanding features of a child-participant of a course organized by an academic institution, but as a modern form of creating scientific and social capital. Narration is organized around the three parts: the first is the analysis of selected aspects that form cognitive-cultural background of children’s universities development in Poland, second – presents the results of a research carried out on their number, structure and functioning while the third describes the objectives of ministerial social program that involves support for mentioned activities.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.