Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

YY. Kryptonimy Jerzego Jankowskiego

100%

Baron-Milian M.

Przestrzenie Teorii

|

2020

|

nr 34

35-74

EN

The article is an attempt to interpret the only book published by Jerzy Jankowski, a forerunner of Polish futurism who is often overlooked in literary history related to the beginnings of the avant-garde movement. Tram wpopszek ulicy (Tram crossways on the street), published in 1920, is presented in terms of innovative phenomena in Polish and European poetry. Such a point of view reveals its precursory character, despite its passeism repeatedly diagnosed by critics. The key word and the starting point of the analysis is the first word of the title – tram, whose ambiguity makes it not only a sign of a modern city but also a metaphor of the construction of the entire book and its historical location. Further analysis leads to conclusions that, on the one hand, reveal the complicated meaning of the vitalistic futurist concept of life and, on the other, indicate aporias and tensions between symbolism and avant-garde, originality and repetition, materiality and spirituality, as well as aesthetics and the social function of art. These seem to be a hidden dimension of Jankowski’s work.

2

Procreation and Cooperation. On Futurist Reproduction Postulates

100%

Baron-Milian M.

Praktyka Teoretyczna

|

2019

|

tom 34

|

nr 4

107-129

PL

Artykuł stanowi próbę analizy futurystycznego dyskursu pronatalistycznego na podstawie manifestów programowych oraz artystycznych realizacji. Postulaty reprodukcyjne, na szeroką skalę obecne w wystąpieniach polskich futurystów, sytuowane zwykle w obszarze typowego dla lat dwudziestych witalizmu, ukazane zostają w perspektywie biopolitycznej, eksponującej miejsce przecięcia tego, co biologiczne z horyzontem politycznym i społecznym. Autorka próbuje prześledzić zwłaszcza polityczne uwikłania „projektu populacyjnego” polskich futurystów, który wykazuje liczne paradoksy, sytuując się pomiędzy pronatalistyczną retoryką właściwą nacjonalistycznym dyskursom (z jednej strony, tym propagowanym przez F.T. Marinettiego, z drugiej natomiast, konstruowanym w Polsce bezpośrednio po odzyskaniu niepodległości), a myśleniem w kategoriach wspólnoty, rozpoczynającej się od materialnych funkcji ciała. W tym drugim kontekście, reprodukcyjne postulaty są nie tylko atakiem na burżuazyjną moralność, ale ściśle wiążą się z futurystyczną krytyką wszelkich instytucji społecznych i aparatu państwa z jego biopolitycznymi dyspozycjami.

EN

The article constitutes an attempt at analysing futurist pronatalist discourse, on the basis of the manifestos and artistic praxis of the Futurists. The reproduction postulates, prevalent in the works of the Polish Futurists and usually placed in the context of vitalism, characteristic of the 1920s, are shown from a biopolitical perspective, emphasizing the intersection of the biological with the political and social horizons. The author attempts to trace especially the political entanglements of the “population project” of the Polish Futurists, which turns out be marked by numerous paradoxes, situating itself between the pronatalist rhetoric typical of nationalistdiscourse (on the one hand, the discourse promoted by F.T. Marinetti, and on the other, the one formulated in Poland directly after regaining independence) and thinking in terms of a community which starts from the material functions of the body. In this second context, the reproduction postulates are not only an attack on bourgeois morality, but are closely connected with the futurist critique of all social institutions and the state apparatus with its biopolitical dispositions.

3

Transakcje Aleksandra Wata

100%

Baron-Milian M.

Pamiętnik Literacki

|

2015

|

tom 106

|

nr 3

37-62

PL

Szkic jest próbą analizy różnych znaczeń, jakie w twórczości Aleksandra Wata przyjmuje ekonomiczne pojęcie wymiany. Autor "Buchalterii" nie tylko wpisuje się w – sięgającą starożytności – tradycję pojmowania myślenia, języka i literatury w kategoriach wymiany, ale i na różnych etapach swojej twórczości wielokrotnie buduje teoretyczne modele literatury i języka literackiego oparte na kategorii wymiany. Punkt wyjścia szkicu stanowi zarysowana przez Michała Pawła Markowskiego definicja „ekonomii literatury” i jej ścisły związek z pojęciem realizmu oraz odnalezienie przez badacza jednej z podstawowych właściwości „literatury krytycznej nowoczesności” w ujęciu jej języka jako „mowy niewymiennej”. Interpretacja tekstów Aleksandra Wata pokazuje jednak nieco inny sposób opisania literatury nowoczesnej w kategoriach wymiany, w którym idiomatyczność języka leży właśnie w nieskończonej możliwości substytucji.

EN

The sketch is an attempt at analysing the different meanings in which the economical concept of exchange is revealed in Aleksander Wat’s creativity. The author of "Buchalteria" ("Bookkeeping") not only enters into the antique tradition of conceiving of thinking, language, and literature in the categories of exchange, but also many times at various stages of his creativity builds theoretical models of literature and literary language based on the category of exchange. The sketch’s starting point is the definition of “economy of literature” proposed by Michał Paweł Markowski and its close connection with the concept of realism as well as Markowski’s pointing at one of the most fundamental feature of “critical modernity literature” in which literary language is seen as “inexchangeable speech.” Yet, interpretation of Aleksander Wat’s texts shows a slightly different mode of describing modern literature in the categories of exchange in which language idiomaticity lies precisely in infinite possibility of substitution.

4

Zdobyć awangardę [rec. Aleksander Wójtowicz: Nowa Sztuka. Początki (i końce). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2017, ss. 280.]

100%

Baron-Milian M.

Śląskie Studia Polonistyczne

|

2017

|

tom 10

|

nr 2

273-281

EN

The text discusses the most important theses of Aleksander Wójtowicz’s study devoted to the circles of New Art and it subjects them to critical reading. The author focuses primarily on confrontation of various narrative lines, which we encounter outside the mainstream research on the interwar avant-garde. What seems especially interesting is how Wójtowicz captures the history of the literary experiment as a space of oppression and exclusion, and above all, the struggle for discursive domination, in which gradually New Art was superseded by the avant-garde.

5

Wstydliwe pojęcia

100%

Baron-Milian M.

Forum Poetyki

|

2017

|

nr 8-9

174-183

EN

This text represents an attempt to analyze the main premises of Rita Felski’s theoretical project presented in her book Uses of Literature, translated into Polish as Literatura w użyciu (Literature in Use). The American scholar’s reflections, focused on problems of reception aesthetic and constituting a polemic with the concept, crucial to contemporary literary theory, of the hermeneutics of suspicion and with critical theory, are here interpreted using the four concepts relied on by Felski in the book: recognition enchantment, knowledge and shock. They constitute various forms of readerly engagement with the text and various forms of use, of applications of literature in practices of everyday, non-specialist reading. This article identifies Felski’s attempt to disrupt the elitism of literary studies and their exclusionary stance toward non-professional readers as one of the most important elements in her project as put forth in the book.

PL

Tekst stanowi próbę analizy kluczowych założeń projektu teoretycznego Rity Felski, przedstawionego w książce Uses of Literature, przetłumaczonej na język polski jako Literatura w użyciu. Refleksje amerykańskiej badaczki, skoncentrowane wokół zagadnień estetyki odbioru i stanowiące polemikę z kluczową dla współczesnych badań literackich hermeneutyką podejrzeń oraz teorią krytyczną, zostają poddane interpretacji na podstawie czterech pojęć: rozpoznanie, oczarowanie, wiedza i szok. Stanowią one różne formy zaangażowania czytelnika w tekst oraz różne sposoby użycia, zastosowania literatury w akcie powszechnej, niespecjalistycznej lektury. Za jeden z najważniejszych elementów projektu Felski uznana zostaje tu próba przełamania elitarności badań literackich oraz ich wykluczającego względem czytelników nieprofesjonalnych charakteru.

6

Sprawozdanie z Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Płeć awangardy, zorganizowanej przez Instytut Nauk o Literaturze Polskiej im. Ireneusza Opackiego Uniwersytetu Śląskiego w dniach 25–27 października 2017 roku w Katowicach

63%

Baron-Milian M. , Szopa K.

Śląskie Studia Polonistyczne

|

2018

|

tom 11

|

nr 1

283-286

EN

A Report from conference 'The Gender of Avant-Gard' (University of Silesia in Katowice, October 2017).

PL

Sprawozdanie z konferencji 'Płeć awangardy' (Uniwersytet Śląski w Katowicach, październik 2017).

7

Budząc wampira. Z Jakubem Kornhauserem o Gherasimie Luce, rumuńskim surrealizmie i niespełnieniu rozmawiają Marta Baron-Milian i Piotr Bogalecki

51%

Kornhauser J. , Baron-Milian M. , Bogalecki P.

Śląskie Studia Polonistyczne

|

2021

|

tom 17

|

nr 1

1-15

EN

The interview by Marta Baron-Milian and Piotr Bogalecki with Jakub Kornhauser, who has been translating Gherasim Luca’s prose works from Romanian and French and popularizing them, aims at locating the bilingual oeuvre of the author of The Passive Vampire within the field of Romanian and French literature and on the map of avant-garde practices, particularly considering the history of surrealism. The problems raised in the interview focus on the workings of history in Luca’s texts, on their political character, and the undertaken interpretations are directed at attempts to capture the oeuvre of this author inter alia through the prism of the marrano figure, economic metaphors and stammer, which is a peculiarity of Luca’s language both in poetry and in prose.

PL

Jeden z głównych tematów rozmowy Marty Baron-Milian i Piotra Bogaleckiego z Jakubem Kornhauserem, tłumaczem prozy Gherasima Luki z języka rumuńskiego i francuskiego, badaczem i popularyzatorem jego twórczości, stanowi próba usytuowania dwujęzycznej twórczości autora Biernego wampira w obszarze literatury rumuńskiej i francuskiej oraz na mapie praktyk awangardowych, ze szczególnym uwzględnieniem historii surrealizmu. Poruszona w rozmowie problematyka ogniskuje się wokół zagadnień związanych z działaniem historii w tekstach Luki, ich politycznym charakterem, a podjęte tu interpretacje zmierzają do prób uchwycenia twórczości tego artysty między innymi przez pryzmat figury marana, ekonomicznych metafor czy jąkania, stanowiącego osobliwą właściwość języka zarówno prozy, jak i poezji Gherasima Luki.