Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Factual Imperfective Contexts in Polish

100%

Klimek-Jankowska D.

|

tom 15

|

nr 3

103-127

PL

W niniejszym artykule przedstawiamy wyniki badań dotyczących różnic w użyciu formy aspektowej czasownika w kontekstach ogólnofaktycznych w języku polskim. W badaniu przeprowadzono ankietę internetową, w której uczestnicy z Polski zachodniej i wschodniej zostali poproszeni o uzupełnienie brakujących czasowników w dwóch rodzajach kontekstów ogólnofaktycznych: (i) w kontekstach, w których wydarzenie jest w presupozycji, oraz (ii) w kontekstach, w których wydarzenie jest w asercji. Zaobserwowano, że aspekt dokonany preferowany jest w kontekstach typu pierwszego, a niedokonany w kontekstach typu drugiego w obu regionach Polski. Ponadto aspekt niedokonany jest częściej stosowany w obydwu typach kontekstów ogólnofaktycznych na wschodzie Polski. W badaniu wyjaśniono zaobserwowane preferencje w użyciu form aspektowych, odwołując się do interakcji między relacją retoryczną Elaboracji a (nie)określoności zmiennej czasowej (wprowadzonej w reprezentacji składniowej na poziomie frazy aspektowej) w odniesieniu do funkcji mapującej dane wydarzenie względem odcinka czasu, w którym to wydarzenie miało miejsce. Istotną rolę w proponowanej analizie odgrywa teoria dekompozycji wydarzenia w składni pierwszej fazy.

EN

This study aims to account for the microvariation in aspect choices in factual imperfective contexts in Polish. To this goal an online questionnaire was conducted in which the participants from western and eastern Poland were asked to fill in the missing verbs in presuppositional and existential factual contexts involving an Elaboration coherence relation. The study shows that perfective aspect is preferred in presuppositional factual contexts and imperfective is preferred in existential factual contexts in both regions. Additionally, imperfective is generally more often used in factual contexts in eastern Poland than in western Poland. The study accounts for the observed preferences by resorting to the interaction between the Elaboration relation and (in)definiteness of the temporal variable (introduced at the level of AspP) with respect to the temporal trace of a complex event decomposed in the first phase syntax.

2

The Spectrum of Sense Remoteness in Polysemy: Bridging Computational and Theoretical Lexicography with Psycholinguistics (Part 1)

51%

Klimek-Jankowska D. , Hwaszcz K. , Wieczorek J.

|

2022

|

tom 17

|

nr 1

31-53

PL

Ten dwuczęściowy artykuł konsoliduje fakty dotyczące polisemii z zakresu psycholingwistyki oraz leksykografii teoretycznej i obliczeniowej oraz prezentuje wyniki badań ilościowych i jakościowych przeprowadzonych na dużym zbiorze danych polisemicznych w języku polskim, na podstawie których proponujemy uszczegółowioną klasyfikację polisemii oraz opracowujemy poszerzone spektrum podobieństwa sensów słów wieloznacznych. W pierwszej części publikacji omówiono psycholingwistyczne modele reprezentacji polisemii w mentalnym leksykonie oraz wprowadzono podstawowe spektrum podobieństwa sensów, zaproponowane w literaturze przedmiotu. Przedstawiono też metodologię oraz wyniki badań ilościowych przeprowadzonych dla par sensów wyrazów polisemicznych losowo wybranych ze Słowosieci i pozyskanych dzięki wsparciu Centrum Technologii Językowych CLARIN-PL (polskiej sekcji europejskiej infrastruktury badawczej CLARIN ERIC). Wyniki naszego badania pokazują, że najczęściej reprezentowaną polisemią są następujące typy: polisemia gniazdowa, polisemia przez metaforę i polisemia przez metonimię. W drugiej części publikacji poszerzamy spektrum podobieństwa sensów i uszczegóławiamy klasyfikację polisemii na podstawie badania jakościowego. Przedstawiamy także nowe obserwacje na temat różnych typów polisemii wchodzących w skład tego spektrum, ze szczególnym uwzględnieniem polisemii gniazdowej.

EN

This two-part paper bridges insights from psycholinguistics and from theoretical and computational lexicography to develop a fine-grained classification of polysemy organized along a wider spectrum of sense remoteness of ambiguous words in Polish based on the investigation of a large collection of linguistic data.1 In the first part, we equip readers with background knowledge on different psycholinguistic views on polysemy and we introduce the basic spectrum of sense remoteness proposed in earlier literature. We also present the methodology of our research and we report the results of our quantitative study based on a large sample of sense pairs randomly extracted from plWordNet This two-part paper bridges insights from psycholinguistics and from theoretical and computational lexicography to develop a fine-grained classification of polysemy organized along a wider spectrum of sense remoteness of ambiguous words in Polish based on the investigation of a large collection of linguistic data.1 In the first part, we equip readers with background knowledge on different psycholinguistic views on polysemy and we introduce the basic spectrum of sense remoteness proposed in earlier literature. We also present the methodology of our research and we report the results of our quantitative study based on a large sample of sense pairs randomly extracted from plWordNet (Słowosieć) thanks to the resources received from the CLARIN-PL Language Technology Center (the Polish section of the European research infrastructure CLARIN ERIC). We show that the most widely represented polysemy types are nested polysemy, polysemy by metaphor and polysemy by metonymy. The second part proposes an extended spectrum of sense remoteness and presents insights on different types of polysemy included in this spectrum with a special attention paid to nested polysemy.

3

The Spectrum of Sense Remoteness in Polysemy: Bridging Computational and Theoretical Lexicography with Psycholinguistics (Part 2)

51%

Klimek-Jankowska D. , Hwaszcz K. , Wieczorek J.

|

2022

|

tom 17

|

nr 2

55-73

PL

Ten dwuczęściowy artykuł konsoliduje fakty dotyczące polisemii z zakresu psycholingwistyki oraz leksykografii teoretycznej i obliczeniowej oraz prezentuje wyniki badań ilościowych i jakościowych przeprowadzonych na dużym zbiorze danych polisemicznych w języku polskim, na podstawie których proponujemy uszczegółowioną klasyfikację polisemii oraz opracowujemy poszerzone spektrum podobieństwa sensów słów wieloznacznych. W drugiej części publikacji wykazujemy, że polisemia nie jest zjawiskiem stabilnym, a relacje między sensami mogą być oceniane odmiennie przez różnych mówców w zależności od ich postrzegania świata, wiedzy o życiu i skojarzeń. Wskazujemy na kilka parametrów zróżnicowania, które mogą wpłynąć na ocenę podobieństwa sensów i reprezentację w mentalnym leksykonie polisemii przez metonimię i metaforę.

EN

This two-part paper bridges insights from psycholinguistics and from theoretical and computational lexicography to develop a fine-grained classification of polysemy organized along a wider spectrum of sense remoteness of ambiguous words in Polish based on the investigation of a large collection of linguistic data. In the second part, we show that polysemy is not a stable phenomenon and relations between senses may differ across language users. For instance, our fifty-fifty class or borderline cases may be represented differently by different language users depending on their perception of the world, world knowledge, associations. We point to some parameters of variation in the class of polysemy by metonymy and polysemy by metaphor which may affect their sense remoteness and consequently also the way they are represented in the mental lexicon.

4

On the Relevance of the Syntactic Flexibility of an Idiom for Its Recognition: Experimental Evidence from Polish

45%

Kędzierska H. , Witkowski W. , Błaszczak J. , Klimek-Jankowska D. , Gulgowski P.

Anglica Wratislaviensia

|

2018

|

nr 56

179 - 204

EN

The article is a contribution to a long-standing discussion on how idioms are represented and accessed in the mental lexicon. More specifically, in a timed cloze response study we investigate high and low syntactic flexibility idioms in Polish in order to find out whether the degree of syntactic flexibility influences the ease and time of idioms’ recognition. By doing so we contribute to the question of whether idioms are differently represented in the lexicon depending on their syntactic flexibility, as suggested by Nunberg et al. (1994) and Gibbs and Nayak (1989), or whether all idioms independent of their syntactic flexibility are represented lexically in the same hybrid way, as suggested by Cutting and Bock (1997) and Sprenger et al. (2006). The results of our study support the latter view.