Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Rozwój zapadliska przedkarpackiego w miocenie

100%

Oszczypko N.

Przegląd Geologiczny

|

2001

|

tom Vol. 49 nr 8

717-723

PL

Mioceńskie zapadlisko przedkarpackie powstało przed czołem nasuwających się Karpat zewnętrznych. Rozwój zapadliska uwarunkowała subsydencja spowodowana obciążeniem płaszczowinami karpackimi oraz ugięciem litosfery związanym z cofającą się subdukcją. W okresie wczesnego–środkowego miocenu obciążenie przemieszczającymi się ku północy płaszczowinami narastało, powodując stopniowy wzrost subsydencji w zapadlisku. Mioceńska konwergencja karpackiej pryzmy akrecyjnej spowodowała migracje osi basenu na północ. Powstający rów przedgórski był zasypywany osadami klastycznymi pochodzącymi zarówno z erozji orogenu karpackiego jak i z platformy przedpola. W przeciwieństwie do wczesnego miocenu, kiedy subsydencja w basenie była równoważona akumulacja, w środkowym miocenie zaznaczyła się zdecydowana przewaga subsydencji nad akumulacją, co przesądziło o morskim charakterze sedymentacji.

EN

The early to middle Miocene Carpathian Foredeep in Poland developed as a peripheral foreland basin related to the moving Carpathian front. An important driving force of tectonic subsidence in the Polish Carpathian Foredeep was an emplacement of nappe load related to a subduction roll-back. During that time a loading effect brought about by thickening of the Carpathian wedge on a foreland plate increased and was followed by a progressive acceleration of total subsidence. The Miocene convergence of the Carpathian wedge resulted in migration of depocenters and onlap of successively younger deposits onto the foreland plate. The foreland basin was supplied with elastics derived both from the Carpathian orogen and foreland platform. During early Miocene time the rates of subsidence and sedimentation were more or less balanced, whereas in the middle Miocene subsidence was higher, which resulted in marine depositional conditions.

2

From the terminal flysch basin to Carpathian Foredeep Basin - a West Carpathian case study

100%

Oszczypko N.

|

tom nr 396

116-116

3

The structural position and tectonosedimentary evolution of the Polish Outer Carpathians

100%

Oszczypko N.

Przegląd Geologiczny

|

2004

|

tom Vol. 52, nr 8/2

780-791

EN

The sedimentary basins of the Outer Carpathians are regarded as the remnant oceanic basins that were transformed into the foreland basin. These basins developed between the colliding European continent and the intra-oceanic arcs. In the pre-orogenic and syn-orogenic evolution of the Carpathian basins the following prominent periods can be established: Middle Jurassic — Early Cretaceous opening of basins and post-rift subsidence, Late Cretaceous—Palaeocene inversion, Palaeocene toMiddle Eocene subsidence, Late Eocene–Early Miocene synorogenic closing of the basins. In the Outer Carpathian sedimentary area the important driving forces of the tectonic subsidence were syn- and post-rift thermal processes as well as the emplacement of the nappe loads related to the subduction processes. Similar to the other orogenic belts, the Outer Carpathians were progressively folded towards the continental margin. This process was initiated at the end of the Palaeocene at the Pieniny Klippen Belt Magura Basin boundary and completed during Early Burdigalian in the northern part of the Krosno flysch basin.

4

Stratigraphy of the Palaeogene deposits of the Bystrica Subunit (Magura Nappe, Polish Outer Carpathians)

100%

Oszczypko N.

Bulletin of the Polish Academy of Sciences. Earth Sciences

|

1991

|

tom 39

|

nr 4

5

Late Jurassic-Miocene evolution of the Outer Carpathian fold-and-thrust belt and its foredeep basin (Western Carpathians, Poland)

100%

Oszczypko N.

|

tom Vol. 50, No. 1

169-194

EN

The Outer Carpathian Basin domain developed in its initial stage as a Jurassic-Early Cretaceous rifted passive margin that faced the eastern parts of the oceanic Alpine Tethys. Following closure of this oceanic basin during the Late Cretaceous and collision of the Inner Western Carpathian orogenic wedge with the Outer Carpathian passive margin at the Cretaceous-Paleocene transition, the Outer Carpathian Basin domain was transformed into a foreland basin that was progressively scooped out by nappes and thrust sheets. In the pre- and syn-orogenic evolution of the Outer Carpathian basins the following prominent periods can be distinguished: (1)Middle Jurassic- Early Cretaceous syn-rift opening of basins followed by Early Cretaceous post-rift thermal subsidence, (2) latest Cretaceous- Paleocene syn-collisional inversion, (3) Late Paleocene toMiddle Eocene flexural subsidence and (4) Late Eocene-EarlyMiocene synorogenic closure of the basins. In the Outer Carpathian domain driving forces of tectonic subsidence were syn-rift and thermal post-rift processes, as well as tectonic loads related to the emplacement of nappes and slab-pull. Similar to other orogenic belts, folding of the Outer Carpathians commenced in their internal parts and progressed in time towards the continental foreland. This process was initiated at the end of the Paleocene at the Pieniny Klippen Belt/Magura Basin boundary and was completed during early Burdigalian in the northern part of the Krosno Flysch Basin. During Early and Middle Miocene times the Polish Carpathian Foredeep developed as a peripheral foreland basin in front of the advancing Carpathian orogenic wedge. Subsidence of this basin was controlled both by tectonic and sedimentary loads. The Miocene convergence of the Carpathian wedge with the foreland resulted in outward migration of the foredeep depocenters and onlap of successively younger deposits onto the foreland.

6

Budowa geologiczna brzeżnej części polskich Karpat zewnętrznych

100%

Oszczypko N.

|

tom R. 45, nr 1

11-15

PL

Polskie Karpaty zewnętrzne (POC) tradycyjnie dzielone są na trzy grupy strukturalne: zewnętrzną, środkową i wewnętrzną (magurską). Grupę zewnętrzną tworzy wąska strefa miocenu sfałdowanego, występująca przed czołem Karpat zewnętrznych i nasunięta na niezdeformowane utwory mioceńskie zapadliska przedkarpackiego. W Polsce do grupy tej należy łuska zgłobicka i oraz występująca na wschód od Przemyśla płaszczowina stebnicka (samborska). Do grupy środkowej należą płaszczowiny grupy przedmagurskiej oraz płaszczowiny: śląska, podśląska i skolska, tworzące wczesno/środkowomioceńską pryzmę akrecyjną nasuniętą na strefę miocenu sfałdowanego.

EN

Traditionally, three groups of structural units are distinguished in POC. These are the external Marginal, the central Middle, and the internal Magura Groups. The Marginal Group, which mainly involves folded Miocene rocks, forms in Poland a narrow zone along the Carpathian thrust front, consisting of the Zgłobice Thrust-Sheet and partially the Stebnik (Sambir) Nappe that are thrusted over the undeformed Miocene foredeep sequences. The Middle Group includes the Fore-Magura-Dukla, Silesian, Sub-Silesian and Skole nappes, which involve the Early/Middle Miocene accretionary wedge and which are thrusted over the Marginal unit.

7

Miocen słodkowodny Kotliny Sądeckiej. Wyniki badań geologicznych i palinologicznych

63%

Oszczypko N. , Stuchlik L.

Acta Palaeobotanica

|

1972

|

tom 13

|

nr 2

8

Topography of the Magura floor thrust and morphotectonics of the Outer West Carpathians in Poland

63%

Zuchiewicz W. , Oszczypko N.

Annales Societatis Geologorum Poloniae

|

2008

|

tom Vol. 78, No 2

135-149

EN

Neotectonic (Pliocene-Quaternary) elevations and depressions detected on maps of subenvelope surfaces of the topography of the Outer West Carpathians of Poland are, to a certain extent, portrayed on the map showing topography of the Magura floor thrust, particularly in the western segment of the study area. The floor thrust of the Magura Nappe is highly uneven, its position changing from 725 m a.s.l. to more than 7,000 m b.s.l. The most prominent depression is located in the medial (S of Dunajec and Poprad confluence) segment of the Polish Outer Carpathians (2-7 km b.s.l.), and its axis trends NW-SE from the eastern margin of the Mszana Dolna tectonic window to the Poprad River valley. Another, much more shallower, Jordanów depression (2 km b.s.l.) is to be found NW of the Mszana Dolna tectonic window, shortly north of the Skawa River valley. Elevated structures, in turn, include the Mszana Dolna tectonic window, Sól-Skomielna (on the west), and Limanowa (on the east) elevations of subparallel orientation. Still farther to the east, a longitudinal elevation extending between the Klęczany-Pisarzowa and Świątkowa tectonic windows is to be seen some 10-15 km south of the Magura frontal thrust. South of this area, the Magura floor thrust slopes steeply down to more than 4 km b.s.l. A comparison between the pattern of elevated and subsided structures of the Magura floor thrust and subenvelope surfaces of different orders shows that in the western part of the Polish Outer Carpathians the highest-elevated neotectonic structures (in the southern portion of that area) coincide with depressions of the Magura thrust, whereas farther north a reverse pattern becomes dominant: neotectonic elevations coincide either with the Magura frontal thrust or with elevations of its surface. This is particularly true for an area comprised between 20° and 20°30’E meridians. The origin of such relationships is difficult to explain. We infer that one of possible factors could be Pliocene-Quaternary reactivation of faults cutting the Magura floor thrust, and particularly that one, which appears to separate the western-medial segment of the Outer Carpathians from their more eastern portion.

9

Geology of Krynica Spa, Western Outer Carpathians, Poland

63%

Oszczypko N. , Zuchiewicz W.

Annales Societatis Geologorum Poloniae

|

2007

|

tom Vol. 77, No 1

69-92

EN

Krynica Spa is situated in the southern part of the Magura Nappe, at the boundary between the Bystrica and Krynica subunits. The Bystrica succession is composed of the Middle to Upper Eocene strata of the Magura Formation, while the Krynica succession is built up of the Palaeocene through Middle Eocene strata that belong to the Szczawnica, Zarzecze and Magura formations. The Bystrica and Krynica subunits contact along a sub-vertical, NE-dipping fault. In the study area, several NE-trending transversal faults cut both the Bystrica and Krynica subunits into several blocks. The Krynica area is seismically active, as shown by the most recent, moderate- intensity earthquakes which occurred in 1992-1993, of epicentres situated NE of Krynica Spa. The region is rich in natural mineral water springs which are confined to a tectonic block bounded by the Tylicz and Krynica faults.

PL

Uzdrowisko Krynica jest usytuowane w południowo-wschodniej części płaszczowiny magurskiej na styku podjednostki (bystrzyckiej) i krynickiej (Fig. 1). W badanej przez nas zlewni Kryniczanki utwory strefy bystrzyckiej występują jedynie fragmentarycznie, w NE części obszaru badań. Do strefy bystrzyckiej (sądeckiej) należą wyłącznie utwory formacji magurskiej wieku środkowo-późnoeoceńskiego, o łącznej miąższości stratygraficznej 1150– 1250 m. Są to: ogniwo z Maszkowic (piaskowce gruboławicowe z przeławiceniami margli łąckich), ogniwo łupków z Mniszka (łupki pstre i cienkoławicowy flisz) oraz ogniwo piaskowców popradzkich ("piaskowce zuberowskie"). Strefa krynicka reprezentowana jest przez paleoceńsko-środkowo-eoceńskie utwory formacji szczawnickiej (cienko- i średnioławicowy flisz), zarzeckiej (cienkoławicowy flisz z ogniwem piaskowców krynickich) oraz magurskiej (piaskowce gruboławicowe). Niepełna miąższość utworów strefy krynickiej wynosi co najmniej 1300 m. Podjednostki bystrzycka (sądecka) oraz krynicka kontaktują ze sobą wzdłuż pionowego lub niemal pionowego, zapadającego na NE uskoku, zwanego "dyslokacją krynicką". Uskoki poprzeczne o przebiegu NE–SW dzielą obie podjednostki na kilka bloków. Między Czarnym Potokiem a Słotwinami wąski półrów tektoniczny towarzyszy uskokowi słotwińskiemu. W okolicach Krynicy notowane były w latach 1992–1993 wstrząsy sejsmiczne. Epicentra tych wstrząsów grupują się wzdłuż uskoków poprzecznych o orientacji NW–SW oraz dyslokacji krynickiej.

10

The late Badenian saline basin in the Polish and Ukrainian Carpathians

63%

Oszczypko N. , Ślączka A.

|

tom nr 396

118-118

11

The Early Miocene Carpathian Foreland Basin (Western Carpathians, Poland)

63%

Oszczypko-Clowes M. , Oszczypko N.

|

tom nr 396

115-116

12

The Paleogene and early Neogene stratigraphy of the Beskid Sądecki Range and Lubovnianska Vrchovina (Magura Nappe, Western Outer Carpathians)

63%

Oszczypko N. , Oszczypko-Clowes M.

Acta Geologica Polonica

|

2010

|

tom Vol. 60, no. 3

317-348

EN

The lithostratigraphy and biostratigraphy of the Bystrica/Tylicz and Krynica facies zones of the Magura Nappe have been studied in the Beskid Sadecki Range and Lubovnianska Vrchovina (Polish and Slovak parts of the Western Outer Carpathians respectively). The new, Tylicz Zone is established, and the Szczawnica, Zarzecze, Magura and Kremna formations are redefined and described. These formations, spanning over 35 myrs, represent a synorogenic deep-water turbidites depositional system that dominated the southern part of the Magura Basin after the collision of the Alcapa Mega Unit with the Czorsztyn/Oravic ridge. The calcareous nannoplankton zones NP14-NP25 (Middle Eocene to Late Oligocene) and NN1-NN2 (Early Miocene) were recognized.

13

Trace element geochemistry of the Early to Late Cretaceous deposits of the Grajcarek thrust-sheets - a palaeoenvironmental approach (Małe Pieniny Mts., Pieniny Klippen Belt, Poland)

63%

Wójcik-Tabol P. , Oszczypko N.

|

2012

|

tom Vol. 56, No 1

169-186

EN

The chemical composition of the Cretaceous deposits of the Grajcarek thrust-sheets (Pieniny Klippen Belt, Poland) has been investigated to provide information on palaeoenvironment and provenance of pelagic and turbiditic particles. The material studied shows large variations in terrigenous and biogenic content. Phyllosilicates (mirrored in amounts of Al2O3, average 15 wt.%) and carbonates (6 wt.% of CaO) are common mineral components of the deposits excluding the Cenomanian radiolarian shales (CRS) that are enriched in silica "Immobile" elements may be accommodated by phyllosilicates and accessory minerals (i.e. zircon, xenotime, apatite and Ti-oxides). Heavy minerals are significant within the Szlachtowa Fm. High field strength elements (HFSE) in the Malinowa Fm. are housed in secondary apatite and Fe-oxides. Lithophile trace elements (LILE) concentrations in the material studied are lower/comparable to Post-Archean Australian Shale (PAAS). Ba concentration in the CRS probably reflects enhanced bioproductivity. Interaction between major oxides, distributions of "immobile' and lithophile elements suggest that variation in trace elements through the succession was mainly controlled by the terrigenous input. The material studied was sourced from intermediate to felsic rocks of the Czorsztyn (Oravic) Ridge. The Szlachtowa Fm. and CRS are more mature than others due to low contents of clay minerals. The Szlachtowa Fm. also contains recycled material. The CRS correspond to the oceanic anoxic event 2 (OAE 2) whereas the "Black Flysch" of the Szlachtowa and Opaleniec formations may be related to the Early Cretaceous OAE 1

14

The Aquitanian marine deposits in the basement of Polish Western Carpathgians and its palaeogeogrraphical and palaeotectonic implications

63%

Oszczypko N. , Oszczypko-Clowes M.

Acta Geologica Polonica

|

2003

|

tom Vol. 53, nr 2

101-122

EN

Early Miocene mudstones and conglomerates were discovered in the Andrychów 6 borehole, beneath the Polish Western Carpathians. These dark grey mudstones contain calcareous nannoplankton belonging to the Aquitanian NN1 zone, which can be correlated with the Egerian Stage of the Central Paratethys. The marine mudstones are underlain by conglomerates and sandy-silty deposits of Oligocene age, which overlapped the Early Palaeozoic-Precambrian platform basement. The conglomerates display features of fan delta deposits, and were supplied with material derived from erosion of the uplifted part of platform basement (Cieszyn-Slavkov Ridge). The Egerian mudstones from the Andrychów 6 borehole, and the Eggenburgian Zebrzydowice Formation known from the Karvina and Cieszyn area, reflect a progressive flooding of the European Platform during the Egerian/Eggenburgian transgression. The Egerian-Oligocene mudstones and conglomerates, as well as the Zebrzydowice Formation are equivalents of the youngest flysch deposits in the Outer Carpathians. The Egerian deposits from the Andrychów area and the Eggenburgian Zebrzydowice Formation from the Cieszyn and Ostrava areas are relicts of a broad marine embayment which flooded southern Poland and linked terminal flysch basinand the adjacent European shelf. The sub-thrust Aquitanian (Egerian) to Langhian (Early Badenian) deposits in the Andrychów-Zawoja-Cieszyn area recorded a sedimentary-tectonic evolution of the southern edge of the European Platform. This time span covers the Egerian-Eggenburgian/Ottnangian marine deposition, the Late Ottnangian overthrust of the Outer Carpathians, the Karpatian alluvial fan deposition, uplift of the Cieszyn-Slavkov Ridge, the Late Karpatian-Early Badenian marine transgression and the subsequent Late Badenian to Sarmatian telescopic thrusting of the Outer Carpathians.

15

Geological structure and evolution of the Pieniny Klippen Belt to the east of the Dunajec River – a new approach (Western Outer Carpathians, Poland)

63%

Oszczypko N. , Oszczypko-Clowes M.

Geological Quarterly

|

2014

|

tom Vol. 58, No. 4

737–-758

EN

The area studied, known as the Małe (Little) Pieniny Mts., belongs to the Pieniny Klippen Belt (PKB), a suture zone that separates the Central Carpathians from the Outer Carpathian accretionary wedge. Along its northern boundary the PKB is separated from the Paleogene to Early Miocene flysch deposits of the Magura Nappe by a narrow, strongly deformed belt belonging to the Grajcarek tectonic Unit. This unit is composed of Jurassic, Cretaceous and Paleocene pelagic and flysch deposits. The Klippen units of the PKB are represented by Jurassic–Lower Cretaceous carbonate deposits overlain by Upper Cretaceous variegated marls and flysch deposits. We describe geological and biostratigraphic evidence concerning the palaeogeographic, stratigraphic and structural relationships between the Pieniny Klippen Belt and the Magura Nappe, that significantly modify previously held views on the evolution of the Małe Pieniny Mts. and the Polish sector of the PKB.

16

Litofacje i geneza piasków bogucickich (górny baden), zapadlisko przedkarpackie

63%

Porębski S. J. , Oszczypko N.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

1999

|

tom T.168

57--82

PL

Piaski bogucickie tworzą soczewkowy litosom o elongacji ENE-WSW, reprezentujący spągowe ogniwo warstw grabowieckich na południowo-wschodnim obrzeżeniu Krakowa. Spąg litosomu stanowi w części zachodniej niezgodność kątowa, która w jego części środkowej przechodzi w powierzchnię wybitnej niezgodności erozyjnej, zastąpioną dalej na wschód przez kontakt zgodny. Na podstawie profilów odsłonięć między Bieżanowem i Zabawą w piaskach bogucickich wyróżniono 9 litofacji: (A) frakcjonowane parazlepieńce, (B) warstwowane zlepieńce, (C) masywne i niewyraźnie laminowane piaskowce, (D) przekątnie warstwowane piaskowce, (E) piaskowce z laminacją niskokątową, (F) piaskowiec z kopułowym warstwowaniem przekątnym, (G) piaskowce frakcjonowane-laminowane, (H) piaskowce z laminacją riplemarkową, (I) mulowce. Te litofacje dokumentują depozycję ze: spływów kohezyjnych (A), prądów zawiesinowych o dużej (C, B) i małej gęstości (G, H), przepływów drobnoziarnistej zawiesiny podlegających fluktuacjom w prędkości i koncentracji niesionego materiału (G, H), prądów szelfowego przybrzeża (D, E), szelfowych wezbrań sztormowych (F, D) oraz sedymentacji hemipelagicznej, której lokalnie towarzyszyła redepozycja przez słabe, denne prądy trakcyjne (I). Struktury kierunkowe wskazują na sedymentację w pobliżu linii brzegowej o przebiegu NW-SE, kształtowanej przez prąd wzdłużbrzegowy skierowany na SSW do SE oraz prądy rozrywające w kierunku NE. Przybrzeże było zasilane poprzez skierowany ogólnie na NE do ENE transport rzeczny via deltowy nasyp przyujściowy, który w warunkach przepływów hiperpyknalnych generował grawitacyjne spływy osadu o podobnych kierunkach. Zespół mechanizmów sedymentacji, charakter krzywych promieniowania gamma, kierunki paleoprądów oraz wybitny relief spągu piasków bogucickich wskazują na: rozcinanie szelfu przez rzekę odwadniającą w kierunku NE, wypełnianie wciętej doliny szelfowej (kanionu?) osadami grawitacyjnych spływów masowych zasilanych przez deltowe wypływy hiperpyknalne, depozycję w obrębie nasypów przyujściowych delty krawędzi szelfu, wzmocnioną redepozycję nasypów przyujściowych przez prądy przybrzeżne po całkowitym wypełnieniu doliny. Wcinanie doliny/kanionu związane było ze spadkiem względnego poziomu morza, przy czym skala erozji szelfu chodenickiego (110 lub 230 m w zależności od opcji korelacyjnej) wskazują na tektoniczne obniżenie bazy erozyjnej w efekcie podniesienia dna basenu na zachód od rejonu Zagórza. Wiek tego podniesienia był starszy niż spąg zony Hanzawaia crassiseptata, a zapewne nie starszy niż najwyższa część horyzontu 5 Kirchnera (1956). Jest możliwe, że uskok odwrócony Książnice-Świątniki-Zagórze oraz jego prawdopodobne zachodnie przedłużenie w rejonie Krakowa stanowily północną granicę postulowanego, intrabadeńskiego podniesienia.

EN

The Bogucice Sands make up a ENE-WSW trending, lenticular body, 175-310 m thick or more, which represents the basal member of the Upper Badenian Grabowiec Beds in the southeast of Kraków (Carpathian Foredeep Basin). The body is based in the southwest by an angular unconformity which passes to the NE (basinwards) into a prominent erosional disconformity, that is still farther basinwards replaced by a correlative conformity. Observations in rare, scattered outcrops led to the subdivision of the Bogucice Sands into nine lithofacies. These comprise: (A) graded paraconglomerates, (B) stratified conglomerates and pebbly sandstones, (C) massive to faintly laminated sandstones, (D) large-scale cross-bedded fossiliferous sandstones, (E) low-angle laminated sandstones, (F) hummocky cross-stratified sandstones, (G) graded-laminated sandstones, (H) ripple cross-laminated sandstones, (I) massive to laminated mudstones. These lithofacies document deposition from: cohesive debris flows (A), cohesionless debris flows and high-concentration turbidity currents (B, C), and low-density turbidity currents (G, H), muddy suspensions of highly variable competence and discharge (G, H), shoreface longshore and rip currents and possibly swash (D, E), shelf storm currents (F, E), and from hemipelagic suspensions affected locally by weak bottom currents. Palaeoflow directional indicators suggest proximity to a NW-SE trending deltaic shoreline, subjected to S to SW-directed wave approach, generating a SSW to SE-directed longshore drift and NE-flowing storm rips. The shoreface was fed by deltaic mouth bars which prograded northeastwards and generated underflows passing basinwards into sediment-gravity flows. The spectrum of depositional processes, gamma-ray log shapes, together with the prominent basal relief of the Bogucice Sands, point to: shelf incision by fluvial processes, intitial filling of the valley(canyon?) by mass-flow deposits, shoaling upwards into the mouth bar/shoreface complex of a shelf-margin delta, and increased shelf reworking of the mouth bar complex in unconfined flow conditions after the relative sea-level rose above the of flap break. The valley was cut during forced regression, and the relief of the incision (110 vs 230 m depending on correlation option) indicates a base-leve drop due to a tectonic uplift of the basin floor to the southwest. The uplift was older than the Hanzawaia crassiseptata zone (Łuczkowska, 1995), and possibly not older than the latest part of Kirchner’s (1956) horizon 5. The bulk of the Bogucice Sands is interpreted as representing the progradational complex of a lowstand systems tract, laid down within incised valley/canyon and shelf-edge delta. The overall progradational stacking of the Bogucice Sands, particularly well displayed in the wells located to the NE of Grabie, suggests that an upper part of this complex has been preserved here. Alternatively, each major progradational sandbody encased in shales may reflect a separate delatic progradational complex and their cyclical stacking may reflect high-frequency oscillations of the relative sea level. At the moment, however, they are no decisive proofs to conclude whether or not the observed cyclicity is of an allogenic origin.

17

Rozwoj basenu magurskiego w gornej kredzie i paleogenie

63%

Oszczypko N.

|

1992

|

tom 40

|

nr 07

397-404

18

The genesis of the carbon dioxide in the Polish Outer Carpathians – Szczawa tectonic window case study – new insight

51%

Oszczypko N. , Wójcik-Tabol P. , Oszczypko-Clowes M.

Acta Geologica Polonica

|

2018

|

tom Vol. 68, no. 2

181--206

EN

In the Polish sector of the Magura Nappe have long been known and exploited carbonate mineral waters, saturated with carbon dioxide, known as the “shchava (szczawa)”. These waters occur mainly in the Krynica Subunit of the Magura Nappe, between the Dunajec and Poprad rivers, close to the Pieniny Klippen Belt (PKB). The origin of these waters is still not clear, this applies to both “volcanic” and “metamorphic” hypotheses. Bearing in mind the case found in the Szczawa tectonic window and our geological and geochemical studies we suggest that the origin of the carbon dioxide may be linked with the thermal/pressure alteration of organic matter of the Oligocene deposits from the Grybów Unit. These deposits, exposed in several tectonic windows of the Magura Nappe, are characterized by the presence of highly matured organic matter – the origin of the hydrocarbon accumulations. This is supported by the present-day state of organic geochemistry studies of the Carpathian oil and gas bed rocks. In our opinion origin of the carbon-dioxide was related to the southern, deep buried periphery of the Carpathian Oil and Gas Province. The present day distribution of the carbonated mineral water springs has been related to the post-orogenic uplift and erosion of the Outer (flysch) Carpathians.

19

The Dobrotiv Formation (Miocene) in the Boryslav-Pokuttya and Sambir nappes of the Ukrainian Carpathians : a record of sedimentary environmental change in the development of the Carpathian Foredeep Basin

51%

Oszczypko N. , Uchman A. , Bubniak I.

|

tom Vol. 58, No. 3

393--408

EN

The late Early Miocene Dobrotiv Formation, a 700–800-m-thick unit, was deposited in a subsiding platform margin, which become involved in the marginal part of the Outer Eastern Carpathian accretionary wedge. The sedimentary succession from the Sloboda Conglomerate up to the Dobrotiv Formation records a transition from alluvial fan through fan-delta to deltaic deposits, followed by the fluvial plain-channel facies of the Stebnyk Formation. The deltaic deposits are mud-dominated, with poorly developed thickening-up packets of beds. Efficient sediment accumulation was balanced by subsidence caused by subsurface loading. Emerged parts of the deltaic sedimentary system include tetrapod footprints and raindrop imprints. The general absence of mudcracks in the Dobrotiv Formation suggests a humid climate. Deposits of the Sloboda, Dobrotiv and Stebnyk formations form fining- and thinning-upwards clastic wedge successions along the Ukrainian Carpathians.

20

Ewolucja tektoniczna basenów sedymentacyjnych polskiej części Karpat zewnętrznych w świetle analizy subsydencji

51%

Poprawa P. , Malata T. , Oszczypko N.

Przegląd Geologiczny

|

2002

|

tom Vol. 50, nr 11

1092-1108

PL

Celem przeprowadzonych badań było określenie tektonicznych uwarunkowań rozwoju basenów sedymentacyjnych Karpat zewnętrznych. Zastosowano jednowymiarowy backstripping, przeprowadzony dla zrekonstruowanych, syntetycznych profili osadowego wypełnienia basenów. W przypadku analizy subsydencji głębokomorskich basenów Karpat zewnętrznych poprawka paleobatymetryczna ma bardzo duże znaczenie, co przy trudnościach z jej określeniem skutkuje szerokim zakresem możliwego błędu otrzymanych wyników. Odtworzony rozwój subsydencji basenów Karpat zewnętrznych jest jednorodny. Dla basenów śląskiego, a częściowo również skolskiego, stwierdzono trend wygasającej subsydencji, obejmujący tyton, wczesną kredę oraz cenoman, równoczesny z generalnym spowolnianiem tempa dostawy materiału detrytycznego do basenów, co uznano za przejaw postryftowej fazy rozwoju basenów. Pozwala to sugerować, że potencjalne, synryftowe wypełnienie osadowe basenów nie jest rozpoznane w Karpatach zewnętrznych z uwagi na lokowanie się powierzchni odkłuć przede wszystkim w obrębie dolnokredowych, postryftowych osadów drobnoklastycznych. Na podstawie analizy porównawczej z rozwojem tektonicznym obszarów otaczających badane baseny, tj. południowej domeny pery-tetydzkiej (basen polskim) oraz północnej części Karpat wewnętrznych, zasugerowano że powstanie basenów Karpat zewnętrznych mogło rozpocząć się od oksfordzkiego i/lub kimerydzkiego ryftowania. W późnej kredzie (turon-mastrycht), a ewentualnie również we wczesnym paleocenie, basen śląski i skolski uległy wynoszeniu tektonicznemu oraz strukturalnej inwersji. W okresie tym nastąpiło wyraźne zwiększenie tempa depozycji, co sugeruje, że wynoszeniu uległy również obszary źródłowe. Jako przyczynę regionalnej kompresji, prowadzącej do wynoszenia i inwersji wskazać można fazę orogeniczną w obrębie Karpat wewnętrznych. Omawiane zjawiska bezpośrednio poprzedzają, bądź częściowo współwystępują z tektoniczną inwersją basenów domeny pery-tetydzkiej, co pozwala sugerować genetyczne związki między omawianymi procesami. Pod koniec późnej kredy bądź w paleocenie w basenach Karpat nastąpił nawrót subsydencji. Kontynuowała się ona w eocenie, przy równoczesnym generalnym spadku tempa depozycji za wyjątkiem basenu magurskiego. Na przełomie eocenu i oligocenu baseny Karpat zewnętrznych uległy intensywnemu wynoszeniu, które koreluje się z impulsem gwałtownej subsydencji w paleogeńskim basenie centralnych Karpat. Procesy te zachodziły równocześnie z jedną z zasadniczych faz orogenicznych w systemie łuku alpejskiego. Początkowo wynoszenie doprowadziło do izolacji basenów, ograniczenia cyrkulacji prądów i rozwoju euksenicznego środowiska depozycji, po czym tempo depozycji materiału detrytycznego gwałtownie wzrosło. Po ustaniu tektonicznego wynoszenia na przełomie eocenu i oligocenu, w basenach Karpat zewnętrznych nastąpiła ostatni faza umiarkowanej subsydencji (oligocen – wczesny miocen), która częściowo może być wiązana z obciążaniem płyty przedpola przez rozwijającą się pryzmę akrecyjną, ewentualnie również z basenotwórczym efektem transportu tektonicznego (piggy-back; np. basen magurski). Cechą charakteryzującą rozwój basenów Karpat zewnętrznych w eocenie, oligocenie i miocenie jest gwałtowny wzrost tempa dostawy materiału detrytycznego do basenów, cechujący sedymentację syn-orogeniczną. Proces ten wykazuje wyraźny diachronizm: w wewnętrznej strefie basenu magurskiego początek depozycji o takim charakterze miał miejsce już we wczesnym eocenie, podczas gdy w basenie skolskim w późnym oligocenie. Konsekwencją przyjętego dla basenów Karpat zewnętrznych modelu ryftowego, jest założenie kontroli geometrii syn-ryftowych basenów przez struktury ekstensyjne, co z kolei oznacza, iż struktury te w początkowej fazie kolizji prawdopodobnie ulegały tektonicznej inwersji. W efekcie prowadzi to do hipotezy o ewolucji od zakorzenionego do naskórkowego stylu kolizji orogenu Karpat zewnętrznych.

EN

Tectonic process governing development of the Outer Carpathians sedimentary basins were examined by means of subsidence analysis (backstripping) of reconstructed, synthetic sections. The Outer Carpathians sedimentary basins are regarded as the deep marine ones. This leads to uncertainties in paleobathymetric estimation, and thus widens error margins of subsidence analysis. The results of backstripping for the Outer Carpathians sedimentary basins show similarities in the general pattern of their subsidence history. Decreasing subsidence rates and decreasing deposition rates for the late Jurassic (Tithonian), Early Cretaceous and Cenomanian are suggestive for post-rift thermal sag stage of the basins development. Possible syn-rift basin-fill is not recognised in the Outer Carpathians orogen due to preferential emplacement of detachment surfaces at a level of the post-rift (Early Cretaceous) sediments. Tectonic evolution of the surrounding basins, i.e., the Southern peri-Tethyan realm (Polish Basin) and the Northern Inner Carpathians, suggests that the rifting in the Outer Carpathians basins could have taken place during Oxfordian-Kimmeridgian. During the Late Cretaceous (Turonian-Maastrichtian), and possibly the early Paleocene, the Silesian and Skole basins were subject to a minor uplift (several hundreds meters at most) and structural inversion. Contemporaneous increase in deposition rates indicates that their source areas were uplifted as well. The uplift was coeval with an orogenic phase in the Inner Carpathians and directly predated tectonic inversion/uplift of the peri-Tethyan basins, indicating genetic relations between these processes. During the late Cretacous and/or Paleocene, subsidence was re-established in the Outer Carpathians sedimentary basins. This continued during the Eocene, accompanied by decrease in deposition rates, except of the Magura Basin. Since the Late Eocene a rapid uplift begun, which prolonged until the Early Oligocene, contemporaneous with subsidence event in the Central Carpathian Paleogene Basin. This is coeval with one of the main collision phases in the Alpine belt. The Eocene/Oligocene uplift was followed by the last, minor subsidence event (Oligocene-Early Miocene) in the Outer Carpathians basins, which partially could be related to loading of the plate by the developing accretionary wedge, and possibly to piggy-back mechanism (e.g., Magura Basin). Generally for the Eocene-Miocene stage of the Outer Carpathians basins, a characteristic feature of a prominent increase in deposition rates is observed. The onset of rapid, syn-orogenic deposition migrated systematically in time from the inner zone (southern part of Magura basin - Early Eocene) towards the outer zone of the belt (northern part of Skole and Silesian Basins - Late Oligocene. Supposed presence of extensional structures controlling syn-rift subsidence at the early stage of the basins evolution favors their inversion during the first stages of the collision. This might lead to speculation on possible evolution from basement-involved thick-skinned style into thin-skined style of collision.