W pracy na podstawie danych literaturowych i badań własnych przedstawiono wpływ wydzielania złożonego azotku Cr(V, Nb)N - fazy Z na właściwości mechaniczne wysokochromowych, martenzytycznych stali zawierających 9÷12% Cr. Wydzielenia fazy Z powstają w czasie eksploatacji w wyniku przemiany lub/i rozpuszczenia się wydzieleń typu MX. Zanik drobnodyspersyjnych azotków, węglikoazotków bogatych w wanad i niob skutkuje pojawieniem się cząstek fazy Z. Objawia się to gwałtownym spadkiem wytrzymałości na pełzanie stali 12% Cr. Pokazano, że pierwiastkiem stymulującym wydzielanie fazy Z jest chrom, a ponadto niezbędnymi pierwiastkami do tworzenia tej fazy są niob lub tan- tal oraz azot. Optymalną temperaturą wydzielania fazy Z w stalach zawierających 9÷12% Cr jest temperatura 650°C. W żarowytrzymałych stalach o zawartości 9% Cr wpływ wydzieleń fazy Z jest niewielki i nie skutkuje tak drastycznym spadkiem wytrzymałości na pełzanie jak w przypadku stali zawierającej 12% Cr. Perspektywą wykorzystania fazy Z jest eksperymentalna stal zawierająca 12% Cr umacniana wydzieleniami tej fazy, co prawdopodobnie umożliwi opracowanie stali mogącej pracować w temperaturze powyżej 600°C.
EN
The paper presents the influence of precipitation of the complex nitride Cr(V, Nb)N - Z phase on the mechanical properties of high-chromium martensitic steels with 9÷12% Cr, based on the literature data and an independent study. Precipitations of the Z phase occur during use as a result of the transformation or/and dissolution of precipitates of the MX type. The disappearance of fine-dispersion nitrides, carbonitrides rich in vanadium and niobium results in the appearance of Z phase particles. It is revealed by a rapid decrease in the creep strength of 12% Cr steel. It has been shown that the element stimulating the precipitation of the Z phase is chromium, and the elements necessary for the formation of this phase are niobium or tantalum and nitrogen. The optimum temperature for Z phase precipitation in steels with 9÷12% Cr is the temperature of 650°C. In high-temperature creep resisting steels with 9% Cr the influence of Z phase precipitates is slight and does not cause such a drastic decrease in creep strength as in the case of steel containing 12% Cr. The prospect for using the Z phase lies in experimental steel with 12% Cr strengthened with the precipitates of this phase, which will probably make it possible to develop a steel that could operate at temperature above 600°C.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.