Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Przekształcenie uzdrowiska w ośrodek przemysłowy na przykładzie Jastrzębia-Zdroju

100%

Gonda-Soroczynska E. , Szkaradkiewicz M.

|

2014

|

nr II/1

PL

Przeprowadzone badania miały udzielić odpowiedzi na pytanie „Czy funkcja przemysłowa może współegzystować z funkcją uzdrowiskową? Czy słusznie przekształcono uzdrowisko w ośrodek przemysłowy?”. Zwrócono uwagę na występujący nadal potencjał uzdrowiskowy w byłym uzdrowisku Jastrzębie-Zdrój. Druga połowa lat 40. i początek lat 50. XX wieku, to okres niezwykłego jego rozkwitu jako ośrodka uzdrowiskowego. Odbudowywano, zmodernizowano wybudowane wcześniej tj. przed II wojną światową zakłady lecznicze. Zadanie to w tamtym okresie stanowiło priorytet dla władz lokalnych, bowiem zakład uzdrowiskowy był jedynym dużym pracodawcą w tym niewielkim mieście. Pomimo swojej kurortowej świetności w powojennych latach, w wyniku decyzji polityczno-społeczno-gospodarczych oraz ze względu na rozpoczętą w latach 60. XX wieku eksploatację złóż węgla kamiennego, z małego miasteczka, liczącego ponad 8 tysięcy mieszkańców, powstało duże ponad 100 tysięczne miasto przemysłowe. Pierwotnie funkcja uzdrowiskowa istniała przy niezwykle prężnie rozwijającej się funkcji przemysłowej. Okazało się, że mogły one współegzystować, a mogłoby się wydawać, że wykluczać. Ostatecznie uzdrowisko zaprzestało swoją działalność w 1994 roku z powodu zaniku wód leczniczych. Pozostały po nim liczne obiekty infrastruktury uzdrowiskowej, z przepięknym ponad 18 hektarowym Parkiem Zdrojowym. Można zadać pytanie, czy słusznie zlikwidowano uzdrowisko, dysponujące tak ogromnym potencjałem uzdrowiskowym?.

EN

The conducted study was aimed at answering the following question: is it possible for the industrial function to coexist with the curative function? Was it justified to convert the spa town into an industrial centre? The authors took into account the still-existing curative potential of the former Jastrzębie-Zdrój spa. The second half of the 1940s and the beginning of the 1950s was a time when it flourished as a therapeutic centre, with the curative facilities built before the second world war being rebuilt and modernised. The local authorities considered this to be a priority, as the spa town was the single large employer in this small town. Despite its glory as a resort in the years following the war, due to social, political and economic decisions as well as due to the exploitation of black coal which began in the 1960s, the rather miniscule town of over 8 000 inhabitants transformed into a large industrial city with more than 100 000 citizens. At first, its curative function coexisted with the rapidly developing industrial function. It turned out that it was possible for them to accompany each other, though it might have seemed before that they were mutually exclusive. The spa is no longer operative since the year 1994, when it was shut down due to a decline in curative waters. What remains are numerous elements of the spa infrastructure, including a beautiful 18 hectare Spa Park. One might wonder whether it was justified to close down a spa with such a magnificent curative potential?.

2

Ecosystem services hot spot mapping: protected areas in the Lower Silesia Province, Poland

80%

Szkaradkiewicz M. , Szewrański S. , Kazak J.

|

tom nr 4

221--230

EN

The aim of the paper is to contrast existing protected areas which are environmentally valuable according to traditional preservation rules with the areas where provision of the selected ecosystem services is the greatest according to the current research standards on ecosystem service hotspot mapping. In order to achieve that we developed the comprehensive method for mapping ecosystem services which could be applied in the national ecosystem assessment process. We selected four ecosystem services, each of which is spatially presented and evaluated using appropriate indicators. The services we consider are global climate regulation, moderation of extreme events, erosion control, and fresh water provision. According to the Common International Classification of Ecosystem Services vol. 4.3 these ES could be divided into two section: provisioning and regulating.

PL

Niezbędna jest poprawa wiedzy na temat ekosystemów i oferowanych przez nie usług w krajach należących do Unii Europejskiej, aby osiągnąć główne cele zapisane w Strategii ochrony różnorodności biologicznej do 2020 roku. Z tego powodu państwa członkowskie, we współpracy z Komisją Europejską, są zobowiązane zidentyfikować i ocenić stan ekosystemów i ich usług. Istnieją różne podejścia do mapowania usług ekosystemów, z których jednym jest analiza hot spot. Jest ona dobrym narzędziem do identyfikacji obszarów, które nie są chronione, lecz są ekologicznie cenne i dostarczają wielu usług ekosystemów. W badaniu przeprowadzono analizę czterech potencjałów usług ekosystemów: globalnej regulacji klimatu, kontroli erozji, moderacji ekstremalnych zjawisk i dostarczania wody pitnej. Większość z punktów hot spot dla wybranych usług ekosystemów województwa dolnośląskiego była zlokalizowana w obrębie obszarów chronionych, zwłaszcza tych objętych ochroną w formie Natura 2000.

3

Wymiar terytorialny w perspektywie nowej polityki spójności w odniesieniu do obszarów wiejskich – przykład województwa dolnośląskiego

80%

Kazak J. , Przybyla K. , Szkaradkiewicz M. , Sabura K.

|

nr 04[34]

PL

Ewaluacja wdrażanych w ostatniej perspektywie finansowej polityk UE powinna być podstawą kształtowania nowych kierunków i zasad wydatkowania funduszy europejskich w celu poprawy skuteczności ich wdrażania. W artykule podjęto problematykę implementacji wymiaru terytorialnego w ramach polityki spójności. Przeanalizowano przestrzenną koncentrację środków przeznaczonych na rzecz rozwoju obszarów wiejskich w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Dolnośląskiego (RPO WD) na lata 2007-2013. Następnie dokonano analizy dokumentów w celu określenia szans rozwojowych dla tych obszarów w nowej perspektywie finansowej (2014-2020). Badania wskazują na niedostateczne ujęcie wymiaru terytorialnego w dotychczasowej realizacji polityki UE. Stwierdzono przy tym możliwość nie tylko prawną, lecz także wynikającą z gotowości instytucjonalnej, do wykorzystania nowego instrumentu, jakim są Zintegrowane Inwestycje Terytorialne, w celu wzmocnienia czynników geograficznych w przydzielaniu wsparcia.

EN

Summary and evaluation of implemented, in the last financial perspective of EU, policies should be the basis for development of new directions and principles of European spending. This article presents an issue of implementation of the territorial dimension in cohesion policy. The spatial concentration of resources allocated to rural development under the Regional Operational Programme for the Lower Silesia 2007-2013 was analysed. Furthermore, the documents’ analysis to determine development opportunities for these areas in the new financial perspective were undertaken. The research shows inadequate recognition of the territorial dimension in the current implementation of EU policies. However, the results highlights the possibility of using a new instrument, which are Integrated Territorial Investments, in order to strengthen the geographical factors in the allocation of support.

4

Zmiany w zagospodarowaniu stref podmiejskich w kontekście prowadzenia gospodarki ściekowej

80%

Kazak J. , Szkaradkiewicz M. , Sabura K. , Oleszek J.

|

tom 13

|

nr 4

PL

Nasilające się procesy urbanizacyjne w strefach podmiejskich dużych polskich miast możliwe są dzięki liberalnym politykom przestrzennym prowadzonym przez sąsiednie gminy wiejskie i miejsko-wiejskie. Rozwój przestrzenny jest ściśle powiązany z wieloma innymi systemami, w tym między innymi z gospodarką ściekową. Planowanemu rozwojowi przestrzennemu powinien towarzyszyć rozwój systemów gospodarki ściekowej, tak aby odpowiadał on na realne obecne i przyszłe potrzeby mieszkańców. W niniejszej pracy skonfrontowano dwa scenariusze rozwoju gminy Żórawina. Szacowane zmiany liczby mieszkańców, wynikające z tendencji demograficznych oraz polityki przestrzennej porównano z inwestycjami związanymi z realizacją Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Przeprowadzone analizy pozwoliły stwierdzić, że rozbudowa oczyszczalni ścieków znacząco przewyższa potrzeby gospodarstw domowych w chwili obecnej oraz przy założeniu stałego przyrostu liczby mieszkańców gminy. Działania te nie są przy tym wystarczające przy założeniu realizacji polityki przestrzennej. Stwierdzono również brak koordynacji polityk rozwojowych w tych zakresach.

EN

Increasing urbanization processes in the suburban areas of large Polish cities are possible thanks to the liberal spatial policies adopted by the neighboring rural and urban-rural municipalities. Spatial development is closely linked to many other systems, including wastewater management. Planned spatial development should be accompanied by the development of wastewater systems, to correspond to the real current and future needs of the residents. The study confronted two development scenarios for Żórawina municipality. Estimated changes in the number of inhabitants, resulting from demographic trends and spatial policy, were compared with investments related to the implementation of the National Program for Municipal Wastewater Treatment. The conducted analysis revealed that enlargement of the sewage treatment plant significantly exceeds the needs of the households at the moment, as well as future needs according to a constant increase in the number of inhabitants of the municipality. However, investments in capacity of the sewage treatment plant are not sufficient to scenario of spatial policy. No coordination of development policies in these areas was observed.

5

Usługi ekosystemów jeziornych - klasyfikacja, waloryzacja, zastosowania

80%

Szkaradkiewicz M. , Kazak J. , Sabura K. , Oleszek J.

|

tom 13

|

nr 3

PL

Koncepcja usług ekosystemów jest rozwijającym się polem badawczym. Koncepcja ta wywodzi się z dokonań dyscypliny, jaką jest ekonomia środowiska, czyli łączenia aspektów środowiskowych z ekonomicznymi. Usługi ekosystemów mogą być również postrzegane jako inne podejście do pojęcia kapitału naturalnego, który wraz z kapitałem ekonomicznym i społecznym oraz ich wzajemnymi relacjami tworzy podwaliny koncepcji zrównoważonego rozwoju. Najczęściej przytaczana definicja usług ekosystemowych została wypracowana w ramach projektu Milenijnej Oceny Ekosystemów (MA) i zakłada, że są to korzyści, jakie ludzie czerpią z ekosystemów. W 2005 roku w ramach MA przyjęto podział usług ekosystemów na podstawowe, zaopatrujące, regulujące i kulturowe. Na podstawie wyników prac zespołu dokonującego Milenijnej Oceny Ekosystemów oraz Agencji Ochrony Środowiska w Stanach Zjednoczonych w artykule dokonano podziału usług ekosystemów jeziornych. Do otrzymanej klasyfikacji zaproponowano metody wyceny oraz zastosowania koncepcji usług ekosystemów.

EN

The concept of ecosystem services has recently gained relatively a lot attention in the academic debates. The concept is derived from the ecological economics discipline. Thus it combines ecological implications and economic approach. The ecosystem services may be perceived as a different approach to the notion of natural capital which is one of the capitals sustainable development paradigm is based on. Ecosystem services’ best known definition provided by Millennium Ecosystem Assessment (MA) is the benefits people obtain from ecosystems. In 2005 the MA researchers divided ecosystem services into supporting, regulating, provisioning and cultural. On the basis of MA and U.S. Environmental Protection Agency’s reports, the classification of the ecosystem services in lakes has been delivered along with the valuation method proposal and implementation strategies.