Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2014 r., sygn. III KK 416/13, w sprawie skutku niezwrócenia prawa jazdy w przypadku orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych

100%

Pawelec K. J.

Paragraf na Drodze

|

2018

|

tom Nr 4

59--64

PL

Glosowane postanowienie jest istotne nie tylko dla praktyki, ale równie dla każdego kierującego. Nie usuwa (bo nie może) istniejącej luki w prawie, które nie określa, w jaki sposób powinna być oceniona sytuacja wcześniejszej, niezawinionej przez kierującego, utraty prawa jazdy, a zgłoszonej organowi władzy publicznej, w przypadku orzeczenia środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych w sytuacji niemożności oddania dokumentu organowi administracyjnemu. Wyłania się zatem problem, czy tego rodzaju niemożność zdeponowania prawa jazdy powinna automatycznie wydłużać faktyczny okres niemożności prowadzenia pojazdów mechanicznych, czy też okres ten powinien być liczony od daty uprawomocnienia się orzeczenia. Autor zawarł w glosie postulat de lege ferenda, proponujący zmianę przepisów, przewidującą tego rodzaju sytuację, co także może rzutować w istotny sposób na problem odpowiedzialności z art. 180a Kodeksu karnego.

EN

The decision in question is important not only for the practice but also for any driver. It does not (because it cannot) eliminate the existing gap in the law which does not stipulate the way of assessment of the case of driving licence withdrawal through no fault of the driver in a prior situation, reported to a public authority, in the case of a decision of penal measure of driving ban in a situation of not being able to return the document to an administrative authority. A problem therefore arises whether this type of inability to deposit the driving licence should automatically prolong the actual period of driving ban or whether this period should start with the date of the judgement becoming legally binding. In his commentary the author proposes de lege ferenda, suggesting to amend the provisions that would foresee this type of situation, which may also significantly affect the problem of liability under art. 180a of the Penal Code.

2

Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 14 lutego 2017 r., sygn. I ACa 1320/16, w sprawie skutku jako kryterium zwiększonej odpowiedzialności za spowodowanie wypadku

100%

Pawelec K. J.

Paragraf na Drodze

|

2018

|

tom Nr 6

23--29

PL

Przyczynienie się pokrzywdzonego do wypadku drogowego wywoływało spory, zarówno w orzecznictwie sądowym, jak też w doktrynie. Z reguły traktowano je jako okoliczność mogąca mieć wpływ na wymiar kary, ale przy spełnieniu szeregu warunków. Pomijano wykazanie stopnia przyczynienia się pokrzywdzonego, jak też jego wpływu na powstanie konkretnego skutku. Tymczasem, w zmieniającej się rzeczywistości, zmianie prawa, owo przyczynienie się nabrało zupełnie innego charakteru. W postępowaniu karnym mogą być bowiem orzeczone środki kompensacyjne (np. naprawienie szkody, zadośćuczynienie), ale w tej materii organy ścigania, jak też sądy nie czynią żadnych ustaleń. Taka praktyka nie może być uznana za prawidłową, chociaż wpływają na nią również postawy pełnomocników pokrzywdzonych, które wielokrotnie charakteryzują się biernością w zakresie inicjatywy dowodowej związanej z wykazaniem wysokości konkretnej szkody lub dowodzeniem wysokości dochodzonego zadośćuczynienia. Dlatego istotne znaczenie dla praktyki karnistycznej może mieć judykatura cywilistyczna, a zwłaszcza pogląd zaprezentowany w glosowanym orzeczeniu.

EN

The issue of the victim’s contribution to the traffic accident has caused disputes in both court judicature and juristic doctrine. As a rule, they have been treated as a circumstance with possible legal influence on the sentence, provided a number of conditions were fulfilled. Demonstration of the degree of victim’s contribution and his/her influence on the given result were disregarded. However, in the changing reality, modifications of the law, this contribution has acquired a completely different character. In criminal proceedings compensatory measures may be ordered (e.g. redress of damage, compensation for damage), but no fixed decisions are determined in this matter either by law enforcement bodies or the law courts. Such practice must not be considered as proper although it is affected also by the attitudes of victims’ legal representatives, which attitudes often are passive in requests for granting evidence related to indicating the amount of damage or proving the amount of compensation claimed. This is why civil law jurisprudence may be of essential importance for the practice of criminal law, and the view presented in the judgement commented on, in particular.

3

Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 24 sierpnia 2016 r., sygn. II Aka 201/16, w sprawie tzw. „sprawstwa rozszerzonego” spowodowania wypadku drogowego

100%

Pawelec K. J.

Paragraf na Drodze

|

2017

|

tom Nr 3

51--57

PL

Jest to glosa krytyczna do tytułowego wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu, którego teza brzmi: „Sprawcą wypadku może być nie tylko kierujący, ale każda osoba, która w jakikolwiek sposób zamanifestowała wolę, aby kierujący prowadził pojazd naruszając zasady bezpieczeństwa w ruchu i w efekcie powodując skutek opisany w art. 177 § 2 Kodeksu karnego. Odpowiedzialność takiej osoby opiera się na konstrukcji tzw. »sprawstwa rozszerzonego«”. Wyrokiem tym winnym współsprawstwa spowodowania wypadku drogowego (obok kierowcy) uznany został pracownik firmy, której własnością był uczestniczący w wypadku pojazd, któremu przypisano odpowiedzialność za dopuszczenie do ruchu pojazdu w istotnym stopniu niesprawnego. Autor formułuje w stosunku do tego wyroku szereg uwag krytycznych.

EN

This is a critical commentary on the titular ruling of the Wrocław Court of Appeal, the wording of which is as follows: “The perpetrator of an accident may be not only the driver, but any person who has in any way manifested the will that the driver should drive the vehicle in violation of traffic safety rules, in effect causing the result described in Art. 177 § 2 Penal Code. The responsibility of such a person is based on the concept of the so-called “extended perpetration«.” By the above mentioned ruling, a company employee, who was the owner of a vehicle that was involved in an accident, was found guilty of co-perpetration (alongside the driver) of a road accident: the said owner was held responsible for allowing a vehicle that was seriously impaired onto the road. The author formulates a series of critical observations in relation to this judgement.

4

Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2016 r., sygn. II KK 216/16, w sprawie oceny możliwości przypisania oskarżonemu o wypadek skutku, w kontekście zachowania się pokrzywdzonego

100%

Pawelec K. J.

|

tom Nr 1

35--40

PL

Jest to glosa aprobująca tytułowy wyrok, którego teza brzmi: „Kwestia obiektywnej możliwości zatrzymania samochodu przed pieszym stanowi ogólny warunek przypisania skutku. Gdyby bowiem okazało, że zachowując reguły ostrożności oskarżony nie mógłby uniknąć wypadku, jego odpowiedzialność za skutek byłaby wyłączona – także wówczas, gdyby faktycznie poruszał się z prędkością nadmierną, nie obserwował dostatecznie jezdni czy też wykonał nieprawidłowy manewr. Należy przy tym wskazać, że ocena możliwości uniknięcia wypadku przy zachowaniu przez oskarżonego reguł ostrożności obowiązujących w danej sytuacji, w tym reguł dotyczących bezpiecznej prędkości, może być uzależniona od sposobu i prędkości poruszania się po jezdni pokrzywdzonego”. Zdaniem autora, glosowane orzeczenie tylko pozornie może wzbudzać zastrzeżenia. Nawiązuje ono do koncepcji ogólnego przypisania skutku, ale w sposób racjonalny, przy zastosowaniu rozumowania indukcyjnego. Postrzega problem całościowo, nie tylko od strony naruszenia zasad bezpieczeństwa przez wytypowanego sprawcę, ale również nakazuje dokonanie oceny zachowania się pokrzywdzonego, co jest niezwykle cenne dla praktyki sądowej, jak też dla opiniujących biegłych. Nakazuje dokładnie badać istnienie związku przyczynowego między zachowaniem się poszczególnych uczestników wypadku a jego powstaniem, przy czym wskazuje na konieczność dokładnego rozważenia zachowań niemodelowych pod kątem możliwości ich przewidzenia, jak również nałożenia tego rodzaju powinności na kierującego.

EN

This is a commentary approving the titular ruling, which is worded as follows: “The issue of the objective possibility of stopping a car before a pedestrian constitutes a general condition of attributing effect. For if it turns out that, while observing principles of caution, the accused could not have avoided an accident, his/her responsibility for the consequence would be ruled out – even if s/he had actually been moving at excessive speed, had not observed the roadway sufficiently or had carried out an incorrect manoeuvre. However, it should be noted that assessment of the possibility of avoiding an accident while observing – by the accused – the principles of caution that are appropriate to a given situation, including rules concerning safe speed, may be dependent on the way and speed of moving on the roadway by the victim”. In the opinion of the author, the commented ruling may only seemingly raise doubts. The ruling refers to the concept of general attribution of consequence, but in a rational way, using inductive reasoning. The ruling perceives the problem holistically, not only from the point of view of violating safety principles by the identified perpetrator: it also prescribes assessing the behaviour of the victim, which is extremely valuable for judicial practice, as well as for experts issuing opinions. It prescribes careful examination of whether a causal relationship exists between the behaviour of particular participants in an accident and its occurrence, but at the same time it indicates the necessity of carefully considering non-model behaviours in terms of their predictability, as well as imposing this type of obligation on the driver.

5

Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2016 r., sygn. V KK 372/15, w sprawie uprzedniego skazania za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, jako warunku obostrzającego odpowiedzialność karną sprawcy

100%

Pawelec K. J.

Paragraf na Drodze

|

2018

|

tom Nr 5

57--61

PL

Jest to glosa aprobująca wyrok Sądu Najwyższego, którego teza brzmi: „Warunkiem poniesienia przez sprawcę czynu polegającego na prowadzeniu pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości surowszej odpowiedzialności, przewidzianej w art. 178a § 4 k.k. jest, aby sprawca tego czynu był wcześniej prawomocnie skazany za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, albo za przestępstwo określone w art. 173, art. 174, art. 177 lub art. 335 § 2 k.k., popełnione w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego albo dopuścił się tego czynu w okresie obowiązywania zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych orzeczonego w związku ze skazaniem za to przestępstwo”. Zmieniający się ustawicznie stan prawny powoduje trudności interpretacyjne, ważne zwłaszcza dla praktyki. Zmieniające się przepisy dotyczą m.in. tak ważnych kwestii, jak przedawnienie karalności oraz zatarcie skazania. Interpretacja nowych przepisów może mieć poważne konsekwencje, albowiem reguła stosowania przepisów względniejszych dla sprawcy nie zawsze jest przez ustawodawcę przestrzegana. Bywa to niedostrzegane w praktyce, a powoduje konieczność dokonywania korekt nietrafnych orzeczeń w drodze nadzwyczajnych środków odwoławczych. Temu zagadnieniu, na przykładzie konkretnego przypadku, poświęcona jest niniejsza glosa.

EN

This is a commentary approving the ruling of the Supreme Court whose thesis is worded as follows: “The condition for the perpetrator committing the act of driving a mechanical vehicle in the state of drunkenness to bear more severe responsibility stipulated in art. 178a § 4 Penal Code is for the perpetrator of this act to have been previously finally sentenced for driving under the influence of alcohol or another intoxicating agent, or for the offence stipulated in art. 173, art. 174, art. 177 or art. 335 § 2 Penal Code, committed in the state of drunkenness or under the influence of another intoxicating agent, or committed the offence in the period of driving ban sentenced for this offence.” The continuously changing legislation results in confusing interpretations especially important for the practice. The changing provisions concern such significant issues as the statute of limitations of punishability and erasion of convictions from records. The interpretation of new law may result in severe consequences for the perpetrator since the principle of the application of more considerate provisions is not always applied by the legislature. This is sometimes overlooked in actual practice and makes it necessary to correct inappropriate court decisions by way of extraordinary legal remedies. This is the problem, illustrated by an actual case, the present commentary addresses.

6

Czynniki mające wpływ na powodowanie niebezpieczeństwa w ruchu drogowym

100%

Pawelec K. J.

Paragraf na Drodze

|

2017

|

tom Nr 1

23--46

PL

Artykuł porusza istotne zagadnienia związane ze spowodowaniem niebezpieczeństwa w ruchu drogowym. Zagadnienie to do tej pory umykało uwadze badaczy, a jest istotne, dotyczy bowiem zagadnień występujących na przedpolu przestępstwa drogowego bądź po jego zaistnieniu. Autor omawia problematykę wywołania niebezpieczeństwa na trzech płaszczyznach: postępowania człowieka, czynnika technicznego oraz drogi i organizacji ruchu. Analizuje zagadnienie od strony prawnej i kryminologicznej. Wskazuje, że po stronie człowieka istnieje wiele elementów tworzących niebezpieczeństwo, wielokrotnie od niego zależnych, ale też nierzadko pozostających poza jego wpływem. Wskazuje na kwestie związane z osłabieniem reakcji psychomotorycznej, z użyciem alkoholu i środków psychoaktywnych, stanem zdrowia, zmęczeniem i kwestiami związanymi z kwalifikacjami kierującego, jego doświadczeniem, a także czynnikami wpływającymi na czas reakcji. Omawia zagadnienia związane z wpływem na wypadkowość niesprawności pojazdów, stanem i wyposażeniem drogi, jak też organizacją ruchu. Stara się wykazać, że oceny związane z przyczynami wywołanego niebezpieczeństwa w ruchu drogowym nie leżą wyłącznie po stronie jego uczestników.

EN

The article raises a number of significant issues related to causing threat in road traffic. This is a subject that has so far largely escaped the attention of researchers, but it is important, especially as it concerns issues that can be thought of as being in the foreground of traffic offences or after they have occurred. The author discusses the issue of causing threat on three levels: human behaviour; technical factors; and roads and the organisation of traffic. He analyses the issue not only from a legal point of view but also a criminological one. He indicates that, in terms of human behaviour, there are many elements causing threat, which are frequently dependent on the given person, but also sometimes beyond his/her control. The author points to issues linked with the weakening of psychomotor reactions, the use of alcohol and psychoactive substances, the driver’s state of health, fatigue, and other issues related to, e.g., the qualifications of the driver, his/her experience, as well as factors affecting reaction time. Furthermore, he discusses issues related to the effect of poor conditions of vehicles, the state of the road and road equipment (signage, barriers, lighting etc.), as well as traffic management, on accident rates. He tries to show that evaluations linked with the causes of the evoked threat in road traffic should not focus exclusively on participants in the accident.

7

Agresja w ruchu drogowym i reakcja na nią. Karno-materialna ocena tego zjawiska – zagadnienia wybrane

100%

Pawelec K. J.

Paragraf na Drodze

|

2018

|

tom Nr 2

16--41

PL

Zachowania agresywne, zupełnie irracjonalne, niestety, dość często spotykamy w ruchu drogowym. Nie należy do rzadkości wykonywanie kompletnie nieprzewidywalnych manewrów, jazda z ogromnymi prędkościami, brak poszanowania obowiązujących przepisów, lekceważenie słabszych uczestników ruchu, brutalność reakcji itp. Nie są to zachowania dotyczące wyłącznie kierujących. Wielokrotnie spotykamy się z takimi ze strony rowerzystów czy pieszych. Trudno dociec przyczyn tego rodzaju zjawiska. Potrzebne są dogłębne i rzetelne badania naukowe, których, jak do tej pory, nie przeprowadzono. Temu zagadnieniu poświęcona jest niniejsza publikacja. Omawia ona agresję w ruchu drogowym i reakcję na nią z punktu widzenia ocen karno-materialnych, co może być szczególnie przydatne dla praktyki.

EN

Aggressive behaviour, completely irrational, is, unfortunately, fairly frequent in road traffic. Completely unpredictable manoeuvres, speeding, failure to respect the law, disregard for the weaker participants of traffic, brutality of reactions, etc. are far from unusual. Such behaviour does not apply to drivers only, but also cyclists or pedestrians. It is difficult to find reason for such behaviour. It is necessary to perform thorough and solid scientific studies, which have as yet not been done. This problem is addressed in the present article. The author analyses aggression in road traffic and response to it from the point of view of criminal and material assessment, which may be particularly useful for actual practice.

8

Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 22 września 2016 r., sygn. V KK 221/16, w sprawie traktowania skutków wypadku jako czynnika wpływającego na wymiar kary

100%

Pawelec K. J.

Paragraf na Drodze

|

2017

|

tom Nr 4

13--22

PL

Jest to glosa aprobująca postanowienie Sądu Najwyższego, którego teza brzmi: „Skoro znamieniem przestępstwa z art. 177 § 2 k.k. jest śmierć innej osoby albo ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, to dopuszczalne jest akcentowanie, jako okoliczności wpływającej na zaostrzenie kary, iż następstwem wypadku była śmierć dwóch osób”. Glosowane postanowienie dotyczy karania sprawców wypadków drogowych, z zaznaczeniem, że skutki wypadku mają istotne znaczenie dla wymiaru kary. Autor podkreśla, że spiętrzenie okoliczności obciążających stanowi okoliczność uzasadniającą wymierzenie surowej kary jak też środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów, z tym jednak, że wszelki schematyzm nie jest tu dopuszczalny. Zdaniem autora, wymierzając sprawcy wypadku karę i środek karny zakazu prowadzenia pojazdów, sąd powinien brać pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy, a krytycznie odnosić się do tzw. prewencji generalnej, której skuteczność jest wątpliwa. Zwraca uwagę, że ustawodawca niewiele uwagi poświęcił spowodowanemu przez sprawcę niebezpieczeństwu, które poprzedzało wypadek.

EN

This is a commentary approving the Supreme Court Decision, which is worded as follows: “Since the hallmark of a crime under Art. 177 § 2 Penal Code is the death of another person or serious injury to their health, it is acceptable to emphasize – as a circumstance that increases the severity of the punishment – that the consequence of the accident was the death of two people”. The aforementioned Decision concerns punishment of perpetrators of road accidents, with an indication that the consequences of the accident have significant importance for the severity of the punishment. The author emphasizes that the accumulation of aggravating circumstances justifies the imposition of a strict punishment as well as a driving ban, but it should be borne in mind that a schematic (formulaic) approach is not admissible here. In the author’s opinion, the court should – when imposing a punishment and a driving ban on the perpetrator of an accident – take into account all the circumstances of the given case and have a critical attitude to so-called general prevention, whose effectiveness is doubtful. He points out that the legislator has not devoted much attention to the threat/danger (preceding the accident) caused by the perpetrator.

9

Opinia pozaprocesowa i jej ocena w procesie karnym. Zagadnienia wybrane

100%

Pawelec K. J.

Paragraf na Drodze

|

2018

|

tom Nr 3

47--54

PL

Praktycy dostrzegają problem, którego istotę oddaje pytanie: w jaki sposób mogą podjąć konstruktywną polemikę z opinią biegłego, uzyskaną przez organ procesowy bez ich wpływu, którą zweryfikowali jako merytorycznie wadliwą przez przedłożenie opinii specjalisty, opracowanej na ich zlecenie. Trudno uznać, że zasadne jest uregulowanie ustawowe, iż „opinia prywatna” nie może mieć waloru dowodowego, zwłaszcza gdy strona postępowania nie miała najmniejszego wpływu na dobór osoby opiniującego eksperta. W obowiązującym stanie prawnym kwestionowanie opinii uzyskanej przez organ procesowy może następować tylko przez wykazanie procesowej wadliwości tej opinii i wnioskowanie o powołanie innego biegłego sądowego. W tej procedurze istotnym argumentem może być właśnie uzyskanie opinii „prywatnej”. Należy podkreślić, że elaborat rzeczoznawcy, nawet o najwyższych kwalifikacjach, opracowany na zlecenie strony i przez nią złożony do akt sprawy, nie jest opinią biegłego, lecz jest traktowany jako twierdzenie strony. Taka sytuacja może być oceniana negatywnie, jako nie mająca wiele wspólnego z zasadą „równości broni w procesie karnym”. Dlatego rozważania zawarte w niniejszej publikacji, jak też jej wnioski końcowe, zwłaszcza skierowane pod adresatem ustawodawcy, wydają się zasługiwać na rozważenie.

EN

The author discusses the problem of recognisability of procedural and non-procedural expert reports as evidence in criminal proceedings. In the present regulations a “private” report is treated as a claim of the litigant party rather than a witness report made by an expert, while the procedural report may be contested only by proving the procedural defectiveness of such report, followed by a request to appoint another court expert. Such context seems to undermine the principle of “equality of weapons in criminal proceedings”. In the author’s opinion, his deliberations together with final conclusions addressed to the legislature seem worth considering.

10

Zapobieganie niebezpieczeństwu w ruchu drogowym. Zagadnienia wybrane

100%

Pawelec K. J.

Paragraf na Drodze

|

2017

|

tom Nr 5

41--54

PL

Istniejącego w ruchu drogowym zjawiska wypadków drogowych, katastrof, czy sprowadzenia ich niebezpieczeństwa, a także wykroczeń powodujących to niebezpieczeństwo, nie da się całkowicie wyeliminować. Niemniej jednak zmniejszenie rozmiarów tego zjawiska powinno zaprzątać, i zaprząta, uwagę wielu służb podejmujących szereg działań zapobiegawczych. Jednak ich skuteczność jest dość mizerna, co – zdaniem autora – jest efektem podejmowania działań wyłącznie represyjnych, braku właściwej formy przekazu, a zwłaszcza braku należytego rozpoznania etiologii przestępczości drogowej. Artykuł jest poświęcony zagadnieniem zapobiegania niebezpieczeństwu w ruchu drogowym. Autor kładzie m.in. nacisk na zagadnienia związane z obowiązującym prawem, w tym na konieczność gruntownej zmiany prawa o ruchu drogowym. Postuluje wiele zmian w obowiązującym prawie, w tym także w prawie karnym.

EN

It is not possible to completely eliminate the phenomena – existing in road traffic – of road accidents, catastrophes, bringing about a threat of accidents occurring, or offences causing such a threat. That is why reducing these phenomena should be and is the focus of attention of many institutions undertaking a range of preventive actions. However, the effectiveness of these actions is rather poor, which – in the author’s opinion – is the result of undertaking only repressive (punitive) measures, a lack of appropriate form of communication, and, especially, a lack of an appropriate diagnosis of the aetiology of road crimes/offences. The present article is devoted to the issue of preventing threats in road traffic. The author places emphasis on, amongst other things, issues linked with current law, including the need for a thorough revision of the road traffic law. He calls for many changes to the existing law, including criminal law.