Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Dobro wspólne a zrównoważony rozwój

100%

Prandecki K.

|

2016

|

tom 4(82)

PL

Dobro wspólne jest pojęciem trudnym do jednoznacznego zdefiniowania. Kryje ono w sobie nie tylko zasoby materialne (finalne i produkcyjne) i usługi, ale również specyficzne relacje pomiędzy zarządzającymi dobrem wspólnym. Nadrzędną cechą gospodarowania na zasadach dobra wspólnego jest zapewnienie trwałości i jak najbardziej sprawiedliwego dostępu do zasobu. Takie podejście powoduje, że dominująca w ekonomii głównego nurtu zasada maksymalizacji zysku ma ograniczone zastosowanie. Z tego powodu, z ekonomicznego punktu widzenia dobro wspólne jest zazwyczaj uznawane za nieefektywne rozwiązanie. Dopiero rozwój badań nad instytucjami nieformalnymi w ramach Nowej Ekonomii Instytucjonalnej oraz przyznanie Elinor Ostrom nagrody Banku Szwecji doprowadziły do zwiększenia zainteresowania dobrem wspólnym i ukazania niewycenianych korzyści płynących z jego stosowania. Efektem są pierwsze próby budowy nowej koncepcji ekonomicznej – ekonomii dobra wspólnego. Analiza cech charakterystycznych dobra wspólnego pozwala na stwierdzenie, że idea ta ma wiele cech wspólnych z koncepcją rozwoju zrównoważonego. Bardziej szczegółowe badania wskazują także na istnienie licznych różnic pomiędzy tymi koncepcjami. Celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie charakterystycznych cech dobra wspólnego, ocena relacji między dobrem wspólnym a rozwojem zrównoważonym oraz analiza możliwości wykorzystania dobra wspólnego we wdrażaniu koncepcji rozwoju zrównoważonego. Uzyskane wyniki skłaniają do konstatacji, że rozwój zrównoważony jest bardziej złożoną koncepcją, w ramach której idea dobra wspólnego może być uwzględniona, jednakże za jej pomocą da się osiągnąć jedynie wybrane cele. Opracowanie zostało przygotowane na podstawie krytycznej analizy krajowej i zagranicznej literatury. Ponadto, w procesie badawczym zastosowano metodę indukcyjną, która umożliwiła przedstawienie ogólnych wniosków.

EN

The concept of common good is a difficult one to define. Not only does it encompass material resources and services, but also specific relationships between people managing the common good. The overriding feature of management based on the common good principle is to ensure the durability and the most equitable access to the resource. Under this approach, the principle of profit maximization, dominant in mainstream economics, is of limited use. For this reason, economic activity aimed at on informal institutions within the framework of the New Institutional Economics and the award for Elinor Ostrom granted by the Bank of Sweden that have led to increased interest in common good and the benefits of its use. As a result, first attempts have been made to build a new economic concept - economy for the common good. Analysis of the characteristics of common good leads to the conclusion that this idea has much in common with the concept of sustainable development. More detailed studies also indicate the existence of numerous differences between these two concepts. The purpose of this paper is to identify the specific characteristics of common good, to study the relationship between common good and sustainable development, and to analyse the possibilities of using common good in implementing the concept of sustainable development. The results make it possible to conclude that sustainable development is a more complex concept than that of common good. However, the latter may be effective in implementing sustainability in selected areas. The study was prepared based on critical analysis of domestic and foreign literature, and the research process used the inductive method as a means of reaching general conclusions.

2

The CAP environmental and climate aims for EU’s countries vs. European Green Deal expectations

63%

Wrzaszcz W. , Prandecki K.

|

tom No. 3

art. no. 819

EN

As a result of the European Green Deal Strategy (EGD), each EU Member State was obliged to specify own effort and aims for agriculture in formal document, i.e. national Strategic Plan for the Common Agricultural Policy (CAP) 2023-2027. The basic reference in the creation of national documents was the specificity of the country’s agriculture, as well as the possibility to undertake ambitious measures to contribute to the goals described at the European level. The aim of this paper is to analyze the EU’s Member States commitments regarding environmental and climate agricultural objectives in the broader perspective of the European Green Deal ambitions. The approach applied in the study was based on research of literature and legal documents, the European and national statement comparisons, public statistics and European Commission data analysis, which enabled the authors to conduct current and comparative analyses. The research proved the EU’s countries’ diversified engagement in environment and climate protection. Presented results indicated that the countries’ involvement in the context of EGD objectives was recognised as insufficient.

PL

Na podstawie Strategii Europejskiego Zielonego Ładu (EZŁ) każde państwo członkowskie UE zostało zobowiązane do określenia własnych wysiłków i celów dla rolnictwa w formalnym dokumencie, jakim jest Narodowy Plan Strategiczny Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) 2023-2027. Podstawowym uwarunkowaniem uwzględnianym przy tworzeniu dokumentów krajowych była specyfika rolnictwa występująca w poszczególnych państwach, a także możliwość podejmowania ambitnych działań przyczyniających się do osiągnięcia celów UE na poziomie europejskim. Celem artykułu jest wskazanie zobowiązań państw członkowskich UE w zakresie celów środowiskowych i klimatycznych rolnictwa, nawiązujących do ambicji EZŁ. Podejście zastosowane w artykule opierało się na badaniach literatury i dokumentów prawnych, porównaniach sprawozdań europejskich i krajowych, statystyce publicznej – EUROSTAT oraz analizie danych Komisji Europejskiej, które umożliwiają prowadzenie analiz bieżących i porównawczych. Badania wykazały zróżnicowane zaangażowanie krajów UE w ochronę środowiska i klimatu oraz niewystarczającą skalę zaangażowania w kontekście celów EZŁ.

3

EKONOMICZNA WYCENA EMISJI WYBRANYCH SUBSTANCJI DO POWIETRZA W POLSCE ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ROLNICTWA

63%

Prandecki K. , Gajos E.

|

nr 3(53)

189-207

PL

Celem opracowania jest próba wyceny emisji wybranych gazów do atmosfery. Wykorzystano metody pośrednie, oparte na giełdowej wycenie uprawnień do emisji dwutlenku węgla w ramach systemu EU ETS. Badaniem objęto dwutlenek węgla, podtlenek azotu, metan oraz tlenki azotu. Powoduje to, że przedstawiona ekonomiczna wycena szkodliwości rocznej działalności polskiego społeczeństwa ma charakter cząstkowy. Jednak nawet tak ograniczona wycena pozwala na uświadomienie społeczeństwu skali „wytwarzanych” zanieczyszczeń. Badanie przeprowadzono na bazie danych statystycznych zawartych w bazie NAMEA-Air. Uzyskane wyniki pozwalają na stwierdzenie dużego znaczenia rolnictwa w emisji zanieczyszczeń do powietrza. Jednakże wielkość emisji z tego sektora stale zmniejsza się. Zmiana w jednostkach fizycznych jest znacznie mniejsza niż wyliczona zmiana wartości, co wynika ze spadku ceny uprawnienia do emisji gazów cieplarnianych. Przedstawione wyliczenia pokazują więc, że wycenę szkodliwości zanieczyszczeń należy traktować z dużą ostrożnością, ponieważ niezależnie od szkodliwości jej wartość rynkowa może podlegać wahaniom.

EN

The aim of the study is an attempt to evaluate emissions of the selected gases to atmosphere. The authors used indirect methods based on the stock market valuation of allowances for carbon dioxide emissions within the framework of the EU ETS system. The study comprised carbon dioxide, nitrous oxide, methane, and nitric oxides. This causes that the presented economic valuation of harmfulness of the annual activities on the Polish society is of a partial nature. However, even the so limited valuation allows for making the society aware of the scale of produced pollutions. The study was carried out on the basis of statistical data contained in the NAMEA-Air database. The obtained results allow ascertainment of great importance of agriculture in emissions of air pollutions. However, the volume of emissions from this sector has been constantly declining. The change in physical units is much lower than the computed value change, what is a result of the drop of price of the right to emit greenhouse gases. Therefore, the presented calculations show that valuation of harmfulness of pollutions should be treated with a great caution as disregarding harmfulness its market value may be subjected to fluctuations.