The Orthodox Church lays a big emphasis on indissolubility of marriage as the Roman Catholic Church does. However, the Orthodox Church does not treat the indissolubility as an absolute requirement of the law, but as a moral ideal which should be defended by the Church. When the indissolubility turns out to be inaccessible - the spouses having not become mature enough for receiving the mystery which the Church entrusts them with – then the Orthodox Church allows for a divorce and another marriage of the divorced. Attempts at justifying the practice of divorce in the Orthodox tradition focus on three basic arguments: 1/ a literal interpretation of Matthew’s clause (5:32); 2/ a specific concept of marriage in which the emphasis is put on its personalistic and synergic dimension; 3/ reference to the “principle of oikonomia”. So far, the issue of marriage indissolubility has not been subject of a broader debate in the ecumenical dialogue between the Roman Catholic Church and the Orthodox Church. The documents of the dialogue were confined to stating the differences between the Roman Catholic and Orthodox positions on this issue. These differences have their pastoral implications, especially in the context of determining the singleness of persons who were ever married in the Orthodox Church.
The author’s aim is a comprehensive presentation of the history and achievements of the dialogue between the Roman Catholic Church and the World Council of Churches, which was conducted within the framework of the Joint Working Group established in 1965. The subject has been dealt with in three parts. The first one offers a general description of the Joint Working Group. In the second part, the author focuses on the history of the relations between Vatican and Geneva. The last part is a concise presentation of the main threads of the study documents which have been elaborated as a result of this dialogue.
Celem niniejszego artykułu jest ukazanie korzeni sporu między Konstantynopolem a Moskwą wokół autokefalii ukraińskiego prawosławia. Temat ten został ukazany w potrójnej perspektywie: historycznej, teologiczno-prawnej i politycznej. Przede wszystkim spór między Konstantynopolem a Moskwą wynika z różnej interpretacji historii metropolii kijowskiej i wynikających stąd rozbieżności w ocenie pozostawania tego obszaru w jurysdykcji jednego lub drugiego Patriarchatu. Z teologiczno-prawnego punktu widzenia problem polega na braku w dzisiejszym prawosławiu wspólnego stanowiska w sprawie procedury ustanawiania autokefalii. Wreszcie w kontrowersjach wokół ukraińskiej autokefalii dochodzi mocno do głosu czynnik polityczny, a mianowicie ścisłe powiązanie spraw kościelnych z interesami politycznymi Kremla oraz elit politycznych Ukrainy.
EN
The present article aims at presenting the roots of the controversy between Constantinople and Moscow around Ukrainian Orthodoxy. The topic has been viewed from three perspectives: a historical, theological-and-canonical, and political one. First of all, the controversy between Constantinople and Moscow results from their differences in interpreting the history of the Kiev Metropolia, and, consequently, from the arising differences in attributing it to the jurisdiction of the one or the other Patriarchate. From the theological and canonical point of view, the problem consists in a lack of a common position in contemporary Orthodoxy concerning a procedure of establishing autocephaly. Finally, a political factor can be clearly perceived in the controversy around Ukrainian autocephaly, namely, the strict bond between Church issues and political interests of both the Kremlin and Ukrainian political elites.
W artykule podejmuje się próbę przybliżenia ekumenicznego wymiaru małżeństw między katolikami i prawosławnymi. Na przestrzeni historii w podejściu do małżeństw mieszanych, tak w jednej, jak i w drugiej tradycji wyznaniowej, dokonała się znaczna ewolucja: od absolutnego zakazu zawierania tego rodzaju związków do ich ograniczonej akceptacji i dostrzeżenia ich ekumenicznej funkcji. W rezultacie w nowszych dokumentach Kościołów oraz w tekstach katolicko-prawosławnego dialogu ekumenicznego można stwierdzić współistnienie tych dwóch elementów, co wskazuje na specyficzną tożsamość małżeństw mieszanych. Proces ewolucji stanowiska wobec małżeństw między katolikami i prawosławnymi, jak również różnice w rozłożeniu akcentów na jeden lub drugi aspekt tej złożonej rzeczywistości pozostają ściśle związane z obecnymi w obydwu Kościołach poglądami na temat charakteru eklezjalnego innych wyznań chrześcijańskich i ważności sprawowanych w nich sakramentów.
EN
In the article, I am focusing on the ecumenical dimension of marriage between Catholics and Orthodox Christians. In the course of history, the attitude toward mixed marriages both in the first and in the latter Church tradition has evolved to a considerable degree – from absolutely forbidding this kind of relationships to their limited acceptance and perceiving their ecumenical function. As a result, both these elements can be found side by side in the latest Church documents and in the texts of the Catholic-Orthodox ecumenical dialogue. This points to a specific identity of mixed marriages. The process of evolution of the respective stands on a Catholic-Orthodox marriage and the differences in emphasizing either aspect of the complex reality has been closely related to the Churches’ stands on the ecclesial character of other Christian denominations and on the validity of their sacraments.
Nie trzeba być znawcą problemu, aby stwierdzić istnienie ścisłej więzi między ewangelizacją lub nową ewangelizacją a ekumenizmem. Obie formy działalności Kościoła odnajdują swoje najgłębsze podstawy motywacyjne w modlitwie arcykapłańskiej Chrystusa: „Aby wszyscy stanowili jedno, jak Ty, Ojcze, we Mnie, a Ja w Tobie, aby i oni stanowili w Nas jedno, aby świat uwierzył, żeś Ty Mnie posłał” (J 17,21). Nie trudno też zauważyć, iż owa ścisła więź między ewangelizacją i ekumenizmem staje się szczególnie ważna w życiu Kościoła katolickiego w krajach Europy Wschodniej. Sytuacja religijna w Europie Wschodniej jest bardzo złożona i zróżnicowana w poszczególnych krajach. Nie sposób w tej krótkiej prezentacji uwzględnić wszystkich jej aspektów. Będziemy zatem zmuszeni do pewnych uogólnień, do odniesienia się jedynie do najważniejszych czynników bogatej rzeczywistości oraz do wybranych krajów tego obszaru geograficznego. Na wstępie ukażemy wybrane aspekty specyficznej sytuacji wyznaniowej i ekumenicznej w krajach Europy Wschodniej, gdzie prowadzona jest nowa ewangelizacja. Następnie – w świetle dokumentów Kościoła katolickiego – wskażemy na nieodzowność świadomości ekumenicznej w pracy ewangelizacyjnej. W części trzeciej przedstawimy wnioski praktyczne i propozycje, które mogą stanowić pomoc w urzeczywistnianiu w tych krajach pracy duszpasterskiej, podejmowanej w duchu ekumenicznym.
The article aims at presenting the views of Andrei Kuraev on ecumenism. The presentation is based on his Вызов экуменизма (the challenge of ecumenism), which is his key book in discussing this topic. The discussion is taken up in the following three sections: 1/ Andrei Kuraev: a short biographical note; 2/ The “good” and the “bad” ecumenism according to Andrei Kuraev; 3/ Anti-ecumenical views of Kuraev backgrounded by the ecclesiological and national awareness of the Russian Orthodoxy. The presentation offers the following conclusions. Andrei Kuraev is one of the most influential theologians, religious publicists and apologists in today’s Russian Orthodoxy. For the sake of defending purity of the Orthodox doctrine, he basically rejects either ecumenism in general or the “bad” ecumenism, in which he sees a threat for the identity of the Orthodox Church. From the Roman Catholic perspective, the image of the ecumenical movement as drawn by Kuraev seems mostly distorted, incomplete and, thus, not true. All this points to historical, confessional and national determinants of Andrei Kuraev’s views on ecumenism.
Wszyscy chrześcijanie wyznają wiarę w „jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół”. Nie wszyscy jednak w ten sam sposób rozumieją eklezjalny charakter swojego wyznania i innych wspólnot chrześcijańskich. W tym kontekście rodzi się zasadnicze pytanie: Jaka jest eklezjalna świadomość prawosławia i jakie wynikają z tego konsekwencje dla dialogu ekumenicznego? Należy od razu zaznaczyć, że próba odpowiedzenia na to pytanie niesie z sobą podwójną trudność. Z jednej strony prezentowany temat jest bardzo obszerny i nie sposób wyczerpać go w jednej wypowiedzi – będziemy zatem zmuszeni do pewnych uogólnień, do odniesienia się jedynie do najważniejszych wymiarów tej bogatej problematyki. Z drugiej zaś strony trudność wynika z braku oficjalnego stanowiska całego Kościoła prawosławnego w kwestii samoświadomości eklezjalnej oraz stosunku do chrześcijan innych denominacji. Należy zauważyć, iż Kościół prawosławny nie posiada „Magisterium Kościoła” w rozumieniu katolickim, które określałoby oficjalną i aktualnie obowiązującą całe prawosławie naukę w badanej kwestii. W konsekwencji – poza oficjalnymi wypowiedziami lokalnych Kościołów prawosławnych – zdani jesteśmy w tej materii na wielość opinii teologicznych, niejednokrotnie sprzecznych między sobą. Uwzględniając powyższe trudności, prezentowany temat rozwiniemy w trzech punktach: (1) U podstaw samoświadomości Kościoła prawosławnego; (2) Status eklezjalny innych wyznań chrześcijańskich; (3) Rozumienie ekumenicznego zaangażowania.
Celem niniejszego artykułu jest prezentacja ważniejszych przyczyn trudności w katolicko-prawosławnym dialogu teologicznym na forum światowym. Temat został rozwinięty w czterech częściach. Najpierw zwrócono uwagę na odmienną świadomość podziału w katolicyzmie i w prawosławiu. Następnie dokonano ogólnej prezentacji wybranych aspektów katolicko-prawosławnego „dialogu miłości” i „dialogu prawdy”. W trzeciej części omówiono uwarunkowania początków dialogu teologicznego między obydwoma Kościołami. W końcu odniesiono się do kluczowych problemów natury eklezjologicznej, które pojawiły się w toku dialogu, takich jak uznanie kościelnego statusu partnerów dialogu, rozumienie kategorii „Kościołów siostrzanych” i stosunek do kwestii „uniatyzmu”. Ostatecznie stwierdzono, że katolicko-prawosławny dialog teologiczny jest dialogiem trudnym. Istniejące trudności dialogowe nie muszą jednak prowadzić do zniechęcenia, ale wręcz przeciwnie – mogą stać się impulsem do pogłębienia i ożywienia katolickoprawosławnego dialogu teologicznego.
EN
The aim of this article is to present the essential causes of the difficulties in the theological dialogue between the Roman Catholic Church and the Orthodox Church in the world. The topic has been dealt upon in four parts. First, the author is drawing the reader’s attention to the fact that the awareness of the disunion differs in these two Churches. Next, the author is making a general presentation of selected aspects of the “dialogue of love” and the “dialogue of truth” between Roman Catholicism and Orthodoxy. In Part 3, the author is discussing the circumstances of the beginnings of the theological dialogue between them. At the end, he is referring to the key ecclesiological problems which appeared in the course of the dialogue such as accepting the ecclesial status of the dialogue partner, understanding the category of “Sister Churches”, and attitude to the issue of “Uniatism”. Finally, the author states that the theological Catholic-Orthodox dialogue is a difficult one. However, the existing difficulties in the dialogue do not have to lead to discouragement, but – quite the contrary – they may become an incentive to deepen and invigorate the theological dialogue the Roman Catholic Church and the Orthodox Church.
Artykuł omawia nowe sposoby apostolatu w Prowincji Polskiej. Treść tego referatu koncentruje się wokół nowych sposobów apostolatu. O uznaniu danego sposobu apostolatu za nowy decyduje przede wszystkim czas (chronos) jego rozpoczęcia. Ten pełen wyzwań czas ostatnich lat postrzegamy jednocześnie jako prawdziwy kairos, czas opatrznościowy, „sposobny” do budowania królestwa Bożego w duchu o. Dehona. Nowość omawianych form apostolatu odnosi się również, w pewnym stopniu, do nowych metod i środków oddziaływania, dostosowanych do rzeczywistości, w jakiej żyje współczesny człowiek. Prezentacja tematu z konieczności musi być skrótowa, gdyż nie da się w ramach jednego referatu ukazać w sposób wyczerpujący kilku różnych sposobów apostolatu. Przy omawianiu każdego z nich zwracamy szczególną uwagę na trzy zasadnicze aspekty: początki, aktualną sytuację, wnioski na przyszłość. Na omówienie tematu złożą się następujące sposoby apostolatu: duszpasterstwo młodzieży (1); Duszpasterstwo Przedsiębiorców i Pracodawców (2); Sercańska Wspólnota Świeckich (3); Wydawnictwo DEHON (4).
The issue of marriage indissolubility ranks as the main one among the numerous issues included in the specifically Lutheran view of marriage. While supporting the indissolubility of marriage, the Evangelical Lutheran Church allows for a divorce and does not rule out a possibility of the divorced entering other marriages in case of an irreversible breakup of marriage. As far as understanding of the clauses is concerned, Luther and his followers accepted their literal interpretation, that is, as being exceptions to the rule of indissolubility. First and foremost, it is adultery that, being destructive for marriage, is such an exception and a reason for divorce. Luther also added other reasons justifying divorce to prove that the Church is understanding toward “human weakness”. When one is studying the issue of marriage indissolubility in the documents of the dialogue between the Roman Catholic Church and the Lutheran Church, one’s special attention is due to 1976 document of the Roman Catholic Study Commission, the Lutheran World Federation and the World Alliance of Reformed Churches titled: “Theology of Marriage and the Problem of Mixed Marriages”.
W dniach 18-26 czerwca 2016 roku w Akademii Prawosławnej w Kolymbari na Krecie odbył się Święty i Wielki Sobór Kościoła prawosławnego, który wywołał zróżnicowane reakcje w świecie prawosławnym. Celem niniejszego opracowania jest przybliżenie procesu recepcji Kreteńskiego Soboru w świecie prawosławnym. Prezentowany temat zostanie rozwinięty w trzech częściach: (1) Sobór na Krecie (2016): prezentacja ogólna; (2) Reakcje w łonie prawosławia na Święty i Wielki Sobór; (3) Powody rozbieżności w ocenie Kreteńskiego Soboru.
EN
On 18th-26th of June, 2016, the Orthodox Church held her Holy and Great Council at the Orthodox Academy in Kolymbari on Crete. The Council woke various reactions in the Orthodox world. The author of this essay wishes to acquaint the reader with the process of reception of the Crete Council in the Orthodox world. The topic has been presented in three parts: 1/ The Council on Crete (2016): general presentation; 2/ Reactions in the Orthodox Church to the Holy and Great Council; 3/ Reasons of divergence in evaluation of the Crete Council.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.