Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

3rd Marine Geomorphology Symposium "Geomorphological Sea Floor Mapping" Gdańsk, 24.11.2017

100%

Dworniczak J. , Wróblewski R. , Kubacka M.

Biuletyn Instytutu Morskiego w Gdańsku

|

2018

|

tom Vol. 33, No. 1

41--45

EN

A rundown on the 3rd Marine Geomorphology Symposium, held in Gdańsk on 24 November 2018, is presented. Conference presentation covered a wide spectrum of issues in research methods used or geomoprhological mapping of sea floors. Methodology of measurements using state-of-the-art instrumentation was discussed along with data processing methods and geophysical interpretation of seismic monitoring records used as the basis for geological interpretation of data. Also presented were detailed examples of studies conducted on the Baltic Sea as well as on other basins. In addition, the conference provided an opportunity to celebrate the 80th birthday of Professor Sta-nisław Rudowski and the sexagenary of his scholarly career in coastal zone, sea floor, and polar region research.

PL

Przedstawiono sprawozdanie z III Sympozjum Geomorfologii Morskiej, które odbyło się w Gdańsku 24 listopada 2018 r. Podczas konferencji zaprezentowano szerokie spektrum zagadnień z zakresu metod badawczych dotyczących geomorfologicznego kartowania dna morskiego. Omówiono metodykę prowadzenia pomiarów przy użyciu najnowszej aparatury, obróbki danych oraz geofizycznej interpretacji zapisów sejsmicznych stanowiących podstawę do geologicznych interpretacji danych. Zaprezentowano również szczegółowe przykłady prowadzonych badań zarówno w rejonie Morza Bałtyckiego, jak i w innych akwenach niż Morze Bałtyckie. Konferencja była również okazją do uczczenia jubileuszu osiemdziesięciolecia Profesora Stanisława Rudowskiego, jak również sześćdziesięciolecia Jego pracy naukowej obejmującej badania strefy brzegowej, dna morskiego oraz obszarów polarnych.

2

Morphology of the bottom of the Przekop Wisły canal

100%

Wróblewski R. , Rudowski S. , Dworniczak J. , Lisimenka A.

Biuletyn Instytutu Morskiego w Gdańsku

|

2016

|

tom Vol. 31, No. 1

181--188

EN

Opened in 1895, the Przekop Wisły canal is a straight channel in the mouth of the Vistula River, which has been dug to adjust the hydrological situation in the Żuławy region. Recently, applying a multibeam echosounder has enabled the first comprehensive morphological registration and analysis of the bottom of the Przekop Wisły canal. The channel contains rapid, a side bar, a pool, and a front bar alongside sand dunes that have developed on the surface of these morphological units. The Przekop Wisły canal, in its current bathymetric situation, has been shown not to meet the conditions required for a free flow of water in case of considerable swelling, especially in case of an intense flow of drifting ice. No marine factors (naturally, apart from changes in sea level) were found to have a significant or direct effect on the morphology and sediments of the bottom of the Przekop Wisły canal.

PL

Uruchomiony w 1895 roku Przekop Wisły jest prostolinijnym fragmentem ujściowego odcinka Wisły wykonanym w celu uregulowania sytuacji hydrologicznej w rejonie Żuław. Zastosowanie echosondy wielowiązkowej umożliwiło przeprowadzenie pierwszej, dokładnej rejestracji rzeźby i analizy morfologicznej dna Przekopu Wisły. W obrębie koryta wyróżniono bystrze, odsyp boczny, ploso i odsyp środkowy wraz z rozwijającymi się na ich powierzchni falami piaszczystymi. Wykazano, że Przekop Wisły, w obecnej sytuacji batymetrycznej, nie spełnia w wystarczającym stopniu warunków do swobodnego spływu wód w przypadku dużych spiętrzeń, a szczególnie w sytuacji intensywnego spływu lodów dryfowych. Nie stwierdzono istotnych, bezpośrednich skutków wpływu czynników morskich (naturalnie oprócz zmian poziomu morza) na budowę dna przekopu i jego osadów.

3

Bottom structure of selected basins in The Port of Gdynia

88%

Dworniczak J. , Wróblewski R. , Rudowski S. , Sitkiewicz P. , Bieszk M.

Biuletyn Instytutu Morskiego w Gdańsku

|

2017

|

tom Vol. 32, No. 1

1--7

EN

Bottom structure of the basins in the Port of Gdynia, Poland, was analysed based on the archival materials of the Department of Operational Oceanography of Marine Institute in Gdańsk, particularly seismic profiles and macroscopic descriptions of sediment cores. Seismic profiling and core collection were performed in selected basins and within the fairway. The rich source material was used to draw a detailed bathymetric map of the bottom of the basins, a map of surface sediments, and a synthetic geological cross-section. A considerable variation in bottom depth within the analysed basins was observed. Bedrock sediments comprised Miocene sands and silts covered with glacial and fluvioglacial sediments, which reach the surface of the water, especially in the central part of the fairway. Within the eastern part of the fairway, fluvioglacial sediments are covered with marine sediments related to the Littorina transgression. Within the inner port and in the outport, a series of glacial and fluvioglacial sediments are covered with a thick (about 10 m) series of glaciolacustrine and lacustrine sediments, which in turn is covered with fluvial and deltaic sediments. The surface of the bottom is composed of contemporary, anthropogenically modified sediments. The map of surface sediments of the bottom corresponds to the geological map on the horizon of about 10 meters beneath land surface.

PL

W ramach opracowania budowy dna basenów portowych Portu Gdynia wykorzystano materiały archiwalne Zakładu Oceanografii Operacyjnej Instytutu Morskiego w Gdańsku, tj. profile sejsmiczne oraz opisy makroskopowe rdzeni osadów. Profilowanie sejsmiczne oraz pobór rdzeni wykonano w wybranych basenach oraz w obrębie podejściowego toru wodnego. Bogaty materiał źródłowy posłużył do opracowania szczegółowej mapy batymetrycznej dna basenów, mapy osadów powierzchniowych oraz syntetycznego przekroju geologicznego. Stwierdzono znaczne zróżnicowanie głębokości dna w obrębie analizowanych akwenów. Osady podłoża to piaski i muły mioceńskie, na których zalegają osady lodowcowe oraz wodnolodowcowe wychodzące – zwłaszcza w centralnej części podejściowego toru wodnego – na powierzchnię. W obrębie wschodniej części toru wodnego na osadach wodnolodowcowych zalegają osady morskie związane z transgresją litorynową. Na obszarze portu wewnętrznego oraz w awanporcie seria osadów lodowcowych i wodnolodowcowych przykryta jest miąższą (około 10 m) serią osadów jeziorno-lodowcowych i jeziornych, na których zalegają osady o charakterze rzecznym i deltowym Powierzchnię dna budują osady współczesne, zmienione antropogenicznie. Mapa osadów powierzchniowych dna odpowiada mapie geologicznej na poziomie około -10 m.

4

Relief and internal structure of the subaqueous sand dunes in the Vistula River mouth

88%

Wróblewski R. , Dworniczak J. , Rudowski S. , Lisimenka A. , Ofierska W.

Biuletyn Instytutu Morskiego w Gdańsku

|

2018

|

tom Vol. 33, No. 1

24--32

EN

This paper presents the results of bathymetric and seismoacoustic measurements carried out in the canal of the Vistula River mouth (pol. Przekop Wisły). The surveys were conducted with the use of a multibeam echosounder and a parametric sub-bottom profiler. It made it possible to obtain a high resolution bottom morphology measurement, and to identify and characterize an internal structure of subaqueous bedforms. Presence of multiple series of small to large dunes, with their length ranging from 5 up to 55 m and height from 0.1 up to 1.5 m, was established. They were composed mainly of poorly graded medium-grained sands. The nature of the sediment graining was relatively uniform. Significant diversity in terms of the formation sizes was observed, and itwas only loosely dependent on their depth and location within individual relief units. Collateral medium and small formations were found everywhere among the large formations. The bedforms consisted of well-developed steep cross-coset stratification structure. It has been ascertained that the cross-coset thickness of this formation was greater (or equal) than its height. The scope of this work is to identify the relief and structure of subaqueous dunes for the purpose of the assessment of flow properties and bottom conditions in both recent and palaeoenvironments. The obtained results are crucial for determining the state of the Przekop Wisły canal, indicating potential limitations to unconstrained flow of spate water and ice drifting as well as navigation conditions.

PL

Przedstawiono wyniki pomiarów fal piaszczystych występujących na dnie sztucznego kanału ujściowego rzeki Wisły (Przekop Wisły). Dno kanału pokrywają serie asymetrycznych fal piaszczystych, o długości do ok. 50 m i wysokości do ok. 1,5 m, zbudowanych z piasków średnio i gruboziarnistych, ze strukturą dobrze wykształconych zespołów stromego, skośnego warstwowania. Podstawę badań stanowiły rejestracje dna wykonane w 2013 roku z użyciem echosondy wielowiązkowej i parametrycznego profilowania sejsmicznego systemem SES. Zastosowanie echosond wielowiązkowej zapewniło możliwość prowadzenie pomiarów morfologii form w odniesieniu do obrazu rzeźby dna. Rejestracja SES posłużyła do rozpoznania i scharakteryzowania wewnętrznej struktury form. Określono relację fal piaszczystych względem uziarnienia osadu, położenia w obrębie jednostek rzeźby, głębokości oraz miąższości zespołów stromego, skośnego warstwowania. Stwierdzono duże zróżnicowanie wielkości form nie wykazujące ścisłej korelacji z głębokością czy położeniem w obrębie jednostek rzeźby. Wszędzie, oprócz form dużych, występowały również formy średnie i małe. Celem pracy jest rozpoznanie rzeźby i budowy fal piaszczystych dla oceny charakteru przepływu i stanu dna w środowiskach współczesnych i kopalnych. Uzyskane wyniki mają istotne znaczenie dla określania stanu kanału Przekop Wisły wskazując na ograniczoną możliwość zapewnienia swobodnego spływu wód wezbraniowych oraz lodu, a także na ograniczenie warunków nawigacyjnych.

5

Granulometry of bottom sediments of the Przekop Wisły canal

75%

Rudowski S. , Edut J. , Wróblewski R. , Dworniczak J. , Lisimenka A. , Jereczek-Korzeniewska K. , Galer-Tatarowicz K.

Biuletyn Instytutu Morskiego w Gdańsku

|

2017

|

tom Vol. 32, No. 1

14--20

EN

The Przekop Wisły (or the Vistula Cross-cut) is a canal created 120 years ago in the Vistula River mouth to prevent floods. In 2013/2014, 82 samples of canal sediments were collected in three sessions, which were next subjected to macroscopic descriptions and sieve analyses, including calculation of granulation indices expressed in the phi scale. Characteristics of granulation are presented in relation to forms of bottom relief, varied transport and storage conditions of individual sessions. Sediments in the canal are relatively even-sized, with coarse and/or medium-grained sands, quite well-sorted, with moderately negative skewness and a leptokurtic distribution. It was demonstrated that deposition of sediments in the canal is progressing, especially in its estuarial section, which impacts significantly on its patency. Hence, it is necessary to monitor sediments in the canal to establish its condition and identify trends related to risks and flood prevention. The Przekop Wisły canal constitutes a natural area of a straight channel river, and studies of its sediments may be an important model of fluvial processes.

PL

Przekop Wisły to kanał utworzony 120 lat temu w ujściu Wisły dla zapobiegania powodziom. Z osadów kanału pobrano 82 próby w trzech sesjach 2013/2014 r. Wykonano opisy makroskopowe oraz analizę sitową prób z wyliczeniem wskaźników uziarnienia w skali phi. Przedstawiono charakter uziarnienia w relacji form rzeźby oraz zróżnicowanych warunków transportu i depozycji w poszczególnych sesjach. Osady kanału są względnie równoziarniste, z piaskami gruboziarnistymi i/lub średnioziarnistymi, umiarkowanie wysortowanymi, zwykle o skośności umiarkowanie ujemnej i o leptokurtycznym rozkładzie. Wykazano postępującą depozycję osadów w kanale zwłaszcza w jego ujściowej partii, co znacznie ogranicza jego drożność. Konieczne jest prowadzenie monitoringu osadów kanału dla ustalenia jego stanu i tendencji zmian w odniesieniu do zagrożeń i zapobiegania powodziom. Kanał Przekop Wisły stanowi swoisty naturalny poligon rzeki prostolinijnej i badania jego osadów mogą być traktowane jako ważny wzorzec procesów fluwialnych.