Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Zmiany klimatu Polski w pracach polskich klimatologów

100%

Kaszewski B. M.

Przegląd Geofizyczny

|

2015

|

tom Z. 3-4

217--235

PL

W opracowaniu przedstawiono aktualny stan badań dotyczących zmian klimatu na obszarze Polski, na podstawie polskiej literatury klimatologicznej w ujęciu historycznym. Badaniami objęto głównie prace zawierające analizę długich serii danych pomiarowych poszczególnych elementów klimatycznych. Określono, które charakterystyki poszczególnych elementów klimatu wykazują istotne zmiany w dłuższym czasie i na jakim obszarze Polski, a także zwrócono uwagę na próby określenia przyczyn tych zmian. Przedstawiono poglądy dotyczące przyczyn współczesnych zmian warunków klimatycznych w Polsce, w tym w szczególności na ile obserwowane zmiany klimatyczne są spowodowane czynnikami naturalnymi, a w jakim stopniu działalnością człowieka. Omówiono problemy związane z badaniami współczesnych zmian i wahań klimatu.

EN

The elaboration presents the current state of research on climate change in the area of Poland based on Polish dermatological papers in historical perspective. The elaboration was focused on works which included an analysis of long data series measuring the different elements of the climate. It was determined which characteristics of particular climate elements show significant changes in the long term and in what area Polish and also attention was drawn to the attempts of explaining the causes of these changes. The views about the causes of contemporary climate changes in Poland were presented, including in particular the views on to what extent the observed climate changes are caused by natural factors and by human activity. The problems associated with the research of contemporary climate changes and fluctuations were discussed.

2

Klimat Polesia Lubelskiego i jego zmiany

100%

Kaszewski B. M.

Acta Agrophysica

|

2002

|

tom 66

21-48

3

Ekstremalne temperatury powietrza w okresie wegetacyjnym na Lubelszczyznie [1951-1990]

100%

Kaszewski B. M.

Acta Agrophysica

|

2000

|

tom 34

79-88

PL

W pracy przedstawiono wyniki analizy wartości średnich miesięcznych maksymalnych i minimalnych temperatury powietrza oraz jej wartości ekstremalnych w okresie kwiecień-październik na Lubelszczyźnie w latach 1951-1990. Dane pochodziły z 17 stacji i posterunków meteorologicznych położonych na analizowanym obszarze i w jego sąsiedztwie. Średnie temperatury maksymalne okresu wegetacyjnego na Lubelszczyźnie są stosunkowo mało zróżnicowane i zmieniają się od 18,313C w Tomaszowie Lubelskim do 19,1 °C we Włodawie. Średnie temperatury minimalne są bardziej zróżnicowane niż temperatury maksymalne. Najcieplejsze tereny to okolice doliny Wisły i Sanu (8,9 °C w Puławach i Sandomierzu), najchłodniejsze-południowo-wschodnia część Lubelszczyzny (7,6 °C w Tomaszowie Lubelskim). Absolutne maksimum temperatury wystąpiło w sierpniu 1952 r. w Sandomierzu i wyniosło 37,1 °C. Najniższą wartość temperatury powietrza w okresie wegetacyjnym (-1 1,2 °C) zanotowano w październiku 1973 roku w Radzyniu Podlaskim.

EN

The study presents the results of the analysis of the maximum and minimum mean monthly values of air temperature, as well as its extreme values between April and October in the Lublin region for the years of 1951-1990. The data came from 17 meteorological stations and posts situated in the area analysed and in its vicinity.The maximum mean temperatures of the vegetation season in the Lublin region show relatively little differentiation and range from 18,3 °Cin Tomaszów Lubelski to 19.1 °Cin Włodawa.The minimum mean temperatures are more differentiated than the maximum ones. The warmest areas are the environs of the Vistula and san valleys (8.9 °C in Puławy and Sandomierz), while the coldest - the south-eastern part of the Lublin region (7.6 °C in Tomaszów Lubelski). An absolute temperature maximum occurred in August 1952 in Sandomierz, amounting to 37.1 °C. The lowest value of air temperature during the vegetation season (-11.2 °C) was recorded in October 1973 in Radzyń Podlaski.

4

The effect of meteorological factors on airborne birch pollen concetrations in Lublin

63%

Piotrowska K. , Kaszewski B. M.

Acta Societatis Botanicorum Poloniae

|

2010

|

tom 79

|

nr Suppl.1

5

The relationship between flowering phenology and pollen seasons of Alnus Miller

63%

Dabrowska A. , Kaszewski B. M.

Acta Agrobotanica

|

2012

|

tom 65

|

nr 2

EN

The dynamics of flowering and pollen release in anemophilous plants and the length of the particular phases depend largely on the geobotanical features of a region, its climate, meteorological factors, biological characteristics of vegetation, and abundance of pollen resources. The aim of the study was to determine the relationship between the flowering phases in eight Alnus taxa and the dynamics of occurrence and abundance of airborne pollen grains as well as the meteorological factors (maximum and minimum temperature, relative air humidity, maximum wind speed, and precipitation). The flowering phenophases and pollen seasons were studied in 2008–2011. Phenological observations of flowering were conducted in the Maria Curie-Skłodowska University Botanical Garden in Lublin and they involved the following taxa: Alnus crispa var. mollis, A. glutinosa, A. incana, A. incana ‘Aurea’, A. incana ‘Pendula’, A. maximowiczii, A. rubra and A. subcordata. Spearman’s r correlation coefficients were calculated in order to determine the relationship between the dynamics of inflorescence development and meteorological conditions. Aerobiological monitoring using the gravimetric method was employed in the determination of Alnus pollen content in the air. The annual phenological cycles in 2008-2011 varied distinctly in terms of the time of onset of successive flowering phases in the Alnus taxa studied, which depended largely on the taxonomic rank and meteorological factors. The following flowering sequence was revealed in the 2008-2011 growing seasons: A. subcordata (December or January), A. incana ‘Pendula’, A. incana, A. maximowiczii, A. rubra, A. glutinosa, A. incana ‘Aurea’ (February or March), and A. crispa var. mollis (April). The study demonstrated that the pollen of the taxa persisted in the air, on average, from mid-December to early May. The mean length of the flowering period, which coincided with various phases of the pollen season, was 17 days. The Alnus pollen season in 2008 started at the end of January and lasted until mid-March. In 2009, 2010, and 2011, the beginning of the pollen season was recorded in the first week of March and the end in the first week of April. The maximum concentration of airborne Alnus pollen was found at the full bloom stage of mainly A. glutinosa and A. rubra. Inflorescence development was most closely related to temperature and relative air humidity; there was a weaker relationship with wind speed and precipitation.

PL

Dynamika kwitnienia i pylenia roślin wiatropylnych oraz czas trwania ich poszczególnych faz zależy od właściwości geobotanicznych regionu, klimatu, warunków pogodowych, właściwości biologicznych roślin oraz obfitości źródeł pyłku. Celem badań było ustalenie zależności między fazami kwitnienia ośmiu taksonów Alnus a dynamiką i obfitością występowania ziaren pyłku w powietrzu atmosferycznym oraz warunkami pogodowymi (temperaturą maksymalną i minimalną, wilgotnością względną powietrza, maksymalną prędkością wiatru i opadami). Fenofazy związane z kwitnieniem oraz przebieg sezonów pyłkowych badano w latach 2008-2011. Obserwacje fenologiczne kwitnienia wykonano na wybranych taksonach: Alnus crispa var. mollis, A. glutinosa, A. incana, A. incana ‘Aurea’, A. incana ‘Pendula’, A. maximowiczii, A. rubra i A. subcordata w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej. Współczynniki korelacji r Spearmana wyliczono w celu zbadania zależności pomiędzy dynamiką rozwoju kwiatostanu a warunkami pogodowymi. Do badań zawartości pyłku Alnus w powietrzu zastosowano monitoring aerobiologiczny przeprowadzony metodą grawimetryczną. Roczne cykle fenologiczne w latach 2008-2011 różniły się wyraźnie czasem rozpoczęcia kolejnych faz kwitnienia badanych taksonów Alnus, co było w znacznej mierze zależne od rangi taksonomicznej, a także warunków pogodowych. Wykazano, że w sezonach wegetacyjnych 2008-2011 zakwitły kolejno A. subcordata (w grudniu lub w styczniu), A. incana ‘Pendula’, A. incana, A. maximowiczii, A. rubra, A. glutinosa, A. incana ‘Aurea’ (w lutym lub w marcu) i A. crispa var. mollis (w kwietniu). Z badań wynika, że pyłek badanych taksonów występował w powietrzu średnio od połowy grudnia do początku maja. Średnia długość kwitnienia wymienionych taksonów wynosiła 17 dni i przypadała w różnych fazach sezonu pyłkowego. Sezon pyłkowy Alnus w roku 2008 rozpoczynał się pod koniec stycznia i trwał do połowy marca. W latach 2009, 2010 i 2011 początek pylenia notowano w pierwszym tygodniu marca a koniec w pierwszym tygodniu kwietnia. Maksymalne stężenie pyłku Alnus w powietrzu przypadało na okres pełni kwitnienia głównie A. glutinosa i A. rubra. Rozwój kwiatostanów wykazywał najsilniejszy związek z temperaturą i wilgotnością względną powietrza, słabszy z prędkością wiatru i opadem atmosferycznym.

6

The influence of meteorological conditions on the start of the hazel (Corylus L.) pollen season in Lublin, 2001-2009

63%

Piotrowska K. , Kaszewski B. M.

Acta Agrobotanica

|

2009

|

tom 62

|

nr 2

EN

Early spring flowering plants show large differences in the start dates of pollen emission due to high weather variability in the preceding period. In the present study, the influence of meteorological conditions on the start date of the hazel pollen season in Lublin in the years 2001-2009 was investigated. The aeropalynological study was carried out by the volumetric method using a Lanzoni VPPS 2000 sampler. The start of the hazel pollen season was determined using the 98% method. The differences in particular years of the study were over two months. Hazel pollen grains were recorded earliest in 2007, since from 13 January, and latest in 2003, from 18 March. It was found that accumulated 5-day mean temperature before the season affects the onset of the pollen season. As a result of multiple regression analysis, a statistical model was derived, which shows with great accuracy the relationship of the start of the hazel pollen season with total precipitation and the number of winter days.

PL

Rośliny kwitnące wczesną wiosną z powodu dużej zmienności pogody w okresie poprzedzającym kwitnienie, wykazują duże różnice w terminach rozpoczęcia pylenia. W pracy analizowano wpływ warunków meteorologicznych na termin rozpoczęcia sezonu pyłkowego leszczyny w Lublinie w latach 2001-2009. Badania aeropalinologiczne prowadzono metodą wolumetryczną z zastosowaniem apararu Lanzoni VPPS 2000. Początek sezonu pyłkowego leszczyny wyznaczono metodą 98%. Różnice w poszczególnych latach badań wynosiły ponad dwa miesiące. Najwcześniej rejestrowano ziarna pyłku leszczyny w roku 2007, gdyż od 13.01, a najpóźniej w roku 2003, od 18.03. Stwierdzono, że skumulowana średnia temperatura z 5 dni przed sezonem ma wpływ na rozpoczęcie sezonu pyłkowego. W wyniku analizy regresji wielokrotnej otrzymano statystyczny model deterministyczny, który z dużą dokładnością pokazuje związek początku sezonu pyłkowego leszczyny z sumami opadów atmosferycznych i liczbą dni zimowych.

7

Wybrane charakterystyki temperatury powietrza i opadów atmosferycznych na obszarze Lubelszczyzny (1951-1990). Tom II

63%

Kaszewski B. M. , Mrugala S.

Acta Agrophysica

|

2001

|

tom 47

8

Przebieg parowania potencjalnego w Lublinie

63%

Kaszewski B. M. , Siwek K.

Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Monografie

|

2004

|

nr 38

133-144

9

Porównanie wybranych metod wyznaczania dat początku i końca okresu wegetacyjnego na przykładzie Lubelszczyzny

51%

Bartoszek K. , Węgrzyn A. , Kaszewski B. M. , Siłuch M.

Przegląd Geofizyczny

|

2012

|

tom Z. 1

123-134

PL

Celem pracy jest porównanie dat początku i końca okresu wegetacyjnego obliczonych dwiema tradycyjnymi metodami oraz ocena zróżnicowania tak określonych dat na przykładzie wybranych punktów pomiarowych na obszarze Lubelszczyzny. Dane dotyczące średnich dobowych wartości temperatury powietrza z lat 1976-2010 pochodziły z 5 stacji meteorologicznych z obszaru Lubelszczyzny: Bezek, Lublin-Radawiec, Terespol, Włodawa i Zamość. Ocenę zróżnicowania między analizowanymi dwiema metodami dokonano, stosując test U Manna-Whitneya oraz Kołmogorowa-Smirnowa. Na podstawie uzyskanych wyników badań należy stwierdzić, że przy wyznaczaniu średniej wieloletniej daty początku oraz końca okresu wegetacyjnego można zamiennie stosować zarówno metodę Huculaka i Makowca, jak i Gumińskiego, gdyż zostały wykazane nieistotne różnice między datami określonymi obiema metodami. Średnie daty początku okresu wegetacyjnego różniły się między metodami maksymalnie o dwa dni. Według metody Gumińskiego największa liczba dat początku okresu wegetacyjnego przypadała między 31 marca a 6 kwietnia, a według metody Huculaka i Makowca między 24 a 30 marca, który to okres wyróżniał się znacznie na tle pozostałych przedziałów czasowych. W przypadku końca okresu wegetacyjnego według metody Gumińskiego na wszystkich stacjach meteorologicznych największa liczba dat przypadała między 27 października a 9 listopada, a według metody Huculaka i Makowca najwięcej dat było w okresie od 27 października do 2 listopada.

EN

The aim of this study is the assessment of the differences between the results of using two methods (Gumiński and Huculak-Makowiec) of determining onset and end of the growing season. Daily mean air temperature data in the period 1976-2010 were gathered for five meteorological stations in the area of the Lublin Region: Bezek, Lublin-Radawiec, Terespol, Włodawa and Zamość. The assessment of the differences between the two methods were made using the Mann-Whitney U test and the Kolmogorov-Smirnov test. Mean dates of onset of the growing season calculated on the basis of Gumiński and Huculak- -Makowiec methods differed only by a maximum of two days. Studies have shown that in the period 1976-2010 both methods usually pointed different growing season which was characterized by the earliest or latest start and end of the season. At all meteorological stations, the distribution of dates for onset of the growing season was close to normal, but between two methods some differences in its specificity were observed. On the basis of class intervals of seven days it can be concluded that after Gumiński's method the largest number of dates of onset of the growing season fell between 31st March and 6th April, while after the Huculak-Makowiec method it was the period between 24th and 30th March. Dates of end of the growing season for all meteorological stations fell at the turn of October and November. The difference between dates calculated on the basis of two methods was negligible - it was only 2 days. At all meteorological stations the largest number of dates of end of the growing season fell between 27th October and 9th November after the Gumiński method, and between 27th October - 2nd November, after the Huculak-Makowiec method.

10

Ocena przydatności danych gridowych w wyznaczaniu dat początku i końca okresu wegetacyjnego

51%

Bartoszek K. , Węgrzyn A. , Kaszewski B. M. , Siłuch M.

Przegląd Geofizyczny

|

2012

|

tom Z. 1

109-121

PL

Celem pracy jest określenie przydatności danych pochodzących z reanaliz (dane gridowe) do określania dat początku i końca okresu wegetacyjnego. Z tego względu dokonano porównania otrzymanych wyników z charakterystykami okresu wegetacyjnego, które zostały wyznaczone na podstawie wartości temperatury powietrza pochodzących z pomiarów bezpośrednich na wybranych stacjach meteorologicznych. Średnie dobowe wartości temperatury powietrza z lat 1976-2010 pozyskano z 5 stacji meteorologicznych z obszaru Lubelszczyzny: Bezek, Lublin-Radawiec, Terespol, Włodawa i Zamość. Ponadto skorzystano ze średnich dobowych wartości temperatury powietrza pochodzących z reanalizy NCEP/NCAR, ERA-40/Interim oraz z bazy danych E-OBS, wersja 4.0. Ocenę zróżnicowania między seriami dat początku i końca okresu wegetacyjnego dokonano, stosując test U Manna- Whitneya oraz Kołmogorowa-Smirnowa. Współczynniki korelacji między wyznaczonymi datami początku i końca okresu wegetacyjnego na podstawie danych gridowych a datami opartymi na pomiarach bezpośrednich odznaczały się wysoce istotną statystycznie współzmiennością (na poziomie a=0,01), niezależnie od punktu pomiarowego i zastosowanej metody. Zostały natomiast stwierdzone istotne statystycznie różnice (a=0,05) między datami obliczonymi na podstawie danych pochodzących z reanalizy NCEP/NCAR a datami określonymi z pozostałych serii danych. W badanym okresie daty wyznaczone obiema metodami wykazywały na każdej stacji meteorologicznej tendencję do coraz wcześniejszego początku okresu wegetacyjnego. Z ostrożnością jednakże należy formułować wnioski w nawiązaniu do istotności statystycznej współczynników kierunkowych trendów, które zostały określone przy zastosowaniu danych gridowych.

EN

The aim of this paper is the assessment of differences between the characteristics of the growing season calculated on the basis of air temperature values derived from meteorological stations and referring to the results of various reanalysis (grid data). Daily mean air temperature data in the period 1976-2010 were gathered from five meteorological stations in the area of the Lublin Region: Bezek, Lublin-Radawiec, Terespol, Włodawa and Zamość. To evaluate the usefulness of the grid data to determine dates for onset and end of growing season, daily mean air temperature values derived from NCEP/NCAR, ERA-40/Interim reanalysis and E-OBS database v.4.0. To determine dates for onset and end of growing season Gumiński and Huculak-Makowiec methods were used. Assessment of the differences between dates derived from different databases were made using the Mann-Whitney U test and the Kolmogorov-Smirnov test. Correlation coefficients between dates derived from grid data and dates referred to meteoroŹlogical station measurements were characterized by a highly statistically significant values (a=0,01). Moreover, statistically significant differences (a=0,05) between dates calculated on the basis of grid data from NCEP/NCAR reanalysis and dates derived from the other databases were found. In the period 1976-2010 a tendency to an earlier onset of the growing season was observed. In the case of the Gumiński method, a statistically significant (a=0,05) downward trend in Terespol was indicated. Referred to Huculak-Makowiec method the same results were obtained but in Bezek and Zamość. Dates of end of the growing season determined on the basis of both methods and all analyzed databases indicated an upward trend. In this case, statistically significant trend coefficients were indicated for the Gumiński method in Włodawa, whereas for the Huculak-Makowiec method in Bezek and Zamość.

11

Pyłek bylicy (Artemisia L.) w aeroplanktonie Lublina, 2001–2005

51%

Weryszko-Chmielewska E. , Kaszewski B. M. , Piotrowska K.

Acta Agrobotanica

|

2006

|

tom 59

|

nr 2

EN

The course of the Artemisia pollen season was recorded in Lublin over a period of five years: 2001-2005. The volumetric method was applied in the studies, using a VPPS 2000 Lanzoni trap. The length of the season was determined by the 98% method. The impact of several meteorological factors on the start and course of the pollen season was analysed. It was found that in the five-year period studied the mugwort pollen season started in the second or third decade of July and lasted 59-90 days. Maximum concentrations in the range of 103-221 pollen grains in 1 m3 of air were noted between 2 and 9 August. Annual totals of mugwort pollen grains ranged from 1496 to 2532. A significant positive correlation was demonstrated between the Artemisia pollen concentration and air temperature, and a negative correlation between the pollen concentration and air relative humidity and cloudiness. A significant impact of temperature on the start of the Artemisia pollen season was also found.

PL

Przebieg sezonów pyłkowych Artemisia rejestrowano w Lublinie w ciągu pięciu lat: 2001-2005. Do badañ zastosowano metodę wolumetryczną przy użyciu aparatu VPPS 2000 Lanzoni. Długość sezonu określono metodą 98%. Analizowano wpływ kilku czynników meteorologicznych na rozpoczęcie i przebieg sezonu pyłkowego. Stwierdzono, że w badanym pięcioleciu sezon pyłkowy bylicy (mugwort) rozpoczy- nał się w drugiej lub trzeciej dekadzie lipca i trwał 59-90 dni. Maksymalne koncentra- cje zawarte w przedziale 103-221 ziaren pyłku w 1 m3 powietrza notowano między 2 a 9 sierpnia. Sumy roczne ziaren pyłku bylicy wahały się od 1496 do 2532. Wyka- zano istotną dodatnią korelację między stężeniem pyłku Artemisia i temperaturą po- wietrza oraz ujemną między stężeniem pyłku i wilgotnością względną powietrza oraz zachmurzeniem. Stwierdzono również istotny wpływ temperatury na rozpoczęcie sezonu pyłkowego Artemisia.

12

Annual pollen sums of Alnus in Lublin and Roztocze in the years 2001-2007 against selected meteorological parameters

51%

Kaszewski B. M. , Pidek I. A. , Piotrowska K. , Weryszko-Chmielewska E.

Acta Agrobotanica

|

2008

|

tom 61

|

nr 2

EN

Alder (Alnus Mill.), as an anemophilous species, produces large quantities of easily dispersed pollen. Annual pollen sums recorded in south-eastern Poland (by the volumetric method – Lanzoni trap) and in the area of the village of Guciów in the Central Roztocze region (pollen deposition in Tauber traps) were compared. The height at which the respective trap sites were located as well as local and regional vegetation and the distance from the nearest alder communities differ in both cases, likewise, the climate of these two regions differ. The analysed pollen data series cover the years 1998-2007 in Roztocze and 2001-2007 in Lublin. Large differences have been noted in Alnus pollen deposition values between particular years. Among them, there were observed years of very high annual sums (2001, 2003, 2006), as well as years of very low pollen deposition values in both regions (2002, 2005, 2007). In the period in question, the mean value of annual Alnus pollen count for Lublin was 5372 alder pollen grains in m3 of air, and in Roztocze 1647 grains per cm2 of area. During the seven-year period of monitoring (2001-2007), very similar trends were noted with respect to airborne alder pollen concentrations at both trap sites. Pollen data have been analysed against meteorological factors affecting alder pollen production and deposition. These are total precipitation and mean monthly air temperature in June, July and August in the year preceding pollen emission and the same weather elements in January and February in the year of pollen emission. In Roztocze a statistically signifi cant negative correlation has been found between Alnus pollen annual sums and total precipitation in August in the year preceding alder pollen emission and in February in the year of pollen emission. In both regions, the Spearman’s correlation coeffi cient does not show any statistically signifi cant values when comparing annual Alnus pollen sums with mean monthly temperatures of both January and February and summer months in the year preceding alder pollen emission.

PL

Olsza (Alnus Mill.), jako takson wiatropylny, produkuje duże ilości łatwo rozprzestrzeniającego się pyłku. Porównano roczne sumy pyłku zarejestrowane w południowo-wschodniej Polsce – w Lublinie (metoda wolumetryczna – aparat Lanzoniego) oraz w okolicach wsi Guciów w regionie Roztocza Środkowego (opad do pułapek Taubera). Wysokość ustawienia punktu pomiarowego oraz roślinność lokalna i regionalna a także odległość od najbliższych zbiorowisk olszowych różnią się w obydwu przypadkach, podobnie jak różni się klimat tych dwu regionów. Analizowana seria danych pyłkowych obejmuje lata 1998- 2007 na Roztoczu oraz 2001-2007 w Lublinie. Odnotowano duże różnice w wartościach depozycji pyłku Alnus pomiędzy poszczególnymi latami. Wśród nich zaobserwowano lata o bardzo wysokiej sumie rocznej (2001, 2003, 2006), a także lata o niskich wartościach depozycji w obydwu regionach (2002, 2005, 2007). Średnia wartość rocznej depozycji pyłku Alnus obliczona dla Lublina wynosiła w analizowanym okresie 5372 ziarna pyłku olszy w m3 powietrza, a na Roztoczu 1647 ziarna na cm2 powierzchni gruntu. Podczas siedmiu lat monitoringu odnotowano bardzo podobne tendencje dotyczące koncentracji pyłku olszy w powietrzu w obu punktach pomiarowych. Dane pyłkowe zestawiono z czynnikami meteorologicznymi wpływającymi na produkcję i depozycję pyłku olszy. Były to suma opadów i średnia miesięczna temperatura powietrza w czerwcu, lipcu i sierpniu w roku poprzedzającym pylenie oraz te same elementy pogody w styczniu i lutym w roku pylenia. Na Roztoczu wykazano istotną statystycznie negatywną korelację sum rocznych pyłku Alnus z sumą opadów w sierpniu w roku poprzedzającym pylenie olszy i w lutym w roku pylenia. W obydwu regionach, współczynnik korelacji Spearmana nie wykazuje istotnych statystycznie wartości przy porównywaniu sum rocznych pyłku Alnus ze średnią temperaturą miesięczną zarówno stycznia i lutego, jak i miesięcy letnich w roku poprzedzającym pylenie olszy.

13

Analysis of Fraxinus pollen seasons and forecast models based on meteorological factors

51%

Kubik-Komar A. , Piotrowska-Weryszko K. , Weryszko-Chmielewska E. , Kaszewski B. M.

Annals of Agricultural and Environmental Medicine

|

2018

|

tom 25

|

nr 2

14

Airborne birch pollen in Poland and Latvia in the light of data obtained from aerobiological monitoring and Tauber traps in relation to mean air temperature

45%

Pidek I. A. , Piotrowska K. , Kaszewski B. M. , Kalnina L. , Weryszko-Chmielewska E.

Acta Agrobotanica

|

2009

|

tom 62

|

nr 2

EN

Birch pollen contains allergens belonging to those with the strongest allergenic properties. In order to trace pollen season patterns of this taxon and pollen annual sums at a wider regional scale, cooperation was established with the University of Latvia in Riga (Latvia). A comparison of the results obtained in the years 2003-2008 in Lublin and in Riga, using volumetric samplers, shows that there was a similar trend in the abundance of birch pollen. The highest sums were noted at both sites in 2003. In all the study years, more birch pollen grains were recorded in Lublin than in Riga, on the average by 7110. The birch pollen seasons started earlier in Lublin than in Riga, on the average by 6 days, and they ended earlier in Lublin, on the average by 18 days. In Riga the birch pollen seasons were longer and less abundant than in Lublin. In addition, in both the regions, i.e. in SE Poland (the Roztocze area) and in Latvia (the area of Marupe near Riga, Taurene, Teici and Rucava), there is pollen data series available obtained from annual pollen deposition monitoring conducted using the modified Tauber traps. These pollen counts have been carried out under the Pollen Monitoring Programme (http://pmp.oulu.fi) since 1998. The 11- year data series in Roztocze and the 10-year data series in Latvia allowed the trends in the occurrence of years of abundant or poor birch pollen release to be traced. In Roztocze maximum Betula pollen deposition occurred in the year 2003, in Latvia – in 1999. The absence of a significant correlation between SE Poland and Latvia with regard to the trends in the occurrence of years of abundant Betula pollen deposition induced the authors to seek climatic factors responsible for increased birch pollen production. The analysis of the Spearman’s rank correlation coefficients between annual Betula pollen sums in Roztocze and mean air temperature in June, July and August in the year preceding pollen emission as well as in spring (January-April) of the year of pollen emission showed a statistically significant negative correlation with air temperature in February of the year of pollen emission.

PL

Pyłek brzozy zawiera alergeny należące do najsilniej uczulających z grupy alergenów pyłku roślin. Celem prześledzenia, jak kształtuje się przebieg sezonów pyłkowych tego taksonu oraz sumy roczne pyłku w szerszej skali regionalnej, nawiązano współpracę z Uniwersytetem w Rydze (Łotwa). Z porównania wyników uzyskanych w latach 2003-2008 w Lublinie i w Rydze przy zastosowaniu aparatów wolumetrycznych wynika, że istniała zbliżona tendencja w wielkości sum rocznych pyłku brzozy. Najwyższe sumy odnotowano na obydwu stanowiskach w roku 2003. We wszystkich latach badań w Lublinie rejestrowano więcej ziaren pyłku brzozy niż w Rydze, średnio o 7110. Sezony pyłkowe brzozy rozpoczynały się wcześniej w Lublinie niż w Rydze średnio o 6 dni i kończyły się wcześniej w Lublinie średnio o 18 dni. W Rydze sezony pyłkowe brzozy były dłuższe i sumy roczne pyłku mniejsze niż w Lublinie. W obydwu regionach, tj. w Polsce SE (rejon Roztocza) i Łotwie (rejon Marupe k. Rygi, Taurene, Teici i Rucava) istnieje ponadto seria danych pyłkowych uzyskanych z monitoringu rocznej depozycji pyłku do zmodyfikowanych pułapek Taubera. Pomiary te wykonywane są w ramach międzynarodowego projektu Pollen Monitoring Programme (http://pmp.oulu.fi) od 1998 roku. Aktualnie seria danych licząca 11 lat na Roztoczu i 10 lat na Łotwie pozwoliła prześledzić tendencje w występowaniu lat obfitego lub słabego opadu pyłku brzozy. Na Roztoczu maksimum depozycji pyłku Betula przypada na rok 2003, na Łotwie – w 1999 roku. Brak zgodności między Polską SE i Łotwą w zakresie tendencji w występowaniu lat obfitej depozycji pyłku Betula skłoniło do poszukiwania czynników klimatycznych odpowiedzialnych za zwiększoną produkcje pyłku brzozy. Analiza współczynników korelacji rang Spearmana pomiędzy rocznymi sumami pyłku Betula na Roztoczu i średnią temperaturą powietrza w czerwcu, lipcu i sierpniu w roku poprzedzającym pylenie oraz wiosną (styczeń-kwiecień) w roku pylenia, wykazała istotną statystycznie negatywną korelację z temperaturą powietrza w lutym w roku pylenia.