Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Modulacja napięcia prądnicy a stan techniczny układu napędowego

100%

Gębura A.

|

1999

|

tom nr 4

25-37

PL

W pracy wykazano, że uszkodzenia: luzy obwodowe i mimośrodowosci objawiają się w postaci zmodulowanej chwilowej prękości kątowej danej pary kinematycznej. Każda z tych wad charakteryzuje się określonym okresem powtarzania, zależnym od parametrów konstrukcyjnych pary kinematycznej. Z okresu powtarzania zjawiska modulacji można wnioskować o typie wady, natomiast z amplitudy o wartości parametru wady danej pary kinematycznej. Udowodniono, że zmiany częstotliwości napięcia wszystkich praądnic są dyskretnym odzwierciedleniem zmian prędkości kaątowej badanych par kinematycznych napędów lotniczych. Wykorzystano mierzone zmiany napięcia prądnicy do diagnozowania napędów lotniczych.

2

Eksperymentalne określenie krzywej podatności dla płaskiej próbki z karbem krawędziowym (SEC)

100%

Gębura A.

|

2003

|

tom nr 16

33-53

PL

W pracy omówiono wpływ zjawisk fizycznych na kształtowanie się składowej pulsacji napięcia wyjściowego komutatorowych prądnic prądu stałego. Składowa pulsacji jest wypadkową wielu zjawisk fizycznych, w związku z czym - zgodnie z wiedzą zawartą w literaturze specjalistycznej - jest rozdzielana na kilka składowych. Omówiono każdą z nich, systematyzując dostępną w literaturze wiedzę teoretyczną jednocześnie weryfikując ją z wynikami własnych badań laboratoryjnych. Przedstawiono również opracowaną przez autora i wdrożoną pod jego kierunkiem metodę diagnostyczną opartą na pomiarze i analizie parametrów jednej ze składowych pulsacji prądu stałego. Metodę tę nazwano FDM-A (FM- modulacja częstotliwości, D - prąd stały, A - poziom zaawansowania metody). Ponadto przedstawiono wyniki badań laboratoryjnych zespołu napędowego LUZES-1111, w którym rolę "prądnicy -obserwatora" pełniła lotnicza prądnica GSR-ST-12000 WT.

3

Monitorowanie węzłów łożyskowych o nadmiernych luzach promieniowych metodami FAM-C i FDM-A

63%

Gębura A. , Tokarski T.

|

2009

|

tom nr 25

89-107

PL

W artykule przedstawiono wnioski z obserwacji podpór łożyskowych o zwiększonych lu-zach promieniowych za pomocą metod FAM-C1 i FDM-A2. Opisano rolę filmu olejowego w tego typu zużyciu łożysk tocznych. Omówiono objawy, parametry i zagrożenia stanu rezonansowego w węzłach łożyskowych oraz możliwości jego diagnozowania przy pomocy metod FAM-C i FDM-A. Przedstawiono hipotezy dotyczące kolejnych etapów zużywania się podpór łożyskowych lotniczego silnika turboodrzutowego z powstawaniem stanu rezonansu włącznie. Opisano mechanizm rezonansu łożysk tocznych, znaczną uwagę poświęcając oddziaływaniu momentów żyroskopowych na podpory łożyskowe, zarówno w skali mikro, jak i makro. Rozważania teoretyczne uzupełniono wynikami badań diagnostycznych autorów oraz danymi weryfikacji mechanicznej silników z ich komisyjnych demontaży.

4

Diagnozowanie metodą FAM-C podpór łożyskowych lotniczego silnika turbinowego

63%

Gębura A. , Tokarski T.

|

2009

|

tom nr 1(49)

105-112

PL

Metoda diagnostyczna FAM-C częstotliwości prądu przemiennego oraz metoda FDM-A [1, 2] bazująca na pomiarze modulacji częstotliwości składowej pulsacji, zostały opracowane w Instytucie Technicznym Wojsk Lotniczych. Istotą ich dokładności jest "naturalne" zsynchronizowanie sygnału próbkującego z prędkością kątową obserwowanych ogniw kinematycznych - im szybsze procesy dynamiczne powstają w obserwowanym obiekcie, tym szybsze jest również próbkowanie. Jednocześnie wokół "punktu synchronizacji" powstają, na skutek istnienia luzów w układzie napędowych, naturalne względne wahania pomiędzy obserwowanym ogniwem kinematycznym a wirnikiem prądnicy - powstaje swoiste "zmodulowanie próbkowania" umożliwiające dodatkowe zwiększenie rozdzielczości i dokładności metody. Metody te umożliwiają określenie poziomu zużycia ściernego podzespołu oraz jego identyfikację podczas normalnej pracy zespołu napędowego. Diagnostyka przeprowadzona ww metodami umożliwia określenie licznych parametrów łożysk łożyskowych i węzłów łożyskowych oraz zespołu wirnikowego takich jak: poziom tarcia tocznego każdego z łożysk, płynność ruchu koszyka, wielkość luzów promieniowych. Metoda umożliwia wykrywanie rezonansów poszczególnych elementów poprzez obserwację kształtu i wysokości względnej zbiorów charakterystycznych, z których można wyznaczyć m.in. wielkość dobroci mechanicznej danego węzła. Ponadto określane są liczne parametry i zjawiska związane z zespołem wirnikowym jak określenie wielkości przekoszeń i niewspółosiowości wałów, poziom zużycia ciernego na styku koszyk - element toczny i inne. Podstawową zaletą metody jest to, że układ diagnostyczny jest przyłączany do dowolnego miejsca (np. złącza elektrycznego) zasilanego napięciem stałym lub przemiennym z etatowego źródła energii elektrycznej diagnozowanego obiektu. Przedstawiono materiał badawczy otrzymany z badań eksploatacyjnych zespołu lotniczego silnika turbinowego, w którym rolę "prądnicy - obserwatora" pełniła lotnicza prądnica prądu stałego oraz trójfazowa prądnica tachometryczna.

EN

Diagnostic FDM-A method [2] based on a measurement of frequency modulation of a pulsation component as well as FAM-C method based on a measurement of a alternating current's frequency have been developed in Air Force Institute of Technology. As a diagnostic sensor an onboard generator (alternator) is used. The sensor is coupled with an investigated power unit. The generator or alternator is a converter of diagnostic signals into electric signal - accomplishes digital (discrete) conversion of signals contained in components of an angular velocity of a generator's or alternator's shaft. An original diagnostic signal is the angular velocity carrying diagnostic information about faults and failures of power unit's parts. Each part of the power unit is a specific vibration generator or modulator. An essence of their accuracy is "natural" synchronization of a sample signal with an angular velocity of an observed kinematics link - as quicker dynamic processes arise in an observed object, a sampling is also quicker. Simultaneously round about "synchronization point" arise, as a result of clearances in a drive, natural relative oscillation between the observed kinematics link and an alternator's rotor - arise characteristic "sample modulation" which provides an additional extension of a method's resolution and accuracy. These methods provide to define a level of a sub-assembly's abrasive wear and its localization during normal work of a power unit. It is possible to define numerous parameters of bearings and their kinematics pairs as well as a rotor assembly. They are: a level of a bearing rolling friction, smoothness of a bearing cage's motion, a quantity of a radial clearance. It also provides to detect resonances in elements as well as observe a shape and a relative height of characteristic patterns, from which it is possible to calculate, among others, a quantity of a mechanical quality factor of a kinematics pair - it is possible to define an operating time reserve of the kinematics pair to resonance. Numerous parameters and effects related to a rotor assembly are also defined. They are: a quantity of a skew of shafts, a level of a frictional wear on a bearing cage - rolling element contact, an ovalization of a bearing mounting and a quantity of a bearing journal's skew.

5

The FDM-A AND FAM-C methods with regard to effects associated with transmission of rf signals

63%

Gębura A. , Mroszkiewicz K.

|

2010

|

tom nr 27

151-164

EN

The paper deals with issues related to analogies between methods used for conditioning, transmission and reception of diagnostic signals with use of the FAM-C1 and FDM-A2 techniques and corresponding phases that happen to phenomena associated with transmission of information in radio engineering. All these cases include modulation, transmission and demodulation of FM signals. The only difference is the content of information transmitted: for the diagnostic signal with use of FAM-C and FDM-A techniques it is the information about technical condition of kinematic pairs within the driving unit (demonstrated by defined modulation to angular velocity of kinematic pairs) whilst broadcast signals are used to transmit speech, music or specific sequences of sounds (acoustic signals). The transmission medium is also different. In case of RF signals conveyed between the transmitter and the receiver it can be air, vacuum or water whilst transmission with use of FAM-C and FDM-A techniques assumes signal propagation via rigid tension members of the transmission unit deployed between the monitored kinematic pairs and the electric current generator. The difference lies also in ranges of the carrier frequency - for broadcast transmission with FM modulation the carrier frequency is from a dozen of MHz to hundreds of MHz whilst FAM-C and FDM-A techniques assume the frequency from dozens of Hz to several kHz. The last major difference is also in the heterodyne3 frequency, which is from a dozen of MHz to hundreds of MHz for the RF transmission and from several hundreds of Hz up to several kHz for diagnostic purposes (depending on how the electric machine is designed).

6

Monitorowanie węzłów łożyskowych o nadmiernych luzach podłużnych metodami FAM-C I FDM-A

63%

Gębura A. , Tokarski T.

|

2010

|

tom nr 27

105-120

PL

W artykule omówiono zagadnienia związane z obserwacją podpór łożyskowych silników turbinowych jednowałowych o zwiększonych luzach podłużnych. Opisano zagrożenia, parametry i objawy tego stanu oraz możliwości jego określenia przy pomocy metod FDM-A1 i FAM-C2. Przedstawiono hipotezy opracowane przez autorów, dotyczące kolejnych etapów zużywania się podpór łożyskowych lotniczego silnika turboodrzutowego prowadzące do powstawania nadmiernych luzów podłużnych. Rozważania teoretyczne uzupełniono uzyskanymi wynikami badań diagnostycznych oraz danymi weryfikacji mechanicznej silników z ich demontaży.

7

Metody FDM-A I FAM-C a zjawiska przesyłu radiowego sygnałów

63%

Gębura A. , Mroszkiewicz K.

|

2010

|

tom nr 27

137-149

PL

W artykule omówiono zagadnienia związane z analogiami pomiędzy sposobami formowania, przesyłania i odczytywania sygnału diagnostycznego metodami FAM-C1 i FDM-A2 a analogicznymi etapami w zjawiskach przesyłu informacji w radiotechnice. We wszystkich tych przypadkach odbywa się modulacja, transmisja i demodulacja FM. Inne są tylko rodzaje przesyłanych informacji: dla sygnału diagnostycznego w metodach FAM-C i FDM-A jest to informacja o stanie technicznym par kinematycznych zespołu napędowego (objawiająca się pewnymi zmodulowaniami prędkości kątowej par kinematycznych), a dla sygnału radiowego jest to mowa (sygnały akustyczne), muzyka lub pewne sekwencje dźwięków. Inne jest również środowisko przenoszenia: transmisja radiowa - w środowisku pośredniczącym pomiędzy nadajnikiem a odbiornikiem (np. powietrze, próżnia, woda), transmisja w metodach FAM-C i FDM-A - poprzez cięgna sztywne zespołu transmisji pomiędzy badanymi parami kinematycznymi a prądnicą. Inny jest również zakres częstotliwości nośnej: dla transmisji radiowej FM częstotliwość nośna wynosi od kilkunastu MHz do setek MHz zaś w metodach FAM-C i FDM-A od kilkudziesięciu Hz do kilku kHz. Także częstotliwości heterodyny3 różnią się od siebie: w radiotechnice od kilkunastu MHz do setek MHz, w diagnostyce (w zależności od konstrukcji maszyny elektrycznej) od kilkuset Hz do kilku kHz.

8

The diagnosis of on board generators

63%

Gębura A. , Radoń T.

|

2009

|

tom nr 2(50)

87-92

EN

In the paper select problems related to diagnosis of onboard generators and alternators with control systems are discussed. Problems refer to commutator generators and synchronous single and three phase alternators. Special attention is paid to commutation effects. Results of incorrectness and possibility to detect them are discussed. There are also discussed effects concomitant with changes in a character of a pulsation during short-circuits or isolating clearance in a wiring of a rotor or a stator. Possibility of diagnosis of generator's or alternator's parts by means of analysis of pulsation component parameters is indicated. In a case of alternators, there are discussed a number of diagnostic methods based on an observation of shape changes of voltage or frequency modulation. It provides to detect numerous mechanical or electrical faults of generators, alternators or their control systems.

PL

Starzejąca się technika lotnicza wymaga poważnego podejścia do problemu oceny trwałości statku powietrznego w tym, do niedawna nie zawsze doceniane, trwałości instalacji elektroenergetycznej. Szeroko pojęty system elektryczny statku powietrznego wpływa swą, często obniżoną, na skutek procesów starzeniowych, kondycją, na obniżenie trwałości wszystkich innych systemów. W pracy omówiono wybrane problemy związane z diagnozowaniem pokładowych prądnic lotniczych wraz z układem regulacji. Problematyka poruszana w tym artykule dotyczy komutatorowych prądnic prądu stałego oraz przemiennego (synchronicznych prądnic jednofazowych i trójfazowych). Podczas omawiania problemów diagnozowania prądnic prądu stałego szczególną uwagę zwrócono na zjawiska komutacji - omówiono objawy nieprawidłowości i możliwości ich wykrywania. Omówiono również pewne zjawiska towarzyszące zmianom w charakterze pulsacji podczas zwarć lub przerw w uzwojeniach w wirniku lub stojanie - wskazano na możliwość diagnozowania tych elementów prądnic za pomocą analizy parametrów składowych pulsacji. Zaproponowano zastosowanie metody obserwacji szczególnych korelacji pulsacji do wykrywania zwarć wirnika lub stojana. Analizując kształt i amplitudę składowej pulsacji prądnicy komutatorowej prądu stałego, można wykrywać zwarcia i przerwy w obwodzie wirnika. W przypadku przerw w obwodzie wirnika zmniejszeniu ulega amplituda składowej pulsacji a w przypadku zwarcia obraz charakterystyczny składowej pulsacji. Zwarte uzwojenie podczas przemieszczania się wirnika pod kolejnym biegunem stojana wywołuje wielokrotnie zwiększoną pulsację komutatorową. Dzięki pogłębieniu wiedzy doświadczalnej na ten temat możliwe było diagnozowanie szeregu uszkodzeń zarówno prądnic prądu stałego jak i całych węzłów elektroenergetycznych. W przypadku prądnic prądu przemiennego omówiono szereg metod diagnostycznych opartych na obserwacji zmian kształtu przebiegu modulacji napięcia lub częstotliwości, umożliwiających wykrywanie wielu wad mechanicznych i elektrycznych prądnic oraz ich układów regulacji. Referat omawia aspekty diagnostyczne związane z obserwacją parametrów dynamicznych lotniczych pokładowych pierwotnych i wtórnych źródeł prądu przemiennego. Omówione zostały właściwości diagnostyczne takich parametrów jak: a) impulsy przepięciowe i zanikowe dla stanów przejściowych obciążenia sieci pokładowej, b) amplituda obwiedni, c) zniekształcenia kształtu przebiegu (całkowita zawartość harmonicznych, wartość poszczególnych harmonicznych, współczynnik amplitudy, odchylenie od kształtu sinusoidy), d) dewiacja częstotliwości, e) precesja częstotliwości, f) wartość harmonicznych cząstkowej transformaty Fouriera częstotliwości; g) przebieg zmian wartości chwilowej częstotliwości.

9

Capabilities of the FAM-C method to diagnose the accessory gearboxes and transmission -train assemblies of the MI-24 helicopters

63%

Augustyn S. , Gębura A.

|

2012

|

tom nr 30

199-220

EN

The study has been intended to present some selected service-imposed issues with the transmission system of the Mi-24 combat helicopter. An attempt has been made to present predictions about possible threats/hazards to the transmission system of this helicopter. The forecast has been based on the FAM-C analysis of changes in instantaneous frequency against time and, to some extent, on mechanical measurements of disassembled structural components/subassemblies. The greatest emphasis has been laid on capabilities to identify and diagnose locations in structural components of the Mi-24 helicopter (where many and various hazards may arise) using the non-destructive diagnostic method FAM-C developed at ITWL (Air Force Institute of Technology). The method has been based on the tracking of parameters of modulation of airborne alternator produced frequencies. The testing requires no extra sensors, since the built-in airborne AC, DC, and tachogenerators themselves are the diagnostic transducers. While taking FAM-C measurements, the transmission system experiences no extra loads or rotational-speed distortions.

10

Uszkodzenia prądnic i styczników lotniczych w trudnych warunkach operacyjnych

63%

Gębura A. , Radoń T.

|

2012

|

tom nr 30

129-151

PL

W artykule omówiono uszkodzenia wybranych lotniczych urządzeń elektroenergetycznych eksploatowanych na pokładach śmigłowców wojskowych w Iraku i Afganistanie. W czasie przedłużania resursów układów elektroenergetycznych autorzy zwrócili uwagę na liczne, nietypowe dla wcześniej wykonywanych podobnych badań na terenie naszego kraju, zużycia niektórych agregatów statków powietrznych. Wynikają one z intensywności lotów i specyfiki działań operacyjnych, ale przede wszystkim z warunków klimatycznych. Zdaniem autorów, wiele z zaobserwowanych uszkodzeń urządzeń elektroenergetycznych może wystąpić w statkach powietrznych eksploatowanych w kraju. Oczywiście ze względu na znacznie niższą intensywność eksploatacji oraz oddziaływania czynników środowiskowych tego typu uszkodzenia wystąpią znacznie później. Autorzy skupili się na dwóch grupach agregatów i związanych z nimi czynników destrukcji: 1. Maszyny elektryczne wirnikowe chłodzone powietrzem. Drobnoziarnisty piasek zasysany wraz z powietrzem powoduje szybkie ścieranie lakierów izolacyjnych wewnątrz tych maszyn. Rzadkie, ale intensywne deszcze są przyczyną powstawania ognisk korozyjnych, które powodują m.in. zwiększanie objętości nabiegunników. To z kolei powoduje ścinanie izolacji uzwojeń, skutkujące przebiciami do masy i znacznym spadkiem mocy maszyny elektrycznej. 2. Styczniki i elektromagnesy teoretycznie szczelne. Przez ich mikroszczeliny dostaje się jednak pył, który blokuje przemieszczanie się elementów ruchomych.

11

Możliwości diagnozowania skrzyń napędów i zespołów transmisji śmigłowca Mi-24 metodą FAM-C

63%

Augustyn S. , Gębura A.

|

2012

|

tom nr 30

177-198

PL

W publikacji przedstawiono wybrane problemy eksploatacyjne zespołu transmisji śmigłowca bojowego Mi-24. Podjęto próbę przedstawienia prognozy zagrożeń dla zespołu transmisji tego śmigłowca. Prognozę oparto na analizie przebiegów FAM-C oraz częściowo na wynikach pomiarów mechanicznych zdemontowanych podzespołów. Główną uwagę zwrócono na możliwości diagnozowania miejsc zagrożeń w elementach konstrukcji śmigłowca Mi-24 za pomocą nieinwazyjnej metody diagnostycznej FAM-C, opracowanej w ITWL. Metoda ta jest oparta na śledzeniu parametrów modulacji częstotliwości generowanych przez prądnicę pokładową prądu przemiennego zabudowaną na skrzynce napędów w przekładni głównej WR-24. Badanie to nie wymaga instalowania żadnych dodatkowych czujników, gdyż przetwornikami diagnostycznymi są etatowe prądnice pokładowe oraz prądnice tachometryczne. Podczas pomiaru FAM-C zespół transmisji nie doznaje żadnych dodatkowych obciążeń ani zniekształceń prędkości obrotowej.

12

Failures of avionic generators and contactors operated under harsh ambient conditions

63%

Gębura A. , Radoń T.

|

2012

|

tom nr 30

153-176

EN

The paper outlines failures of selected avionic electric power devices operated onboard of combat helicopters in Iraq and Afghanistan. While the authors were examining the electric power system of aircrafts in order to prolong their operation life they paid attention to numerous symptoms of wear demonstrated by some units of aircrafts. It was peculiar that such symptoms have never appeared during similar examinations of aircrafts operated in our country. By all accounts, the weird wear of components results from high intensity of flights and specific features of operating missions, but harsh climatic conditions seem to be the crucial factor. The authors believe that many of spotted failures experienced by electric power equipment may also happen to aircrafts operated in Poland but obviously, due to much lower intensity of operation and mild impact of environmental factors, such failures shall occur much later. The authors focused their attention on two groups of electric devices and associated destructive factors: 1. Air-cooled electric rotary machines. Fine-grained sand sucked together with air leads to very quick abrasion of protective paint coatings inside the machines. Not frequent but intense rainfalls are the reason for appearance of corrosion pits that lead to such effects as increase of pole shoe volumes. This, in turn, results in shearing of winding insulations with breakdowns (shorts) to ground and, as a final consequence, considerable drop of power demonstrated by an electric machine. 2. Contactors and electromagnets, which are allegedly tight. However, dust penetrates anyway via microfissures and disables operation of moving parts.

13

Badania przyspieszonego starzenia przewodów elektrycznych

51%

Gębura A. , Kowalska D. , Tokarski T.

|

2003

|

tom nr 17

33-52

PL

W artykule przedstawiono analizę teoretyczną i wyniki badań laboratoryjnych związanych z próbą określenia zasobu pracy izolacji lotniczych przewodów elektrycznych. Prace te są niezbędne do kompleksowej oceny węzłów elektroenergetycznych w ramach przedłużania resursów statków powietrznych. Do obliczania zasobu pracy izolacji lotniczych przewodów elektrycznych zaproponowano metodę Arrheniusa. Metodę tę dotychczas stosowano w niektórych zakładach produkcyjnych do określania żywotności kabli fabrycznie nowych. W wyniku przeprowadzonych badań w ITWL stwierdzono wpływ czasu starzenia na wytrzymałość izolacji na rozciąganie i wydłużenie izolacji badanych przewodów. Badania przyspieszonego starzenia lotniczych przewodów elektrycznych wykazały, że po pewnych modyfikacjach procedur opracowanych w ITWL, mogą one stanowić ważny element przy ustalaniu zasobu pracy izolacji przewodów lotniczych.