Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Angelina Branković – święta władczyni w hymnografii. Zarys problemu

100%

Gapska D.

Poznańskie Studia Slawistyczne

|

2013

|

nr 5

EN

The aim of this article is to present the idea of divinity of power on an example of the medieval service, dedicated to the Serbian despotess Angelina Branković. The image of a ruler and a concept of power presented in the text are based on the perception of Angelina as a participant and a heiress of the sacred tradition of Branković dynasty. The service has played an important role in the creation and strengthening of the ruler image in the spiritual culture of the Orthodox Serbs. In addition to strictly liturgical function, it also served as a way of transmission of the elementary set of national religious and political ideas. Hymnography dedicated to St. Angelina was a response to the social and religious needs to canonize the native saints who certify God’s care for Serbia in the period of slavery, strengthen the national spirit, contribute to stabilizing the situation in the country.

2

Żywot królowej Jeleny Danila II jako wzór idealnej symfonii państwa z Kościołem

100%

Gapska D.

Poznańskie Studia Slawistyczne

|

2016

|

nr 10

EN

The aim of this article is to describe and analyze relations between Serbian medieval queen – Helen of Anjou and the Serbian Orthodox Church presented in a literary vision of her life written by archbishop Daniel II. The text of Helen’s life shows them аs a model of perfect symphony of sacerdotium and imperium. She fulfils St. Sava political ideology and is famous in Serbia because of her generous patronage over the Church, charity deeds and active political life. Despite being Roman Catholic by birth she was cannonized as a Orthodox saint and she kept friendly relations with the Orthodox Church spiritual authorities.

3

Św. Paraskiewa-Petka z Epiwatu – kilka uwag o serbizacji kultu*

100%

Gapska D.

Latopisy Akademii Supraskiej

|

2019

|

tom Вѣнецъ хваленїѧ. Studia ofiarowane profesorowi Aleksandrowi Naumowowi na jubileusz 70-lecia

|

nr 10

145-155

EN

The text discusses the problem of serbianisation of the cult of St. Parascheva of the Balkans not yet analyzed in the studies on the saint. The discussion is based on older and newer liturgical texts (lives, liturgical poetry), showing the various stages of the process of incorporating the image of Parascheva into the framework of the Serbian model of spirituality.

4

Dni pamięci świętych władczyń w kalendarzu serbskiej Cerkwi prawosławnej

100%

Gapska D.

Latopisy Akademii Supraskiej

|

2013

|

tom Kalendarz w życiu Cerkwi i wspólnoty

|

nr 4

49-57

EN

The majority of the Serbian Orthodox holy women are queens of the house Nemanjić, Lazarević and Branković. In the early stage the oldest of these cults had no formal decision on the canonization. They associated holiness of the husbands or sons, and memorial days were celebrated together. Over time, they became authonomous in the Church calendar, which reflected the current political and ecclesiastic needs of Serbia, which also were achieved through specific modeling female holiness. The most dynamic growth can be seen during the reign of the Nemanjić dynasty, especially in the fourteenth and fifteenth century. The disintegration of the Nemanjić state and Turkish rule in Serbia had a negative impact on the developing Church calendar. Short periods of freedom, for example restoration of the Patriarchate of Pec in the period from 1557 to 1776, were connected to the new canonizations, among which at least one was woman.

5

Proces zmian języka liturgicznego w Serbskiej Cerkwi Prawosławnej na przykładzie oficjów ku czci świętych Serbek

100%

Gapska D.

Latopisy Akademii Supraskiej

|

2012

|

tom Język naszej modlitwy- dawniej i dziś

|

nr 3

149-157

EN

Srbljak is a collection of hymns and services dedicated to Serbian saints of the Orthodox Church. In particular regard to the texts of the services of the Serbian saint women: Angelina (30 VII), Anastasia Nemanic (22 VI), Eughenia – Euphrosinia (tsarina Militsa; 19 VII) and Zlata of Meghlen (13 X) one can observe the changes of the norms applied to the liturgical language in Serbia. The service of St Angelina, written around 1520 or 1530, was included in the Rakovatch manuscript of Srbljak (1714) edited in the Serbian version of Church Slavonic. The same book printed in 1761 in Rimnik contained already the texts in the Russian version of Church Slavonic as did also the Belgrade edition of the Srbljak edited in 1861. It was only in 1986 that the Holy Synod of the Serbian Orthodox Church printed Srbljak in Serbian Slavonic, allowing the introduction of seven services in modern Serbian (including four services translated from Romanian). The last edition of Srbljak shows general tendencies in contemporary Serbia to use more and more often the modern Serbian as the liturgical language.

6

Kult św. Kseni Petersburskiej w Rosji i Serbii

100%

Gapska D.

Kultury Wschodniosłowiańskie - Oblicza i Dialog

|

2013

|

nr 3

11-16

EN

Cult of St. Xenia of Saint Petersburg in Russia and Serbia

PL

Kult św. Kseni Petersburskiej w Rosji i Serbii

7

Znaczenie soborów w budowaniu niezależności państwowej, przykład Serbii (pierwsza połowa XVIII wieku)

100%

Gapska D.

Latopisy Akademii Supraskiej

|

2014

|

tom Synody Cerkwi Prawosławnej w I Rzeczypospolitej

|

nr 5

195-200

EN

Serbian Orthodox church-national councils in the first half of the eighteenth century, although formally not yet standardized, played an important adversarial role and were the place of talks about the key problems of the Serbian Orthodox Church and the nation under Austrian rule. Repeatedly discussed topics – the privileges, the organization of the Orthodox Church, the distribution of dioceses, the freedom of archbishops’ decisions not only in spiritual matters – and their effect as numerous missions to Viennese court, testify to the importance of this institution for the maintenance of autonomy, guaranteed by imperial privileges, and ultimately building the future independence of Serbia.

8

Zespół Fregolego

38%

Miętkiewicz K. , Litwin K. , Leis K. , Gapska D. , Aleksiewicz T. , Gałązka P.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2018

|

tom 18

|

nr 3

325-329

EN

The first information on the Fregoli syndrome (delusion) was presented in 1927 by Courbon and Fail. This entity is a part of a wider range of delusional misidentification syndromes. The feature which distinguishes the Fregoli syndrome is the patient’s conviction that some persons known to them constantly change their appearance while retaining their existing psychological characteristics. Delusions of persecution are also present. Researchers classify this disorder in many ways, there are also various hypotheses about its development. There are reasons to believe that this condition often develops in paranoid schizophrenia, following head injuries and in dementia associated with Alzheimer’s disease. The list of medical conditions involving the Fregoli syndrome is significantly longer, however. Considering the small amount of epidemiological data, it can be inferred that the disorder occurs very rarely. There is little available information both on the Fregoli syndrome and on the whole group of delusional misidentification syndromes. Taking into consideration the patient’s age and comorbidity allows to distinguish the disorder from other disease entities belonging to the group mentioned above. Researchers distinguish two main pathophysiological hypotheses: an organic and a psychodynamic one. A wide range of symptoms characterise the disorder, which may be connected with the presence of other diseases. In the diagnosis of the disease entity, the following imaging techniques are used: computed tomography, magnetic resonance imaging, single-proton emission computed tomography, positron emission tomography, electroencephalography and echoencephalography. The therapy frequently consists in treating the primary cause as a result of which Fregoli syndrome secondarily appeared. Neuroleptics are mainly used, but other groups of medication are also prescribed. Apart from pharmacological treatment, electroconvulsive therapy, psychotherapy and sociotherapy are used as well.

PL

Pierwsze informacje na temat zespołu Fregolego przedstawili w 1927 roku Courbon i Fail. Jednostka ta wchodzi w skład szerszej grupy urojeniowych zespołów błędnej identyfikacji (delusional misidentification syndromes). Cechą, która wyróżnia zespół Fregolego, jest przeświadczenie pacjenta, że znane mu osoby ciągle zmieniają wygląd, lecz zachowują dotychczasowe cechy psychologiczne. Występują również urojenia prześladowcze. Badacze klasyfikują omawiany zespół na wiele sposobów, można też znaleźć różne hipotezy na temat jego powstawania. Istnieją podstawy, by przypuszczać, że schorzenie to często rozwija się w schizofrenii paranoidalnej, przy urazach głowy i w demencji związanej z chorobą Alzheimera. Lista jednostek chorobowych, z którymi wiąże się zespół Fregolego, jest jednak dużo dłuższa. Na podstawie niewielkiej ilości danych epidemiologicznych można przypuszczać, że przedstawiane schorzenie występuje bardzo rzadko. Dostępnych jest niewiele informacji zarówno o zespole Fregolego, jak i o całej grupie urojeniowych zespołów błędnej identyfikacji. Na odróżnienie omawianego zespołu od innych jednostek należących do powyższej grupy pozwalają uwzględnienie wieku pacjenta i współwystępowanie dodatkowych chorób. Naukowcy wyróżniają dwie główne hipotezy patofizjologiczne: organiczną i psychodynamiczną. Objawy tworzą szerokie spektrum i mogą być związane z obecnością innych schorzeń. W rozpoznawaniu zespołu wykorzystuje się techniki diagnostyki obrazowej: tomografię komputerową, rezonans magnetyczny, tomografię emisyjną pojedynczych fotonów, pozytonową tomografię emisyjną, elektroencefalografię i echoencefalografię. Terapia często polega na leczeniu pierwotnej przyczyny, w wyniku której wtórnie wystąpił zespół Fregolego. Zastosowanie mają głównie neuroleptyki, ale sięga się też po inne grupy leków. Oprócz leczenia farmakologicznego stosuje się terapię elektrowstrząsową, psychoterapię i socjoterapię.

9

Zespół Cotarda – przegląd aktualnej wiedzy

38%

Leis K. , Gapska D. , Aleksiewicz T. , Litwin K. , Miętkiewicz K. , Gałązka P.

Psychiatria i Psychologia Kliniczna

|

2018

|

tom 18

|

nr 3

320-324

EN

Cotard’s syndrome, originally described by a French physician Jules Cotard in 1880 as le délire des négations (the delirium of negation), is a condition in which the patient experiences nihilistic delusions, assuming their own death and, paradoxically, resulting immortality. This extremely rare mental illness often co-occurs with depression, schizophrenia and other conditions characterised by misidentification, such as Capgrass delusion or Fregoli delusion. Whilst it is still open to investigation whether Cotard’s syndrome is to be considered an independent clinical entity, certain symptoms specific to the disease and some structural brain changes seem to support this theory. However, owing to its extremely low prevalence, Cotard’s syndrome is not included in either the Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM) or the International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems (ICD-10) of the World Health Organization. Currently, management depends on the most likely underlying cause, e.g. depression, schizophrenia, subdural hematoma, AIDS, Parkinson’s disease or hydrophobia. Substances known to be effective in different cases include antidepressants and antipsychotics. Despite multiple attempts at classifying the condition, the 1995 classification by Berrios and Luque, subdividing Cotard’s syndrome into three types, is the most popular one by far. The first type involves depression and hallucinations, the second is known as Cotard’s syndrome type I (absence of depressive episodes but with hypochondriac delusions), whilst Cotard’s syndrome type II is also characterised by depression.

PL

Zespół Cotarda, w 1880 roku opisany przez francuskiego lekarza Jules’a Cotarda jako le délire des négations (złudzenie negacji), to choroba, w której pacjent doświadcza urojeń nihilistycznych i przeświadczenia o własnej śmierci, a następnie – nieśmiertelności. Ta niezwykle rzadka jednostka współwystępuje często z depresją, schizofrenią czy innymi chorobami charakteryzującymi się zaburzeniem identyfikacji: zespołem Capgrasa i zespołem Fregolego. Do dziś dyskutuje się, czy zespół Cotarda powinien zostać uznany za samodzielną jednostkę chorobową; ze względu na niespotykane w żadnym innym zespole objawy i zmiany w strukturach mózgu rozwiązanie to zyskuje coraz liczniejszych zwolenników. Z uwagi jednak na rzadkość występowania omawianego zespołu nie uwzględniają go ani Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-V), ani Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10). Obecnie leczenie ma charakter przyczynowy, czyli skupia się na terapii choroby, która najprawdopodobniej powoduje zespół Cotarda (depresja, schizofrenia, krwiak podtwardówkowy, ale również AIDS, choroba Parkinsona, hydrofobia). Wśród skutecznych substancji wymienia się leki przeciwdepresyjne i przeciwpsychotyczne. Mimo istnienia wielu podziałów najbardziej znana jest klasyfikacja Berriosa i Luque’a z 1995 roku. Badacze ci wyróżnili trzy postacie choroby: postać z depresją i halucynacjami, zespół Cotarda I(bez depresji, z zaburzeniami hipochondrycznymi) i zespół Cotarda II (z depresją).