Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

The dark side of architecture. The power over space and the control of society

100%

Barełkowski R.

Przestrzeń i Forma

|

2019

|

tom nr 40

33--74

EN

Architecture goes along power. Power defines possible field of creation and materialization of architecture. This paper analyzes various aspects of relationship between architecture and power, and ponders social control as a central theme of architectural profession. From ancient history, through ages to contemporaneity architectural works were allowed to grow as long as they allowed powers to pursue their social and political agendas.

PL

Architektura idzie w parze z władzą. Władza określa możliwe pola kreacji i materializacji architektury. Artykuł analizuje różne aspekty relacji między architekturą a władzą i rozważa kontrolę społeczną jako główny temat zawodu architekta. Od historii starożytnej, poprzez wieki, aż po współczesność, prace architektoniczne mogły rosnąć, o ile pozwalały władzy realizować swoje plany społeczne i polityczne.

2

Railway water towers of Western Poland– historic networked architectural resource and its typological structure

100%

Barełkowski R.

|

2021

|

tom nr 48

283--332

EN

The article reports on the identification of the inventory of the water towers in Western Poland, the territory consisting of nine main administrative units called voivodeships. It presents the inventory of water towers both in statistical and locational terms, diagnosing architectural typologies and examining the quantitative parameters of the resource as well as its distribution in particular voivodeships. An attempt has been made here to show the resource by postulating the introduction of the concept of historic networked architectural resource (HiNAR). In this particular case, the element of historic heritage must be considered in the context of the network of buildings, as its component, so that it should be possible to read its meaning and the historical values accumulated in particular structures. This approach enables us to look more precisely at the changes in the formation of architectural form in subsequent decades.

PL

Artykuł relacjonuje rozpoznanie zasobu kolejowych wież ciśnień w Polsce Zachodniej, terytorium złożonego z dziewięciu głównych jednostek administracyjnych nazywanych województwami. Prezentuje on zasób wież w ujęciu statystycznym i lokalizacyjnym diagnozując typologie architektoniczne i badając parametry ilościowe zasobu oraz rozkład zasobu w poszczególnych województwach. Podjęto tu próbę ukazania zasobu postulując wprowadzenie pojęcia zabytkowego zasobu sieciowego architektury - historic networked architectural resource (HiNAR). W tym szczególnym przypadku element dziedzictwa historycznego musi być rozpatrywany w kontekście sieci obiektów, jako jego składnik, aby możliwe było odczytanie jego znaczenia i zakumulowanych w danej substancji wartości zabytkowych. Ujęcie to pozwala w precyzyjniejszy sposób przyjrzeć się zmianom kształtowania formy architektonicznej w kolejnych dekadach.

3

Tearing the space apart. Responsible participation or self-serving participation

100%

Barełkowski R.

|

2021

|

tom nr 45

77--108

EN

Participation in spatial planning has specific origins rooted in the ideology that in the past was responsible for inhuman actions and large-scale social manipulations. This article is an account onparticipation, written in the context of over twenty years of experience in actively introducing participatory techniques into various planning procedures. The original assumptions about making spatial planning a matter of importance to local communities had to collide with the reality determined both by the authorities and by individual and collective interests. The attempt to reorient the paradigm of social participation is aimed at preserving many of its positive features.

PL

Partycypacja w planowaniu przestrzennym ma specyficzne korzenie utkwione w ideologii, która w przeszłości odpowiadała za nieludzkie działania i społeczne manipulacje wielkiej skali. Artykuł ten jest rozrachunkiem z partycypacją, spisanym w kontekście ponad dwudziestu lat doświadczeń w aktywnym wprowadzaniu technik partycypacyjnych do różnych procedur planistycznych. Pierwotne założenia o uczynieniu planowania przestrzennego sprawą ważną dla lokalnych społeczności musiały zderzyć się z rzeczywistością zarówno determinowaną przez władzę, jak i przez indywidualne i zbiorowe interesy. Podjęta tu próba reorientacji paradygmatu partycypacji społecznej ma na celu zachowanie wielu jej pozytywnych cech.

4

Towards the integrated protection of historic networked architectural resource of water towers in Western Poland

100%

Barełkowski R.

Przestrzeń i Forma

|

2023

|

tom nr 53

9--42

EN

The present paper treats the network of railway water towers as a group of architectural objects forming the system of multi-dimensional connections - historic networked architectural resource (HiNAR). HiNAR functions within dimensions: technological one, reflecting technical and processrelated basis of the erection and functioning of towers as railway facilities; the organisational one as an object serving specific transport connections; the typological one at levels – local/regional, national or international. Perceiving a single tower as an architectural object does not allow to assess its significance and thus to correctly categorise the object in connection with the needs of conservator’s protection, as it is necessary to accept the role that it may be serving in a broader dimension.

PL

W niniejszym artykule sieć kolejowych wież ciśnień rozpatrywana jest jako grupa obiektów architektonicznych tworzących system wielowymiarowych powiązań – zabytkowy zasób sieciowy architektury (HiNAR). HiNAR funkcjonuje w wymiarach: technologicznym, odzwierciedlającym techniczno-procesualne podstawy powstania i funkcjonowania wież jako obiektów kolejowych; organizacyjnym, jako obiekt obsługujący konkretne połączenia komunikacyjne; typologicznym, w skalach – lokalnej/regionalnej, krajowej lub międzynarodowej. Postrzeganie pojedynczej wieży jako obiektu architektonicznego nie pozwala ocenić jej znaczenia, a co za tym idzie, skategoryzować w sposób prawidłowy obiektu pod względem potrzeb ochrony konserwatorskiej, konieczne jest bowiem uznanie roli, jaką może ona pełnić w szerszym wymiarze.

5

Design, design process and architect’s position

100%

Barełkowski R.

Przestrzeń i Forma

|

2022

|

tom nr 50

35--54

EN

Self-education is an essential component of architectural practice. In this work, it marks the field in which an attempt is made to define the relationship between the project, the design process, problems and goals of the project, and the architect's attitude (towards the project). It is a contribution to the organization of knowledge about how the elements dependent on the designer himself affect the shape of the solution being formed and how, consciously, selected attitudes can be used in specific situations.

PL

Samoedukacja jest istotnym komponentem praktyki architektonicznej. W niniejszej pracy wyznacza ona pole, na którym podejmuje się próbę określenia relacji między projektem, procesem projektowym, problemami i celami projektu, a postawą architekta (wobec projektu). Jest to przyczynek do uporządkowania wiedzy o tym, w jaki sposób elementy zależne od samego projektanta wpływają na kształt formowanego rozwiązania a także w jaki sposób, świadomie, można wybranych postaw używać w określonych sytuacjach.

6

Wybrane elementy CSSM – kompleksowego systemu zarządzania przestrzenią w ochronie krajobrazu kulturowego

100%

Barełkowski R.

|

2008

|

tom nr 10

294--301

PL

Działania planistyczne mają z jednej strony oddziaływanie silne związane z prawnym statusem procedur ujmowanych w ramach przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, z drugiej strony działanie to jest mocno ograniczone tym, że dla zachowania skuteczności poza regulacje prawne ustalenia planistyczne wykraczać nie mogą. Rozwiązania architektoniczne względnie architektoniczno‐konserwatorskie, jakkolwiek szczegółowo odnoszące się do konkretnego zabytku lub zespołu chronionego, z mocy ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, stanowią jedynie swoistą ingerencję jednostkową, które pod względem celu i zakresu działania stają się zdeterminowane. Z kolei zapisy samej ustawy tworzą wprawdzie mechanizmy ochronne, ale ani nie wymuszają, ani nie nakłaniają sprawujący opiekę organ do wychodzenia poza literę prawa po to, by cele i zakres działań formułować, zwłaszcza jeśli wykracza on poza podstawowe rozumienie ochrony, zabezpieczania. Konferencja w Działdowie, która miała miejsce we wrześniu 2007, poświęcona ochronie zamków, stała się forum zaprezentowania wielu nadal aktualnych dylematów, wśród których wyraźnie zarysowały się: brak systemowej struktury planowania i realizacji działań wobec obszarów i obiektów chronionych, luki w strukturze uregulowań prawnych oraz brak mechanizmów pozwalających na indywidualizację działań wobec każdego obiektu, dostosowanych do jego specyfiki. Konferencja pokazała jednak również ograniczenia istotnej części środowiska zajmującego się zabytkami, w tym ujawniła, że aplikacje na polu interdyscyplinarnym są nadal ograniczone. Trwa stereotypowe i mylne przekonanie o złej roli architektów i szlachetnej roli konserwatorów, drobiazgowo, niemal analitycznie, rozważa się niekorzystne tendencje i brak mechanizmów ochronnych. Zabrakło, przynajmniej podczas części prezentacyjnej, propozycji zmiany stanu rzeczy i dyskusji nad tym, jak skuteczność działań ochronnych wzmocnić, ale i jak postrzegać problemy konserwatorskie w szerszym kontekście. Przykłady negatywnych zjawisk nie stały się okazją do wielu propozycji, jak doprowadzić do odwrócenia trendów i ustanowić strukturę właściwych działań. Podstawowym problemem jest nie tyle diagnoza stanu dokonywana przy wielu okazjach, konferencjach i sympozjach, lecz poszukiwanie instrumentarium, które pozwoliłoby w silnie zmieniającej się rzeczywistości legislacyjnej utrzymać ciągłość pozytywnych tendencji cywilizacyjnego oddziaływania na przestrzeń. Wobec zaniku systemu scentralizowanego szansą wydaje się być formowanie programów w układzie bottom‐up, wyrastających z lokalnych potrzeb i codziennego planowania miejscowego z niezbędną w takim przypadku koordynacją i próbą stworzenia wspólnego źródła wiedzy o przestrzeni, a także praktycznego wykorzystania tej kumulatywnej wiedzy. Niniejszy artykuł jest głosem w tak pojmowanej dyskusji o krajobrazie kulturowym.

EN

The article discusses mechanisms of spatial management which are required to protect and preserve valuable contents of cultural landscape efficiently. It underlines the necessity to integrate diverse organization levels of management system. It also proposes complex system of spatial management CSSM as possible solution for actual problems, pointing towards the examples of successful implementations. These applications used fragmentary structure of CSSM.

7

The railway water towers resource in Western Poland in the years 1870-1965 versus the international resource

63%

Barełkowski R. , Szaflik W.

Przestrzeń i Forma

|

2022

|

tom nr 52

211--254

EN

It has been intended to present international typological, formal and chronological relations of these types of structures in the context of the selected technical and technological solutions that would influence the emergence of architectural structures. Railway infrastructure used to develop both with reference to specific actions undertaken within the framework of activities of state administration as well as constituted the expression of universal needs and technological requirements. The essence of this analysis is to recognise which of these typologies can be referred to as functioning within the national resource and which within the international one.

PL

Intencją jest ukazać międzynarodowe relacje typologiczne, formalne oraz chronologiczne tego typu obiektów, w kontekście wybranych rozwiązań technicznych i technologicznych, które rzutowały na powstawanie form architektonicznych. Infrastruktura kolejowa rozwijała się zarówno w odniesieniu do konkretnych działań podejmowanych w ramach działań administracji kraju, jak i stanowiła wyraz ogólnych potrzeb i wymagań technologicznych. Istotą tej analizy jest rozpoznanie, które z typologii są typologiami funkcjonującymi w zasobie krajowym, a które w zasobie międzynarodowym.

8

Multilevel integration of design and the quality of life in urban space issue

63%

Barełkowski R. , Rosolski S.

Przestrzeń i Forma

|

2022

|

tom nr 50

251--274

EN

The essence of urban design is the transformation of the environment in a way that maximizes the quality of human life. The tools to achieve this goal must cope with the complexity of natural and urbanized spaces, and designers use them to anticipate future environmental states. The article presents theoretical considerations, supplemented by the practical implementation of the area in the Swarzędz community, on the relationship between the organization of urban design in the context of multi-level integration (planning, design) and the emergence of a high-quality urban environment. This process requires controlling many parallel threads between which there are dynamic changes in the relationship - the holarchy.

PL

Istotą projektowania urbanistycznego jest transformacja środowiska w sposób zapewniający maksymalizację jakości życia człowieka. Narzędzia służące do osiągania tego celu muszą mierzyć się ze złożonością przestrzeni naturalnej i zurbanizowanej, a projektanci używają je do antycypowania przyszłych stanów środowiska. Artykuł prezentuje teoretyczne rozważania, uzupełnione praktyczną implementacją terenu w Gminie Swarzędz, na temat relacji między organizacją projektowania urbanistycznego w kontekście integracji wielopoziomowej (planowanie, projektowanie), a powstawaniem środowiska zurbanizowanego o wysokiej jakości. Proces ten wymaga kontrolowania wielu paralelnych wątków, między którymi zachodzą dynamiczne zmiany relacji - holarchii.