Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

THE QUESTION “WHY?” AS THE FOUNDATION FOR KNOWLEDGE OF CAUSES IN ARISTOTLE

100%

Gondek P.

Studia Gilsoniana

|

2013

|

tom 2

91-105

EN

According to Aristotle, philosophical knowledge consists in the discovery of the first causes that occur in reality. For this reason, the quantitative and essential analysis of the causes was the fundamental task for philosophical reflections. Aristotle considered it a priority to show the ways the causes are discerned in the aspect of questions that occur in the cognitive process. The question “why” is the question that Aristotle regarded as fundamental for the acquisition of philosophical knowledge. The phenomenon of this question is revealed when we indicate that it corresponds to the causes that occur in reality. The causes discerned in this way become the foundation for building the method of causal knowledge.

2

Problem rozumienia przyczyny u presokratyków. Przejście od αρχη do αιτια

100%

Gondek P.

Studia Ełckie

|

2013

|

tom 15

|

nr 4

467-481

EN

The primary ideal of philosophical investigations was focused on seeking for causes which existed in the world of nature. First attempts were concentrated on discovering a basic constructive element (proto-element), which also was to be the primitive principle (ajrchv) of life and transformations in the world. That current was represented by such philosophers as Heraclitus, Empedocles, Anaxagoras or Diogenes of Apollonia, who endeavored to describe the reality and its intrinsic processes in a broader causal context. They emphasized mate-rial and dynamic causes for originating things and keeping them in existence – causes which transcended a homogeneous principle. The variety of phenomena in the world demanded to seek for causes of different kinds, and became a sig-nificant step for understanding the reality in a strictly philosophical way. With having distinguished functions of causes, mentioned thinkers gave a solid foun-dation for understanding cause as aijtiva in later philosophy (of Plato and Aris-totle). According to first philosophers, however, the existence and function of causes remained completely dependent on the material component of the reality, which proved that pre-Socratic philosophy was entirely dominated by the physi-cal view of the world.

3

PROGYMNASMATA. GRECKIE ĆWICZENIA RETORYCZNE I ICH MODELOWE OPRACOWANIE, OPRACOWANIE, PRZEKŁAD I KOMENTARZ HENRYK PODBIELSKI, LUBLIN: TOWARZYSTWO NAUKOWE KUL, 2013, 582 s.

100%

Gondek P.

Zeszyty Naukowe KUL

|

2014

|

tom 57

|

nr 4

157-161

PL

.

4

Subjective Basis for Elucidating Communication in the Personalistic Perspective

100%

Gondek P.

Res Rhetorica

|

2020

|

tom 7

|

nr 1

EN

The paper examines man’s involvement in the communication process. While elucidating communication one needs to take into account the subjective factors which condition its existence. The article particularly highlights the personal dimension of human existence and an integrated action of his powers thanks to which man constitutes the subject and motive for all forms of communication activity. The basic types of communication are affected by virtue of a relation to human powers: intellective-cognitive and volitive-emotive. Yet, it is persuasive communication that, methodologically ordered within the framework of rhetoric, seems to fully recognize the communication determinants characteristic of man’s nature. The progressing technicization of the media also needs to be perceived through an integrated personalistic perspective accepting the subjective determinants of man participating in the communication process.

PL

Subiektywne podstawy dla wyjaśnienia komunikacji w perspektywie personalistycznejArtykuł bada zaangażowanie człowieka w proces komunikacji. Przy wyjaśnianiu komunikacji należy wziąć pod uwagę czynniki subiektywne, które warunkują jej istnienie. W artykule zwrócono szczególną uwagę na osobisty wymiar ludzkiej egzystencji oraz zintegrowane działanie władz człowieka, dzięki którym ustanawia on podmiot i motyw wszelkich form aktywności komunikacyjnej. Na podstawowe rodzaje komunikacji wpływa relacja ludzkich władz: intelektualno-poznawczych i wolitywno-emotywnych. Jednak to właśnie komunikacja perswazyjna, uporządkowana metodologicznie w ramach retoryki, zdaje się w pełni rozpoznawać determinanty komunikacyjne charakterystyczne dla natury człowieka. Postępująca technicyzacja mediów musi być również postrzegana poprzez zintegrowaną perspektywę personalistyczną, akceptującą subiektywne determinanty człowieka uczestniczącego w procesie komunikacji.

5

COMMUNIO AND COMMUNICATIO: THE ROLE OF COMMUNICATION FOR PARTICIPATING IN PUBLIC LIFE

100%

Gondek P.

Studia Gilsoniana

|

2015

|

tom 4

|

nr 1

17-28

EN

The article discusses the issue of man’s participation in public life in the context of communication processes which play an important role in shaping the consciousness of community. Every community exists because of the relationships between the people involved in it. Thus, communication is the most perfect way for people to express themselves within the community. This relational dependency between the community and communication becomes the core of public participation. Persuasive communication plays the dominant role there, which is significantly important at the moment of message authentication. Persuasive communication has its foundation in the art of rhetoric and has been present in public life since the ancient Greece. Today, however, the mass media seem to dominate the communication in society by using means of persuasion and the public discourse detached from the context of interpersonal relationships.

6

ZŁOŻENIE Z MATERII I FORMY JAKO ONTYCZNA PODSTAWA PLURALIZMU W FILOZOFII ARYSTOTELESA

100%

Gondek P.

Roczniki Filozoficzne

|

2013

|

tom 61

|

nr 4

117-135

EN

The question under consideration is an attempt to present the ontic foundations for a pluralistic interpretation of reality, the interpretation specific of Aristotle’s metaphysics. This text shows the way to understand being as substance and indicates its composite structure. The being’s composite of matter and form as subontic elements is principal in the context of ontic pluralism. It is a foundation on which to comprehend being both in the context of identity and variability. Despite the fact that the principal constitutive factor is form, it is only owing to the being’s composite of matter and form, and the specific relationship between these elements, that we can explain the ontic structure of reality. A review of the modes of being has been made with a view to matter and form (in Aritotle’s sublunary and superlunary spheres of the world). The modes of matter and form and their specific ontic character reveal the real foundations of the ontic plurality and variability in the world. There is no contradiction in the fact that the formal factor actualizes the material factor because these elements create a whole—being-substance—only in combination.

PL

Rozpatrywane zagadnienie jest próbą przedstawienia ontycznych podstaw dla pluralistycznej interpretacji rzeczywistości, stanowiącej specyfikę metafizyki Arystotelesa. W tekście ukazano sposób rozumienia bytu jako substancji oraz wskazano na jego złożeniową strukturę. Zasadnicze w kontekście pluralizmu bytowego jest złożenie bytu z materii i formy, jako z subontycznych elementów. Stanowi ono podstawę do ujmowania bytu zarówno w kontekście tożsamości, jak i zmienności. I mimo że zasadniczym czynnikiem konstytuującym byt jest forma, to dopiero dzięki dostrzeżeniu złożenia bytu z materii i formy oraz wykazaniu specyficznej relacji, jaka między tymi elementami zachodzi, możliwe staje się wyjaśnienie ontycznej struktury rzeczywistości. Ze względu na materię i formę dokonano także przeglądu występujących sposobów bytowania (w wyróżnionych przez Arystotelesa sferach świata: podksiężycowej i nadksiężycowej). Przedstawione sposoby występowania materii i formy oraz ich specyfika ontyczna odsłaniają realne podstawy dla wielości i różnorodności bytowej występującej w świecie. Nie zachodzi sprzeczność w tym, że czynnik formalny aktualizuje czynnik materialny, ponieważ elementy te dopiero w łączności tworzą całość – byt-substancję.

7

Specyfika sprawnościowego rozumienia intelektualizacji w kulturotwórczym działaniu człowieka

100%

Gondek P.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2019

|

tom 10

|

nr 4

123-139

PL

Propozycja określenia kultury jako „intelektualizacji natury” stanowi punkt wyjścia do badań nad sposobem rozumienia intelektualizacji. W artykule wskazano, że podstawą dla zachodzenia procesu intelektualizacji są sprawności intelektualne. Intelektualizacja jako sposób realizowania się sprawności intelektualnych jest w pierwszym rzędzie doskonaleniem człowieka w jego osobowych potencjalnościach. Dlatego funkcjonowanie sprawności intelektualnych przybiera w procesie intelektualizacji formę odpowiedniego pokierowania intelektu (recta ratio) przez odkrywany w przedmiocie poznawanym układ relacji. Wyróżniane w tym kontekście działy kultury są obszarami osobowego doskonalenia się człowieka, a w dalszej konsekwencji przyczyną powstawania różnorodnych faktów kulturowych.

EN

The suggestion to define culture as “intellectualization of nature” is the starting point for research into the way of understanding an intellectualization. The article indicates that the basis for the process of intellectualisation are intellectual virtues. Intellectualisation as a way of realizing intellectual abilities is first and foremost the improvement of human beings in their personal potentialities. Therefore, the efficiency of intellectual skills in the process of intellectualization takes the form of appropriate directing of the intellect (recta ratio) by the relationship system discovered in the studied subject. The fields of culture (culture domains) highlighted in this context are areas for the personal improvement of man, and, consequently, the cause of various cultural facts.

8

THE PLACE OF PHILOSOPHY IN THE CONTEMPORARY PARADIGM FOR THE PRACTICE OF SCIENCE

100%

Gondek P.

Studia Gilsoniana

|

2014

|

tom 3

85-96

EN

The article is intended to present arguments for the cultivation of philosophy as “sapiential” or wisdom-oriented knowledge whereby human knowledge is realized most fully. The author claims, first, that philosophy has indispensable heuristic value because it considers the understanding of the world and man in the context of the question “why;” the search for an answer to this fundamental question is an expression of the human person’s natural inclination to explain the reality in which he lives. Secondly, he argues that classical philosophy is not only the explanation of the reality, but it is a way of forming man; therefore it is a proposal for a method of philosophical education that is an interesting alternative to contemporary forms of practicism. The reflections are based on the legacy of the Lublin Philosophical School (Poland).