Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Wprowadzenie

100%

Bohm A.

|

2008

|

tom R. 105, z. 1-A

3-4

PL

W środowisku planistów, urbanistów i architektów krajobrazu istnieje silnie zakorzenione przekonanie, że reprezentują oni zawód zaufania publicznego, a ich starania o ład przestrzenny i piękno krajobrazu to wypełnianie obowiązków wobec społeczeństwa. Równocześnie w tak rozumianej misji napotykają oni na "opór materii", gdy okazuje się, że faktyczne oczekiwania społeczne rozmijają się ich poglądami. Funkcjonujące od lat stereotypy, martwe, nieskuteczne lub wręcz przeciw skuteczne przepisy na temat kształtowania przestrzeni - zwłaszcza w warstwie jej wizerunku - wymagają rewizji. Ład, a tym bardziej piękno przestrzeni nie jest dobrem osiąganym za darmo. Ktoś, kiedyś za to zapłacił lub zapłaci. A ponieważ żyjemy w demokracji, dodać należy - zapłaci jeśli zechce. "Walory krajobrazowe w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego" to rezultat badań w ramach grantu PB- 1120/T02/2006/30. Uczestniczyli w nich - autorzy poszczególnych rozdziałów niniejszej publikacji - przedstawiciele architektury krajobrazu, urbanistyki, geografii, psychologii, statystyki, filozofii, geodezji i rzeczoznawcy rynku nieruchomości. Mamy nadzieję, że staną się one przyczynkiem w nurcie prac sprzyjających dojrzewaniu w polskim społeczeństwie szerszej i głębszej akceptacji wartości ugruntowanych od dawna w wielu krajach.

EN

In the circles of the planners, urban planners and landscape architects, there exists a strong conviction that they represent the professions of public trust, while their works on spatial order and landscape beauty amount to the fulfilment of their obligations towards the society. At the same time, when performing their missions, those professionals come across a "natural resistance" when they find that the actual social expectations are different from their views. Old stereotypes and dead, ineffective or even counter-effective regulations concerning spatial shaping - especially those related to land appearance - require revisions. The spatial order and even more so - spatial beauty are not goods achieved for nothing. Somebody has paid or will pay for that. And since we live in democracy, we need to add that people will pay only if they want to. "Landscape Values in the Local Physical Plans" are the result of research conducted under Grant No. PB-1120/T02/2006/30. The participants were the representatives of the fields of landscape architecture, urban planning, geography, psychology, statistics, philosophy, land surveying and real-estate appraisers who wrote particular chapters of this publication. We hope that our publication will become part of the works that are conducive of the development of broad and profound acceptance of the values in the Polish society, the ones that have been long established in many other countries.

2

Piękno przestrzeni rozległej

100%

Bohm A.

|

2007

|

tom R. 104, z. 6-A

19-23

EN

Among the all components of our iconosphera, a landscape as such, has the biggest audience. The countless number of people incessantly observes their surroundings and willy.nilly shapes their mentality. We can say: "The landscape creates the people". But this is also truth, that the people creates the landscape. It means that aesthetical quality of Polish space follows the taste of the bulk of Poles.

3

Skuteczność istniejących w Polsce instrumentów prawnych

100%

Bohm A.

|

2008

|

tom R. 105, z. 1-A

137-146

PL

Podwaliny współczesnego systemu przepisów służących ochronie i kształtowaniu krajobrazu powstały w Polsce w okresie międzywojennym. Miały one trzy główne nurty, a mianowicie: budowlano-planistyczny, ochrony zabytków, ochrony przyrody. Po II wojnie światowej została wprowadzona trójstopniowa hierarchia planów zagospodarowania przestrzennego (plan krajowy, regionalny, miejscowy). W 1989 r. dokonała się w Polsce zasadnicza zmiana w ustroju państwa. W strukturze prokrajobrazowych przepisów wyraźnie zaznaczył się podział kompetencji między organami administracji państwowej a samorządami terytorialnymi. Ustawy o ochronie przyrody, o ochronie i kształtowaniu środowiska oraz o ochronie zabytków (do 2003 r. w ograniczonym zakresie terytorialnym) określają stosowne kompetencje dla organów administracji państwowej. W odniesieniu do krajobrazu w skali planistycznej skutkują one głównie na obszarach: parków narodowych, parków krajobrazowych i pomników historii oraz obszarów wpisanych do rejestru zabytków. Zatem w sumie obejmują zaledwie nieco ponad 1% terytorium kraju. Krajobraz na pozostałych obszarach (99% powierzchni Polski) kształtowany jest na podstawie zapisów w planach zagospodarowania przestrzennego - ściślej miejscowych planach, gdyż plany regionalne nie są aktami prawa powszechnie obowiązującego, a jedynie obowiązują wewnętrznie w systemie administracji publicznej lub warunków zabudowy - określonych w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Jest to sfera kompetencji samorządów terytorialnych, czyli gmin. Wbrew deklarowanym intencjom ustawodawcy przepisy wprowadzone w 2003 r. okazały się przeciw skuteczne powstrzymaniu zabudowy rozproszonej i tworzeniu ładu przestrzennego. W konsekwencji przynoszą one daleko idącą degradację walorów krajobrazowych. Nadto rozległy zasięg zjawisk zrodzonych z tych przepisów wynika z powszechnego braku miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Lekceważące podejście prawodawcy do gospodarki przestrzennej w skali kraju budzi zdumienie zachodnich ekspertów, którzy zapoznali się bliżej z naszą praktyką. Polski paradoks polega na tym, że to co jest obowiązkowe jest nieobowiązujące, natomiast to co jest obowiązujące - nie jest obowiązkowe. Innymi słowy: Obowiązkowo opracowywana "koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju" jest bardzo ogólnikowa i nie związana bezpośrednio z planami niższego szczebla. Również obowiązkowo opracowywane "plany regionalne" i "studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin" są nieprzekładalne na decyzje administracyjne. Taką obowiązującą moc prawa lokalnego ma dopiero "miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego", ale jego wykonanie nie jest obowiązkowe. W tych okolicznościach planowanie traci cechy systemu i w dalszej perspektywie zamieni się w prognozowanie.

EN

The foundations of the current legal system serving the landscape protection and shaping were created in Poland in the inter-war period. The then regulations applied to three areas: building and planning, landmark protection and nature protection. After World War II, a three-level hierarchy of spatial plans was introduced (National, Regional and Local Physical Plans). In 1989, a fundamental change of the state system was implemented in Poland. The pro-landscape regulation system structure clearly displayed the division of competences between the state administration authorities and the local governments. The Nature Protection, the Environment Protection and Shaping and the Landscape Protection Laws (limited by territory until 2003) determined specific competences for the state administration authorities. With reference to landscape, the regulations mainly affect the following areas of planning: National Parks, Landscape Parks, and Historical landmarks and the areas entered in the Landmark Register. They cover only a bit more than 1% of the country's territory. Landscapes on the remaining 99% of the Polish territory are shaped on the bases of the following: - Arrangements made in Spatial Plans, or Local Physical Plans to be precise, because the Regional Plans are not generally binding acts. They are only applied internally, within the public administration system, or - Development Conditions (Planning Permits) determined where Local Physical Plans are not available. The above belong to the sphere of the municipality's (gmina's) competence. Contrary to the declarations expressed by the lawmakers, the regulations introduced in 2003 turned out to be counter-effective in stopping spread development and creating spatial order. Consequently, the regulations caused intense degradation of landscape values. In addition, an extensive scope of the phenomena caused by those regulations resulted from a general unavailability of Local Physical Plans. Neglectful lawmakers' attitude with respect to land management in the country raised astonishment on the part of the western experts who got acquainted with our practice. The Polish paradox is that what is mandatory does not apply, while what is applicable is not mandatory. In other words: The mandatory "Conception of National Spatial Planning" is very general and not directly related to the lower-level plans. Also the mandatory "Regional Plans" and the "Studies of the Conditions and Directions of Spatial Development of Municipalities" cannot be reflected in administrative decisions. The binding power of the local low has been only assigned to the "Local Physical Plans", although it is not mandatory to prepare one. In those circumstances, planning loses system features and it will be changed into forecasting in the long run.

4

Zarys początków współczesnego planowania przestrzennego na terenach górskich

100%

Bohm A.

|

2009

|

tom R. 106, z. 2-A

19-26

PL

Pierwsze projekty zagospodarowania przestrzeni Zakopanego sięgają początków XX wieku. Kolejne projekty zagospodarowania terenów górskich w skali regionalnej wykonano już w latach 30. ubiegłego wieku. Stanowiły one podstawę rozwoju tych ziem także pod względem gospodarczym. Środowisko intelektualne skupione wokół tych prac odegrało znaczącą rolę w tworzeniu systemu planowania przestrzennego i ochrony krajobrazu w Polsce.

EN

The first development projects over Zakopane back early twentieth century. The next one projects arrangement space in mountain areas, the regional scale have already been done in the 30s of last century. These formed the basis for the development of these lands and economic development too. Intellectual environment centred around the work played a significant role in creating a system of spatial planning and landscape protection in Poland.

5

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego III Kampusu UJ

100%

Bohm A.

|

2008

|

tom R. 105, z. 1-A

69-76

PL

Teren III Kampusu UJ jest położony w części tzw. zachodniego klina zieleni Krakowa i sąsiaduje bezpośrednio z Zespołem Jurajskich Parków Krajobrazowych. Z racji wyjątkowo atrakcyjnego położenia - w tle klasztor na Bielanach, Przegorzały, Kopiec Kościuszki i panorama Starego Miasta z Wawelem - teren ten w zapisie ogólnego planu zagospodarowania przestrzennego miasta z roku 1994 znalazł się w strefie ochrony krajobrazu otwartego. Równocześnie na przeważającej części tego obszaru obowiązywała intensywność miejska. Zatem pierwszym zadaniem było znalezienie kompromisowego rozwiązania dla obszaru o dwu wspomnianych, przeciwstawnych zapisach planu: duża intensywność zabudowy i ochrona krajobrazu otwartego. W studium krajobrazowym poprzedzającym opracowanie planu wyznaczone zostały główne kierunki widoków na otaczające atrakcje krajobrazowe - jako osie przestrzeni publicznych w kampusie. Pozostające między nimi pola stały się tym sposobem kwartałami inwestycyjnymi. Kompozycja całego założenia została uzupełniona regulacjami dotyczącymi wysokości zabudowy, pierzei, akcentów, dwoma dominantami oraz "bramami" wprowadzającymi na teren kampusu. Realizacja nowego Kampusu UJ, do którego włączone zostały także obiekty Polskiej Akademii Nauk i Papieskiej Akademii Teologicznej oraz Park Technologiczny jest przewidywana na okres kilkunastoletni. Pierwszym etapem był w 1998 r. Kompleks Nauk Biologicznych, którego projekt i realizacja potwierdziła trafność kompozycji planu opartego na wynikach studiów krajobrazowych.

EN

The area of Campus III is located on a section of the so-called "Western Greenery Wedge" of Kraków, and it is adjacent to the Jurajski Landscape Park Complex. Due to the exceptionally attractive location, with the Bielany Monastery, Przegorzały, Kościuszko Mound and the Old Town and the Wawel Castle panorama, the area was placed in the open landscape protection zone in the General Spatial Plan of 1994. At the same time, the major part of the area was characterized by intense urban development. Therefore, the first task was to find a compromise solution for the area holding two opposite Plan determinations: high intensity of development and open landscape protection. In the landscape study preceding the Plan development, main directions of views on the surrounding attractive landscapes were determined as the axes of the Campus's public spaces. The fields between the axes became development quarters. The composition of the whole layout was supplemented with the regulations concerning the heights of buildings, building lines, accents, two dominating structures and the "gateways" leading to the Campus. The completion of the new Jagiellonian University Campus, with which the facilities of the Polish Academy of Sciences and the Papal Theological Academy, as well as of the Technological Park, were also integrated, will be attained in about a dozen of years. The first stage was the Biological Science Faculty completed in 1998. Its design and finishing confirmed that the composition plan based on landscape studies were correct.

6

Percepcja krajobrazu miasta i krajobrazu osiedla w Polsce

63%

Bohm A. , Karwinska A.

|

1994

|

tom 9

125-147

7

Koncepcja równoważenia i trwałości rozwoju w planowaniu przestrzennym polskich miast. Wprowadzenie

63%

Heczko-Hyłowa E. , Bohm A.

|

2001

|

tom T. 46, z. 2

117-118

EN

The concept of sustainable development encompasses almost all domains of life and economy. Some times, however, we forget that it also entails the aspect of space. The presented interpretation of the theme concentrates on deciphering the primary and integrating role which should be played in the implementation of this concept by spatial planning and steering the development of towns. The effects of assorted undertakings, both regular and unplanned, exist and will remain visible in the landscape for many years to come. The outcome of the discussed project is a derivative of a comparative approach and analyses of foreign and Polish examples. Attempts were made to focus the scientific argumentation on practical application. The venture involved a team composed of 21 persons, including four main realisers, three domestic experts, and three foreign consultants - town planners from Lyon, Bruges and Vienna. The team was dominated by members of the Town Planning Section of the Town Planning and Architecture Committee at the Polish Academy of Sciences, who at the same time represented Departments of Architecture at the Kraków, Warsaw and Gdańsk Universities of Technology. The project yielded 24 themes, as planned. The synthesis and conclusions were prepared by the main authors (Prof. J. Kołodziejski, Prof. A. Bohm, Prof. S. Gzell, Dr. E. Heczko-Hyłowa) and Prof. T. Bartkowicz. The initial stage of the studies was presented at a conference, and published in "Międzyuczelniane Zeszyty Naukowe. Urbanistyka" (1999, no. 4). One of the motifs of the project was the topic of the conference, addressed to local and regional authorities: "Polish Towns and Integration with the European Union. The System of Town Planning as the Basis of Municipal Spatial Policy", held in October 1999. The results of the project, presented in this issue of "Kwartalnik", are divided into two parts. The first discusses the outline of the problem, the methods and course of the work, a synthesis, and the attained effects, together with conclusions. The second part is a collection of summaries by particular authors, comprising a survey of the examined issues and examples of sustainable development on the scale of a country, a voivodeship, an agglomeration, and small settlement complexes (cities, districts, town planning complexes, functional areas), characterising the most important key questions. The authors hope that all levels of Polish public authorities will emulate politicians from European Union countries, and will utilise the results of the studies and the reflections pursued by scientists.

8

Ksztalcenie architektow krajobrazu w Polsce - osiagniecia i niedostatki.

63%

Bohm A.

Krajobrazy Dziedzictwa Narodowego

|

2000

|

nr 1

37-39

9

Zawod architekta krajobrazu.

44%

Bohm A.

Krajobrazy Dziedzictwa Narodowego

|

2000

|

nr 2

40-43

10

Rekreacyjnie i sportowo

38%

Bohm A. , Gajda M. , Zaboklicki A. , Kornacka M. , Kuczko D. , Wojtaszek K.

|

2011

|

tom Nr 9

35-37

PL

Na terenie dzielnicy Rataje w Poznaniu ma powstać park, obejmujący obszar 51,73 ha. Poszukując pomysłów na jego zagospodarowanie prezydent Poznania przy współpracy Poznańskiego Oddziału Stowarzyszenia Architektów Rzeczypospolitej Polskiej (SARP) ogłosił konkurs na projekt zagospodarowania terenu: Park Sportowo-Rekreacyjny na Ratajach w Poznaniu „Rataje – Park”.

11

Koncepcja równoważenia i trwałości rozwoju w planowaniu przestrzennym polskich miast. Cz 2. Problemy równoważenia rozwoju miast

32%

Kołodziejski J. , Bartkowicz T. , Bohm A. , Bartkowicz B. , Heczko-Hyłowa E. , Bregnac F. , Wehle-Strzelecka S. , Zunke R. , Geldof M.

|

2001

|

tom T. 46, z. 2

132-149

EN

In the complex twenty first-century process of transforming the country towards space open to the world and Europe - innovative, effective, competitive, pure and differentiated - decisive importance will be held by the shaping of bonds that render development dynamic. European competition will create ever stronger centres of entrepreneurship and innovation, which will exert an impact on the whole surrounding space. In accordance with the regularities of the development of information civilisation, this role can be fulfilled in Polish conditions primarily by large urban agglomerations. In the face of the progressing complexity of the twenty-first century world, a long-term strategy integrating co-dependent social, economic, technical, and ecological processes taking place in a differentiated geographic spaces, could become a tool of a conscious and socially desired regulation of the country's development. The accepted, foremost idea in Polish reality at the turn of the twentieth century is the principle of a dynamic balancing of development, creating an opportunity for sustainable development and minimalising numerous contradictions and conflicts in the great game for the permanent development and steady civilisational progress of the country. Reference is made to the fundamental idea of shaping reality, promoted for the more than ten years by global and European intellectual and political milieus. Its essence is the premise that constant and long-term structural transformations will realise permanent development, defined as stable, balanced, self-sustaining and multi-generational, which not only meets contemporary needs but also does not limit the possibilities of fulfilling future requirements. The principle of sustainable development conceived as a synonym or attribute of constant development is increasingly rarely accentuated due to the modification of this idea under the impact of pressure exerted by direct circumstances and a game involving assorted interests. The symptomatic concept of "more balanced development" or evolutionary development envisaged as setting free the ability to evolve in socially desired directions, appears more and more frequently. Taking into consideration Polish reality (the scale of civilisational delay in comparison to Western Europe and the level of historically shaped inner disproportions) it is proposed to accept a paradigm of sustainable development as the methodological-axiological strategy of permanent development. This signifies shaping development in objective internal and external conditions, which render possible a gradual attainment of integrated order, linking interdependently social, economic and ecological order, embroiled in a constant game of contradictions and conflicting interests, and aiming at the ultimate shape of actual reality. In the face of the growing complexities of development and the conflict-inducing interests of the subjects (actors) participating in this game, the fundamental instrument of moulding the development of Polish towns should be long-term, integrated, and unvarying strategic planning, which interdependently binds the structural conditions, strategic targets, trends and principles of development as such as well as its spatial counterpart.