Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Effect of resveratrol on selected biochemical parameters in rats fed high fructose diet

100%

Kopec A. , Piatkowska E.

Acta Scientiarum Polonorum. Technologia Alimentaria

|

2013

|

tom 12

|

nr 4

EN

Background. High consumption of food products rich in rapidly digested starch, saccharose, glucose and fructose, animal fat and low physical activity are the major risks of overweight, obesity and cardiovascular diseases. The aim of this study was to evaluate the effect of resveratrol on the activity of selected enzymes, heme oxygenase-l (Hmoxl) and glutathione reductase (Gsr) gene expression, as well as fatty acids composition in the visceral adipose tissue in rats fed a high fructose diet. Material and methods. Laboratory male Wistar rats (n = 30) were fed for four months with the high fructose diet (HF diet) (63% w/w) based on American Institute of Nutrition diet (A1N-93G diet). Group I was fed with the AIN-93G diet (NFC - negative control group), group II - high fructose diet (HF), group III - HF with 0.02% of resveratrol, group IV - high fructose with 0.04% of resveratrol and group V - high fructose with 0.06% of resveratrol. At the end of the experiment fasted rats were anaesthetized, blood and Iivers were collected and stored until analyses. Results. Concentration of glucose was significantly increased in the blood of rats fed with the HF containing 0.02% and 0.06% of RSV in diets compared to animals fed with the HF diet. Activity of heme oxygenase-l (HO-1) was significantly lower in the serum of rats fed with the HF diet containing 0.06% RSV compared to the serum of rodents fed with the negative control diet and the HF diets. Gsr and Hmoxl gene expression was significantly increased in livers of rodents fed with HF containing 0.04% RSV compared to the HF group. Conclusions. Resveratrol may protect from damage caused by high fructose intake in rats.

PL

Wstęp. Zbyt duże, przedłużające się w czasie, przespożycie produktów spożywczych obfitujących w łatwostrawną skrobię, sacharozę, fruktozę i tłuszcze pochodzenia zwierzęcego, a równocześnie mała aktywność fizyczna należą do głównych czynników ryzyka nadwagi, otyłości oraz chorób układu krążenia. Celem niniejszej pracy była ocena wpływu dodatku resweratrolu (RSV) do diety wysokofrukozowej na aktywność wybranych enzymów, ekspresji genów hemowej oksygenazy-1 (Hmoxl), reduktazy glutationowej (Gsr) oraz profilu kwasów tłuszczowych w tkance tłuszczowej trzewnej. Materiał i metody. Szczury stada Wistar, płci męskiej (n = 30), przez cztery miesiące były karmione dietą wysokofruktozową, przygotowaną na bazie diety A1N-93G. Grupa I była żywiona dietą AIN-93G (NFC - grupa kontrolna negatywna), grupa II - dietą wysokofruktozową (HF), grupa III, IV i V - dietą HF z dodatkiem resweratrolu odpowiednio w ilości 0,02%, 0,04% oraz 0,06%. Po czterech miesiącach doświadczenia zwierzęta zostały poddane eutanazji. Od szczurów pobrano krew w celu otrzymania surowicy, wątroby oraz tkankę tłuszczową trzewną. Pobrany materiał został zamrożony. Wyniki. Stężenie glukozy wzrosło istotnie w surowicy krwi szczurów karmionych dietą wysokofruktozową z dodatkiem RSV w ilości 0,02% oraz 0,06% w porównaniu ze zwierzętami żywionymi dietą wysokofruktozową. Aktywność hemowej oksygenazy-1 zmniejszyła się istotnie w surowicy krwi szczurów żywionych dietą wysokofruktozową z dodatkiem RSV w ilości 0,06% w porównaniu z surowicą krwi gryzoni żywionych dietą AIN-93G. Ekspresja genów Gsr i Hmox1 istotnie wzrosła w wątrobach szczurów żywionych dietą wysokofruktozową z dodatkiem RSV w ilości 0,04% w porównaniu ze zwierzętami karmionymi dietą wysokofruktozową. Wnioski. Resweratrol może zapobiegać niekorzystnym zmianom ocenianych parametrów biochemicznych w organizmach zwierząt żywionych dietą wysokofruktozową.

2

Charakterystyka i prozdrowotne właściwości steroli roślinnych

80%

Kopec A. , Nowacka E. , Piatkowska E. , Leszczynska T.

Żywność Nauka Technologia Jakość

|

2011

|

tom 18

|

nr 3

PL

Sterole to podstawowe składniki błon komórkowych organizmów zwierzęcych i roślinnych. Dotychczas poznanych zostało blisko 40 form steroli roślinnych, z których najbardziej znane i najczęściej spotykane to: β-sitosterol, kampesterol i stigmasterol. Ich nasyconą formą są stanole, powstające w wyniku uwodornienia steroli. Fitosterole są naturalnymi składnikami roślinnymi np. soi, olejów roślinnych, ryżu oraz drewna sosnowego. W niewielkich ilościach występują także w orzechach, warzywach oraz owocach. Sterole roślinne w odpowiedniej dawce mogą powodować znaczące obniżenie poziomu cholesterolu we krwi. Mechanizm działania tych związków polega na obniżaniu wchłaniania cholesterolu poprzez zastępowanie go w micelach. Szeroko prowadzone badania kliniczne wykazały, że spożycie 2 - 3 g fitosteroli dziennie powoduje obniżenie poziomu cholesterolu całkowitego o ok. 10 % oraz frakcji LDL o ok. 15 %. Stosowanie tych związków zmniejsza ryzyko zawału oraz zapobiega występowaniu miażdżycy i niedokrwiennej choroby serca. W związku z tym coraz częściej stosuje się dodatki steroli roślinnych do produktów spożywczych, m.in. do margaryn, olejów, jogurtów, serów dojrzewających, pieczywa, muesli oraz do soków i napojów owocowych.

EN

Sterols are basic components of cell membranes in animal and plant organisms. So far, almost 40 types of plant sterols have been identified, and, among them, the most known and the most commonly occurring are: β-sitosterol, kampesterol, and stigmasterol. Stanols constitute their saturated type obtained during the hydrogenation of sterols. Phytosterols are natural plant components of, for example: soybeans, plant oils, rice, and pine wood. Small amounts of phytosterols are also in nuts, vegetables, and fruits. An adequate measured quantity of plant sterols is able to essentially reduce the cholesterol level in blood. The mechanism of their activity consists in decreasing the intestinal absorption of cholesterol by replacing it in micelles. Extensive clinical research projects showed that a dose of 2 - 3 g sterols per day caused the level of total cholesterol to be reduced by about 10 % and the LDL fraction to be decreased by ca. 15 %. The intake of those compounds reduces the risk of heart attack and prevents atherosclerosis and coronary heart disease. Therefore, plant sterols are more and more often added to food products, among other things to margarines, oils, yogurts, ripening cheeses, bakery products, muesli, juices and fruit beverages.

3

Prozdrowotne właściwości resweratrolu

80%

Kopec A. , Piatkowska E. , Leszczynska T. , Biezanowska-Kopec R.

Żywność Nauka Technologia Jakość

|

2011

|

tom 18

|

nr 5

PL

Resweratrol (3,5,4’-trihydroksy-trans-stilben) jest naturalną fitoaleksyną, syntetyzowaną m.in. w skórkach winogron w odpowiedzi na infekcje grzybicze, stres oksydacyjny oraz promieniowanie UV. W wysokim stężeniu występuje również w winie, głównie czerwonym. Związek ten ma szeroki zakres aktywności biologicznej, m.in. właściwości przeciwzapalne, antyangiogenne, antyoksydacyje oraz przeciwnowotworowe. Ponadto chroni organizm przed chorobami układu krążenia i neurodegeneracyjnymi, hamuje oksydację cholesterolu frakcji LDL, agregację płytek krwi i angiogenezę.

EN

Resveratrol (3,5,4’-trihydroxy-trans-stilbene) is a natural phytoalexin, synthesized, among other things, in grape skins as a response to fungal infection, oxidative stress, and UV irradiation. High concentration levels thereof are found in wine, mainly in red wine. This compound has a wide range of biological activities, for example: anti-inflammatory, anti-angiogenic, antioxidative, and anti-cancer effects. Additionally, it protects human organisms against cardiovascular and neurodegenerative diseases, inhibits the oxidation of LDL fraction of cholesterol, suppresses platelet aggregation in blood and angiogenesis.

4

Resveratrol affects the lipid profile but not antioxidant enzymes gene expression in rats fed hypercholesterolaemic diet

80%

Kopec A. , Piatkowska E. , Leszczynska T.

Journal of Animal and Feed Sciences

|

2013

|

tom 22

|

nr 2

EN

The objective of this study was to evaluate the effect of adding resveratrol (RSV) to a hypercholesterolaemic diet on the lipid profile, activity of antioxidant enzymes and their mRNA gene expression, as well as lipid concentration in selected organs of Wistar rats. Animals were divided into four groups and fed experimental diets for 8 weeks. The negative control group (NC) was fed AIN-93G diet. The positive control group (PC) received a hypercholesterolaemic diet (AIN-93G + 0.1% cholesterol, 7% butter). The other groups were fed PC diets supplemented with 0.05% and 0.1% RSV, respectively. An addition to the PC diet RSV (0.05 and 0.1%, respectively) significantly decreased concentration of total cholesterol (TC) and LDL-cholesterol in serum of rats compared to the PC group. The triacylglycerols (TAG) level was significantly lower in serum of rats fed with 0.05% of RSV in comparison to other experimental groups. Activities of antioxidant enzymes and their mRNA gene expression were not affected by RSV. In conclusion, relatively high doses of RSV were sufficient in lowering TC and LDL-cholesterol, and TAG and oxidative stress without involving naturally occurring mechanisms in rats.

5

Antocyjany – charakterystyka, występowanie i oddziaływanie na organizm człowieka

80%

Piatkowska E. , Kopec A. , Leszczynska T.

Żywność Nauka Technologia Jakość

|

2011

|

tom 18

|

nr 4

PL

Celem niniejszej pracy była chemiczna i biologiczna charakterystyka antocyjanów – barwników szeroko rozpowszechnionych w świecie roślin, o udowodnionych właściwościach prozdrowotnych. Antocyjany należą do polifenolowych związków organicznych – flawonoidów. Obecnie znanych jest kilkaset naturalnych barwników antocyjanowych (uzyskiwanych m.in. z winogron, aronii, czarnych porzeczek) i ponad sto uzyskiwanych syntetycznie. Związki te wykazują właściwości prozdrowotne. Do najważniejszych należy działanie przeciwutleniające, przeciwzapalne, przeciwmiażdżycowe, przeciwnowotworowe.

EN

The objective of the paper was to present the chemical and biological profile of anthocyanins - natural dyes, which occur very commonly in the plant world and have proven health benefits. Anthocyanins belong to the polyphenolic organic compounds – flavonoids. At present, there are know several hundred natural anthocyanin pigments (among other things, those isolated from red grapes, chokeberries, and blackcurrants) and more than one hundred synthetic ones. Those compounds show health benefits. Among them, the most important are their antioxidant, anti-inflammatory, anti-atherosclerotic, and anti-carcinogenic activity.

6

Effect of microwave field on trypsin inhibitors activity and protein quality of broad bean seeds (Vicia faba var. major)

80%

Pysz M. , Polaszczyk S. , Leszczynska T. , Piatkowska E.

Acta Scientiarum Polonorum. Technologia Alimentaria

|

2012

|

tom 11

|

nr 2

EN

Background. In human nutrition legume seeds are usually subjected to soaking and thermal processes, mainly by using traditional cooking method. This method which has been used for decades, does not allow to control and adjust the parameters of this process. Therefore it does not seem to be the optimal method. Undoubtedly, microwave field is an alternative thermal process to conventional technique. The aim of this study was to assess the impact of microwave field on the activity of trypsin inhibitors and protein quality of three varieties of broad bean seeds. Material and methods. The study was performed on dry seeds of broad bean varieties Windsor White, Bachus and Basia. The seeds were soaked and heated in a microwave. The seeds absorbed different energy doses from 500 J/g, through 750,1000,1250, 1500, 1750 to 2000 J/g. The study material prepared in this way was tested for trypsin inhibitor activity, protein solubility and in vitro protein digestibility. The results were analysed by the one-way analysis of variance. Results. Microwave heating resulted in decreased activity of trypsin inhibitors and protein solubility and increased digestibility of protein in all tested varieties of broad bean seeds. With increasing doses of the microwave field energy a decrease in protein solubility was observed. Satisfactory reduction in trypsin inhibitors at the level of 70-75% and highest protein digestibility were obtained by using a microwave field with energy dose of 1000 J/g of seeds. Conclusion. It can be concluded that the optimal dose of microwave energy field which will produce a relatively low activity of trypsin inhibitors and the highest protein digestibility together with maintaining solubility of broad been seeds was 1000 J/g seed.

PL

Wstęp. W żywieniu człowieka nasiona roślin strączkowych z reguły są poddawane moczeniu i procesom termicznym, głównie gotowaniu metodą tradycyjną. Wspomniana metoda, stosowana od dziesięcioleci, nie pozwala na kontrolowanie i regulowanie parametrów procesu. Nie wydaje się więc metodą optymalną. Niewątpliwą alternatywą konwencjonalnych procesów termicznych jest wykorzystanie techniki pola mikrofalowego. Celem pracy była ocena wpływu pola mikrofalowego na aktywność inhibitorów trypsyny oraz jakość białka trzech odmian nasion bobu. Materiał i metody. Materiałem badawczym były suche nasiona bobu odmiany Windsor Biały, Bachus oraz Basta. Nasiona moczono, a następnie ogrzewano w kuchence mikrofalowej. Otrzymały one różne dawki energii, począwszy od 500 J/g, poprzez 750, 1000, 1250, 1500, 1750 aż do 2000 J/g. W tak przygotowanym materiale badawczym oznaczono aktywność inhibitorów trypsyny, rozpuszczalność białka oraz strawność białka in vitro. Wyniki poddano jednoczynnikowej analizie wariancji. Wyniki. Ogrzewanie mikrofalowe spowodowało zmniejszenie aktywności inhibitorów trypsyny i rozpuszczalności białka oraz wzrost strawności białka we wszystkich badanych odmianach nasion bobu. Wraz ze wzrostem dawki energii pola mikrofalowego obserwowano zmniejszenie rozpuszczalności białka. Zadowalającą redukcję inhibitorów trypsyny na poziomie 70-75% oraz największą strawność białka uzyskano z zastosowaniem pola mikrofalowego o dawce energii 1000 J/g nasion. Wnioski. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że optymalną dawką energii pola mikrofalowego pozwalającą uzyskać stosunkowo małą aktywność inhibitorów trypsyny przy jak największej strawności białka nasion bobu i zachowaniu jego rozpuszczalności było 1000 J/g nasion.

7

Właściwości antyoksydacyjne wybranych odmian owsa siewnego

80%

Piatkowska E. , Witkowicz R. , Pisulewska E.

Żywność Nauka Technologia Jakość

|

2010

|

tom 17

|

nr 3

PL

Celem przeprowadzonych badań była ocena właściwości antyoksydacyjnych pełnego ziarna owsa, plewki, bielma i otrąb. Materiałem badawczym było ziarno owsa siewnego następujących odmian: Akt, Arab, Bohun, Celer, Cwał, Deresz, Flamingsprofi, Furman, Jawor, Kasztan, Krezus, Polar oraz Rajtar. W badanych frakcjach młynarskich oznaczono sumę polifenoli metodą Folina-Ciocalteau’a. Wykonano także oznaczenie zdolności eliminowania wolnego rodnika ABTS•. Największą zawartość polifenoli oznaczono w plewce badanych odmian owsa. Mniejsze ilości stwierdzono odpowiednio w otrębach, pełnym ziarnie i bielmie. Łączy się to w istotny sposób ze zdolnością wygaszania wolnego rodnika ABTS• przez poszczególne frakcje młynarskie badanego materiału.

EN

The objective of the investigation study was to assess the antioxidant properties of the whole oat grains, husk, endosperm, and bran. The investigation material was oat grain of the following cultivars: Arab, Bohun, Celer, Cwał, Deresz, Furman, Kasztan, Krezus, Polar, and Rajtar. The content of polyphenol in the milling fractions investigated was measured using a Folin-Ciocalteau method. Additionally, the ability to eliminate an ABTS• free radical was analyzed. The highest polyphenol levels were found in the husk of the oat cultivars investigated. Smaller amounts were found in bran, whole grain, and endosperm, respectively. This is significantly correlated with the radical scavenging activity of individual milling fractions of the material investigated.

8

Selected problems of experimental testing marine stern tube bearings

80%

Barszczewska A. , Piatkowska E. , Litwin W.

Polish Maritime Research

|

2019

|

tom 26

|

nr 2

EN

This paper presents typical methods for conducting experimental tests on main shaft slide bearings. There are described their possible testing capabilities , advantages , drawbacks and limitations. Various testing methods were analyzed to find a solution able of providing a wide range of possible investigations at possibly acceptable limitations

9

The strongest resistance of Staphylococcus aureus to erythromycin is caused by decreasing uptake of the antibiotic into the cells

80%

Piatkowska E. , Piatkowski J. , Przondo-Mordarska A.

Cellular and Molecular Biology Letters

|

2012

|

tom 17

|

nr 4

EN

The consequence of excessive use of macrolides is a high occurrence of mechanisms responsible for resistance to these drugs. Of 97 erythromycin-resistant bacterial strains gathered in the Wrocław area in Poland, 60% exhibited very high resistance, and those with the inducible MLSB (macrolide-lincosamide-streptogramin B) resistance phenotype predominated. Direct genetic investigation revealed that the erm genes coding for ribosomal methylases are the most frequently occurring erythromycin resistance-determining genes. No genetic resistance determinant was detected in 13% of the erythromycin-resistant strains. The efflux mechanism occurs in strains isolated from the nasopharyngeal cavity twice as often as in those isolated from other material, where the mechanism connected with target site modification predominates. Measurements of radiolabelled antibiotic accumulation inside bacterial cells revealed that in highly resistant strains (MIC > 1024 μg/ml), an important factor responsible for the resistance is the permeability barrier at the cell wall level. This would be a hitherto unknown mechanism of resistance to erythromycin in Staphylococcus aureus.

10

Podstawowy skład chemiczny wybranych odmian owsa siewnego

80%

Piatkowska E. , Witkowicz R. , Pisulewska E.

Żywność Nauka Technologia Jakość

|

2010

|

tom 17

|

nr 3

PL

Celem badań było określenie zawartości składników odżywczych w pełnym ziarnie, plewce, bielmie i otrębach różnych odmian owsa siewnego. Oceną objęto zawartość: suchej masy, białka, tłuszczu, włókna pokarmowego, węglowodanów ogółem oraz związków mineralnych w postaci popiołu. Podstawowy skład chemiczny materiału badawczego oznaczono metodami standardowymi AOAC. Wyniki otrzymanych badań pozwalają na stwierdzenie, że zarówno pełne ziarno, jak i otręby są dobrym źródłem białka w badanych odmianach owsa. Stwierdzono, że tłuszcz jest równomiernie rozmieszczony w ziarniaku, podobne zawartości tego składnika wykazano zarówno w pełnym ziarnie, bielmie, jak i w otrębach. Najlepszym źródłem węglowodanów i błonnika pokarmowego, a także związków mineralnych jest plewka.

EN

The objective of the investigation study was to determine the content of nutrient components in the whole grain, husk, endosperm, and bran in different cultivars of oats. The content of dry mass, protein, fat, dietary fibre, total carbohydrates, and mineral compounds in the form of ash were measured. The basic chemical composition of the research material was determined using the AOAC standard methods. The investigation results received permit to state that both the whole grain and endosperm are a good source of the protein in the oat cultivars investigated. It was also found that the fat was regularly distributed in the caryopsis, and the similar contents of this component were found both in the whole grain, endosperm, and in the bran. The husk is the best source of carbohydrates, dietary fibre, and mineral components.

11

Basic chemical composition, content of micro- and macroelements and antioxidant activity of different varieties of garlic's leaves Polish origin

80%

Piatkowska E. , Kopec A. , Leszczynska T.

Żywność Nauka Technologia Jakość

|

2015

|

tom 22

|

nr 1

EN

The aim of this study was to comparison of chemical components and antioxidant activity in leaves of winter and spring varieties of garlic, obtained from POLAN Company; Krakow, Poland) as well as in leaves of wild (bear’s) garlic. The content of basic chemical components were determined according to the AOAC methods. Selected minerals content was determined according to the PN procedure. Vitamin C and polyphenols were determined using the Tillman’s and Folin-Ciocalteau’s methods, respectively. The ability to scavenging of the ABTS•+ was analyzed by Re et al. method. Leaves of wild garlic had the significantly lowest amount of dry matter (79.0 g·kg⁻¹), proteins (13.7 g·kg⁻¹), total carbohydrates (50.8 g·kg⁻¹), dietary fiber (26.9 g·kg⁻¹), ash (8.9 g·kg⁻¹), vitamin C (956.1 mg·kg⁻¹), and antioxidant activity (25.0 mmol TEAC·kg⁻¹), but the highest level of crude fat (5.6 g·kg⁻¹), potassium (34.6 g·kg⁻¹), magnesium (1.72 g·kg⁻¹), iron (230.3 mg·kg⁻¹) and zinc (58.8 mg·kg⁻¹) as compared to winter and spring varieties. At the same time, there was no unambiguous differences in the level of basic chemical components (proteins 20.9 ÷ 35.7 g·kg⁻¹, fat 1.6 ÷ 2.8 g·kg⁻¹, total carbohydrates 61.3 ÷ 116.5 g·kg⁻¹, fibre 33.7 ÷ 57.0 g·kg⁻¹, ash 8.9 ÷ 14.1 g·kg⁻¹), antioxidants (vitamin C 75.4 ÷ 459.7 mg·kg⁻¹, polyphenols 335.3 ÷ 1895.1 mg·kg⁻¹), antioxidant activity (27.0 ÷ 30.1 mmol TEAC·kg⁻¹) and the amount of minerals (calcium 7.55 ÷ 28.9 g·kg⁻¹, potassium 15.9 ÷ 28.0 g·kg⁻¹, magnesium 0.85 ÷ 1.32 g·kg⁻¹, sulphur 2.41 ÷ 6.22 g·kg⁻¹, iron 34.4 ÷ 85.7 mg·kg⁻¹, zinc 9.32 ÷ 13.8 mg·kg⁻¹) between winter and spring varieties, as well as between winter varieties.

PL

Celem badań było porównanie podstawowego składu chemicznego, zawartości mikro- i makro-składników, aktywności przeciwutleniającej w liściach czosnku odmian ozimych i jarej otrzymanych z firmy POLAN (Kraków, Polska), a także w liściach czosnku niedźwiedziego. Analizowano zawartość: suchej masy, białka, tłuszczu, węglowodanów ogółem, błonnika pokarmowego oraz popiołu standardowymi metodami AOAC, jak również zawartość wybranych składników mineralnych metodą ASA. Oznaczono także zawartość witaminy C (metodą Tillmansa), polifenoli metodą Folina-Ciocaltea’a. Wykonano ponadto oznaczenie zdolności eliminowania wolnego rodnika ABTS•+ metodą Re i wsp. Liście czosnku niedźwiedziego charakteryzowały się istotnie najmniejszą zawartością suchej masy (79,0 g·kg⁻¹), białka (13,7 g·kg⁻¹), węglowodanów (50,8 g·kg⁻¹), błonnika pokarmowego (26,9 g·kg⁻¹), popiołu (8,9 g·kg⁻¹), witaminy C (956,1 mg·kg⁻¹) i najmniejszą aktywnością przeciwutleniającą (25,0 mmol TEAC·kg⁻¹), ale największą zawartością tłuszczu surowego (5,6 g·kg⁻¹), potasu (34,6 g·kg⁻¹), magnezu (1,72 g·kg⁻¹), żelaza (230,3 mg·kg⁻¹) i cynku (58,8 mg·kg⁻¹) w stosunku do czosnku odmian ozimych i odmiany jarej. Równocześnie nie stwierdzono jednoznacznych różnic w składzie podstawowym (białko 20,9 ÷ 35,7 g·kg⁻¹, tłuszcz 1,6 ÷ 2,8 g·kg⁻¹, węglowodany ogółem 61,3 ÷ 116,5 g·kg⁻¹, błonnik 33,7 ÷ 57.0 g·kg⁻¹, popiół 8.9 ÷ 14.1 g·kg⁻¹), poziomie przeciwutleniaczy (witamina C 75,4 ÷ 459,7 mg·kg⁻¹, polifenole 335,3 ÷ 1895,1 mg·kg⁻¹), aktywności antyoksydacyjnej (27,0 ÷ 30,1 mmol TEAC·kg⁻¹) i poziomie składników mineralnych (wapń: 7,55 ÷ 28,9 g·kg⁻¹, potas: 15,9 ÷ 28,0 g·kg⁻¹, magnez: 0,85 ÷ 1,32 g·kg⁻¹, siarka: 2,41 ÷ 6,22 g·kg⁻¹, żelazo: 34,4 ÷ 85,7 mg·kg⁻¹, cynk: 9,32 ÷ 13,8 mg·kg⁻¹) pomiędzy odmianami ozimymi a odmianą wiosenną, jak również pomiędzy odmianami zimowym.

12

Podstawowy skład chemiczny oraz aktywność przeciwrodnikowa ziela wybranych genotypów owsa siewnego (Avena sativa)

71%

Witkowicz R. , Pisulewska E. , Leszczynska T. , Piatkowska E. , Kidacka A.

Żywność Nauka Technologia Jakość

|

2015

|

tom 22

|

nr 4

PL

Ziele roślin zbożowych, w tym szczególnie owsa, uznawane jest za potencjalny składnik suplementów diety. Celem pracy było określenie podstawowego składu chemicznego oraz zawartości związków polifenolowych w zielu trzynastu genotypów owsa. Z przeprowadzonych badań wynika, że ziele badanych genotypów owsa nie było zróżnicowane pod względem zawartości suchej masy i tłuszczu. Zakresy zmienności wynosiły odpowiednio [%]: 93,1 ÷ 96,6 i 2,15 ÷ 3,55. Wykazano natomiast zróżnicowanie pod względem zawartości białka w zielu różnych genotypów oraz potwierdzono to statystycznie w przypadku form: tradycyjnej – 21,1 % i nagoziarnistej – 23,1%. Zawartość polifenoli ogółem w suchej masie ziela owsa różniła się statystycznie istotnie, ale nie miało to odzwierciedlenia w zróżnicowaniu aktywności przeciwrodnikowej, która wahała się w zakresie 52,80 ÷ 67,65 % RSA (Radical Scavenging Activity). Największą zawartością polifenoli ogółem w suchej masie ziela cechowała się odmiana ‘Kasztan’ (85,40 mg/100 g s.m.), a najmniejszą – ród MHR-PO-0512 (72,85 mg/100 g s.m. w przeliczeniu na kwas chlorogenowy). Potwierdzono również wzrost zawartości polifenoli ogółem w suchej masie ziela wraz ze wzrostem zawartości suchej masy.

EN

Cereal grasses, in particular oat grass, are considered to be a potential component of nutritional supplements. The objective of the research study was to determine the basic chemical composition and contents of total polyphenolic compounds in the grass of thirteen oat genotypes. Based on the research analyses performed, it was found that the grass of the oat genotypes analyzed did not differ in the contents of dry mass and fat. The ranges of variability were 93.1 ÷ 96.6 and 2.15 ÷ 3.55, respectively. However, it was reported that the content of protein in grass of various oat genotypes differed and this fact was confirmed statistically with regard to the traditional form: 21.1 % and the naked form: 23.1 %. The content of total polyphenols in dry mass of the oat grass differed statistically significantly, but it was not reflected in the differentiation of antioxidant activity, which ranged from 52.80 to 67.65 % of RSA. The ‘Kasztan’ cultivar was characterized by the highest content of total polyphenols in dry mass (85.40 mg/100 g d.m.), and the MHR-PO-0512 strain was characterized by the lowest: 72.85 mg/100 g d.m. expressed as the chlorogenic acid equivalent. Moreover, the increase was confirmed in the content of total polyphenols in dry mass of the grass along with the increase in the content of dry mass.

13

The beneficial effects of Brassica vegetables on human health

71%

Kapusta-Duch J. , Kopec A. , Piatkowska E. , Borczak B. , Leszczynska T.

Roczniki Państwowego Zakładu Higieny

|

2012

|

tom 63

|

nr 4

EN

The products of plant origin are a rich source of biologically active substances, both nutritive and referred as anti-nutritive. A large group of these compounds are substances with antioxidant activity that fights against free radicals. In the family of Brassicaceae vegetables, Brassica, is the largest and most widely consumed a group of plants in Europe and all over the world. They are characterized by different levels of nutrients. However because of their large and frequent consumption, they may become a significant source of nutrients and bioactive compounds in the daily diet. The beneficial effects of Brassica vegetables on human health have been somewhat linked to phytochemicals. They prevent oxidative stress, induce detoxification enzymes, stimulate immune system, decrease the risk of cancers, inhibit malignant transformation and carcinogenic mutations, as well as, reduce proliferation of cancer cells. Brassica vegetables contain a lot of valuable metabolites, which are effective in chemoprevention of cancer, what has been already documented by numerous studies. Due to the presence of vitamins C and E, carotenoids and antioxidant enzymes such as catalase, superoxide dismutase (SOD) and peroxidase, these vegetables are considerable source of antioxidants, and due to the presence of polyphenols and the sulfur-organic compounds exert also antimutagenic action. Moreover, these vegetables are also rich in glucosinolates, which are unstable compounds and undergo degradation into biologically active indoles and isothiocyanates under the influence of enzyme presented in plant tissues- myrosynase. These substances through the induction of enzymatic systems I and II phase of xenobiotics metabolism may affect the elimination or neutralization of carcinogenic and mutagenic factors, and consequently inhibit DNA methylation and cancer development. Despite many healthy benefits upon eating of cruciferous vegetables, it has been also seen a negative impact of their certain ingredients on the human body.

PL

Żywność pochodzenia roślinnego jest bogatym źródłem substancji biologicznie aktywnych, zarówno odżywczych, jak i określanych mianem nieodżywczych. Liczną grupę wśród tych związków stanowią substancje o działaniu przeciwutleniającym, zwalczającym aktywność wolnych rodników. W rodzinie krzyżowych, warzywa kapustne, są największą i równocześnie najpowszechniej spożywaną grupą roślin w Europie i nieomal na całym świecie. Charakteryzują się one zróżnicowanym poziomem składników odżywczych. W związku z tym, że są spożywane z dużą częstotliwością, mogą stać się istotnym źródłem składników odżywczych i bioaktywnych w codziennej diecie człowieka. Korzystny wpływ warzyw kapustnych na zdrowie człowieka związany jest z obecnością w nich substancji aktywnych, które mogą działać na różnych i uzupełniających się poziomach poprzez zapobieganie stresowi oksydacyjnemu, stymulowanie układu odpornościowego, zmniejszanie ryzyka nowotworów, jak również hamowanie już zainicjowanej zmiany nowotworowej i rakotwórczych mutacji oraz ograniczenie rozprzestrzeniania się komórek rakowych. Warzywa kapustne zawierają wiele cennych metabolitów, których skuteczność w chemoprewencji nowotworowej została udokumentowana licznymi badaniami. Dzięki obecności witaminy C i E, karotenoidów i enzymów antyoksydacyjnych, takich jak: katalaza, dysmutaza ponadtlenkowa (SOD) i peroksydaza są źródłem cennych przeciwutleniaczy, a ze względu na obecność polifenoli oraz związków siarkoorganicznych mają również działanie przeciwmutagenne. Co więcej, warzywa te są również bogate w glukozynolany, które są związkami niestabilnymi, podlegającymi rozkładowi do biologicznie aktywnych izotiocyjanianów i indoli pod wpływem obecnego w tkankach roślinnych enzymu mirozynazy. Substancje te poprzez indukcję układów enzymatycznych I i II fazy metabolizmu ksenobiotyków mogą wpływać na wydalanie bądź neutralizowanie czynników kancerogennych i mutagennych, a w konsekwencji hamować metylację DNA i rozwój nowotworów. Pomimo wielu prozdrowotnych korzyści płynących ze spożywania warzyw krzyżowych, zaobserwowano również negatywny wpływ niektórych składników na ludzki organizm.

14

Zawartość składników odżywczych i właściwości antyoksydacyjne różnych frakcji ziarna wybranych odmian i rodów owsa

71%

Piatkowska E. , Kopec A. , Kidacka A. , Leszczynska T. , Pisulewska E.

Żywność Nauka Technologia Jakość

|

2013

|

tom 20

|

nr 6

PL

Celem badań było określenie zawartości składników odżywczych i ocena właściwości przeciwutleniających całego ziarna, bielma, otrąb i łuski różnych odmian i rodów owsa. Materiałem badawczym było ziarno owsa o brązowej barwie łuski odmiany ‘Gniady’ i dwóch rodów: CHD 2875/01, CHD 2833/02, a także owies żółtoziarnowy odmian: ‘Bohun’, ‘Deresz’ i ‘Cwał’. Analizowano zawartość: suchej masy, białka, tłuszczu, węglowodanów ogółem, błonnika pokarmowego oraz związków mineralnych w postaci popiołu standardowymi metodami AOAC. Oznaczono także zawartość polifenoli metodą Folina-Ciocalteau. Wykonano ponadto oznaczenie zdolności wygaszania wolnego rodnika ABTS•+ i DPPH•. Całe, obłuszczone ziarno owsa odmian o brązowej łusce charakteryzowało się większą zawartością białka i równocześnie mniejszą tłuszczu i węglowodanów ogółem oraz zbliżoną – błonnika i popiołu w porównaniu z odmianami żółtoziarnowymi. Bielmo ziarna o brązowej łusce zawierało więcej białka, mniej tłuszczu oraz zbliżone ilości węglowodanów ogółem, błonnika i popiołu w stosunku do żółtoziarnowych odmian owsa. Otręby odmiany i rodów o ciemnym zabarwieniu wykazywały mniejszą zawartość białka, większą – błonnika i porównywalne ilości pozostałych ocenianych składników, w porównaniu z odmianami o jasnym zabarwieniu. Największą zawartością polifenoli i najwyższą aktywnością antyoksydacyjną charakteryzowały się otręby odmian o brązowej łusce, zaś najniższą aktywnością – bielmo. Łuska, która jest produktem odpadowym w technologii przetwórstwa owsa, zawierała znaczne ilości suchej masy, węglowodanów, błonnika pokarmowego, składników mineralnych, polifenoli oraz cechowała się wysoką aktywnością antyoksydacyjną.

EN

The objective of the research study was to determine the content of nutrients and to assess the antioxidant properties of a whole grain, husk, endosperm, and bran in different oat cultivars and varieties. The research material comprised grains of the brown-husked oat of ‘Gniady’ cultivar and of the two varieties: CHD 2875/01, CHD 2833/02, as well as the yellow-husked oat of ‘Bohun’, ‘Deresz’, and ‘Cwal’ cultivars. Using AOAC standard methods of analysis, there were analyzed the contents of: dry mass, protein, fat, total carbohydrates, dietary fibre, and mineral compounds in the form of ash. Also, the content of polyphenols was determined using a Folin-Ciocalteau method. Additionally, the ability to scavenge the ABTS•+ and DPPH• free radicals was determined. The whole de-husked grains of brown-husked oat cultivar were characterized by a higher content of protein and, at the same time, by a lower content of total fat and total carbohydrates, as well as by a similar content of fibre and ash compared to the yellow-husked oat cultivars. The endosperm of oat grains with a brown-coloured husk contained more proteins, less fat, and approximately equal amounts of total carbohydrates, fibre, and ash compared to the oat cultivars with yellow-husked grains. The bran of the oat cultivar and varieties with brown-husked grains had a lower amount of protein, a higher amount of fibre, and comparable amounts of other ingredients analysed in comparison to the bright coloured oats cultivars. The bran of oat cultivars with brown-husked grains was characterized by the highest content of polyphenols and by the highest antioxidant activity, while the endosperm – by the lowest amount of polyphenols and by the lowest antioxidant activity. The husk, which is a waste product of oat processing technology, contained significant amounts of dry matter, carbohydrates, dietary fibre, minerals, and polyphenols; it was characterized by a high antioxidant activity.

15

Ligands of peroxisome proliferator-activated receptor-gamma increase the generation of vascular endothelial growth factor in vascular smooth muscle cells and in macrophages

70%

Jozkowicz A. , Dulak J. , Piatkowska E. , Placha W. , Dembinska-Kiec A.

Acta Biochimica Polonica

|

2000

|

tom 47

|

nr 4

EN

Peroxisome proliferator-activated receptors-gamma (PPARgamma) are ligand-inducible transcription factors of the nuclear hormone receptor superfamily. We examined the effect of PPARgamma activation on the generation of vascular endothelial growth factor (VEGF), one of the major angiogenic agents. Rat vascular smooth muscle cells (VSMC) and murine macrophages RAW264.7 were incubated for 24 h with PPARgamma activators: prostaglandin J2 and ciglitazone. PPARgamma were expressed in VSMC and RAW cells and their activity was upregulated in the presence of PGJ2 and ciglitazone. Incubation of the cells with PPARgamma activators significantly augmented the release of VEGF protein into the media, both in resting and in IL-1beta- or LPS-stimulated cultures. The higher protein generation was connected with the increased expression of mRNA and transcriptional activation of VEGF promoter. We conclude that the activation of PPARgamma upregulates the generation of VEGF and may be involved in the regulation of angiogenesis.

16

Molecular studies in osteogenesis imperfecta [OI] I. Clinical analysis of patients with osteogenesis imperfecta

70%

Pietrzyk J. J. , Kruczek A. , Kostyk E. , Sucharski P. , Piatkowska E.

|

nr 4

EN

The goal of this study is to develop optimal diagnostic methods for osteogenesis imperfecta (OI), which will allow to distinguish familial from spontaneous cases and can be used in prenatal diagnostics as well. The paper summarizes the clinical part of the study, in which 69 families were analyzed. The families with OI were registered, their pedigrees were studied, a clinical classification of the disease was carried out and the dermatoglyphics of the affected patients were analyzed. Based on the above results a diagnostic algorithm was elaborated.

17

Porównanie składu chemicznego i zawartości składników bioaktywnych wybranych odmian czosnku

61%

Ciuba M. , Dziadek K. , Kukielka E. , Oczkowicz J. , Piatkowska E. , Leszczysnka T. , Kopec A.

Żywność Nauka Technologia Jakość

|

2016

|

tom 23

|

nr 5

18

Skład podstawowy i właściwości przeciwutleniające liści wybranych odmian gryki zwyczajnej oraz tatarki

61%

Piatkowska E. , Witkowicz R. , Janeczko Z. , Kopec A. , Leszczynska T. , Pisulewska E. , Suchecki S.

Fragmenta Agronomica

|

2015

|

tom 32

|

nr 1

19

Ocena pokrycia zapotrzebowania na składniki mineralne przez dzieci w wieku 10-12 lat z regionu Malopolski

61%

Wielgos B. , Leszczynska T. , Kopec A. , Cieslik E. , Piatkowska E. , Pysz M.

Roczniki Państwowego Zakładu Higieny

|

2012

|

tom 63

|

nr 3

PL

Wprowadzenie. Okres młodzieńczy jest czasem dynamicznego wzrostu oraz rozwoju organizmu. W czasie wzrostu i dojrzewania zachodzą intensywne przemiany w organizmie, a tym samym zwiększa się zapotrzebowanie na energię i składniki pokarmowe w tym składniki mineralne. Cel. Celem podjętych badań była ocena pobrania sodu, potasu, wapnia, fosforu, magnezu, żelaza, cynku, miedzi i manganu z całodziennych racji pokarmowych przez dzieci w wieku 10–12 lat. Materiał i metody. Ocenę sposobu żywienia przeprowadzono metodą wywiadu żywieniowego z ostatnich 24 godzin, wiosną oraz jesienią 2006 w losowo wybranych Szkołach Podstawowych w Krakowie i Skawinie. Zawartość składników mineralnych (Na, K, Ca, P, Mg, Fe, Zn, Cu, Mn) spożywanych przez respondentów z racjami pokarmowymi oraz realizację norm oszacowano przy użyciu programu komputerowego „DIETA 2.0”. Wyniki. Podaż składników mineralnych w racjach pokarmowych badanej populacji na ogół nie pozwalała na pokrycie zapotrzebowania. Deficytowymi makroelementami były wapń i magnez, natomiast mikroelementami - miedź, cynk oraz żelazo. Niedostateczna podaż wapnia, przy jednoczesnym pełnym pokryciu zapotrzebowania na fosfor, skutkowała niewłaściwym ich stosunkiem w diecie (0,62 przy zalecanym, wynoszącym 1). Spożycie manganu i potasu w pełni pokrywało zapotrzebowanie, natomiast sód i sól kuchenna pobierane były w nadmiarze. Wnioski. Stwierdzone nieprawidłowości w pobraniu składników mineralnych przez dzieci mogą zwiększać ryzyko rozwoju, chorób dietozależnych w wieku dojrzałym.

EN

Background. Adolescence is a time of rapid growth and development of the organism. During intense growth and maturation changes taking place in the body, it cost higher demand for energy and nutrients including minerals. Objective. The aim of this study was to assess the intake of sodium, potassium, calcium, phosphorus, magnesium, iron, zinc, copper and manganese with daily diets by children aged 10-12 years. Materials and methods. Assessment of intake of mineral compounds from daily diets was conduced with using 24 hours recall. Data were collected in spring and autumn of 2006 in randomly selected primary schools in Krakow and Skawina. Average intake of minerals (Na, K, Ca, P, Mg, Fe, Zn, Cu, Mn) with daily diets by respondents and the meeting of requirements was estimated with using the computer softwere Diet 2. Results. In almost all cases intake of minerals with daily diets did not meet requirements. Daily dies of children did not met requirements for major minerals i.e. calcium and magnese, and for trace minerals copper, zinc, iron. Insufficient intake of calcium, while fully covering the demand for phosphorus, resulted in improper ratio these minerals in the diet (0.62 at the recommended, of 1). Intake of manganese and potassium fully covered demand, while the sodium and salt were taken in excess. Conclusions. To low intake of minerals compounds by children may increase the risk of development of diet non-communicable diseases.

20

Relationship between the intake of energy and basic nutrients and the BMI values in group of children aged 10-12

61%

Pysz M. , Leszczynska T. , Cieslik E. , Kopec A. , Wielgos B. , Piatkowska E.

Roczniki Państwowego Zakładu Higieny

|

2014

|

tom 65

|

nr 4

EN

Background. According to the WHO data in January 2007, 14 million children were overweight in the countries of the European Union. The problem of childhood obesity should be considered as one of the biggest challenges facing twentyfirst century nutrition and pediatrics. Objective. The aim of this study was to show the correlation between energy, basic nutrients intake and BMI of school children aged 10-12 years, using Pearson’s correlation coefficient. Material and Methods. 169 pupils (69 from Krakow and 100 from Skawina), aged 10-12, participated in these studies. The studies were approved by the Board of Education, school principals and the parents. On the basis of measurements of weight and height, body mass index (BMI) was calculated. 24 h dietary recalls were collected in the spring and autumn of 2006, for 4 selected days per week. Results. Intake of energy, total carbohydrate and fat did not met requirements, but intake of protein was too high. Proper weight, based on BMI values in the population aged 10-12, were found in 74.9% of boys and 81.2% of girls. Deficiencies in body weight occurred in 4.2% and 3.4%, overweight in 15.6% and 10.0% while obesity in 5.3% and 5.4% of respondents. Conclusions. Inverse correlation was found between the implementation of standards for energy and BMI values of children. It was observed positive correlation between the consumption of total and animal protein and BMI value.

PL

Wprowadzenie. Według danych WHO z 2007 roku, w krajach Unii Europejskiej 14 mln dzieci ma nadwagę. Problem otyłości u dzieci należy uznać za jedno z największych wyzwań stojących przed pediatrią XXI wieku. Cel. Celem badań była próba wykazania korelacji pomiędzy pobraniem energii i podstawowych składników odżywczych a wartością BMI (Body Mas Index) dzieci szkolnych w wieku 10-12 lat, przy wykorzystaniu technik analizy statystycznej. Materiał i metody. Badania sposobu żywienia i pomiary antropometryczne przeprowadzono wiosną i jesienią 2006 roku, w dwóch losowo wybranych Szkołach Podstawowych na terenie Krakowa i Skawiny. Grupę badawczą stanowiło 169 uczniów (69 z Krakowa i 100 ze Skawiny) w wieku 10–12 lat. Na przeprowadzenie badań uzyskano zgodę Kuratorium Oświaty, dyrekcji szkół oraz zgodę opiekunów każdego z uczniów. Wyniki. Właściwą masę ciała stwierdzono u 74,9% chłopców i 81,2% dziewcząt. Niedobory masy ciała stwierdzono odpowiednio u 4,2% i 3,4%, nadwagę u 15,6 i 10,0%, a otyłość u 5,3% i 5,4% badanych. Wnioski. Stwierdzono odwrotną korelację pomiędzy realizacją normy na energię a wartościami BMI badanych dzieci. Równocześnie zaobserwowano dodatnią korelację pomiędzy wielkością spożycia białka roślinnego i zwierzęcego oraz tłuszczów ogółem a wartościami wskaźnika BMI.