Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Podstawowe regulacje dostępu do informacji publicznej na poziomie konstytucji I ustaw w porządku prawnym państw członkowskich Unii Europejskiej

100%

Tyborowska P.

Roczniki Administracji i Prawa

|

2021

|

tom 2

|

nr XXI

37-52

EN

Openness of public life is a pillar of civil society development Openness of public authority is a key condition for the functioning of democracy in the state, it is a fundamental value of the rule of law and a multiplier of social control. The essence of the right to public information in the Polish legal system is the fact that it is regulated in the Basic Law. Establishing the right to public information on the pages of the Constitution of the Republic of Poland enabled the citizens to its direct application. According to Article 61 of the Constitution of the Republic of Poland, the activities of public authorities in Poland are open and every citizen has the right of access to information. The concept of openness of public life and the right of access to information are understood as a citizen’s privilege to information on matters relating to the activities of government, the implementation of public tasks and the functioning of the state. Access to public information is also one of the forms of civic activity, which contributes to the development of democracy at both local and central level. In Poland, the continuation of the principle of openness and the right of access to public information, regulated by the Constitution, is provided for in the Act on Access to Public Information of 6 September 2001. The act defines what constitutes public information, distinguishes entities obliged to provide it and presents forms of providing access to and requesting public information. A review of Polish academic literature reveals a multitude of studies on openness of public life and access to public information. However, it also indicates the lack of exhaustive titles, constituting an analysis of this matter on the basis of the law of the Member States of the European Union. Therefore, the aim of this article, which has a source character, is to present the way of regulating access to public information, including both constitutional and statutory level. The starting point for the solutions in this study will be the contents of the constitutions of the Member States and the laws regulating access to public information in their current wording. The research will also include literature analysis. Due to the adopted concept, the subject of comparison will be selected issues that provide answers to the questions of whether access to public information has been regulated in the provisions of the constitution and how the notion of public information is defined in the law, as well as whether the statutory regulations constitute a development of the constitutional norms.

PL

Jawność życia publicznego jest filarem rozwoju społeczeństwa obywatelskiego. Jawność działania władzy publicznej jest kluczowym warunkiem funkcjonowania demokracji w państwie, stanowi podstawową wartość państwa prawa oraz mnożnik społecznej kontroli. O istocie prawa do informacji publicznej w polskim systemie prawnym stanowi fakt, iż jest ono uregulowane w treści ustawy zasadniczej. Ustanowienie prawa do informacji publicznej na kartach Konstytucji Rzeczypospolitej umożliwiło obywatelom jego bezpośrednie stosowanie2. W myśl artykułu 61 Konstytucji RP działalność władzy publicznej w Polsce ma charakter jawny, a każdy obywatel ma prawo dostępu do informacji3. Pojęcie jawności życia publicznego i prawa dostępu do informacji rozumiane są jako przywilej obywatela do informacji o sprawach dotyczących działalności władzy, realizacji zadań publicznych i funkcjonowania państwa. Dostęp do informacji publicznej stanowi również jedną z form aktywności obywatelskiej, która przyczynia się do rozwoju demokracji zarówno na szczeblu lokalnym, jak i centralnym. W Polsce kontynuację zasady jawności i prawa dostępu do informacji publicznej, uregulowanych w treści Konstytucji, stanowi ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. Ustawa określa, co stanowi informację publiczną, wyróżnia podmioty obowiązane do jej udostępnienia oraz przedstawia formy udostępniania i wnioskowania o informację publiczną. Przegląd polskiego piśmiennictwa naukowego wykazuje mnogość opracowań dotyczących jawności życia publicznego i dostępu do informacji publicznej. Jednakże wskazuje również na brak wyczerpujących tytułów, stanowiących analizę tej materii na gruncie prawa państw członkowskich Unii Europejskiej. W związku z tym celem artykułu, który ma charakter źródłowy, jest przedstawienie sposobu uregulowań dostępu do informacji publicznej, w tym zarówno na poziomie konstytucyjnym, jak i ustawowym. Punktem wyjścia do rozważań w tym opracowaniu będą treści konstytucji państw członkowskich oraz ustaw regulujących dostęp do informacji publicznej w ich aktualnym brzmieniu. Badania obejmą również analizę literatury. Ze względu na przyjętą koncepcję przedmiotem porównań będą wybrane zagadnienia stanowiące odpowiedzi na pytania, czy dostęp do informacji publicznej został uregulowany w przepisach ustawy zasadniczej oraz jak pojęcie informacji publicznej jest określone w ustawie, a także czy regulacje ustawowe stanowią rozwinięcie unormowań konstytucyjnych.

2

Analiza programów partii politycznych jako element badań nad genezą prawa do informacji publicznej, społeczeństwa obywatelskiego i samorządności w Polsce

100%

Tyborowska P.

Społeczeństwo i Polityka

|

2023

|

nr 2(75)

75-96

EN

The study presents the results of an analysis of the programs of political parties in the 1997 parliamentary elections. The research of the archival materials collected in the Archives of Political Parties of the Polish Academy of Sciences was carried out in order to show whether the issues of access to public information, self-government and participation were an important element of the election programs. The article was divided into three main issues, however, each of them was discussed from two perspectives –legal-administrative and political-sociological. Such an assumption was aimed at comparing to what extent the formation of political party programs and the demands contained in them are due to legal-administrative requirements, and to what extent to the political and social situation of a country. The first part of the study was devoted to the essence of political party programs and their role in democratic states. The second part of the paper discusses the issue of civil society and access to information in election programs in the 1997 parliamentary elections. The last section of the paper, meanwhile, deals with the concept of self-government in the surveyed program documents.

PL

W opracowaniu przedstawiono wyniki analizy programów partii politycznych uczestniczących w wyborach parlamentarnych w 1997 r. Badania materiałów archiwalnych zgromadzonych w Archiwum Partii Politycznych Polskiej Akademii Nauk zostały przeprowadzone w celu wykazania, czy problematyka dostępu do informacji publicznej, samorządności i partycypacji były istotnym elementem programów wyborczych. Artykuł został podzielony na trzy główne zagadnienia, a każde z nich omówiono z dwóch perspektyw – w ujęciu prawno-administracyjnym oraz polityczno-socjologicznym. Celem takiego założenia było porównanie, na ile tworzenie programów partii politycznych oraz zawartych w nich postulatów wynika z wymogów prawno-administracyjnych, a w jakim stopniu z sytuacji politycznej i społecznej danego kraju. Pierwsza część opracowania została poświęcona istocie programów partii politycznych i ich roli w państwach demokratycznych. W drugiej części omówiono problematykę społeczeństwa obywatelskiego i dostępu do informacji w programach wyborczych w wyborach parlamentarnych 1997 r. Natomiast ostatnia część artykułu dotyczy pojęcia samorządności w badanych dokumentach programowych.

3

Building civil society in post-1989 Poland by implementing the principle of openness of public life in non-governmental organisations in the Mazowieckie Voivodeship

63%

Tyborowska P. , Walat K.

Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka

|

2022

|

tom XLVI

|

nr 1

191-203

EN

Nowadays, civil society is often regarded as tantamount to participatory democracy, which rests on the idea of voluntary participation in public life. The political transformation of the early 1990s was a watershed time that gave Poles the opportunity to participate fully in building a democratic state. The starting point for the thoughts and findings shared in this text are the results of a survey conducted among non-governmental organisations that operate in the Mazowieckie Voivodeship in Poland. The authors have conducted quantitative research on the functioning of the right of access to public information in NGOs. The first part of the study presents the origins of modern civil society, followed by an analysis of the extent to which public participation and openness of social life were an important element of the Round Table Talks held in 1989. The second part of the text is devoted to the description of the research methodology applied. The third part outlines the results of the research carried out so far, pointing to the major areas of NGO activity, as well as to the way in which access to information functions in these organisations. The text highlights the impact of the political changes of 1989 in Poland on the contemporary possibilities of citizens in participation in public life, and the extent to which society is active and willing to exercise its rights. Emphasis has also been placed on the interrelationship between the two core elements of civil society: openness of public life, i.e. access to information, and the activities of NGOs.

4

Budowanie społeczeństwa obywatelskiego po 1989 roku poprzez realizacje zasady jawności życia publicznego w organizacjach pozarządowych na obszarze województwa mazowieckiego

63%

Tyborowska P. , Walat K.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica

|

2022

|

tom 28

|

nr 370

145-158

EN

Nowadays civil socjety is often identified with the idea of participatory democracy, which is a voluntary participation in public life. The political transformation was a break through time giving the Polish women and men the opportunity to Fully participate in building a democratic state. This study will present selected issues concerning the functioning of the civil society in Poland after 1989. The starting point for consideration will be the results of research conducted among non‑governmental organizations that operate in the Mazovia Voivodeship.

PL

Współcześnie społeczeństwo obywatelskie często utożsamiane jest z ideą demokracji uczestniczącej, która polega na dobrowolnym udziale w życiu publicznym. Transformacja ustrojowa była przełomem dającym Polakom i Polakom możliwość pełnego uczestnictwa w budowie demokratycznego państwa. W opracowaniu zostaną zaprezentowane wybrane zagadnienia dotyczące funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego w Polsce po 1989 roku. Punktem wyjścia do rozważań będą wyniki badań przeprowadzonych wśród organizacji pozarządowych działających na terenie województwa mazowieckiego.