Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 14

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
EN
Transformations occurring in the aquatic environment as a result of anthropogenic discharge of nutrients lead to intensification of eutrophication processes and secondary pollution of surface waters. An effect of this phenomenon is the deterioration of physical, chemical and biological characteristics of water. The increasing intensity of eutrophication processes and the specificity of their course in various types of water bodies require the development of specific control methods and ways to protect aquatic ecosystems. In view of the fact that eutrophication is a process that is characterized by high dynamism and depends on many interacting factors such as: morphological, hydrological, hydrobiological, climatic and other conditions, the assessment of trophic status of water is a very complicated task. In particular, it concerns the rivers and streams, because the symptoms of this process and its course vary according to the type of the river. Traditionally eutrophication is assessed on the basis of the boundary values of indicators or indices developed by various authors mostly for stagnant waters or estuaries. Among the various ways of trophic status assessment it is definitely a strong lack of a reliable and simple assessment methods for running waters. The paper presents the results of research concerning the course of eutrophication and evaluation of trophic state in selected rivers and streams in the upland and lowland areas of Poland on the base of the author's methodology. The method used is fundamentally different from traditional approach and based on the definition of trophic status as the existing state of the biotic balance in waters. It is characterized by easy interpretation of results and low costs. Comparative analysis of different methods for assessing the trophic status of running waters is also presented. Long-term dynamics of trophic state changes in the investigated upland and lowland rivers is also described.
PL
Transformacje zachodzące w środowisku wodnym w wyniku antropogenicznego dostarczania związków biogennych prowadzą do intensyfikacji procesów eutrofizacji i wtórnego zanieczyszczenia wód powierzchniowych. Skutkami tego zjawiska jest pogorszenie ich właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych. Nasilającą się intensywność procesów eutrofizacji oraz specyfika ich przebiegu w wodach różnego typu wymagają opracowania specjalnych metod kontroli i sposobów ochrony ekosystemów wodnych. W związku z tym, że eutrofizacja jest procesem, który charakteryzuje się dużą dynamicznością i zależy od zespołu wielu współdziałających między sobą czynników morfologicznych, hydrologicznych, hydrobiologicznych, klimatycznych i innych, ocena stanu troficznego wód jest zadaniem bardzo skomplikowanym. Zwłaszcza dotyczy to rzek i strumieni, ponieważ objawy tego procesu i jego przebieg różnią się w zależności od typu rzeki. Tradycyjnie eutrofizację wód przyjęto oceniać na podstawie granicznych wartości zespołu wskaźników lub indeksów opracowanych przez różnych autorów przeważnie dla wód stojących lub estuariów. Wśród rozmaitych sposobów oceny stanu troficznego zdecydowanie brakuje wiarygodnych i prostych sposobów jego oceny w wodach płynących. W pracy przedstawiono wyniki badań nad przebiegiem procesu eutrofizacji i oceny statusu troficznego w wybranych ciekach na obszarach wyżynnych i nizinnych Polski na podstawie autorskiej metody. Zastosowana metoda zasadniczo różni się od metod tradycyjnych i opiera się na definicji stanu troficznego jako stanu istniejącego bilansu biotycznego w wodach. Charakteryzuje się ona łatwą interpretacją wyników oraz niskimi kosztami. Przedstawiono analizę porównawczą różnych metod oceny stanu troficznego wód rzecznych. Opisano wieloletnią dynamikę zmian stanu troficznego badanych rzek wyżynnych i nizinnych.
PL
Ze względu na wysokie obciążenie antropogeniczne obszarów morskich i jego prognozowany wzrost w przyszłości, aktualnym problemem jest systematyczna ocena ich aktualnego stanu troficznego, analiza roli rozmaitych czynników eutrofizacji i opracowanie na tej postawie modeli symulacyjnych możliwego rozwoju tego procesu. To wszystko stanowi podstawę opracowania strategii zapobiegania negatywnym skutkom eutrofizacji i ma wielkie znaczenie w zarządzaniu przybrzeżnymi ekosystemami. Celem przeprowadzonych badań był poszukiwanie szybkiego i taniego sposobu oceny stanu troficznego wód przejściowych i przybrzeżnych w celu optymalizacji prowadzenia monitoringu procesów eutrofizacji i gromadzenia danych służących podstawą do formułowania matematycznych modeli prognostycznych na przykładzie słonawych wód Zalewu Szczecińskiego. Analiza porównawcza możliwości zastosowania trzech liczbowych wskaźników troficzności – TSI, TRIX i ITS – pozwoliła potwierdzić wysoką wiarygodność każdego z nich do oceny intensywności procesu eutrofizacji w badanym akwenie i zaliczyć go do wód zeutrofizowanych. Wykonana kalkulacja kosztów oceny stanu troficznego dla pojedynczego punktu pomiarowo-kontrolnego na podstawie każdego z indeksów pozwoliła zaproponować zastosowanie wskaźnika ITS jako podstawę ekspresowego monitoringu procesu eutrofizacji ze względu na niskie koszty oceny, małą pracochłonność i łatwą interpretację wyników oceny. Zastosowanie tak taniej metody pozwoliłoby na poszerzenie sieci punktów pomiarowo-kontrolnych, zwiększenie częstotliwości pomiarów i dokonywania ocen oraz nadawałoby się do gromadzenie zasobów danych niezbędnych do formułowania modeli matematycznych.
EN
Rapid population growth, a high degree of urbanization and economic development in sea catchment areas led to a very significant anthropogenic pressure on marine ecosystems. The measures of prevention of escalation of these processes and the mechanisms of management of highly eutrophic coastal zones are not sufficiently developed, and it concerns especially the inland seas, which receive high loads of biogenic matter with rivers’ water. Due to high anthropogenic load on marine areas and its predicted increase in future, the following tasks seem to be very important: current assessment of water trophic state, analysis of the factors affecting the process of eutrophication and elaboration of simulation models for the prediction of its possible development. All this constitutes a basis for developing of the strategies to prevent the negative effects of eutrophication and is of great importance in the management of coastal ecosystems. The aim of the study was the search for a quick and low-cost method for brackish water trophic status assessing, which allows obtaining numerous statistical data series in order to optimize the monitoring of eutrophication process and formulation of predictive models. The research was based on the example of Szczecin Lagoon trophic status assessment realized on the base of comparison analyses of three different indexes used: TSI, TRIX and ITS. The degree of assessment similarity and comparison of unit costs of monitoring are presented.
EN
Wetlands, in which peat lands are included, as valuable ecosystems are strongly dependent of water that should be saved. On the other hand, peat is a valuable resource e.g. used in gardening. In this paper hydrologic research for evaluation of influence of excavation sites on the water conditions in raised bog have been presented. One of the Polish peat mines is directly adjacent to the natural raised bog that is a protected nature reserve and situated in the area of Natura 2000. The first attempts of industrial peat excavation, in the area, took place in 1970 (more than 40 years ago). Research on groundwater level, peat moisture and precipitation has been carried out. It has been proved that raised bogs of meaningful environmental values situated in the vicinity of the excavation site preserve their ecological value. The study shown that it is worth to protect raised bog even in such inconvenient situation. Some recommendation to preserve the natural value of the raised bog has been given.
PL
Do ochrony mokradeł, jako ekosystemów od wód zależnych, zobowiązuje w Unii Europejskiej między innymi Ramowa Dyrektywa Wodna. Zarówno w Polsce jak i w innych krajach torf jest nadal pozyskiwany na cele lecznicze, ogrodnicze lub jako podłoża organiczne do produkcji np. pieczarek. Szczególnie wartościowymi przyrodniczo obszarami są torfowiska wysokie, a jednocześnie torf wysoki jest cennym i poszukiwanym materiałem w ogrodnictwie. Jedna z polskich kopalni torfu wysokiego sąsiaduje bezpośrednio z torfowiskiem wysokim, objętym ochroną rezerwatową i znajdującym się na obszarze Natura 2000. Na torfowisku tym przed 40 laty rozpoczęto przemysłową eksploatację torfu w zachodnio-południowej części tego torfowiska. Eksploatacja trwa do dzisiaj. Północno-wschodnia część tego torfowiska została objęta ścisłą ochroną. Przeprowadzone zostały badania i analizy w celu oceny wpływu wydobywania torfu i związanego z tym obniżenia poziomu wód gruntowych na sąsiadującą część nieużytkowanego chronionego torfowiska wysokiego. Badania dotyczyły oceny warunków wilgotnościowych bez wnikania w ewentualne przekształcenia biotyczne. Prowadzone obserwacje i badania wykazują, że zasięg oddziaływania systemu odwadniającego badanej kopalni na wody podziemne terenów przyległych jest ograniczony. Nie obserwuje się procesów degradacji w strefie torfowiska chronionego przyległego do kopalni. Ocenia się, że zasięg oddziaływania ogranicza się do strefy 30–60 m od granicy kopalni (rowu głównego i pomocniczego). Wynika to ze specyficznych cech torfowisk wysokich. Podstawowym wynikiem przeprowadzonych analiz i badań jest wykazanie, że cenne obszary przyrodnicze, położone w bezpośrednim sąsiedztwie negatywnie oddziaływującej inwestycji, którą jest kopalnia torfu, mogą w pewnych warunkach zachować swoją wartość ekologiczną. Mimo tak niekorzystnego sąsiedztwa, obejmowanie torfowiska wysokiego różnymi formami ochrony jest celowe. Konieczne jest w tych warunkach prowadzenie obserwacji i pomiarów, co umożliwi podejmowanie odpowiednich działań w przypadku zaobserwowania niekorzystnych zjawisk. Pocieszająca jest również możliwość zwiększenia biologicznej różnorodności na terenie kopalni po zaprzestaniu wydobycia torfu.
PL
Celem pracy jest porównanie położenia zwierciadła wody w części doliny Narwi przed regulacją jej koryta 1966 r. oraz po regulacji w 1993 r. i 2012 r. Dotyczy to dolnej części Narwiańskiego Parku Narodowego i niżej położonej strefy buforowej. Na tym tle przedstawiono problematykę gospodarowania wodą w tym rejonie, uwzględniając zarówno potrzeby ochrony środowiska, jak i częściowe użytkowanie doliny w strefie buforowej. Analizowano wyniki pomiarów w piezometrach, na wodowskazach oraz z wykorzystaniem profesjonalnego odbiornika GPS. Poziomy wód przedstawiono w postaci map hydroizohips oraz w wybranych przekrojach. Mimo zastosowania różnych środków zaradczych ograniczających niekorzystne oddziaływanie uregulowanego odcinka rzeki na obszar Narwiańskiego Parku Narodowego, nadal występują trudności z utrzymaniem wysokiego poziomu wód gruntowych, szczególnie w okresach braku opadów. W pracy podano zakres niezbędnych działań technicznych warunkujących osiągnięcie stabilizacji warunków wodnych. Najważniejsze jest utrzymanie piętrzenia na jazie Rzędziany na rzędnej 110,70 m n.p.m., najlepiej przez cały rok, oraz wykonanie dodatkowych progów piętrzących między jazami Rzędziany i Babino.
EN
The aim of this study was to compare the variations of water table level in part of the Narew River valley before the river bed regulation in 1966 and after regulation in 1993 and 2012. The study covered the lower part of the Narwiański National Park and its buffer zone. Measurements were made in piezometers and water gauges and with the use of professional GPS device. Water table levels were presented on maps of hydro isohypses in selected cross-sections. Despite implementation of various measures to limit negative impact of the regulated river section in the Narwiański National Park, it is still difficult to maintain high ground water table level, particularly in rain-free periods. Problem of water management in the region was outlined in relation to necessary fulfillment of the environmental protection and land use requirements in particular parts of the buffer zone. The scope was defined of necessary technical measures that need to be implemented to stabilize water conditions. Maintaining water level at Rzędziany gauge equal to 110.70 m a.s.l., preferably for the whole year, and construction of additional barrage between Rzędziany and Babino are the most important tasks for the future.
EN
For the quantitative determination of purine alkaloids in Extr. Colae fluidum, Extr. Colae siccum and Tinct. Colae the following methods were used: gravimetric, spectrophotometric and spectrophotometric after chromatographical separation. On the basis of obtained results the spectrophotometric method was recommended to the V edition of Polish Pharmacopea.
PL
Zawartość alkaloidów purynowych w Extr. Colae fluidum, Extr. Colae siccum i Tinct. Colae oznaczono metodą wagową, spektrofotometryczną i chromatograficzno-spektrofotometryczną. Na podstawie uzyskanych wyników do wykorzystania w FP V zaproponowano metodę spektrofotometryczną.
EN
Leaves of maidenhair tree came from the experimantal field of Poznań Agricultural University. In the field cultivation various levels of N and K fertilization were used when sufficient amount of P was available to plants. The highest content of fiavonoid compounds, i.e. 1.47%, was found when double doses of N and K were used. In this treatment the fiavonoid compounds content was 36.1% higher than in the plants from the check, which were not fertilized. The analyses of the chromatographies of the flavonoids received from various treatments showed no qualitative differences.
PL
Liście miłorzębu dwuklapowego pochodziły z doświadczalnej uprawy polowej Akademii Rolniczej w Poznaniu. W uprawie polowej stosowano różne poziomy nawożenia azotem i potasem przy dostatecznej zawartości fosforu w glebie. Największą zawartość flawonoidów, to jest 1,47%, uzyskano przy podwójnej dawce azotu i potasu. Była ona większa o 36,1% od próby nie nawożonej. Obraz chromatograficzny związków flawonoidowych w poszczególnych próbach z różnych poziomów nawożenia nie wykazywał różnic jakościowych.
EN
Continue investigation of Herba Euphrasiae compound Ł was identified as genkwanin 4'-0-(2-0-α-L-arabinoside)-β-D-glucoside by 'H and 13C NMR. Compound Ł is a new Flavonoid isolated from plant source.
PL
Kontynuując badania nad Herba Euplirasiae, na podstawie analizy widm 'H i 13C NMR, związek Ł zidentyfikowano jako 4'-O-(2-O-α-L-arabinozydo)-0-D-glukozyd genkwaniny. Związek ten z materiału roślinnego wyodrębniono po raz pierwszy.
EN
Fatigue damage process developing in structural materials under long-term cyclic loading is still an unsolved problem of modern engineering. Attempts to assess a degree of materials degradation under fatigue conditions on the basis of changes in the areas of local strain concentration determined by optical methods can be treated as the promising contemporary research direction of majority of scientific centres in the world. In most cases, fatigue damage has a local character and it is based on damage development leading to generation of cracks appearing around structural defects or geometrical notches. An identification of these areas and their subsequent monitoring requires a full-field displacement measurements performed on the objects surfaces. It seems that modern contemporary optical methods for displacement components measuring on the surfaces of structural elements or tested specimens are suitable for such purpose. Digital Image Correlation (DIC) and Electronic Speckle Pattern Interferometry (ESPI) are nowadays the most widely used testing methods in this area. Both of them enable capturing of displacement and strain components distributions. This paper presents an attempt to use the ESPI method for fatigue damage evaluation and its monitoring on specimens made of the aluminide coated nickel super-alloys. Flat specimens were subjected to cyclic loading. The fatigue tests were interrupted several times in order to perform a static loading during which the optical measurements were carried out. An analysis of the results captured by the ESPI system allowed indication of places of the greatest stress concentration and demonstration of the damage development process as a function of the increasing number of cycles.
PL
Proces niszczenia materiału w trakcie badań zmęczeniowych pod wpływem długotrwałych obciążeń eksploatacyjnych od lat pozostaje jednym z głównych problemów poruszanych przez wiele ośrodków badawczych na świecie. W większości przypadków zmęczenie materiału wykazuje lokalny charakter prowadzący do powstawania pęknięć występujących wokół defektów struktury czy karbów geometrycznych. Identyfikacja tych obszarów i ich późniejsza obserwacja wymagają użycia polowych technik pomiarowych takich jak cyfrowa korelacja obrazu (Digital Image Correlation, DIC) lub elektroniczna interferometria plamkowa (Electronic Speckle Pattern Interferometry, ESPI). Pozwalają one określać rozkłady składowych przemieszczenia, odkształcenia i naprężenia na powierzchni próbki (rys. 1). Stosowanie ich w trakcie badań zmęczeniowych umożliwia lokalizację miejsca największej koncentracji naprężenia wywołanej defektami próbek oraz pozwala z dużą dokładnością przewidzieć miejsce inicjacji uszkodzenia. Celem pracy jest obserwacja i analiza rozwoju pękania zmęczeniowego wywołanego długotrwałymi, cyklicznymi obciążeniami za pomocą optycznej metody pomiaru składowych przemieszczenia ESPI.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.