Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Symulatory w szkoleniu kontrolerów ruchu lotniczego w Wyższej Szkole Oficerskiej Sił Powietrznych

100%

Compa T.

Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych

|

2009

|

tom Nr 2

5--32

PL

W bieżącym roku Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych wzbogaciła się o nowy, długo oczekiwany, kompleks symulatorów do szkolenia kontrolerów ruchu lotniczego i wysuniętych nawigatorów naprowadzania lotnictwa (FAC - Forward Air Controlers). Założenia taktyczno-techniczne kompleksu symulatorów zostały opracowane w Katedrze Nawigacji Lotniczej WSOSP. Dostawcą symulatora było konsorcjum firm: GILDIA z Lublina i Canadian Data Software (CDS). Oddanie do użytku symulatora odbyło się w dniu 5 października 2009 r. w obecności: wiceministra Obrony Narodowej Pana Zenona Kosiniaka-Kamysza, Dowódcy Sił Powietrznych Pana gen. broni pil. Andrzeja Błasika oraz innych dostojnych gości. Uroczyste uruchomienie symulatora nastąpiło wraz z wręczeniem Rektorowi-Komendantowi WSOSP, przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego, certyfikatu uprawniającego do szkolenia kontrolerów ruchu lotniczego zgodnie z międzynarodowymi standardami. Tym samym powstał nowy podmiot (drugi w Polsce) świadczący usługi szkoleniowe w zakresie kontroli ruchu lotniczego.

2

Obsługa statków powietrznych w porcie lotniczym

100%

Compa T.

Logistyka

|

2013

|

tom nr 6

PL

Obsługa naziemna statków powietrznych w porcie lotniczym jest procesem dość złożonym, gdyż musi się odbywać szybko, sprawnie i z zachowaniem najwyższych standardów bezpieczeństwa. Krąg osób mających dostęp do statku powietrznego w czasie obsługi naziemnej jest ograniczony. Obsługę naziemną realizują wyspecjalizowane organizacje – agenci obsługi naziemnej (agenci handlingowi). Celem artykułu jest prezentacja zakresu działalności agentów handlingowych w czasie obsługi naziemnej statków powietrznych w porcie lotniczym.

EN

Ground handling of aircrafts at the airport is a fairly complex process, as it has to be done quickly, efficiently and at the highest safety standards. The circle of people who have access to aircraft during ground handling services is limited. Ground services are performed by specialized organizations – ground handling agents. The purpose of the article is to present the scope of work of handling agents during ground handling of aircrafts at the airport.

3

Prawne aspekty ochrony lotnictwa cywilnego przed atakami bezprawnej ingerencji

100%

Compa T.

Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej

|

2011

|

tom R. 52 nr 186A

31--50

PL

Transport lotniczy uznawany za najbezpieczniejszy, jest bardzo wrażliwy na wszelkiego osób trzecich, przede wszystkim osób niezrównoważonych psychicznie podejmowane są specjalne środki ochrony przed zagrożeniami. – Międzynarodowe organizacje lotnicze wydają szereg przepisów (zaleceń), które poszczególne państwa powinny wprowadzić - w życie. Najważniejszymi dokumentami zawierającymi rekomendacje międzynarodowe w dziedzinie transportu lotniczego są załączniki do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym. Autor w artykule dokonał analizy najważniejszych międzynarodowych aktów prawnych dotyczących ochrony lotnictwa cywilnego przed aktami bezprawnej ingerencji. Ze względu na pewneograniczenia pominięto regulacje krajowe.

EN

Air transport is very sensitive to All kinds of hazards, so special precautions are taken. The autor analyses the most important laws concerning protection of civilian aviation against acts of illegal interference. Due to some limitations local regulations are omitted.

4

Tendencje rozwojowe systemów łączności, nawigacji, kontroli ruchu lotniczego i ich wpływ na wykorzystanie przestrzeni powietrznej przez lotnictwo wojskowe

100%

Compa T.

Zeszyty Naukowe AON

|

2000

|

tom nr 1(38)

81-93

EN

A massive development of air traffic implements the necessity to introduce modem security systems. The article deals with the most important European programmes that aim at improving and developing air ships’ security. A part of these programmes are being implemented, the others will be introduced in the nearest years. Starting any kind of programme connected with air traffic security requires changes in air space structure, surface navigation infrastructure and equipping air ships and ground air traffic control bodies with appropriate systems and equipment. The initiators to develop air traffic control security systems are the European Civil Aviation Commission (ECAC), European Organisation for Air Traffic Control (EUROCONTROL) and NATO Air Traffic Management Committee (NATMC). Military air force, being an air space equal user, has to adapt to civil aviation standards. The aim of the article is to present the influence of implementing air traffic security global systems on air space used by military air force.

5

Problemy kształcenia lotniczego w Polsce : licencjonowanie personelu lotniczego

100%

Compa T.

Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych

|

2008

|

tom Nr 2

7--28

6

Wymagania operacyjno-techniczne dla lotów w obszarze Północnego Atlantyku

100%

Compa T.

Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych

|

2016

|

tom Nr 1

109--121

PL

Artykuł stanowi kontynuację rozważań na temat wykonywania lotów w bardzo specyficznym środowisku, jakim jest Północny Atlantyk. Latanie nad Północnym Atlanty- kiem zasadniczo różni się od latania nad innymi oceanami, gdyż występują tu silne prądy strumieniowe, zwane jet streams, wiejące zawsze z zachodu na wschód, przy czym poło- żenie tych prądów zmienia się z dnia na dzień. Najkrótsza droga z Europy do Ameryki Północnej przebiega, właśnie, nad Północnym Atlantykiem. Z tego też względu codziennie wyznaczane są trasy, potocznie nazywane trakami (track), których przedbieg zmienia się z dnia na dzień. Trasy północnoatlantyc- kie wyznacza się tak, aby loty z zachodu na wschód odbywały się w łożu wiatru (z wiatrem). Natomiast loty ze wschodu na zachód odbywają się zawsze poza strefą występowania prądów strumieniowych. W artykule scharakteryzowano minimalne osiągi (wymagania) nawigacyjne dla statków powietrznych obowiązujące w przestrzeni Północnego Atlantyku (ang. North Atlantic Track Minimum Navigation Performance Specification Airspace - NAT MNPS) oraz procedury i ograniczenia operacyjne. Opisując system traków i wymagania operacyjne, zwrócono też uwagę na układ tras polarnych oraz innych tras przebiegających w okolicach Koła Polarnego. Wspólnie tworzą one Północno-Atlantycki System Traków Zorganizowanych. Wykonywanie lotów w tym obszarze wymaga wyposażenia statków powietrznych w urządzenia nawigacyjne zatwierdzone do operacji w regionach o ograniczonym dostępie do naziemnych pomocy radionawigacyjnych. Wykorzystanie systemów nawigacji sateli- tarnej w okolicach podbiegunowych jest również ograniczone i nie zapewnia określenia pozycji z wymaganą dokładnością. Z tego też względu operatorzy statków powietrznych muszą zadbać o to, by statki powietrzne spełniały wszystkie wymogi bezpieczeństwa, a załogi lotnicze posiadały odpowiednie doświadczenie w lotach z ograniczonym wykorzystaniem środków radionawigacyjnych.

EN

The article is the continuation of discussion on flights in a very specific environment of the North Atlantic where flights differ essentially from those performed over other oceans due to strong currents, called jet streams, always blowing from west to east, the location of which changes from day to day. The shortest way from Europe to North America runs above the North Atlantic, for which reason the routes, commonly referred to as tracks are determined daily and the course of which varies from day to day. North Atlantic routes are determined in such a way that flights from the west to the east are downwind while flights in the opposite direction, from the east to the west are outside the area of jet streams. In the article, minimum navigational requirements in force in the North Atlantic air- space (North Atlantic Track Minimum Navigation Performance Specification Airspace - NAT MNPS), as well as procedures and operational limitations were characterized. While describing the system of tracks and operational requirements, the author paid attention to polar routes and other routes running in the vicinity of the Arctic Circle which alto- gether make the North Atlantic Organized Track System (NAT-OTS). Flying in the area of NAT-OTS requires that the airplanes are equipped with navigational devices approved for use in areas of limited access to ground navigational aids. The use of satellite navigation systems in the Arctic regions is limited, too and does not render position with required accuracy. For this reason, airplane operators have to ensure that aircraft meet all safety requirements and flight crews have adequate experience in flying with limited access to navigational aids.

7

Koordynacja międzynarodowych i krajowych ćwiczeń sił powietrznych według procedur NATO

100%

Compa T.

Zeszyty Naukowe AON

|

1999

|

tom nr 3(36)

63-69

EN

The operational - tactical training integration of Polish air forces with NATO air forces is necessary and is to prepare the units to participate in joint military and non-military endeavours (humanitarian and rescue operations), co-ordinating national CAOC (Combined Air Operation Centre) components and prepare the crews to co-operate on the battlefield. The process to prepare NATO exercises has several stages and includes: programming, planning, conducting, evaluation and reporting. The programme of exercises (worked out in a five-year cycle) includes a schedule of exercises and a plan of intentions, plans of exercises - general data concerning conducting exercises in a two-year circle.

8

Narodowe Centrum Wspomagania Operacji Lotniczych - ASOC w jednolitym systemie zarządzania ruchem lotniczym

100%

Compa T.

Zeszyty Naukowe AON

|

1999

|

tom nr 2(35)

125-137

EN

Building the Air Support Operation Centre is one of the Polish government priorities which aim at achieving organisational-functional structures compatibility with the European Union and NATO countries structures. In experts’ opinion, the condition to fulfil the expectations of air space users in the area of active and passive security improvement should be to build an integrated (civilian - military) air traffic management system, improving the quality of rendered air traffic services and automatisation of air traffic planning, co-ordination and control processes. Built at present National Air Support Operation Centre is to serve this aim. Building ASOC was initiated by the USA president Bill Clinton and it is financed by American government in the not repayable credit form. In the first version, suggested by the United States government, ASOC was to enable air traffic control through collecting, transforming and picturing information on air situation. Information on air situation will come from civilian and military 3D radar stations and from Air Support Operation Centres from Poland’s neighbour countries which were included into the programme. The possibilities to enlarge the system by additional information to enable automatic command of active combat means are currently discussed. ASOC seems to have a chance to be the only automatic system linking the functions of peace air space supervision and air defence conducting. Only peaceful use of ASOC in the air traffic supervision system has been presented in the article.

9

Transport lotniczy w Unii Europejskiej

100%

Compa T.

Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych

|

2009

|

tom Nr 1

5--29

PL

Ze wszystkich dziedzin współczesnego transportu najszybsze tempo rozwoju i ekspansji terytorialnej wykazuje transport lotniczy. Ostatnie lata dowiodły, że rozwój transportu lotniczego jest ściśle powiązany z rozwojem gospodarczym, technologicznym oraz przemianami społecznymi. Przemiany społeczno-polityczne w Polsce i kryzys gospodarczy początku lat dziewięćdziesiątych oraz konieczność wprowadzenia niezbędnych reform doprowadziły w roku 1991 do znacznego spadku przewozów oraz innych usług lotniczych. Sukces polskich przeobrażeń politycznych, społecznych i gospodarczych spowodował, że od roku 1992 wielkość przewozów transportem lotniczym zaczęła dynamicznie wzrastać i ten pozytywny trend trwa po dzień dzisiejszy. Bardzo dynamicznie rozwija się tzw. „małe lotnictwo" (GA - General Aviation), przybywa z każdym rokiem prywatnych posiadaczy statków powietrznych, rośnie zakres specjalizowanych usług lotniczych. To wszystko sprawia, że Wspólnota Europejska zaczyna podejmować szereg działań o charakterze regulacyjnym, które mają ułatwić dalszy, nieskrępowany rozwój różnych rodzajów usług lotniczych. Celem autora artykułu jest prezentacja strategii rozwojowej w dziedzinie transportu lotniczego, nakreślonej przez Wspólnotę Europejską.

10

Działalność lotniskowych służb ratowniczo-gaśniczych w czasie zagrożenia bezpieczeństwa statków powietrznych

100%

Compa T.

Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych

|

2013

|

tom Nr 2

25--41

PL

Coraz większa ilość operacji lotniczych wykonywanych w przestrzeni powietrznej i na lotniskach sprawia, że ryzyko zaistnienia wypadków i katastrof lotniczych jest coraz większe. Są one zazwyczaj tragiczniejsze w skutkach, niż inne masowe wypadki o charakterze komunikacyjnym. Dlatego też, właściwa organizacja systemu ratownictwa lotniskowego jest jednym z pierwszoplanowych zadań dla służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo pasażerów i pracowników portów lotniczych. System organizacyjny ratownictwa lotniskowego musi zakładać możliwość najsprawniejszego, najskuteczniejszego działania w celu uratowania jak największej ilości pasażerów, znajdujących się na pokładzie samolotu lub w pomieszczeniach portu lotniczego. Celem artykułu jest pokazanie roli lotniskowych służb ratowniczo-gaśniczych w działaniach związanych z ratowaniem życia ludzkiego, zagrożonego w wypadkach lotniczych zaistniałych w rejonie operacyjnym lotniska.

EN

An increasing number of air operations perfonned both in the airspace as well as at airports brings about the greater risk of air disasters and accidents. Their results are usually even more tragic than any other mass accidents connected with transport. Thus, the proper organization of the airport emergency system is one of the primary tasks for the services responsible for the security of both passengers and airport workers. The airport emergency system has to assume the possibility of the most efficient operation in order to save as many passengers as possible from either the board or the airport premises. The purpose of the article is to show the role of the airport fire and emergency services in operations related to saving human lives threatened in air crashes occurring in the airport area.

11

Kontrola bezpieczeństwa na lotniskach komunikacyjnych

100%

Compa T.

Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych

|

2012

|

tom Nr 2

33--48

PL

Lotnictwo cywilne jest tym działem transportu, który jest bardzo wrażliwy na różnego rodzaju zakłócenia ze strony ludzi, a zwłaszcza ugrupowań terrorystycznych, psychopatów, osób w stanie nietrzeźwym oraz wszelkiego rodzaju awanturników. Szczególnie terroryści upatrzyli sobie samoloty i porty lotnicze jako obiekty ataków. Każdy akt bezprawnej ingerencji na pokładzie statku powietrznego stanowi poważne zagrożenie, nie tylko dla pasażerów ale również dla osób postronnych znajdujących się na ziemi. Wydarzenia z 11 września 2001 r. uświadomiły społeczności międzynarodowej skalę tych zagrożeń. Wobec tych wydarzeń, społeczność międzynarodowa wypowiedziała zdecydowaną walkę światowemu terroryzmowi na wszystkich płaszczyznach, od politycznej począwszy - na interwencji zbrojnej skończywszy. W artykule tym, autor skoncentrował się na działaniach podejmowanych w portach lotniczych, które mają na celu niedopuszczenie do przedostania się na teren lotniska oraz na pokład statku powietrznego terrorystów lub wniesienia materiałów niebezpiecznych, które mogły by być wykorzystane w celu dokonania zamachu. Kontrola bezpieczeństwa w portach lotniczych jest podstawową formą działań profilaktycznych, podejmowanych przez wyspecjalizowane służby by nie dopuścić do przemycenia broni, niebezpiecznych urządzeń, amunicji, materiałów wybuchowych, narkotyków i innych zakazanych przedmiotów lub substancji.

EN

Civil aviation is the mode of transport which is particularly sensitive to any disturbance caused by people, especially terrorist groups, psychopaths, people under the influence of alcohol or any type of a brawler. Airports and airplanes have become favourite targets for terrorists. Each act of unlawful interference on board of an aircraft is a serious threat not only for passengers but also for the public on the ground. The events of September 11th 2001 made the international public aware of the scale of risks. Having faced those events, the international community declared decisive fight against world terrorism on all levels - starting from a political one, with military intervention being the last resort. In the article, the author focused on measures taken at airports which are aimed at not allowing terrorists to get in the airport or on board or to bring hazardous materials which might be used to carry out a terrorist attack. Security check at the airports is the basic form of preventive activities undertaken by specialist services in order not to allow smuggling of weapons, dangerous devices, ammunition, explosives, drugs or any other forbidden objects or substances.

12

Europejskie wymagania w zakresie szkolenia, licencjonowania i zarządzania personelem służb ATM

100%

Compa T.

Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych

|

2008

|

tom Nr 1

17--51

PL

Celem artykułu jest przedstawienie analizy europejskich wymagań w zakresie szkolenia, licencjonowania i zarzadzania personelem służb ATM, w tym zaleceń NATO w sprawie licencjonowania, szkolenia i zatrudniania personelu zarządzającego ruchem lotniczym w operacjach połączonych. Autor będzie starał się znaleźć odpowiedź na fundamentalne pytanie: Jak powinien przebiegać proces szkolenia wojskowych kontrolerów ruchu lotniczego w Polsce?

13

Loty na Północnym Atlantykiem. System traktów oceanicznych

100%

Compa T.

Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych

|

2015

|

tom Nr 4

83--91

PL

Artykuł ten rozpoczyna serię artykułów na temat wykonywania lotów nad północnym Atlantykiem, który jest bardzo specyficznym środowiskiem dla lotnictwa ze względu na uwarunkowania klimatyczne i związane z tym zjawiska meteorologiczne. Ruch w NAT, mimo rozciągłości obszaru, koncentruje się w wąskim pasie, którego położenie jest zmienne, uzależnione od przemieszczania się prądów strumieniowych. Nawiązując do pierwszych pionierskich przelotów przez Atlantyk, autor chciał pokazać trudności, a przede wszystkim odwagę tych pilotów, którzy na bardzo prostych, niedopracowanych technicznie i słabo wyposażonych maszynach przecierali szlaki nad bezkresem oceanów, płacąc często swoim życiem. Zdobyta przez pionierów lotnictwa wiedza i doświadczenie, często okupiona krwią lotników, nie poszła na marne i służyła następnym pokoleniom. Dziś przelot Atlantyku nie wzbudza żadnych emocji. Codziennie tysiące samolotów przelatuje bezpiecznie nad Atlantykiem, wykorzystując te zjawiska przyrody, które w przeszłości stanowiły największe zagrożenie dla samolotów. Celem artykułu jest prezentacja procedur lotniczych obowiązujących w lotach nad północnym Atlantykiem, które charakteryzują się pewną specyfiką wynikającą z występujących w tym obszarze prądów strumieniowych (jet streams). Planując loty w obszarze NATs należy uwzględnić ich występowanie, tym bardziej, że prądy te mają stały kierunek (zawsze wieją z zachodu na wschód), ale zmieniają swoje położenie, przemieszczając się na kierunkach N-S (zbliżają lub oddalają się od bieguna północnego). Problemami badawczymi podjętymi przez autora jest znalezienie odpowiedzi na dwa podstawowe pytania: (1) Jak zaplanować lot przez Północny Atlantyk? (2) Kto sprawuje kontrolę nad lotami w obszarze NAT oraz jakie obowiązują minima separacji oraz procedury kontroli?

EN

This article is the first in a series of articles on how to perform flights over the North Atlantic, which is a very specific environment for aviation because of the climatic conditions and related meteorological phenomena. Movement in the NAT, despite the vastness of the area is concentrated in a narrow lane, the location of which is variable, depending on the movement of jet streams. Referring to the first pioneer flights across the Atlantic, the author wanted to show the difficulties, and above all, the courage of those pilots who, on very simple, unfinished and technically ill-equipped machines blazed trails over the vastness of the oceans, often paying with their lives. Knowledge and experience, acquired by the pioneers of aviation and often paid with the blood of pilots, was not in vain and served the next generations. Today, Atlantic flights do arouse no emotions. Every day, thousands of aircraft fly safely over the Atlantic, using these natural phenomena, which in the past were the greatest threat to the aircraft. 91 The aim of the article is to present aviation procedures binding in flights over the North Atlantic, which have some specific features resulting from jet streams that appear in this area. While planning flights in the area of NAT, their occurrence should be taken into consideration, the more that their direction is fixed (always from west to east), but their position changes N-S, as they either approach or move away from the North Pole. Research problems that the author addresses is to find answers to two questions, namely: 1. how to plan flights across the North Atlantic, 2. who has control over flights in the area of NAT and what separation minima and control procedures are mandatory?

14

Nowe zasady użytkowania przestrzeni powietrznej przez lotnictwo wojskowe

100%

Compa T.

Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych

|

2001

|

tom Nr 1

62--87

PL

Zgodnie z zaleceniami zawartymi w koncepcji FUA, dla potrzeb wojskowego szkolenia lotniczego, wprowadzone są strefy czasowo wydzielone - TSA (Temporary Segregated Areas) oraz korytarze dolotowe do stref czasowo wydzielonych - TFR (Temporary Feeding Routes). Wprowadzenie powyższych elementów oraz odpowiednie dysponowanie (zarządzanie) nimi ma na celu zwiększenie elastyczności użytkowania przestrzeni powietrznej przez lotnictwo wojskowe i cywilne. Celem autora jest omówienie ogólnych zasad oraz korzyści wynikających z wdrożenia koncepcji FUA.

15

Wykorzystanie symulatorów w procesie kształcenia lotniczego służb ruchu lotniczego

63%

Compa T. , Ilków A.

Prace Instytutu Lotnictwa

|

2011

|

tom Nr 2 (211)

26-47

PL

Współlcześnie trudno sobie wyobrazić kształcenie lotnicze bez nowoczesnych symulatorów i innych mediów wspomagających nauczyciela - mistrza w procesie przekazywania wiedzy studentom. Kształcenie lotnicze nie może być statyczne i musi być realizowane w dynamicznym środowisku, a tą wlaściwą dynamikę kszłatcenia mogą zapewnić odpowiedniej klasy symulatory. Symulatory wykorzystywane w szkoleniu lotniczym, a do takiego zalicza się szkolenie personelu ATS (Air Traffic Services) muszą spełniać określone wymogi w zakresie możliwości odtwarzania odpowiedniej dynamiki ruchu oraz środowiska lotniczego. Z tego też względu są urządzeniami bardzo drogimi i jest ich na świecie bardzo niewiele. W Polsce specjalizowanymi symulatorami do szkolenia służb ruchu lotniczego dysponuje Polska Agencja Żeglugi Powietrznej oraz Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych w Dęblinie. Celem artykułu jest przedstawienie organizacji szkolenia personelu ATS w oparciu o rekomendacje Europejskiej Organizacji ds. Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej (EUROCONTROL), wymagań stawianym symulatorom i innym mediom wykorzystywanym w szkoleniu, a takte prezentacja kompleksu symulacyjnego, którym dysponuje WSOSP.

EN

Contemporarily is difficult to imagine air education without the modern simulators and other medias helping of teacher - master in the process of the knowledge transmission to students. Air Education cannot be static and must be realized in the dynamic environment, but this proper education dynamics can assure simulators of the appropriate class. Simulators used in aeronautical education, to the training of the ATS (Air Traffic Services) personnel, must fulfil definite requirements in the range of the possibilities of the creation of appropriate dynamics of movement and of aeronautical environment. From this they belong to a group of a very expensive equipment and there are not many of them in the world. In Poland specialized simulators to the training of the air trafic services are at disposal of Polish Agency of Air Trafic and The High Officer's School of Air Forces in Deblin. The goal of this article is a presentation of organization of the training of the ATS personnel on the basis of the recommendations of The European Organisation for the Safety of Air Navigation (EUROCONTROL), presentation of simulators and other media used in the training demands, but also the introduction of simulation complex, which WSOSP has at disposal.

16

Wpływ szkolenia doskonalącego załogi statku powietrznego na kształtowanie świadomości sytuacyjnej

63%

Kozubal J. , Compa T.

Logistyka

|

2012

|

tom nr 3

PL

Zasadniczym celem niniejszej publikacji jest przybliżenie pojęcia świadomości sytuacyjnej oraz czynników mających wpływ na jej stan. Posługując się wynikami badań w obszarze świadomości sytuacyjnej autorzy wykazali, że takie elementy jak jakość selekcji kandydatów, odpowiedni trening lotniczy i doświadczenie lotnicze ma zasadniczy wpływ na stan świadomości sytuacyjnej załóg lotniczych. W ostatnim podrozdziale przedstawiono koncepcję doskonalenia personelu latającego jednostek SZ RP w zakresie szkoleń HF, MCC i CRM.

EN

The main objective of his paper is to introduce the notion of situational awareness (SA) and key factors influencing the state of SA. Taking in to the consideration results of research in the area of SA it was demonstrate by authors that such elements as the quality of candidates selection, proper aviation training and air crew experience have fundamental influence on the state of SA. The conception of the development of the Polish Army air personnel in the areas of HF, MCC and CRM was introduced in the last part of the paper.

17

Lotnicze pogotowie ratunkowe w polityce bezpieczeństwa zdrowotnego państwa.Cz. 1, Lotnictwo sanitarne do końca XX wieku

63%

Compa T. , Zyska K.

Zeszyty Naukowe / Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych

|

2016

|

tom Nr 3

27--39

PL

Wykorzystanie statków powietrznych w systemie ochrony zdrowia jest już standar- dem w wielu krajach, w Europie i na świecie. Zapoczątkowane zostało w momencie, kiedy zaistniała konieczność szybkiej ewakuacji osób będących w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Pierwsze zastosowanie samolotów w ewakuacji osób będących w stanie za- grożenia miało miejsce w czasie działań wojennych, kiedy trzeba było szybko przewozić rannych do szpitali by ratować im życie. W okresie późniejszym zdobyte doświadczenia na polach bitewnych przeniesiono do sfery cywilnej. Początkowo to właśnie w strukturach wojskowych używano statków powietrznych do działań „ratowniczych”, a w okresie póź- niejszym w oparciu o te pozytywne doświadczenia, w strukturach cywilnych służb ratow- niczych. Obecnie statek powietrzny (śmigłowiec, samolot) stał się latającą karetką pogo- towania. Jego wyposażenie pozwala nie tylko na szybki transport, często z miejsc, do któ- rych nie dotrze żaden inny środek transportu, ale umożliwia również realizację określo- nych procedur medycznych w czasie lotu. Transport sanitarny, obok świadczeń zdrowotnych wchodzi w zakres świadczeń opieki zdrowotnej, i jest wyrazem polityki zdrowotnej realizowanej przez państwo. Trans- port sanitarny (w tym również lotniczy) przysługuje świadczeniobiorcy w ramach środków publicznych. W ramach krajowej polityki zdrowotnej w koszyku świadczeń podstawowych powinien znaleźć się także bezpłatny transport medyczny, w tym lotniczy. Celem autora artykułu jest przedstawienie krótkiego zarysu lotnictwa sanitarnego na tle ogólnej polityki zdrowotnej, realizowanej przez państwo. W artykule przedstawiono krótko historię wykorzystania samolotów i śmigłowców w lotnictwie sanitarnym w Polsce. Świadomie pominięto najważniejszy dla polskiego lotnictwa sanitarnego okres: od roku 1999 do chwili obecnej. Biorąc pod uwagę głębokie reformy, które w tym czasie zostały przeprowadzone, uznano, że należy je zaprezentować w oddzielnej publikacji. Można po- wiedzieć, że ten artykuł ma już wartość historyczną i stanowi wprowadzenie do dalszych rozważań na temat lotniczego ratownictwa medycznego.

EN

The use of aircraft in a health care system has become a standard in many countries, not only in Europe, but also worldwide. Its beginnings go back to times when there appeared the need to quickly evacuate people whose health and life was suddenly at risk. The first use of aircraft in the evacuation of people in a state of emergency took place during the war when it was necessary to quickly transport the wounded to hospitals in order to save their lives. Later, the experience gained on the battlefield was transferred to the civil sphere. Initially, it was in the military structures that aircraft were used to carry out rescue tasks, and subsequently, on the basis of this positive experience, in civil emergency structures. Currently, aircraft ( aeroplane or a helicopter) has become a flying emergency ambulance. Its equipment enables quick transport, often from places inaccessible for other means of transport, but also allows the implementation of specific medical procedures during the flight. Sanitary transport, along with health services is included in the scope of health services and is an expression of health policy offered by a state. Beneficiaries are entitled to sanitary transport ( including air transport ) within the framework of public funds. As part of the national health policy, free medical transportation, including air transport, should be included in the basket of basic medical services. The author’s aim is to present a brief outline of sanitary aviation at the background of general healthcare policy, implemented by a state. The article presents a short history of how the airplanes and helicopters were used in the sanitary aviation in Poland. The most important period from1999 up to now has beeen deliberately omitted. Having taken far reaching reforms that were implemented at that period into account, it was concluded to present them in a separate publication. We may risk saying that this article is of some historical value and provides an introduction to further considerations on air medical rescue.

18

Zimowe utrzymanie lotnisk

63%

Compa T. , Żmigrodzki R.

Gospodarka Materiałowa i Logistyka

|

2016

|

tom nr 9

142--153

PL

Lotniska powinny funkcjonować w każdej porze roku i w każdych warunkach pogodowych. Wymaga to ogromnego zaangażowania służb lotniskowych, specjalistycznego sprzętu oraz różnego rodzaju środków che-micznych do odladzania elementów pola manewrowego.

EN

Airports should operate in all seasons and in all weather conditions. This requires a huge commitment of airport services, specialized equipment, and various chemicals for de-icing elements maneuvering.

19

Terroryzm w lotnictwie. Problem definicji

63%

Załęski K. , Compa T.

Logistyka

|

2012

|

tom nr 3

PL

Terroryzm powietrzny jest najbardziej medialnym, współczesnym zagrożeniem bezpieczeństwa. Ma na to wpływ, zarówno cel działania terrorystów, jak i konieczny przy tej okazji rozgłos w środkach masowego przekazu. Paradoksalnie, jest on nieświadomie podsycany w wyniku samej polityki antyterrorystycznej, prowadzonej w życiu publicznym i w publicznych mediach, w różnych formach, również dzięki powszechnej, nieustannej dyskusji na temat terroryzmu. Takie podejście do terroryzmu powietrznego powoduje mnogość definicji, generowanych na potrzeby badań nad zjawiskiem terroryzmu w lotnictwie prowadzonych przez różne instytucje, jak i poszczególnych badaczy. Stąd też wydaje się celowym również głos Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych, reprezentującej dęblińskie środowisko naukowe. Autorzy w treści artykułu dokonują przeglądu definicji formalno-prawnych terroryzmu, stosowanych przez różne instytucje – krajowe i zagraniczne – i na tej podstawie prezentują własne propozycje, odnoszące się do bezpieczeństwa powietrznego państwa i terroryzmu lotniczego, dyskutowane w ramach codziennej działalności uczelni.

EN

Air terrorism is the most mediagenic contemporary security threat. It is influenced both by terrorists goals and unavoidable on this occasion media hassle. Paradoxically, it is unintentionally fed by anti-terrorist policy itself, conducted in public life and media, in various forms, including common, constant discussion on terrorism. Such approach results in multitude of air terrorism definitions, generated on purpose of research on the phenomenon conducted by different institutions and individual researchers. Hence it seems purposeful for Polish Air Force Academy, representing scientific community of Dęblin, to express its view. The authors in the article review the formal and legal definitions of terrorism used by various institutions – domestic and foreign – and on this basis the present their own proposals, relating to air security of the state and air terrorism, discussed in the daily university activities.

20

Wybrane aspekty bezpieczeństwa w portach lotniczych

63%

Załęski K. , Compa T.

Logistyka

|

2013

|

tom nr 6

PL

Analiza bezpieczeństwa w lotnictwie oraz ochrona lotnictwa przed aktakami bezprawnej ingerencji, zaprezentowana w treści niniejszego artykułu, wskazuje na kilka wybranych aspektów, które mają decydujące znaczenie dla planowania, organizacji i funkcjonowania systemu ochrony portów lotniczych. W treści artykułu uwypuklono znaczenie aparatu pojęciowego dla postrzegania bezpieczeństwa portu lotniczego, wskazano aspekty psychologiczne, prawne oraz organizacyjne związane z przygotowanie i funkcjonowaniem systemu ochrony portu lotniczego. Artykuł zawiera też nowe podejście do analizy zagrożeń bezpieczeństwa portu lotniczego, wskazując na możliwość nowatorskiej adaptacji w lotnictwie metod stosowanych dotychczas w działaniach specjalnych, zatem obcych w obszarze lotnictwa, ale jak się wydaje, godnych polecenia dla specjalistów, z uwagi na ich skuteczność oraz ich wartość praktyczną.

EN

The analysis of aviation security and protection of aviation against acts of unlawful interference presented in the following paper points to few chosen aspects that have critical influence on planning, organizing and functioning of airport security systems. The article outlines the importance of conceptual apparatus for perceiving airport security, and points to psychological, legal and organizational aspects related to preparation and functioning of airport security system. The article also includes a new approach to the analysis of airport security hazards, showing the possibility of innovatory adaptation of methods used so far in special operations, thus unknown in aviation, but, as it seems, worth recommending to professional thanks to their effectiveness and practical value.