Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Kształtowanie się stronnictwa republikańsko-kołłątajowskiego w Sejmie Czteroletnim w toku walki o reformę królewszczyzn

100%

Stroynowski A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

1981

|

nr 3

3-25

FR

II est très important pour l'histoire de dernières années de la République d'établir la liste des membres du parti de Hugo Kołłątaj. Cela n'a pas pu être fait jusqu'a présent à cause de l'ètendue du problème aussi bien que du manque de documents des sources. L'examen de la formation de ce parti pendant la lutte pour la réforme des domaines du roi peut être un point de départ d'études qui permettront de réunir en un tout tous les aspects de ce problème. Un effondrement important des groupemnts de magnats eut lieu dans la première phase des débats pendant la discussion sur la questions de finances. Deux groupements tendat vers les orientations opposèes basées sur les critères des classes sociales se mirent au premier plan. Dans le premier de ces deux camps se trouvaient le roi et les magnats, dans l'autre les républicains et la noblesse. C’est le problème des domaines du roi, soumis à la discussion par Kołłątaj et ses partisans, qui contribua à cette division. Au conrs de la lutte dont les buts étaient strictement fiscaux- augmentation du quart, la liquidation des octrois et des changements illégaux - les partisans de Kołłątaj et de sa conception de Vente des domaines du roi, tendaient à l'àffaiblissement du parti des magnats et des starostes en révélant des abus notaires. On tirait aussi profit de cette lutte pour démontrer l'inefficacité de l'exploitation des domaines du roi et propager en même temps le projet élaboré par Kołłątaj et Ossowski. Cette activité de propagande liée à l'attitude hostile envers les magnats permit au nouveau parti de gagner la confiance des plusieurs dépu tis et des les attirer vers lui. C'est la formation du parti composé de 57 personnes avec Kołłątaj et Sołtyk en tête qui mit fin à ce processus.

2

Polityczna rola Izabeli Czartoryskiej

100%

Stroynowski A.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2012

|

nr 2

41-55

EN

Izabela Fleming Czartoryska was one of the most distinguished women in the eighteenth century Poland. She played an especially important role in the political life of the country. She managed to popularize the restitution of Polish values (“enlightened sarmatism”), helped the “patriotic” faction in the beginning of the Four-Year Sejm, and later, after the collapse of independent Poland, she created in Pulawy thriving center of national thought. Her personal example helped to create fashion among aristocratic women for personal raising children. Moreover, during the national uprisings she was considered as a symbol of patriotism and sacrifice.

3

Bitwa pod Wiedniem w ujęciu nowszych podręczników

100%

Stroynowski A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

1986

|

nr 26

143-149

FR

Presque tous les auteurs des manuels d'histoire sousestiment la valeur de l'une des plus grandes et des plus éclatantes victoires polonaises. Chacun d'eux a également un autre avis sur cet événement. Ceci s'explique un peu par le lait que les manuels sont adressés aux différents publics. Il est évident que les exigeances des maîtres ne peuvent pas être les mêmes dans les écoles primaires, secondaires ou enfin dans les écoles destinées aux personnes intéressées par la matière. Dans les manuels en question, on peut trouver également des informations entièrement fausses (p.ex. le nombre des soldats turcs sous Vienne évalué à 400 milles). Il convient de remarquer cependant certaines régularités qu'on retrouve dans la description de la bataille de Vienne. Tout d'abord, dans les années cinquante, on essayait de présenter la bataille assez précisément. En même temps, on mettait très en valeur l'apport de l'infanterie et du corps des dragons plébéiens qui ont décidé de la victoire. Quelque temps plus tard cependant, les descriptions de la bataille elle-même ont été remplacées par de petits plans - existant déjà avant - avec les directions de bataille de parties en guerre. A part cela, on a commencé à apprécier le rôle de la cavalerie. Le fait d'insérer un fragment des sources décrivant le champ turc vaincu est devenu une nouveauté importante des manuels du début des années soixante-dix, On peut remarquer également certaines différences dans l'évaluation du rôle de cette bataille dans notre histoire. On l'а jugé très sévèrement d’abord, le secours de Vienne ayant été considéré comme une grande erreur politique. Un peu plus tard, on a commencé à apercevoir la nécessité et la valeur d'une telle solution. Il nous reste enfin le dernier problème à résoudre - il s'agit notamment de déterminer le rôle et la place de cette bataille dans les plans politiques de Jan III Sobieski. Certains historiens croient que seulement la dépendance des Polonais de la papauté ainsi que l'égoïsme de la noblesse et dos magnats ont décidé Sobieski à prende part dans cette bataille. A cela devait s'opposer la politique occidentale de Jean III, â laquelle on consacre le plus de place. Elle avait pour but de reconquérir la Prusse et selon certains manuels, aussi la Silésie. On peut retrouver ces dernières différences dans tous les types manuels parus après la guerre.

4

Zmiany sytuacji politycznej w Rzeczypospolitej przed ostatnim „wolnym” sejmem 1786 r.

100%

Stroynowski A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

1996

|

nr 58

83-102

FR

Les problèmes liés à la situation politique de la Pologne avant la dernière diète „libre” â l’époque du roi Stanislas sont importants pour plusieurs raisons analysées dans cet article. II convient de commencer par les litiges liés à l’affaire Dogrumow, les essais de la réforme de la cavallerie nationale, la décomposition du cercle dirigeant du parti royal et l’émancipation déjà visible des masses de nobles face aux influences politiques du roi et des magnats. A part cela la lutte politique de l’époque s’intensilïa après la mort de Frédéric II et la création de l’alliance des cours imperiales de même que la rivalité croissante entre Stackelberg et Potemkine et leurs démarches en vue d’acquérir le pouvoir en Pologne. Les éléments mentionnés accompagnés de la confrontation des modèles culturels différents présentés par la cour royale et le centre de Czartoryski à Puławy, menèrent à une forte dispute à l’interieur des diétines. Durant ces diétines la cour royale entama pour la deuxième fois l'action du partage des diétines en vu de rompre la force de l’opposition. Le succès du roi ne fut pour tant pas total car 40% des mandats des députés restèrent entre les mains du groupement indépendant ou représentant les opinion inconnues. Justement le groupement de députés indépendantss aurait dû jouer un rôle très important et créer enfin la possibilité de l’influence efficace des orateurs se présentant pendant les diètes.

5

On the biography of Leonard Marcin Świeykowski (Rev.: D. Rolnik, Leonarda Marcina Świeykowskiego [1721–1793] ostatniego wojewody podolskiego życie codzienne i polityczne oraz myśli o Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2016, pp. 756).

100%

Stroynowski A.

Przegląd Nauk Historycznych

|

2017

|

tom 16

|

nr 3

283-299

6

Obraz Portugalii w świetle „Pamiętnika Historyczno-Politycznego” (1782–1792)

100%

Stroynowski A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

2022

|

nr 110

143-158

EN

Portugal’s problems were on the margins of the main reports and analyses of this journal. As a result, the picture presented in it is not complete, although it did convey a lot of important information about Portuguese international and domestic politics. Reading this magazine, a picture of Portugal emerged as a very backward and poor country, which was the result of the lack of active state policy for its modernization. Only the peaceful policy of Portugal, which allowed it to remain neutral in the years 1782–1792, was positively assessed. These assessments of the state of Portugal and its policy were also to serve in order to point out the shortcomings and promote solutions that could be used in Poland.

PL

Problemy Portugalii znajdowały się na marginesie głównych doniesień i analiz tego czasopisma. W rezultacie przedstawiony w nim obraz nie jest pełny, chociaż przekazywał szereg ważnych informacji o portugalskiej polityce międzynarodowej i wewnętrznej. W świetle lektury tego czasopisma wyłaniał się obraz Portugalii jako kraju bardzo zacofanego i biednego, co wynikało z braku aktywnej polityki państwa na rzecz jego unowocześnienia. Pozytywne oceny budziła tylko pokojowa polityka Portugalii, która pozwoliła jej w latach 1782–1792 zachować neutralność. Te oceny stanu Portugalii i jej polityki miały też służyć wskazywaniu wad i propagowaniu rozwiązań, które mogły być wykorzystane w Polsce.

7

Biskupi w obradach sejmu grodzieńskiego 1793 roku

100%

Stroynowski A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

2023

|

nr 112

209-238

EN

An exceptionally small number of senators appeared at the Grodno Seym, among whom there were only three bishops: Józef Kossakowski, Ignacy Massalski and Wojciech Skarszewski. Their participation in the deliberations was necessary in order to ensure the relative legality of the partition parliament in Grodno, because they had to represent the episcopate from Greater Poland, Lesser Poland and Lithuania. They also had to participate in the work of parliamentary deputies, which they usually chaired, a position often entrusted to Skarszewski. In this exceptional Seym, the bishops had no opportunity to avoid expressing their opinion during the voting, which translated into their very high oratorical activity. It was connected with the need to present appropriate oratory skills, which they were endowed with to an uneven degree. Particularly noticeable differences were in the strength of their voice, though Massalski was already deprived of it as oldest and most ailing in their group. They also differed in the ability to choose the right argumentation, which was particularly important for gaining support for the ratification of territorial cessions to Russia and Prussia, a skill which was demonstrated to the greatest extent by Kossakowski, while Skarszewski, at the same time, was characterized by clumsiness. Still, all of them presented the same submissiveness to the demands of the invaders, guided by their own interest (including collecting salaries from ambassadors) or timidity. They were considered traitors by public opinion and finally, in 1794, two of them were sentenced to death and only Skarszewski was pardoned, which did not change the way he was seen by the public.

PL

Na sejmie grodzieńskim pojawiła się wyjątkowo skąpa liczba senatorów, wśród których znalazło się tylko trzech biskupów: Józef Kossakowski, Ignacy Massalski i Wojciech Skarszewski. Ich udział w obradach był niezbędny dla zapewnienia względnej legalności sejmu rozbiorowego w Grodnie, ponieważ musieli reprezentować episkopat z Wielkopolski, Małopolski i Litwy. Musieli też uczestniczyć w pracach deputacji sejmowych, którym najczęściej przewodniczyli, co szczególnie często powierzano Skarszewskiemu. W tym wyjątkowym sejmie biskupi nie mieli możliwości uchylenia się od wyrażania swojego zdania w czasie głosowań, co przełożyło się na ich bardzo dużą aktywność oratorską. Wiązała się z tym konieczność prezentowania odpowiednich zdolności krasomówczych, którymi byli obdarzeni w nierównym stopniu. Szczególnie widoczne różnice występowały w sile ich głosu, której pozbawiony był już Massalski, najstarszy i najbardziej schorowany w ich gronie. Różnili się też umiejętnością doboru odpowiedniej argumentacji, szczególnie istotnej dla pozyskania poparcia w sprawie ratyfikacji cesji terytorialnych na rzecz Rosji i Prus, którą to umiejętność w najszerszym zakresie prezentował Kossakowski, zaś nieporadnością w tym względzie charakteryzował się Skarszewski. Wszyscy natomiast prezentowali jednakową uległość wobec żądań zaborców, kierując się interesem własnym (w tym pobierając pensje od ambasadorów) czy też bojaźliwością. Przez opinię publiczną uznani zostali za zdrajców i ostatecznie w 1794 r. dwaj z nich zostali skazani na karę śmierci; ułaskawienia doczekał się tylko Skarszewski, co nie zmienia jego oceny.

8

Pierwszy „wolny" sejm stanisławowski 1778 roku (główne problemy obrad)

100%

Stroynowski A.

|

nr 37

35-66

FR

La diète de 1778 ouvrit le cycle de cinq diètes étant d'un caractère comparable. Son déroulement donna, dans une certaine mesure, du caractère à la lutte politique ultérieure, dans laquelle le camp royal fut obligé à se tenir sur la défensive, il pouvait lutter seulement pour le maintien des postes au Conseil Incessant, sans possibilité d’entreprendre des essais de réformes. L'opposition en profita pour développer son programme a ssez vaste, soutenu par le patriotisme de plus en plus vivement manifesté, qui devint son arme principale dans la lutte pour gagner l'apipul social.

9

Znaczenie alternaty sejmów dla Wielkiego Księstwa Litewskiego w epoce stanisławowskiej

100%

Stroynowski A.

Przegląd Nauk Historycznych

|

2018

|

tom 17

|

nr 1

121-142

10

O oratorstwie politycznym sejmów stanisławowskich

100%

Stroynowski A.

|

tom 5

|

nr 1

185-207

11

Zmiany pozycji ordynatów nieświeskich w XVIII wieku

100%

Stroynowski A.

|

tom 19

|

nr 1

103-131

EN

The position of the Radziwiłł ordinats (principal heirs) of Nieśwież was expressed in affinities, offices, property and political influence. To determine their position, it is important to present their political influence, which has changed over the entire century. Here, the author discusses changes of the position of three successive ordinats: Chancellor Karol Stanisław, hetman Michał Kazimierz and voivode Karol Stanisław, who won the highest popularity and political position.

PL

Pozycja Radziwiłłów ordynatów na Nieświeżu wyrażała się w koligacjach, pełnionych urzędach, posiadanym majątku i wpływach politycznych. W celu określenia ich pozycji najistotniejsze jest przedstawienie ich wpływów politycznych, które zmieniały się w ciągu całego wieku. Tu omówiono zmiany pozycji trzech kolejnych ordynatów: kanclerza Karola Stanisława, hetmana Michała Kazimierza i wojewody Karola Stanisława, który zdobył największą popularność i pozycję polityczną.

12

Metody walki parlamentarnej w toku dyskusji nad reformą królewszczyzn na Sejmie Czteroletnim

100%

Stroynowski A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

1981

|

nr 10

35-48

RU

На Четырёхлетием Сейме в ходе дискуссии над реформой королевских поместий нашли применение все, известные до того времени, методы парламентской борьбы. Рост их значения во время заседания этого сейма вытекал из формирования довольно сплочённых политических группировок, из которых самое большое значение завоевала республи-канско-коллонтаевская группировка, сумевшая сломить оппозицию, как просвящённую, так и стародворянскую. Успех этой реформаторской группировки, поддерживающий проект ксёндза М. Осовского, вытекал из применения, собственно говоря, всех методов того времени п арламентской борьбы. Особенно важным было использование, не только этой группировкой, метода продления заседаний сейма вплоть до полного изнурения старших членов оппозиции. На этом же принципе и с большей эффективностью доходило до критики передовых представителей оппозиции, раскрывая своекорыстие, связи с захватчиками и всякого рода финансовые злоупотребления. Кроме того, благодаря многочисленности тесно связанных послов, удалось достигнуть огромных успехов в применении методов концентрированной и волновой атаки. Этому же обязяна возможность применения успешной парламентской обструкции. Это преимущество республиканско-коллонтаевской группировки становится очевидным также в умениях тактического представления всё новых и новых, более радикальных решений реформы королевских поместий, делая основную исходную концепцию Осовского совершенно умеренной и, которую могла бы одобрить оппозиция. Значительно же слабее были использованы республиканско-коллон-таевские методы политического давления и некоторых форм взяточничества, а также направления дискуссий на другие пути, в чём первенствовала просвящённая оппозиция. Она также использовала только очень грозные, сеющие споры замешательства в рядах приверженцев Коллонтая, перехватывала проекты противника, и вновь представляла их в том же или приближённом виде, но с небольшой модификацией основного содержания, конечно, в выгодном для себя направлении.

13

O biografii Leonarda Marcina Świeykowskiego (Rec.: D. Rolnik, Leonarda Marcina Świeykowskiego [1721–1793] ostatniego wojewody podolskiego życie codzienne i polityczne oraz myśli o Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2016, ss. 756)

100%

Stroynowski A.

Przegląd Nauk Historycznych

|

2017

|

tom 16

|

nr 2

285-301

14

Poszukiwanie łagodnej rewolucji Sejmu Wielkiego. Wokół książki Wojciecha Szczygielskiego (Rec.: W. Szczygielski, Sejm Wielki [1788–1792]. Studium z dziejów łagodnej rewolucji, Wydawnictwo Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódź 2015, ss. 198)

100%

Stroynowski A.

Przegląd Nauk Historycznych

|

2017

|

tom 16

|

nr 1

429-443

15

Reprezentanci Wielkiego Księstwa Litewskiego w czasie uchwalenia Konstytucji 3 Maja

100%

Stroynowski A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

1991

|

tom 41

3-16

FR

Au cours des débats decisiis sur la Constitution de 3 Mai, entre le 2 et 5 mai 1791, la représentation lituanienne a joué un rôle important. On estime qu’elle constituait un quart de participants dans les chambres de la diète. Sa participation à introduire dans la vie le coup d'état constitutionnel a été encore plus grande: le document „Assurane" écrit le 2 mai 1791 porte les signatures de 25 Lituaniens ce qui constitue 36% do partisans jurés de la Constitution. Au cours des débats, 80% environ de représentants Lituaniens s'é taient prononcés en laveur de la Constitution. Il s'agissait principalement des représentants de l’opposition anti-royaliste de l'époque antérieure à la Grande Diète (70-80%) mais aussi des indépendants parmi lesques 65% ont été partisans de la Constitution. C'était uniquement la famille de Kossakowski qui s’est prononcée d'une manière décidée contre la réforme et aussi la plupart des anciens partisans du roi, dont le leader de son parti en Lituanie - Joachim Chreptowicz. Cette participation des représentants principaux, du groupement royal dans l'opposifion anti-constitutionnelle résultait sans doute de leurs forts attachements a l’ambassade de tsar. A part les groupes mentionnés, il faut distinguer d’une manière spéciale les députés livoniens qui, presque tous (10 sur 11) ont soutenu la réforme, en confirmant partiellement l'existence d’ungroupe d'appui liv on ien dans la Grande Diète. Cela ne résultait p is cependant de la spécilité politique de cette terre mais de la domination de sa diétine on 1788 par l’opposition dont les points de vue ont été confirmés par les positions de ce groupe de représentants Lituaniens.

16

Cele i skutki rozdwojenia sejmiku podolskiego w 1786 roku

100%

Stroynowski A.

|

nr 13

99-114

EN

The division of the sejmik of Podolia in 1786 went beyond the context of a mere struggle for the seats in the assembly. The local activists of the court party decided to divide the sejmik thanks to the appropriate support of the nobility and thanks to the fact that they started its session in a church which did not feature a tradition of holding sessions of an assembly. Despite this violation of the law their sejmik was recognised by the majority in the assembly during the expulsions from the assembly, which was a result of the overwhelming superiority of the supporters of the court. Another result of this violation of the law and customs was such antagonisation of those who participated in sessions that debate could not be brought under control and the session adjourned with the rejection of the bills of the reform of military regulations. Such a result of the division of the Podolia sejm was foreseeable. In this situation a question was made about the aims of the court which must have been significant enough that it was worthwhile to run the risk of the failure of the attempts at a military reform for the sake of the realisation of these aims. An intention to demonstrate before Petersburg the inability tobring the sejm under control in the context of the emergence of a strong opposition could have been an undercurrent of this intention. However, a more likely reason for this was the intention to discredit Prince Adam Czartoryski, whose ideological and cultural activities in Puławy began to endanger the king’s monopoly for propagating the ideas of the Enlightenment in the country. Whereas a permanent result of the division of the session in Kamieniec Podolski, which was unexpected by the court, was the elaboration of the bill of the reform of the regional assemblies by the Potocki family, which was realised until the sessions of the Four‑Year Sejm.

17

Sejmowa opozycja antykrólewska w czasach rządów Rady Nieustającej (Kryteria klasyfikacji)

100%

Stroynowski A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

1984

|

nr 18

17-27

FR

La période du règne du Conseil Incessant est un tragment le mois connu pendant l'exercice du pouvoir par Stanislas Auguste Poniatowski. Particulièrement sensible est le manque des élaborations concernant les séances de la Diète à cette époque-la, ayant lieu dans les années 1776-1786. Elles constituaient la base de la cristallisation de toute action réformatrice postérieure pendant la Diète de Quatre Ans. La plus impartante était alors l’activité des opposants, qui dans la suite ont joué un rôle primordial. En essayant d'aborder ce problème on rencontre toujours des difficultés quant à la composition de l'opposition et le nombre d'opposants. Le manque de nombreuses indications au caractère direct oblige à la lecture des journaux et des discours prononcés dans la Diète ce qui exige la fixation des critères convenables. Ils doivent baser sur les problèmes principaux de la lutte politique. Pendant toutes les séances de la Diète, ces problèmes se liaient: au rapport envers le roi et sa famille, à l'accentuation démonstrative des mérites des chefs d'opposition, à la condamnation du domaine des autorisations et de l'activité du Conseil Incessant, et notamment de son Département Militaire, à la critique du cours contemporain de la politique extérieure de la Pologne et à l'appel aux actions immédiates en faveur du renforcement de l'armée et des féformes sans attendre le consentement des envahisseurs. Le rapport à l'affaire de Sottyk était un critère relatif à Diète de 1782; la mainte reprise de l ’affaire de Dogrumowa, pendant les débats de 1786, démontrait l'attitude oppositionnelle. Obtenus de cette manière-là les résultats de recherches basées sur la lecture des journaux, des listes de votes et des discours prononcés pendant les séances de la Diète doivent être confrontés avec les mémoires, la correspondance et les classifications des opinions des députés, effectuées par le roi et les magnats. Seulement en connaissant la composition de l'opposition, on peut procéder aux recherches concernant le développement de la conscience politique de celle-ci.

18

Patriotyczne wystąpienia opozycji na sejmie 1778 r.

100%

Stroynowski A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

1984

|

nr 19

173-180

RU

Сейм 1778 года решительно выделяется среди других сеймов Станиславской эпохи до 1788 года, своим колосальным патриотизмом. Тогда-то впервые в так многочисленных выступлениях появились новаторские патриотические личности. Для ораторов того времени основными факторами определяющими те убеждения были: антизахватническое направление выступлений, требование самостоятельного решения проблем, касающихся внутренней политики, увеличение войск для возможности противопоставления иностранному вмешательству, осуждение изменников народа, а особенно клики Попиньского и её деятельности на сейме но вопросам разделов Польши. Кроме того, патриоты стремились положить конец распространению капитулянтской и угоднической позиции по отношению к захватчикам. Число этих ораторов на сейме 1778 года было небольшое, около 14, по, однако, во время прений выступающих было 27. Самым выдающимся представителем этой группы был Игнацы Кшуцки полыньски посол выступающий с большим патриотизмом шесть раз и предлагающий в своих выступлениях ряд интересных постулатов. Однако, не количество выступающих говорило о силе этой лруппы независимых от ораторов группировок того времени. Она вытекала, в основном, из популярности провозглашаемых лозунгов, позволяющих достигнуть некоторые конкретные успехи в ходе дискуссии над проблемой возврата королю права раздачи королевских поместий. Эта сила воздействия такого типа аргументации должна была быть замечена всеми предводителями политических группировок. Но этим шансом могли воспользоваться tahlko оппознцноиисты, а главный пункт своей программы исполнили просвещённые магнаты, сплочённые вокруг Пулав. Почтому следует признать сейм 1778 года творческим, так как оп положил начало серьёзным преобразованиям в программах политических группировок. Кроме того проявил силу, заключённую в массах патриотического провинциального дворянства, которое росло как самостоятельная политическая сила.

19

W sprawie wzorca osobowego szlachcica w Rzeczypospolitej w XVI i XVII wieku [U. Świderska-Włodarczyk: Homo nobilis. Wzorzec szlachcica w Rzeczypospolitej XVI i XVII wieku. Warszawa 2017].

63%

Srogosz T. , Stroynowski A.

|

tom 12

|

nr 17

194-209