Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Effect of Waste Rock Wools on the Spring Barley (Hordeum vulgare L.) Yield and Some Soil Parameters

100%

Kovácik P. , Wiśniowska-Kielian B.

|

tom Vol. 16, nr 5/6

589-597

EN

The effect of two recycled waste rock wools (Nobasyp and Agrodrap) on the yield parameters of spring barley and some agrochemical soil parameters nas been studied in a pot trial conducted in a vegetation cage located at the SAU in Nitra (48°18' N, 18°05' E) on the Kaplic Luvisol (25 kg soil per pot). Achieved results have shown that the application of both kinds of rock wool had a positive but not statistically significant effect on the grain and straw yield of spring barley. The Nobasyp effect on the yield was more positive than the one of Agrodrap. Combined application of Nobasyp (20 Mg o ha^-1) and NPK fertilizers resulted in the highest grain and straw yields. On the other hand, combined application of Agrodrap and NPK fertilizers (under the use of both doses - 10 and 20 Mg o ha^-1) was not well-founded, because the yields achieved by interactive effect of NPK fertilizers and Agrodrap were lower than the ones achieved by solely use of NPK fertilizers. The rock wool + NPK fertilizers application inhibited the negative effect of nitrogen on increase of crude protein content and the decrease of starch in the barley grain. Both kinds of rock wool significantly increased the cation exchange capacity, madę the soil lighter, moderately increased pH of the soil and have had a positive effect on the total carbon content and the organie matter quality. The positive effect of Nobasyp on quantitative and qualitative parameters of spring barley and some soil parameters enables Nobasyp to be accepted not as a waste product but as a soil remediate substance, or an indirect fertilizer.

PL

W doświadczeniu wazonowym, prowadzonym w hali wegetacyjnej Słowackiego Uniwersytetu Rolniczego w Nitrze (48° 18' N, 18°05' E), założonym na glebie płowej (25 kg gleby w wazonie) badano oddziaływanie dwóch odpadów wełny mineralnej (Nobasyp i Agrodrap) na parametry plonu jęczmienia jarego i niektóre agrochemiczne parametry gleby. Uzyskane wyniki wykazały, że stosowanie obydwóch rodzajów wełny mineralnej miało pozytywny, ale statycznie nieistotny wpływ na plon ziarna i słomy jęczmienia jarego. Wpływ Nobasypu na plon był bardziej widoczny niż ten wywołany przez Agrodrap. Łączne zastosowanie Nobasypu (20 Mg o ha^-1) oraz nawozów NPK skutkowało największymi plonami ziarna i sfomy. Z drugiej strony, łączne stosowanie Agdrapu oraz nawozów NPK (w obydwu zastosowanych dawkach - 10 i 20 Mg - ha^-1) nie było w pełni uzasadnione, ponieważ plony uzyskane w wyniku wzajemnego działania nawozów NPK i Agrodrapu były mniejsze niż te uzyskane po użyciu wyłącznie nawozów NPK. Stosowanie wełny mineralnej i nawozów NPK łagodziło ujemny wpływ azotu, który powodował wzrost zawartości białka surowego i obniżanie zawartość skrobi w ziarnie jęczmienia. Obydwa rodzaje wełny mineralnej znacząco zwiększały kationową pojemność wymienną, czyniły glebę bardziej pulchną, umiarkowanie podnosiły wartość pH gleby oraz miały pozytywny wpływ na ogólną zawartość węgla i jakość materii organicznej. Pozytywne oddziaływanie Nobasypu na ilościowe i jakościowe parametry jęczmienia jarego oraz niektóre parametry gleby umożliwia jego uznanie za substancję ulepszającą glebę lub nawóz pośredni, a nie jako produkt odpadowy.

2

Zanieczyszczenie metalami ciężkimi wód spływających z dróg pobranych ze zbiorników odparowujących

100%

Niemiec M. , Wiśniowska-Kielian B.

|

tom Nr 20

57-63

PL

Wody opadowe z odwadniania dróg gromadzone są w zbiornikach odparowujących. Celem pracy była ocena jakości wód w tego typu zbiornikach usytuowanych wzdłuż drogi krajowej nr 4 na odcinku Kraków - Bochnia. Próbki wody pobierano po obu stronach drogi. Stwierdzono znaczne różnice zawartości metali ciężkich w badanych wodach ze zbiorników.

EN

Rain-fall waters flowing down from roads are accumulate in evaporating tanks. The goal of the paper was to estimate the water quality from this type of tanks situated along No 4 land-road from Cracow to Bochnia. Water samples from the both sides of road were taken. There considerable differences of heavy metals contents in tested samples were confirmed.

3

Trace element content in cereal weeds against the background of their soil concentrations. Part 2. Chromium and lead content in soil and weeds

100%

Rogóż A. , Wiśniowska-Kielian B.

|

tom Vol. 14, nr 5-6

505-513

EN

The analyzed soils were diversified regarding their texture, organic carbon content and soil reaction. Value of pH measured in water suspension fluctuated from 5.24 to 7.01, whereas measured in 1 mol KCl dm-3 solution between 4.37 and 6.84. Significant differences occurred in the total contents of chromium and lead in their soluble forms extracted with 0.1 mol HCI dm-3. The total contents of analyzed elements in soils ranged widely: from 5.93 to 30.50 mg Cr kg-' (geometric mean 15.80 mg Cr kg-') and from 25.88 to 62.01 mg Pb kg-1, (geometric mean 36.94 mg Pb kg-'). The total content of chromium and lead was growing with increasing soil pH reaction. The content of chromium and lead in collected weeds ranged widely depending on the species, analyzed plant part, soil reaction and the content and forms in which the element was present in soil. Statistical analysis of the obtained results revealed that physicochemical properties of the analyzed soils differently affected chromium and lead contents in cereal weeds. Much higher contents of these metals were determined in roots of com poppy, loose silky bent and in roots of cornflower than in the aboveground parts of these plants.

PL

Badane gleby były zróżnicowane pod względem składu granulometrycznego, zawartości węgla organicznego, odczynu pH gleby; wartość pH mierzona w zawiesinie wodnej wahała się od 5,24 do 7,01, natomiast w roztworze 1 mol KCl dm-3 od 4,37 do 6,84. Wystąpiły istotne różnice w całkowitej zawartości chromu i ołowiu oraz ich form rozpuszczalnych ekstrahowanych 0,1 mol HCl - dm-3. Całkowita zawartość tych pierwiastków w badanych glebach wahała się w szerokim zakresie: dla chromu od 5,93 do 30,5 mg Cr kg-', przy średniej geometrycznej 15,80 mg Cr kg-1 a dla ołowiu od 25,88 do 62,01 mg Pb kg -', przy średniej geometrycznej 36,77 mg Pb kg-'. Wraz ze wzrostem wartości pH gleb wzrasta całkowita zawartość chromu oraz ołowiu. Przeprowadzona analiza statystyczna wykazała istotną dodatnią współzależności pomiędzy pH gleb mierzonym w 1 mol KCl o dm -3 a całkowitą zawartością pierwiastków, dla których współczynniki korelacji prostej wynosiły: dla Cr ro,o1 = 0,576, a dla Pb r0,01 = 0,593. Wykazano również istotne dodatnie zależności między zawartością węgla organicznego oraz części spławianych a całkowitą zawartością badanych pierwiastków w glebie. Zawartość Cr oraz Pb w zebranym materiale roślinnym wahała się w szerokim zakresie w zależności od: gatunku, analizowanej części rośliny, odczynu gleby, zawartości i formy tych metali w glebie. Analiza statystyczna uzyskanych wyników wykazała, że właściwości fizykochemiczne badanych gleb w niejednakowym stopniu wpływają na zawartość chromu i ołowiu w chwastach roślin zbożowych. Znacznie wyższe zawartości tych metali stwierdzono w korzeniach maku, miotły zbożowej oraz chabra bławatka niż w częściach nadziemnych tych roślin.

4

Comparison of cadmium and lead contents in soil and grain of winter wheat from organic and conventional farms

100%

Wiśniowska-Kielian B. , Klima K.

|

tom Vol. 14, nr 3-4

413-421

EN

Quality of soils and winter wheat grain from organic and conventional farms from the Małopolska district were compared on the basis of their cadmium and lead contents. It was stated that cadmium and lead contents in soil arable layer and in winter wheat gram from both farm groups oscilated in similar ranges. Lead contents fulfilled the criteria of admissible contents in soil, whereas a majority of the soils contained excessive quantities of cadmium. The content of both metals fulfilled the criteria their admissible contents in gram for consumption (to 0.20 mg Pb er Cd o kg-' d.m.). Cadmium and lead contents in soil depended on acidification and cadmium content also on organic C content. Close significant correlations were found between the contents of soluble Pb and Cd forms in the soils from both types of farms. Metal contents in winter wheat grain revealed weak relationships with soil properties. Lead content in gram from conventional farms was correlated with its soil contents and from organic farms with organic C content. Cadmium content in gram from organic farms depended on soil acidification. Conducted research did not confirm better quality of winter wheat gram originating from organic farms than that produced on conventional farms.

PL

Porównano jakość gleb i ziarna pszenicy ozimej uprawianej w gospodarstwach ekologicznych i konwencjonalnych z terenu województwa małopolskiego na podstawie zawartości kadmu i ołowiu. Zawartość ołowiu i kadmu w warstwie ornej gleb oraz ziarnie pszenicy ozimej z obydwu grup gospodarstw mieściła się w podobnych zakresach. Zawartość ołowiu spełniała kryteria dopuszczalnych zawartości w glebie, natomiast większość gleb zawierała nadmierne ilości kadmu. Zawartość obydwu metali spełniała kryteria dopuszczalnych zawartości w ziarnie przeznaczonym na cele konsumpcyjne (do 0,20 mg Pb lub Cd - kg-1 s.m.). Zawartość kadmu i ołowiu w glebie zależała od zakwaszenia, a kadmu ponadto od zawartości C organicznego. Stwierdzono istotne korelacje między zawartościami rozpuszczalnych form Pb i Cd dla ogółu gleb z obydwu grup gospodarstw. Zawartość metali w ziarnie pszenicy wykazywała słabe zależności z właściwościami gleby. Zawartość ołowiu w ziarnie z gospodarstw konwencjonalnych była skorelowana z jego zawartością w glebie, a z gospodarstw ekologicznych z zawartością węgla organicznego. Zawartość kadmu w ziarnie z gospodarstw ekologicznych zależała od zakwaszenia gleby. Przeprowadzone badania nie potwierdziły lepszej jakości ziarna pszenicy pochodzącego z gospodarstw ekologicznych niż wyprodukowanego w gospodarstwach konwencjonalnym.

5

Heavy metal concentrations in well waters from Limanowa town area

100%

Wiśniowska-Kielian B. , Czech T.

|

tom Vol. 14, nr 5-6

571-580

EN

It was estimated quality of water from dug house wells from area of Limanowa town considering their Zn, Cr, Pb, Cu, Cd and Ni concentrations. Considerably different concentrations of these metals were revealed depending on well localization. Waters from most wells (66.7-100%) fulfilled the criteria used in underground water monitoring for 1st class of very good water quality taking into consideration Cu, Ni, Cr, Pb and Cd concentrations, but waters from only less than half the number of analysed wells met these criteria in respect of Zn content. The assessment of all trace metal concentrations revealed that only 40% of samples fulfilled criteria for 1st class water quality, 43.3% for 2nd class, whereas the remaining samples suited the criteria for 3rd, 4th and 5th classes (6.7, 3.3 and 6.7%, respectively). Water from all wells suited the criteria of Cu, Cr and Cd content in water destined for human consumption, and in most water intakes also criteria for Ni and Pb concentrations. Waters from the other wells contained excessive amounts of Ni or Pb. According to a general assessment of metal s content, water from 93.3% of wells fulfilled these criteria. Water from the deep well generally contained smaller amounts of metals in comparison with the other water intakes, which may evidence pollution of waters in dug wells from sources on the ground surface.

PL

Oceniono jakość wód z przydomowych studni kopanych z terenu Limanowej pod względem zawartości Zn, Cr, Pb, Cu, Cd i Ni. Wykazano znaczne zróżnicowanie stężenia tych metali w zależności od lokalizacji studni. Wody z większości studni (66,7-100%) spełniały kryteria stosowane do celów monitoringu wód podziemnych dla I klasy o bardzo dobrej jakości pod względem zawartości Cu, Ni, Cr, Pb i Cd, ale z mniej niż połowy studni pod względem zawartości Zn. W ocenie zawartości wszystkich metali śladowych, kryteria jakości dla wód klasy I spełniało 40% próbek (z 12 studni), klasy II - 43,3% (z 13 studni), a pozostałe próbki klas III, IV i V (odpowiednio 6,7, 3,3 i 6,7%; z 2, 1 i 2 studni). Wody ze wszystkich studni spełniały kryterium zawartości Cu, Cr i Cd w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi, a z większości ujęć zawartości Ni i Pb. Wody z pozostałych studni zawierały nadmierne ilości Ni lub Pb. W ogólnej ocenie zawartości metali, wody z 93,3% studni (z 28 studni) spełniały te kryteria. Wody ze studni głębinowej zawierały generalnie mniejsze ilości metali w porównaniu z pozostałymi ujęciami, co może świadczyć o zanieczyszczeniu wód studni kopanych ze źródeł na powierzchni ziemi.

6

Effect of increasing share of bottom sediment in the substratum on cadmium and lead uptake by the plants

100%

Wiśniowska-Kielian B. , Niemiec M.

|

tom Vol. 14, nr 5-6

591-599

EN

The aim of the study was to estimate an effect of bottom sediment addition to the light, weakly acid soil on the cadmium and lead accumulation in the plant biomass. In the pot experiment carried out in 2004 bottom sediment dredged from the Rożnów Reservoir was added to the soil in the amounts of between 10 and 100% of the substratum mass. The test plants were oat and narrowleaf lupine cultivated after each other. It was found that a 10% addition of the sediment caused visible limitation of both metals accumulation both in the aboveground plant biomass as well as in roots. Larger sediment additions (60% and more) unequivocally reduced only cadmium accumulation in the aerial oat biomass. Content of this metal in the control plant biomass threefold exceeded permissible values in fodder plants. Bottom sediment supplement caused more visibly changes in the studied element content in roots of tested plants than in their aboveground parts. The smallest metal contents were observed in plants from objects with the highest sediment proportions in the substratum. Bottom sediment additions to the light, weakly acid soil distinctly improved the usability of the plant biomass for fodder, considering the cadmium and lead contents. Therefore, sediment application to the contaminated soils may be an element of their remediation and improvement the quality of obtained plant biomass.

PL

Celem badań była ocena oddziaływania dodatku osadu dennego do gleby lekkiej, słabo kwaśnej na akumulację ołowiu i kadmu w biomasie roślin. W 2004 r. przeprowadzono doświadczenie wazonowe, w którym osad denny bagrowany ze Zbiornika Rożnowskiego dodawano w ilości od 10 do 100% masy podłoża. Roślinami testowymi były owies i łubin wąskolistny uprawiane po sobie. Stwierdzono, że dodatek osadu dennego wynoszący 10% spowodował wyraźne ograniczenie akumulacji obydwu metali zarówno w korzeniach, jak i w nadziemnej biomasie roślin. Większe dodatki osadu (60% i więcej) ograniczały w sposób jednoznaczny tylko akumulacje kadmu w nadziemnej biomasie roślin. Ilości tego metalu w roślinach kontrolnych były znaczne i przekraczały wartości dopuszczalne w roślinach paszowych. Dodatek osadu dennego wywoływał większe zmiany zawartości badanych pierwiastków w korzeniach roślin niż w ich częściach nadziemnych. Najmniejsze zawartości metali stwierdzono w roślinach z obiektów z największych udziałem osadu w podłożu. Osad denny dodawany do gleby lekkiej, słabo kwaśnej wyraźnie poprawiał przydatność biomasy roślin na cele paszowe biorąc pod uwagę zawartości kadmu i ołowiu. Zatem stosowanie osadu na gleby zanieczyszczone może stanowić element ich rekultywacji i poprawiać jakość uzyskiwanych roślin.

7

Effect of bottom sediment addition to the substratum on the quality of produced maize (Zea mays L.) biomass

100%

Wiśniowska-Kielian B. , Niemiec M.

|

tom Vol. 14, nr 5-6

581-589

EN

In pot experiment carried out in 2005 an assessment was made of the effect of dredged bottom sediment addition to the light, very acid soil on the trace metals accumulation in biomass of maize (Zea mays L.). Bottom sediment from the Rożnów Reservoir was added to the soil in amount between 1 and 14% mass of substratum. The bottom sediment added to the soil increased Ni, Cr, Pb and Cd content in the substratum. Sediment addition amounting 1-4% of substratum caused increase of Ni, Cr and Pb accumulation in aerial parts of the plant, whereas larger admixtures (6% and more) reduced these metals content in comparison with the control object. Each sediment additions decreased Cd contents in maize biomass. Maize aboveground biomass from all objects fulfilled the criteria of permissible values of Ni, Cr and Pb. Cd content in maize biomass from control object exceeded the allowable content in forage, whereas sediment admixtures amounting 2% and more decreased Cd level to this value. Maize roots from objects with sediment addition accumulated greater amounts of metals and only at the highest sediment share in substratum they contained lesser quantities of Pb and Cd. It was found that bottom sediment added to the soil markedly lowered the values of translocation coefficient of studied trace metals in maize. Dredged bottom sediment may be used as a material improving properties of light very acid soil and forage quality of plant material.

PL

W doświadczeniu wazonowym w 2005 r. oceniono wpływ dodatku osadu dennego bagrowanego do gleby lekkiej bardzo kwaśnej na zawartość metali śladowych w biomasie kukurydzy (Zea mays L.). Osad denny ze Zbiornika Rożnowskiego dodawano do gleby w ilości 1 do 16% masy podłoża. Osad denny zwiększał zawartość Ni, Cr, Pb i Cd w podłożu. Dodatek osadu wynoszący 1-4% podłoża powodował zwiększenie akumulacji Ni, Cr i Pb w nadziemnej biomasie kukurydzy, a większe dodatki (6% i więcej) zmniejszały zawartość tych metali w porównaniu z obiektem kontrolnym. Każdy dodatek osadu redukował zawartość Cd w biomasie kukurydzy. Nadziemna biomasa kukurydzy ze wszystkich obiektów spełniała kryteria dopuszczalnych zawartości Ni, Cr i Pb. Zawartość Cd w biomasie kukurydzy z obiektu kontrolnego przewyższała dopuszczalną zawartość w paszy, a dodatki osadu wynoszące 2% i więcej obniżały poziom Cd do tej wartości. Korzenie kukurydzy z obiektów z dodatkiem osadu akumulowała więcej metali i tylko przy najwyższym udziale osadu w podłożu gromadziły mniej Pb i Cd. Stwierdzono, że osad dodany do gleby znacząco obniżał wartość współczynników translokacji badanych metali śladowych w kukurydzy. Bagrowany osad denny może być użyty jako materiał poprawiający właściwości gleby lekkiej bardzo kwaśnej oraz poprawiający jakość paszową materiału roślinnego.

8

Sulphur and Copper Content in Oilseed Rape Plants after the Application of Ammonium Nitrate-Sulphate

71%

Balík J. , Tlustoš P. , Pavlíková D. , Wiśniowska-Kielian B. , Černy J.

|

tom Vol. 16, nr 5/6

515-522

EN

Sulphur is an important nutrient for winter rape because its large requirement for this element. The influence of N-S fertilizer on the copper content in the plants of winter oilseed rape plants was studied in precise field experiment. The evaluation involved two treatments of a single rate for the first spring fertilizer application with 100 kg N o ha^-1 in the AN treatment (nitro-chalk) and 100 kg N + 50 kg S o ha'^-1 in the ANS treatment (ammonium nitrate-sulphate). Its application to soil affected the content of total extractable and mineral sulphur in soil. Common application of N-S nutrients in ANS fertilizer had a positive effect on sulphur content in winter rape plants. Sulphur content in root ranged from 0.23 to 0.52 % and aboveground biomass from 0.33 to 0.79 %. The highest content was found in leaves (to 1.76 % of S in head leaves). A positive influence of the ANS fertilizer on the copper contents in different part of plants was determined. The highest Cu concentrations were determined in the leayes and in florescences, the lowest ones occurred in the Steni. The concentration of Cu ranged within the interval of l .56-8.75 mg Cu o kg^-1 of dry matter depending on the growth period and the part of the plant. No differences in the copper content have been determined in the seeds of individual treatment. The highest uptake in the aboyeground parts of the plants was recorded in the green pod period and amounted to 57.4 g Cu o ha^-1 for the ANS treatment.

PL

Siarka jest ważnym składnikiem dla rzepaku ozimego z powodu dużego zapotrzebowania na ten pierwiastek. W ścisłym doświadczeniu polowym badano wpływ nawozu azotowo-siarkowego (N-S) na zawartość miedzi w roślinach rzepaku ozimego. Ocena obejmowała dwie kombinacje pierwszego wiosennego nawożenia pojedynczą dawką: 100 kg N o ha~' w formie saletrzaku (AN) i 100 kg N o ha^-1 + 50 kg S o ha^-1 w formie saletrosiarczanu amonu (ANS). Zastosowanie tego nawożenia do gleby oddziaływało na ogólną zawartość siarki oraz zawartość mineralnej siarki w glebie. Łączne stosowanie składników N-S w nawozie ANS miało dodatni wpływ na zawartość siarki w roślinach rzepaku. Zawartość siarki w korzeniach wahała się od 0,23 do 0,52 % a w nadziemnej biomasie od 0,33 do 0,79 % S. Najwięcej siarki zawierały liście (do 1,76 % S w liściach górnych). Stwierdzono dodatni wpływ nawozu ANS na zawartość miedzi w różnych częściach rośliny. Największą zawartość Cu zanotowano w liściach i kwiatostanach, a najmniejszą w łodygach. Zawartość miedzi mieściła się w zakresie 1,56-8,75 mg Cu o kg^-1 suchej masy zależnie od fazy rozwojowej i części rośliny. Nie stwierdzono różnic w zawartości miedzi w nasionach z poszczególnych obiektów. Największe pobranie przez części nadziemne roślin, wynoszące do 57,4 g Cu o ha^-1, zanotowano w fazie zielonej łuszczyny w kombinacji ANS.

9

Effect of urea and urea with urease inhibitor on yields and nitrogen and cadmium content in potatoes

51%

Lošák T. , Musilová L. , Hlušek J. , Jùzl M. , Elzner P. , Zlámalová T. , Vítìzová M. , Filipèík R. , Wiśniowska-Kielian B.

|

tom Vol. 21, nr 1

7--14

EN

Worldwide the urea fertilisers are the fastest growing and most commonly used source of nitrogen in agriculture. The benefits of using urea as a fertiliser are due to its high nitrogen content (approximately 46 % nitrogen), non polarity, high solubility, and low costs for manufacture, storage, and transport. Among the various available mitigation tools, urease inhibitors like NBPT (N-(n-butyl) thiophosphoric triamide) have the highest potential to improve the efficiency of urea by reducing N losses, mainly via ammonia volatilization. In 2011 and 2012 a small-plot experiment was established with the potato ‘Karin’ variety. The experimental locality was Zabcice, ca 30 km south of Brno, a maize-growing region. Prior to planting both mineral fertilisers (urea and urea with urease inhibitor NBPT – UREA stabil) were applied to the soil surface. During planting these fertilisers were incorporated into the soil. The experiment involved 7 treatments: 54, 72, 90 kgN • ha–1 as urea, 54, 72, 90 kgN • ha–1 as UREA stabil and unfertilised control. Each treatment was repeated 4 times. The focus of the experiment was to monitor the effect of two different fertilisers and different N-doses on the yields of potato tubers and content of nitrogen (N) and cadmium (Cd) in tubers and tops (stems + leaves). In 2011 the contents of nitrogen in the tubers fluctuated between 14.3 and 15.6 g • kg–1 d.m. and in the tops between 29.7 and 40.9 g • kg–1 d.m. The contents of cadmium in tubers ranged between 0.14 and 0.17 mg • kg–1 d.m. and in tops between 0.50 and 0.72 mg • kg–1 d.m. In 2011 the tuber yields fluctuated irregularly, i.e. between 17.0 and 32.9 Mg • ha–1. In 2012 the nitrogen contents in tubers ranged between 16.0 and 17.3 g • kg–1 d.m. and in the tops between 23.9 and 36.9 g • kg–1 d.m. Cadmium contents in tubers fluctuated between 0.13 and 0.20 mg • kg–1 d.m. and in the tops between 0.35 and 0.64 mg • kg–1 d.m. In 2012 the tuber yields fluctuated irregularly between 25.2 and 33.9 Mg • ha–1. Based on the results we can conclude that both fertilisers (urea, UREA stabil) were reflected in the N and Cd contents of the biomass of potatoes irregularly in dependence on the year, rate of fertiliser and analysed plant organ (tubers, tops). In both years the contents of N and Cd were higher in the tops. Tuber yields fluctuated irregularly in dependence on the year and rates of nitrogenous fertilisers.

PL

Na całym świecie nawozy mocznikowe są najbardziej dynamicznie rozwijającym się i najczęściej stosowanym źródłem azotu w rolnictwie. Korzyści ze stosowania mocznika jako nawozu wynikają z dużej zawartości azotu (około 46% azotu), jego niepolarności, dobrej rozpuszczalności oraz niskich kosztów produkcji, przechowywania i transportu. Wśród różnych dostępnych narzędzi ograniczania dostępności azotu, inhibitory ureazy, takie jak NBPT (N-(n-butylo) triamid tiofosforowy) mają największy potencjał do poprawy efektywności mocznika poprzez zmniejszenie strat N, głównie przez ulatnianie amoniaku. W latach 2011 i 2012 założono małopoletkowe doświadczenie z ziemniakami odmiany ‘Karin’, zlokalizowane w miejscowości abčice, około 30 km na południe od Brna, w regionie uprawy kukurydzy. Przed sadzeniem zastosowano obydwa warianty nawożenia mineralnego (mocznik i mocznik z inhibitorem ureazy NBPT-UREA stabil) na powierzchnię gleby. W czasie sadzenie nawozy zostały wymieszane z glebą. Doświadczenie obejmowało 7 obiektów: 54, 72, 90 kgN • ha–1 jako mocznik, 54, 72, 90 kgN · ha–1 jako UREA stabil oraz nienawożony obiekt kontrolny, każdy w 4 powtórzeniach. Celem doświadczenia było zbadanie działanie dwóch różnych nawozów i różnych dawek N na wielkość plonu bulw ziemniaka oraz zawartość azotu (N) i kadmu (Cd) w bulwach i łętach (łodygi + liście). W 2011 r. zawartość azotu w bulwach wahała się od 14,3 do 15,6 g • kg–1, a w łętach od 29,7 do 40,9 g • kg–1 s.m. Zawartość kadmu w bulwach wahała się od 0,14 do 0,17 mg • kg–1, a w łętach od 0,50 do 0,72 mg • kg–1 s.m. W 2011 r. plony bulw zmieniały się nieregularnie, tj. od 17,0 do 32,9 t • ha–1. W 2012 r. zawartość azotu w bulwach wahała się od 16,0 do 17,3 g • kg–1, a w łętach od 23,9 do 36,9 g • kg–1 s.m. Zawartość kadmu w bulwach wahała się od 0,13 do 0,20 mg • kg–1, a w łętach od 0,35 do 0,64 mg • kg–1 s.m. W 2012 r. plony bulw zmieniały się nieregularnie, od 25,2 do 33,9 Mg • ha–1. Na podstawie uzyskanych wyników można stwierdzić, że obydwa warianty nawożenia (mocznik, UREA stabil) powodowały nieregularne zmiany zawartości N i Cd w biomasie ziemniaka w zależności od roku, dawki azotu i analizowanego organu rośliny (bulwy, łęty). W obydwu latach łęty zawierały więcej N i Cd niż bulwy. Plony bulw zmieniały się nieregularnie w zależności od roku i dawki nawozów azotowych.