Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Początki ewolucji podstawowych pojęć i definicji w europejskiej nauce administracji

100%

Smyk G.

|

tom 17

109-134

EN

The development of modern legal and administrative sciences in the 19th century incurred the need to define their research scope and basic notions. Among the latter, the central questions of the developing administrative science was the definition of the notion of “administration” itself and of “an administering body”, with emphasis on the fundamental features and functions, and consequently also the definition of the legal status of civil servants (providers of administration) and judicial control over its activity. Pioneering concepts in the area emerged in the latter half of the 19th century in French and German theory, yet they differed both as to the method and the goal of the research effort made in the field. Characteristic of the French theory were, traditional for the country, pursuits of the practical ordering of knowledge, and its later application as a foundation for theoretical constructs, while the German science took formulation of appropriate definitions and notions connected to the idea of the state of law for the starting point. This led to different approaches in defining the same notions in the realm of administrative science, approached by the French doctrine primarily from the side of the subject, while the German doctrine emphasised the objective and functional approach. Against this background, representatives of the contemporary Polish administrative sciences presented their own original concepts, which remained within the mainstream of development of the European administrative science.

PL

Rozwój nowożytnych nauk prawno-administracyjnych w XIX w. pociągnął za sobą konieczność określenia ich przedmiotu badawczego oraz zdefiniowania podstawowych pojęć. Wśród tych ostatnich centralnymi zagadnieniami formującej się nauki administracji stało się zdefiniowanie pojęcia „administracja” i „organ administracyjny”, wraz z wyeksponowaniem ich podstawowych cech i funkcji, a w konsekwencji także określenie statusu prawnego urzędników administracji i sądowej kontroli jej działalności. Pionierskie koncepcje w tej dziedzinie pojawiły się w drugiej połowie XIX stulecia w nauce francuskiej i niemieckiej, różniąc się między sobą zarówno metodą, jak i celem podejmowanych na tym polu wysiłków badawczych. Naukę francuską charakteryzowało – tradycyjne w tym kraju – dążenie do praktycznego usystematyzowania wiedzy, a następnie tworzenia na jej podstawie konstrukcji teoretycznych, zaś nauka niemiecka za punkt wyjścia stawiała sobie sformułowanie odpowiednich definicji i pojęć w powiązaniu z ideą państwa prawnego. Prowadziło to do odmiennego podejścia w definiowaniu tych samych pojęć z zakresu nauki administracji, ujmowanych przez doktrynę francuską przede wszystkim od strony podmiotowej, gdy doktryna niemiecka akcentowała w tym względzie podejście przedmiotowe i funkcjonalne. Na tym tle przedstawiciele polskich nauk administracyjnych tej doby prezentowali własne oryginalne koncepcje, pozostające w głównym nurcie rozwoju europejskiej nauki administracji.

2

Wydział Wojskowo-Policyjny Rządu Gubernialnego Lubelskiego w latach 1867–1915. Organizacja i obsada personalna

100%

Smyk G.

|

tom 22

141-165

EN

Following the unification reforms carried on by the tsar’s authorities in the Polish Kingdom after the January Uprising, the field administration was subject to reorganization. By the ukase of 19/31 December 1866 the new, modelled on the Russian one, act on the provincial and district administration was introduced. It abolished the current territorial division of the country as well as it changed the organization of civil intermediate authorities, adjusting them to the model of field administration in the Empire. The study presents, in the context of the general principles of the system of provincial management in the Kingdom of Poland, the evolution of powers, the transformation of its internal organisation and the characteristics of the personnel of the Military-Police Department of the Provincial Government of Lublin from its establishment in 1867 to the evacuation to Moscow in August 1915. The Lublin Province has been chosen as the subject of research because it was the second largest in the Kingdom of Poland, after the Warsaw Province, both in terms of territory and population. In relation to other provinces, the personnel of its offices was subject to increased Russification. It was particularly vivid here that the Russian authorities strived to quickly and fully replace Polish officials by Russians, loyal to the Tsar.The source material for the study includes primarily archival sources preserved in the fonds of the Provincial Government of Lublin stored in the State Archives in Lublin and relevant legal acts and literature on the subject. The main source of information about officials holding the posts of councillors and clerks in the Legal Department of the Provincial Government of Lublin was their personnel files (in Russian: “formularnye spiski”). A total of 80–90% of the documents of the fonds of the Provincial Government of Lublin preserved, which has made it possible to describe the characteristics of officials employed in the Legal Department of the Provincial Government of Lublin who held the positions of councillors and clerks: their nationality (religion) characteristics, social background, education and career history.Due to political reasons Poles were the first to be withdrawn from exercising management positions. The situation was different regarding executive positions i.e. officials, bookkeepers, journalists and their helpers. Poles retained them up until the beginning of the eighties. It was only in the next decades that their number started to decrease rapidly, so that in the second decade of the XX century they were with no exception replaced by the Russian officials.

PL

W następstwie reform unifikacyjnych przeprowadzonych przez władze carskie w Królestwie Polskim po powstaniu styczniowym, reorganizacji uległa administracja terenowa. Ukazem z 19/31 grudnia 1866 r. została wprowadzona w Królestwie nowa, wzorowana na rosyjskiej, ustawa o zarządzie gubernialnym i powiatowym. Zniosła ona dotychczasowy podział terytorialny kraju oraz zmieniła organizację pośrednich władz cywilnych, dostosowując je do modelu administracji terenowej w Cesarstwie. Opracowanie przedstawia – na tle ogólnych zasad ustroju zarządu gubernialnego w Królestwie Polskim – ewolucję kompetencji, przekształcenia organizacji wewnętrznej oraz charakterystykę obsady personalnej Wydziału Wojskowo-Policyjnego Rządu Gubernialnego Lubelskiego, od chwili jego utworzenia w 1867 r. do ewakuacji do Moskwy w sierpniu 1915 r. Za wyborem guberni lubelskiej jako przedmiotu badań przemawiało to, że była ona drugą co do wielkości i liczby ludności – po warszawskiej – w Królestwie Polskim. W stosunku do innych guberni obsada personalna jej urzędów poddana była nasilonej rusyfikacji. Dążenie władz carskich do szybkiej i pełnej wymiany polskiej kadry urzędniczej na rosyjską – z założenia lojalną wobec zaborcy – było tu szczególnie wyraźne. Podstawę materiałową studium stanowią przede wszystkim źródła archiwalne zachowane w zespole akt Rządu Gubernialnego Lubelskiego w Archiwum Państwowym w Lublinie oraz akty prawne i literatura przedmiotu odnosząca się do omawianego zagadnienia. Główne źródło informacji o urzędnikach piastujących stanowiska radców i referentów w Wydziale Wojskowo-Policyjnym Rządu Gubernialnego Lubelskiego stanowiły ich akta personalne – „formularnyje spiski”. Z zespołu akt Rządu Gubernialnego Lubelskiego zachowało się 80–90% dokumentów, co umożliwiło dokonanie charakterystyki urzędników zatrudnionych na stanowiskach radców i referentów pod względem: ich narodowości (wyznania), pochodzenia społecznego, wykształcenia i kariery zawodowej. Ze względów politycznych najszybciej odsunięto Polaków od sprawowania stanowisk kierowniczych. Inaczej sytuacja przedstawiała się odnośnie do stanowisk wykonawczych, tj. referentów, buchalterów, dziennikarzy i ich pomocników. Polacy utrzymali je aż do początku lat 80. XIX w. Dopiero w następnych dziesięcioleciach ich liczebność w stosunku do Rosjan zaczęła gwałtownie spadać, tak że w drugiej dekadzie XX w. zostali bez wyjątku zastąpieni przez urzędników rosyjskich.

3

Zasady wprowadzania i zakres obowiązywania rosyjskich źródeł prawa w Królestwie Polskim po powstaniu styczniowym

100%

Smyk G.

|

tom 14

213-239

EN

1. General remarks. 2. Principles of introduction of Russian sources of law in the Kingdom of Poland. 3. Scope of binding application of the Roll of Laws of the Russian Empire in the Kingdom of Poland. 4. Conclusion.

PL

1. Uwagi ogólne. 2. Zasady wprowadzania rosyjskich źródeł prawa w Królestwie Polskim. 3. Zakres obowiązywania Zwodu Praw Cesarstwa Rosyjskiego w Królestwie Polskim. 4. Podsu mo wanie.

DE

1. Allgemeine Bemerkungen. 2. Einführungsgrundsätze der russischen Rechtsquellen im Königreich Polen. 3. Geltungsbereich des Svod Zakonov des Russischen Kaiserreiches im Königreich Polen. 4. Zusammenfassung.

4

Katedra Historii Państwa i Prawa UMCS w Lublinie w latach 2008–2016

63%

Smyk G. , Wrzyszcz A.

|

2016

|

tom 19

354-363

EN

The article describes the research conducted at the Department of History of State and Law of the Faculty of Law and Administration at Maria Curie-Skłodowska University (UMCS) in Lublin in 2008–16. At that time the Head of the Department was Professor Wojciech Witkowski, DLL. The presentation also includes the academic degrees and key publications, and discusses teaching activities carried out by the faculty of the Department in several fields of studies. The most outstanding achievements in the organisational activity at the levels of faculty, university, and national institutions of the science and higher education sector.

PL

Artykuł zawiera charakterystykę badań naukowych prowadzonych w Katedrze Historii Państwa i Prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie w latach 2008–2016. Kierownikiem Katedry był w tym okresie prof. zw. dr hab. Wojciech Witkowski. Przedstawiono także rezultaty tych badań w postaci uzyskanych stopni naukowych oraz najważniejszych publikacji. Omówiono zajęcia dydaktyczne prowadzone przez pracowników Katedry na kilku kierunkach studiów. Wskazano najważniejsze osiągnięcia w działalności organizatorskiej na szczeblu wydziału, uczelni, a także w ogólnopolskich instytucjach należących do resortu nauki i szkolnictwa wyższego.