Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Działalność na rzecz edukacji w zakresie przedsiębiorczości Zakładu Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej Instytutu Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie

100%

Rachwał T.

Przedsiębiorczość - Edukacja

|

2017

|

tom 13. Uwarunkowania rozwoju przedsiębiorczości

468-490

PL

W artykule zaprezentowano działania, które podejmowane są w Zakładzie Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej Instytutu Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie na rzecz edukacji przedsiębiorczości i wskazują na dużą aktywność Zakładu w tym zakresie. Przedstawiono je na tle przesłanek powstania Zakładu i problematyki badawczej podejmowanej przez jego pracowników. Działania te związane są przede wszystkim z organizowaniem corocznych konferencji z zakresu przedsiębiorczości oraz zjazdów nauczycieli przedsiębiorczości, wydawaniem rocznika naukowego „Przedsiębiorczość – Edukacja”, wdrożeniem programów studiów oraz specjalności z zakresu przedsiębiorczości, w tym dla celów kształcenia i dokształcania nauczycieli, opracowywaniem programów i podręczników szkolnych oraz akademickich, analizowaniem i opracowywaniem propozycji zapisów podstawy programowej oraz podejmowaniem innych prac eksperckich na rzecz oświaty i rozwoju przedsiębiorczości, a także realizacji krajowych i międzynarodowych projektów badawczych i edukacyjnych. Efekty tej działalności, która ma w znacznej części charakter aplikacyjny, znalazły zastosowanie w praktyce szkolnej i akademickiej.

EN

The article presents the activities undertaken at the Department of Entrepreneurship and Spatial Management, Institute of Geography, Pedagogical University of Cracow for entrepreneurship education. These are shown against the background and rationale of the Department creation and research issues carried out by its employees. These activities are mainly related to the organisation of annual conferences on entrepreneurship and conventions of entrepreneurship teachers, the issue of the scientific yearbook “Entrepreneurship – Education”, the implementation of study programs and specialisations in the field of entrepreneurship, including for the purposes of education and training of teachers, development of school curricula and textbooks, analysing and developing proposals for the core curriculum and undertaking other expert work for the education and development of entrepreneurship, as well as the implementation of national and international research and educational projects. Activities for entrepreneurship education outlined in the article indicate a high activity of the Department in this regard. Effects of this activity, which has in large part an application character, have been applied in school and academic practice

2

Entrepreneurship in School in the Conditions of the Education System Reform in Poland – a Voice in the Discussion on the Directions of Change

100%

Rachwał T.

Przedsiębiorczość - Edukacja

|

2017

|

tom 13. Uwarunkowania rozwoju przedsiębiorczości

330-339

EN

Preceded by the debate, the 2016 implementation of the school reform in Poland brought serious organisational and program changes. These changes also concern entrepreneurship education, therefore the subject of the article is the discussion on the proposals of the Ministry of Education regarding changes to the school system, in the context of yet another comprehensive organisational and program reform of the Polish education system. The primary goal of the paper is to present the direction of change, based on the current research and discussions conducted by various forums. The author’s claims in this regard are based not only on his reflections but also on the voices presented by the participants of Kraków entrepreneurship conferences and conventions of teachers, as well as by the authors of the papers included in the previous volumes of this annual. Under the limited number of hours dedicated to the teaching of entrepreneurship in post-primary schools in general education, that is, compulsory for all pupils, the most important is the careful selection of objectives and content of entrepreneurship education. The article concludes with the presentation of the essential conditions influencing the success of the implementation of changes, mainly related to the appropriate preparation of entrepreneurship teachers.

3

Procesy rozwoju szkolnictwa wyższego w układach regionalnych w Polsce – według województw w latach 2009–2016

63%

Borowiec-Gabryś T. , Rachwał T.

Biuletyn Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN

|

2018

|

tom No 272

94--112

EN

For development of the knowledge-based economy, potential and quality of university education are an important factors to increase a competitiveness of local, regional, national and international scales. To shape the modern economy, the development of university education and studies corresponding with contemporary socio-economic challenges play an important role. As a result, the formation of scientific and academic centres, which are the basic elements of knowledge-based of economy, determines the improvement of the human resources quality and the increase in innovativeness of spatial systems on various scales. The author has discussed the issue of changes in university education in Poland and its role in socio-economic activation of regional systems, and also defined the structure of major studies in regional (voivodship) systems. This paper research has initiated wider investigations which aim will be to answer to what extent the actual university education structure corresponds to contemporary and future socio-economic needs and competences. this level of education in Poland has to face with the growing globalization processes and increasing spatial competitiveness, not only in a regional scale, but also in the national and international ones, and actual reforms of Polish education and science system.

4

Zarys uwarunkowań dalszego rozwoju przedsiębiorczości w układach przestrzennych

63%

Zioło Z. , Rachwał T.

Przedsiębiorczość - Edukacja

|

2019

|

tom 15

|

nr 1. Rola przedsiębiorczości w rozwoju społeczno-gospodarczym

7-18

PL

Procesy rozwoju przedsiębiorczości w układach przestrzennych zachodzą pod wpływem wielu rożnorodnych czynnikow, wynikających za zmieniających się uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych. W artykule podjęto więc probę identyfikacji uwarunkowań wpływających na możliwości dalszego rozwoju działalności gospodarczej, traktowanej jako podstawowy przejaw przedsiębiorczości. Do głownych uwarunkowań zaliczono czynniki związane z ogolnymi procesami rozwoju społecznego, gospodarczego i kulturowego, postępującą globalizacją działalności gospodarczej, kształtowaniem społeczeństwa informacyjnego, poziomem edukacji i rozwojem działalności badawczo-rozwojowej, jakością kadr i elit władzy oraz wdrażaniem zasad etycznych do biznesu i życia społecznego. Wskazano rownież na potencjalne czynniki hamujące rozwoj, wynikające z negatywnych cech osobowości elit władzy i przedsiębiorcow. Identyfikacja tych uwarunkowań procesu dalszego rozwoju powinna służyć doskonaleniu treści i metod edukacji w zakresie przedsiębiorczości oraz analizom kształtowania przedsiębiorczości w układach lokalnych i regionalnych. Wyznacza ona także kierunki dalszych badań, ktore powinny zmierzać do coraz precyzyjniejszego poznania procesu kształtowania przedsiębiorczości w drodze zarowno doskonalenia ujęć teoretycznych, jak i ich weryfikacji w badaniach empirycznych z uwzględnieniem ich możliwości aplikacyjnych.

EN

The processes of entrepreneurship development in spatial systems take place under the influence of many different factors resulting from the changing of internal and external conditions. Thus, the article attempts to identify conditions affecting further possibilities of business development, treated as a basic expression of entrepreneurship. The main determinants include factors related to general processes of social, economic and cultural development, progressive globalisation of economic activity, development of the information society, level of education and development of research and development activities, quality of personnel and power elites and implementation of ethical principles to business and social life. The authors also pointed to potential factors hampering the development resulting from the negative personality traits of the power elite and entrepreneurs. Identification of these conditions of the process of further development should be used to improve the content and methods of entrepreneurship education and to analyse the development of entrepreneurship in local and regional systems. It also sets the directions for further research, which should aim at more and more accurate understanding of the process of entrepreneurship development through the improvement of both theoretical approaches and their verification in empirical research, taking into account their application possibilities.

5

Badanie intencji przedsiębiorczych młodego pokolenia: wyniki ankietyzacji wśród studentów kierunków nieekonomicznych

63%

Rachwał T. , Wach K.

Przedsiębiorczość - Edukacja

|

2016

|

tom 12. Przedsiębiorczość jako czynnik rozwoju układów lokalnych

405-415

PL

Przedsiębiorczość zaliczana jest do jednych z podstawowych czynników podnoszenia konkurencyjności przedsiębiorstw i rozwoju społeczno-gospodarczego układów przestrzennych. Z tego punktu widzenia istotne jest kształtowanie postaw przedsiębiorczych młodych ludzi w procesie edukacyjnym i rożnych formach kształcenia pozaszkolnego oraz rozpoznanie poziomu ich intencji przedsiębiorczych związanych z planowaniem założenia i prowadzenia własnego biznesu. Celem artykułu jest próba określenia wpływu wybranych czynników na intencje przedsiębiorcze młodzieży na podstawie wyników badań ankietowych przeprowadzonych wśród studentów kierunków nieekonomicznych przy wykorzystaniu teorii planowanego zachowania (theory of planned behaviour – TPB). Analiza wyników badań pozwoliła na weryfikację postawionych hipotez, czyli stwierdzenie m.in. prawidłowości, że wraz z pozytywnym wzrostem indywidualnej postawy względem prywatnej przedsiębiorczości i przedsiębiorców czy wzrostem poczucia własnej skuteczności przedsiębiorczej, zwiększają się intencje przedsiębiorcze badanych studentów. Podobnie na wzrost ten mają wpływ doświadczenia przedsiębiorczości rodzinnej. W konkluzjach wskazano na ograniczenia wnioskowania na podstawie przeprowadzonych badań empirycznych oraz możliwości rozszerzenia badań o nowe wątki badawcz

EN

Entrepreneurship is considered one of the main factors improving competitiveness of firms and socio-economic development of spatial systems. From that point of view it is important to develop the entrepreneurial attitudes of young people within the education process as well as various forms of lifelong learning outside the classroom and to identify their level of entrepreneurial intentions related to the plans of setting up and running their own businesses. The purpose of this article is to determine the influence of some factors on entrepreneurial intentions of young people based on the results of surveys among students of non-economic fields of studies, using the theory of planned behaviour (TPB). The analysis of results allows for verification of the hypotheses, and to confirm, inter alia, some regularities, that the higher the positive individual attitude towards private entrepreneurship and entrepreneurs, as well as the higher the entrepreneurial self-efficacy, the higher entrepreneurial intentions of surveyed students. Similarly, this increase is affected by the experience of family entrepreneurship. In conclusions the limitations of reasoning based on empirical research and the possibility of extending the research of new topics are mentioned.

6

„Przedsiębiorczy region” – zarys koncepcji w świetle analizy roli przedsiębiorczości w krajowej strategii rozwoju regionalnego

63%

Rachwał T. , Płaziak M.

Przedsiębiorczość - Edukacja

|

2015

|

tom 11. Rola przedsiębiorczości w rozwoju społeczno-gospodarczym układów przestrzennych

37-49

PL

Rozwój postaw przedsiębiorczych w społeczeństwie oraz przedsiębiorczości jako wyrazu aktywności przedsiębiorców i menedżerów firm jest uważany za ważny czynnik rozwoju społeczno-gospodarczego regionów, szczególnie w krajach transformujących swoje gospodarki. Przedsiębiorczość odgrywa rolę głównie w przyspieszeniu wzrostu gospodarczego, generowaniu impulsów do przemian strukturalnych gospodarki danego regionu oraz łagodzi skutki strukturalnego bezrobocia poprzez samozatrudnienie osób pozostających bez pracy. W tym kontekście ważne jest pytanie, jakie jest miejsce przedsiębiorczości w strategiach rozwoju regionalnego. Przedmiotem artykułu jest prezentacja wyników analizy polskiej Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego2010−2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie pod kątem obecności zapisów odnoszących się do przedsiębiorczości jako ważnego czynnika rozwoju regionalnego. Na tle wyników analiz podjęto próbę zarysowania koncepcji „przedsiębiorczego regionu”.

EN

Development of entrepreneurial attitudes in the society and entrepreneurship as an expression of activity of entrepreneurs and managers of companies is considered as a particularly important factor of the socio-economic development of regions, particularly in countries, which transform their economies. Entrepreneurship plays its role mostly in accelerating the economic growth, generating pulses to the structural transformation of regional economy and alleviating the consequences of structural unemployment through self-employment of the unemployed. In this context, it is important to ask about the place of entrepreneurship in regional development strategies. The subject of the article is to present the results of analysis of the Polish National Strategy of Regional Development2010−2020: Regions, Cities, Rural Areas with respect of having provisions related to entrepreneurship as an important factor stimulating the regional development. Against the background of results of the analysis, the authors attempted to outline the concept of “entrepreneurial region”.

7

Determination of condensable particulate matter released by the combustion of solid fuels in low-power boilers

51%

Cieślik E. , Kwaśniok P. , Rachwał T. , Kowalczyk P.

Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej

|

2023

|

tom Nr 85

81--92

EN

Despite significant emission control steps in recent decades, damage to air quality caused by particulate matter with a diameter of 2.5 μm or less is now a major concern on a global scale. Condensable particulate matters (CPM), due to their significant contribution to the total concentration of particulate matter and their small aerodynamic size (below 2.5 μm), are now of widespread interest. CPMs produced in low-power solid fuel heating systems can be one of the main components of the total mass of fine particles present in the air we breathe. The operating conditions of large power installations and small heating boilers differ significantly, therefore it is necessary to adopt the research methods adapted to industrial installations to the low-power boilers. In the tests, three fuels were combusted in two low-power boilers (18 kW boiler with a suction feeder and 5class 14 kW boiler with a screw feeder): bituminous coal, pine and spruce wood pellets and cereal straw pellets. An EPA 202 method was used to collect the CPM. Qualitative and quantitative analyses of inorganic and organic CPM components were performed. Analyses of the inorganic part of the CPM included the determination of metals m.in Na, Ca, Fe, Mg, Al, K, and water-soluble ions, m.in SO4 2−, Na+, K+ and Cl−, while analyses of the organic part of the CPM comprised the determination of PAHs. Differences were observed in the amount of CPM generated depending on the fuel used and the type of low-power boiler used. CPM emissions are relatively high and constitute a large part of total particulate matter, so the impact of CPM on the environment cannot be ignored and we should pay special attention to its research and control, especially from small solid fuel heating boilers.

PL

Mimo podjęcia w ostatnich dekadach znaczących kroków w zakresie kontroli emisji, szkody w jakości powietrza spowodowane przez cząstki stałe o średnicy 2,5 μm lub mniejszej stanowią obecnie główne zmartwienie w skali globalnej. Składniki pyłu zawieszonego, ulegające kondensacji (CPM) ze względu na ich znaczny wkład w całkowite stężenie cząstek stałych i ich mały rozmiar aerodynamiczny (poniżej 2,5 μm), cieszą się obecnie powszechnym zainteresowaniem. CPM wytwarzane w instalacjach grzewczych małej mocy na paliwo stałe mogą być jednym z głównych składników całkowitej masy drobnych cząstek obecnych w powietrzu, którym oddychamy. Warunki pracy dużych instalacji energetycznych i małych kotłów grzewczych znacząco się różnią, dlatego też konieczne jest dostosowanie metod badawczych przystosowanych do przemysłowych instalacji, do kotłów małej mocy. W badaniach w dwóch kotłach małej mocy (18 kW kocioł z podajnikiem podsuwowym oraz 14 kW kocioł 5 klasy z podajnikiem ślimakowym) spalano trzy paliwa: węgiel kamienny, pellet sosnowo-świerkowy oraz pellet ze słomy zbożowej. W celu pobrania CPM zastosowano metodę EPA 202. Wykonano jakościowe i ilościowe analizy nieorganicznych i organicznych składników CPM. Analizy części nieorganicznej CPM obejmowały oznaczanie metali, m.in. Na, Ca, Fe, Mg, Al, K i jonów rozpuszczalnych w wodzie, m.in. SO4 2−, Na+, K+ i Cl−, natomiast analizy części organicznej CPM obejmowały oznaczenie m.in. WWA. Zaobserwowano różnice w ilości powstających CPM w zależności od stosowanego paliwa i stosowanego typu kotła małej mocy. Emisja CPM jest stosunkowo wysoka i stanowi dużą część całkowitego pyłu, dlatego nie można zignorować wpływu CPM na środowisko i powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na jego badania i kontrolę szczególnie z małych kotłów grzewczych na paliwo stałe.

8

Projekt „Common Goals – Common Ways” jako przykład aktywizacji grupy Romów zagrożonych wykluczeniem społecznym i ekonomicznym

51%

Świętek A. , Osuch W. , Rachwał T. , Kurek S.

Przedsiębiorczość - Edukacja

|

2015

|

tom 11. Rola przedsiębiorczości w rozwoju społeczno-gospodarczym układów przestrzennych

415-429

PL

W związku z coraz słabszym zainteresowaniem instytucji edukacyjnych tak potrzebnym współcześnie kształceniem zawodowym oraz nawiązywaniem i utrzymywaniem przez szkoły zawodowe kontaktu z podmiotami rynku pracy, jak również potrzebą świadomego planowania kariery zawodowej uczniów, podjęto badania dotyczące aktywizacji grup najbardziej zagrożonych wykluczeniem społecznym i ekonomicznym – Romów. Badania realizowano w latach 2012–2014 w trzech krajach: w Niemczech (głównie przykłady z Bawarii), w Szkocji oraz w Polsce. Dotyczyły one szkolnictwa zawodowego oraz możliwości transferu innowacji w kontekście docelowej aktywizacji mniejszości romskiej na Węgrzech. W tym celu wykorzystano prace badawcze prowadzone w ramach międzynarodowego projektu „Common Goals – Common Ways”, pokazując rolę i zadania poszczególnych partnerów zagranicznych w przygotowaniu, testowaniu oraz wdrażaniu programu kształcenia Romów w kontekście ich przyszłej aktywizacji zawodowej. Pomimo różnych uwarunkowań kulturowych, społecznych, ekonomicznych oraz integracyjnych edukacja młodych Romów, a zwłaszcza usuwanie wszelkich barier edukacyjnych, stanowi najważniejszy aspekt przyszłej aktywizacji zawodowej, rozwoju motywacji i kształtowania postaw przedsiębiorczych mniejszości romskiej w wielu krajach Unii Europejskiej, w tym na Węgrzech i w Polsce.

EN

Due to the declining interest of educational institutions in vocational training much needed today, and in establishing and maintaining contact between vocational schools and labour market entities, as well as the needs of conscious career planning by students, research was undertaken for the activation of those groups at high risk of social and economic exclusion, including the Roma population. This study was undertaken in the years 2012–2014 in three countries: Germany (chiefly examples from Bavaria), Scotland and Poland in the field of vocational education and the possibility of transferring innovation within the context of the target activation of the Roma minority in Hungary. In this regard, research work carried out within the framework of the international project titled “Common Goals – Common Ways” was used, showing the role and responsibilities of each of the foreign partners in the preparation, testing, and implementation of the program of educating the Roma population in the context of their future professional activation. In spite of the different cultural, social, economic, and integration backgrounds of the young Roma people, education, and especially the removal of all educational barriers, is the most important aspect of the future of professional activation, as well as developing motivation and shaping entrepreneurial attitudes of the Roma minority in many EU countries, including Hungary and Poland.

9

Znaczenie sektora energetycznego w kreowaniu funkcji kontrolno-zarządczych miast na świecie

51%

Raźniak P. , Dorocki S. , Rachwał T. , Winiarczyk-Raźniak A.

Rynek Energii

|

2020

|

tom Nr 5

12--20

PL

Sektor energetyczny jest jednym z najważniejszych sektorów przemysłu zwłaszcza w dobie wyczerpywania się źródeł surowców mineralnych, zagrożeń klimatycznych wynikających z negatywnego wpływu produkcji energii z paliw kopalnych na środowisko i związanej z tym konieczności rozwoju energetyki opartej na źródłach odnawialnych. Dlatego ważnym aspektem badawczym jest kondycja finansowa firm, zwłaszcza największych, należących do sektora energetycznego. Dlatego też celem artykułu jest określenie pozycji finansowej największych firm sektora energetycznego notowanych na liście Forbes Global 2000 oraz ich wpływ na funkcje kontrolno-zarządcze miast. Wykazano, iż sektor energetyczny jest jednym z wiodących sektorów w gospodarce światowej, zarówno rozpatrywanej w całości, jak i pod kątem wyników finansowych największych korporacji. Jednakże w niewielu miastach jest on dominującym sektorem (jedynie: Pekin, Moskwa, Houston i Haga). Jednocześnie biorąc pod uwagę wzrost znaczenia największych firm tego sektora w kształtowaniu funkcji kontrolno-zarządczych miasta powinno się również prowadzić badania nad prognozowaniem ich wyników finansowych i wpływu na funkcje miast w przyszłości.

EN

The energy sector is one of the most important industry sectors, especially in the era of depletion of mineral resources, climatic threats resulting from the negative impact of the production of energy from fossil fuels on the environment and the related need to develop renewable energy. Therefore, the financial condition of energy sector companies is an important research aspect. Therefore, the purpose of the article is to determine the financial position of the largest energy sector companies listed on the Forbes Global 2000 list and their impact on the command and control functions of cities. The energy sector is one of the leading sectors in the global economy, especially in financial results of major corporations. However, in few cities this sector is the dominant sector (Beijing, Moscow, Houston and The Hague). At the same time, taking into account the growing importance of the largest companies in this sector in shaping the command and control functions of the city, further research should also focus on forecasting their financial results and impact on future city functions.

10

Entrepreneurship Education in Pre-School, Primary and Secondary Education in the New Core Curriculum

51%

Rachwał T. , Kilar W. , Kawecki Z. , Wróbel P.

Przedsiębiorczość - Edukacja

|

2018

|

tom 14. Rola przedsiębiorczości w rozwoju społeczno-gospodarczym

389-424

PL

W obliczu coraz bardziej dynamicznych przemian społeczno-gospodarczych na świecie współcześnie wzrasta świadomość potrzeby kształcenia ekonomicznego od najmłodszych lat. Szczególną wagę ma wyposażanie młodzieży w wiedzę, która pozwala zrozumieć zjawiska społeczno- -ekonomiczne, oraz w umiejętności praktyczne, a także kształtowanie postaw, dzięki którym możliwe jest wejście młodzieży w okres aktywności zawodowej i brania odpowiedzialności za swoje decyzje ekonomiczne. Dyskusja na temat roli edukacji szkolnej w tym względzie oraz treści kształcenia w zakresie przedsiębiorczości ma miejsce w Polsce od 2002 r., kiedy to wprowadzono do kształcenia ogólnego w szkołach ponadgimnazjalnych nowy przedmiot – podstawy przedsiębiorczości. Obecnie, ze względu na kolejną reformę edukacji, następują zmiany w kształceniu w zakresie podstaw przedsiębiorczości, które odbywać się będzie głównie na etapie szkoły średniej. Cele i treści kształcenia z zakresu przedsiębiorczości zostały także włączone w pewnym stopniu do edukacji w szkole podstawowej i wychowania przedszkolnego. Celem niniejszego artykułu jest zatem przedstawienie założeń nowej podstawy programowej z podstaw przedsiębiorczości dla szkół ponadpodstawowych, która zgodnie z harmonogramem wdrażania reformy będzie obowiązywać od roku szkolnego 2019/2020, oraz wskazanie możliwości kształtowania postaw przedsiębiorczych na niższych etapach edukacji. Przedstawiono także ważniejsze wnioski z przeprowadzonych konsultacji społecznych w tym zakresie. Analiza zapisów nowej podstawy programowej wskazuje, że jej wdrożenie powinno, zdaniem autorów, lepiej niż dotychczas sprzyjać edukacji ekonomicznej dzieci i młodzieży oraz kształtowaniu ich postaw przedsiębiorczych. Aby tak się stało, musi być spełnionych jednak szereg warunków, dlatego w końcowej części autorzy zawarli rekomendacje dla interesariuszy procesu kształcenia – instytucji kształcących i doskonalących nauczycieli, organów prowadzących, szkół i ich dyrektorów oraz nauczycieli.

EN

In the face of more and more dynamic socio-economic changes in the world, the awareness of the need for economic education from an early age is increasing. Particular attention is given to equipping young people with knowledge that allows them to understand social and economic phenomena surrounding them, as well as practical skills and shaping attitudes through which they can start a professional activity and take responsibility for their economic decisions. The discussion on the role of school education in this area and the learning content in the field of entrepreneurship has been present in Poland for many years, when in 2002 a new subject – basics of entrepreneurship – was introduced to general education in upper secondary schools. Currently, due to another reform of education, there are changes in entrepreneurship education, which will take place mainly at the secondary school stage. The goals and content of entrepreneurship education have also been incorporated to a certain extent in primary education and pre-school education. The aim of the article is therefore to present the assumptions of the new core curriculum from the “basics of entrepreneurship” for post-elementary schools, which in accordance with the reform implementation schedule will apply from the school year 2019/2020 and to indicate the possibility of shaping entrepreneurial attitudes at lower stages of education. Moreover, important conclusions from the public consultations in this regard were presented. The analysis of the provisions of the new core curriculum indicates that its implementation should, in the authors’ opinion, be better conducive to economic education of children and youth and shaping their entrepreneurial attitudes. However, a number of conditions must be met, which is why in the final part, the authors made recommendations for stakeholders of the education process – education institutions for teachers, governing bodies, schools and their headmasters and teachers.

11

Koncepcja oceny i kształtowania postaw przedsiębiorczych na podstawie narzędzi wypracowanych w ramach projektu RLG

45%

Kilar W. , Kurek S. , Osuch W. , Świętek A. , Rachwał T.

Przedsiębiorczość - Edukacja

|

2016

|

tom 12. Przedsiębiorczość jako czynnik rozwoju układów lokalnych

426-443

PL

Poziom bezrobocia wśród młodzieży (15–24 lat) w Europie w 2014 r. wyniósł 23%, a w niektórych krajach (Hiszpania, Grecja) zbliżył się do 50%. Średnio stopa bezrobocia wśrod młodzieży w UE jest dwa razy wyższa niż dla dorosłych – dotyka ona ponad 5 mln młodych osób. Największe ryzyko bezrobocia ponoszą osoby z niskim poziomem wykształcenia i o niskich kwalifikacjach. Odpowiedzią na wymienioną sytuację ekonomiczną ludzi młodych jest międzynarodowy projekt „Reaching Lost Generation” (RLG) finansowany ze Śródków UE w ramach programu Erasmus+, skierowany do osób w młodym wieku, nieposiadających zatrudnienia, a jego zadaniem jest rozwijanie kompetencji przedsiębiorczych u tych osób, aby stworzyć im większe szanse na wejście na rynek pracy. Celem artykułu jest określenie kluczowych kompetencji w zakresie przedsiębiorczości dla młodych ludzi stających przed koniecznością wyboru dalszej ścieżki kształcenia lub wejścia na rynek pracy oraz dokonanie przeglądu wybranych narzędzi opracowanych do kształtowania tych kompetencji na podstawie projektu RLG. Projekt realizowany jest wspólnie z partnerami z Węgier (Fundacja EduNet), Niemiec (Euro Training Centre) oraz Wielkiej Brytanii (Train’d Up). W artykule określono 10 najważniejszych kompetencji, które mogą służyć do badania u uczniów, będących na progu wejścia na rynek pracy, kompetencji kluczowej określanej w UE jako „inicjatywność i przedsiębiorczość”. Zaprezentowano także narzędzia niezbędne do diagnozy poziomu rozwoju tych kompetencji u uczniów (w ramach tzw. assessment day) składające się z opracowanych ćwiczeń, arkuszy obserwacji oraz arkusza samooceny. Wstępne wyniki realizacji projektu wykazały duże zróżnicowanie posiadanych przez uczniów kompetencji. Na podstawie materiałów dydaktycznych do ćwiczeń, opracowanych przez partnerów projektu, jest możliwe kształtowanie tej kluczowej kompetencji, podzielonej na poszczególne kategorie.

EN

The level of youth unemployment in Europe (15–24 years) in 2014 was 23%, and in some countries (Spain, Greece) approached 50%. On average, the youth unemployment rate in the EU is two times higher than for adults, affecting over 5 million young people. The greatest risk of unemployment occurs among people with low education and low skills. The response to the economic situation of young people is an international project financed with EU funds “Reaching the Lost Generation” (the Erasmus Program Plus, Action 2 – Cooperation for innovation and good practices – Transnational strategic partnerships, addressed to young adults who do not have jobs, and its main task is to develop entrepreneurial competencies among these people to give them a better chance to enter the labor market. The aim of this article is to identify the key competencies in entrepreneurship for young people appearing before the ne cessity of choosing the further path of education or entering the labor market as well as to review selected tools elaborated to develop these competencies based on the project “Reaching the Lost Generation”. The project is implemented jointly with partners from Hungary (Foundation EDUNET), Germany (Euro Training Centre) and the UK (Train’ d Up). The article identified 10 core competencies that can be used to study the development of key competency of students, who are on the verge of entering the labor market, defined in EU as “sense of initiative and entrepreneurship”. It also presents the tools necessary to determine the level of development of these competencies among students (during assessment day) consisting of developed exercises, observation sheets and self-assessment forms. Preliminary results of the project showed a great diversity of competencies among students. The next stage of the project will be conducting workshops aimed at developing the entrepreneurial competencies on the basis of exercises developed by the project partners, divided into categories according to specific competencies. Based on educational materials for exercises, developed by the project partners, it is possible to develop this key competence, is divided into different categories.

12

Developing Entrepreneurial Competencies of the RLG Project Participants – Applicability of Assessment Tools and Results of Pilot Studies

45%

Kilar W. , Kurek S. , Osuch W. , Świętek A. , Rachwał T.

Przedsiębiorczość - Edukacja

|

2017

|

tom 13. Uwarunkowania rozwoju przedsiębiorczości

314-329

EN

The paper shows the results of the research on competencies, including assessment of acquisition of ten entrepreneurial competencies specified within the Reaching Lost Generation (RLG) project. The competencies developed among participants are classified to broadly describe the sense of initiative and entrepreneurship as one of the eight key competencies in the European education system. In Poland, competency assessment was based on the observation of participants in the two selected schools-partners of the RLG project. The target group were students of final grades of upper secondary schools, who were preparing for the matriculation exam and had serious problems in choosing their educational and career path, and had a weak sense of mastery of entrepreneurial competencies. The assessment of acquired competencies was based on the observation tasks carried out during the initial and final evaluation. Based on the study, it can be concluded that the level of acquired competencies of the participants after completing the course of workshops for all tested ten competencies has increased significantly among both groups analysed, as well as in most individual cases. In addition to that, self-assessment of workshop participants was conducted. With the help of a questionnaire, the workshop participants assessed their acquisition of given competencies. The results of participants self-evaluation also show an increase in acquired competencies, although they are not as vast and clear as in the case of the assessment done by the observers, which may indicate a high sense of responsibility and prudence in the self-assessment among workshop participants. The conducted research can be a starting point for further studies and analysis of the process of developing entrepreneurial competencies among students of different types of schools and teaching profiles, especially showing the process and methods of acquisition of skills necessary for finding an attractive profession in the rapidly changing labour market. Nevertheless, the results of the pilot studies conducted during the test phase of the project indicate the usefulness of the proposed tools, both regarding the assessment of the level and the development of entrepreneurial competencies in the training practice.

13

Kształtowanie postaw przedsiębiorczych z uwzględnieniem zasad ekorozwoju wśród uczniów z wykorzystaniem gry PowerPlayer wypracowanej w ramach projektu SUSEN

45%

Kilar W. , Kurek S. , Rachwał T. , Semczuk M. , Świętek A.

Przedsiębiorczość - Edukacja

|

2016

|

tom 12. Przedsiębiorczość jako czynnik rozwoju układów lokalnych

444-456

PL

Przedsiębiorczość w europejskim systemie edukacji jest postrzegana jako kompetencja kluczowa, której kształtowanie wpływa także na rozwój innych ważnych kompetencji w procesie kształcenia przez całe życie. Dlatego cele kształcenia w zakresie przedsiębiorczości, w szczególności w ramach edukacji szkolnej, są szerokie i nie odnoszą się tylko do wiedzy i umiejętności potrzebnych do założenia i prowadzenia własnej działalności gospodarczej. Jednocześnie jednym z wielkich wyzwań cywilizacyjnych jest realizacja strategii zrównoważonego (ang. sustainable) rozwoju, a edukacja na rzecz zrównoważonego rozwoju jest jednym z głównych filarów tej strategii. Do tych szczególnych wyzwań edukacyjnych nawiązuje Europejski projekt SUSEN (ang. „Sustainable Entrepreneurship – A Game-Based Exploration for Lower Secondary Schools”, tj. „Zrównoważona przedsiębiorczość – odkrywanie idei z wykorzystaniem gry dla szkół gimnazjalnych”) realizowany przez konsorcjum składające się z partnerów z rożnych krajów europejskich. Przedmiotem pracy są przesłanki realizacji, podstawowe cele i produkty finalne tego projektu, przydatne w edukacji w zakresie przedsiębiorczości i ekorozwoju. Podstawowym celem artykułu jest pokazanie możliwości i zalet zastosowania w praktyce edukacyjnej głównego produktu, którym jest gra dydaktyczna PowerPlayer, oraz ocena jego przydatności w świetle wstępnych wyników pilotażu prowadzonego w polskich szkołach. PowerPlayer to gra planszowa przeznaczona dla uczniów, głownie wieku w wieku 12–15 lat. Narzędzie to łączy w sobie cechy typowe dla gier strategicznych z elementami edukacyjnymi. Gra ma na celu wprowadzenie koncepcji „zrównoważonej” przedsiębiorczości w atrakcyjnej formie dla uczniów ostatniej klasy szkół podstawowych i szkół gimnazjalnych, którzy w jej trakcie podejmują decyzje biznesowe w zakresie wykorzystania źródeł energii. Gra łączy zatem tradycyjne poznawanie treści na lekcji z praktycznymi ćwiczeniami, dzięki czemu uczenie się staje się bardziej efektywne. W ramach pakietu dostarczane są także ciekawe studia przykładowe z życia gospodarczego, pokazujące, jak firmy wiążą w praktyce myślenie biznesowe (nakierowane na efektywność ekonomiczną) z dbałością o środowisko w zakresie wykorzystania źródeł energii. Wstępne wyniki pilotażowe badań w Polsce wskazują na atrakcyjność gry i jej przydatność w praktyce szkolnej.

EN

Entrepreneurship in the European education system is treated as a key competence, which also influences the development of other key competences for lifelong learning. Therefore, the objectives of entrepreneurship education, especially in the context of school education, are broad and do not refer only to the knowledge and skills needed to set up and conduct own business. At the same time, one of the great challenges of civilization is the implementation of strategies for sustainable development, which is why education for sustainable development is one of the main pillars of this strategy. For these particular educational challenges the European project SUSEN (“Sustainable Entrepreneurship – A Game-Based Exploration for Lower Secondary Schools”), was established and implemented by a consortium of partners from different European countries. The subject of the paper is the rationale, the basic objectives and the final products of this project, useful in entrepreneurship education and sustainability. The main aim of this article is to show the possibility and advantages of applying in practice the educational main product, which is a learning game Power Player and assess its suitability in the light of the preliminary results of the pilot project conducted in Polish schools. This is a board game for students, mostly aged between 12–15 years. This tool combines the features of a typical strategy game with elements of education. The game aims to introduce the concept of sustainable business in an attractive form for pupils of the final class of primary and lower-secondary schools (gymnasium), by making business decisions in the use of energy sources. The game thus combines traditional learning content for lessons with practical exercises, so that learning becomes more effective. The project is also supplied with the interesting case studies of economic life, showing in practice how companies combine business thinking (focused on economic efficiency) with care for the environment in the use of energy sources. Preliminary results of pilot studies in Poland indicate its attractiveness and usefulness in school practice.

14

Co-combustion of wood pellet and waste in residential heating boilers : comparison of carbonaceous compound emission

45%

Klyta J. , Janoszka K. , Czaplicka M. , Rachwał T. , Jaworek K.

Archives of Environmental Protection

|

2023

|

tom Vol. 49, no 3

100--106

EN

Rising carbon dioxide emissions are driving climate change and there is growing pressure to find alternative energy sources. Co-combustion of waste with fuels is still occurring in some regions of the world, and it is important to know the compounds emitted from such combustion. This study investigated the emissions from the combustion of wood pellets with waste. The wood pellet was combusted with different additions of polyethylene terephthalate plastic and medium-density fiberboard (10 and 50%), in a low-power boiler (18W). Phenols, alkylphenols, phthalates, biomass burning markers, and polycyclic aromatic hydrocarbon emissions were determined. Gas chromatography coupled with a mass spectrometry detector was used to analyze these compounds after extraction and derivatization in the particulate matter and gas phase. The emissions of biomass burning markers and phthalates were the highest among all the compounds determined for MDF addition. The total emission of these compounds was 685 mg/h and 408 mg/h for 10% addition and 2401 mg/h and 337 mg/h for 50% addition, respectively. For the co-combustion of biomass with PET, PAHs and phenols had the highest emission; the emission was 197 mg/h and 114.5 mg/h for 10% addition and 268 mg/h and 200 mg/h for 50% addition, respectively. In our opinion, the obtained results are insufficient for the identification of source apportionment from household heating. After further study, tested compounds could be treated as markers for the identification of the fuel type combusted in households.

PL

Rosnąca emisja dwutlenku węgla powoduje zmiany klimatyczne przez co rośnie presja na poszukiwanie alternatywnych źródeł energii. Współspalanie odpadów z paliwami nadal występuje w niektórych regionach świata, dlatego istotna jest wiedza na temat związków emitowanych z takiego spalania. W niniejszej pracy zbadano wpływ dodatku odpadów na emisję ze współspalania z biomasą. Pelet drzewny współspalano z różnymi dodatkami plastiku z politereftalanu etylenu i płyty pilśniowej średniej gęstości (10 i 50%), w kotle małej mocy (18 W). Oznaczono emisję fenoli, alkilofenoli, ftalanów, markerów spalania biomasy oraz wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. Do analizy tych związków po ekstrakcji i derywatyzacji w fazie pyłowej i gazowej zastosowano chromatografię gazową sprzężoną ze spektrometrem mas. Emisja znaczników spalania biomasy oraz ftalanów była najwyższa spośród wszystkich związków oznaczonych dla dodatku MDF. Całkowita emisja tych związków wynosiła odpowiednio 685 mg/h i 408 mg/h dla 10% dodatku oraz 2401 mg/h i 337 mg/h dla 50% dodatku. Dla współspalania biomasy z PET największą emisję miały WWA i fenole; emisja wynosiła odpowiednio 197 mg/h i 114,5 mg/h dla 10% dodatku oraz 268 mg/h i 200 mg/h dla 50% dodatku. Naszym zdaniem uzyskane wyniki są niewystarczające do identyfikacji źródeł zanieczyszczeń z ogrzewania gospodarstw domowych. Po dalszych badaniach, badane związki mogłyby być traktowane jako markery do identyfikacji rodzaju paliwa spalanego w gospodarstwach domowych.

15

Sytuacja młodzieży NEET w Polsce i propozycje podniesienia jej kompetencji przedsiębiorczych w świetle rezultatów projektu RLG

45%

Świętek A. , Rachwał T. , Kurek S. , Kilar W. , Osuch W.

Przedsiębiorczość - Edukacja

|

2018

|

tom 14. Rola przedsiębiorczości w rozwoju społeczno-gospodarczym

425-444

PL

Przedmiotem artykułu jest sytuacja młodzieży NEET (niepracującej i nieuczestniczącej w formalnej edukacji, ang. not in employment, education or training) w Polsce na tle Europy. W artykule autorzy przedstawiają zróżnicowanie udziału młodzieży NEET w krajach europejskich, zwracając szczególną uwagę na młodzież bezrobotną oraz przedwcześnie porzucającą edukację. Diagnozują sytuację młodzieży NEET w Polsce za pomocą ekspercko-statystycznego modelu monitorowania sytuacji na rynku pracy oraz wskaźnika syntetycznego sytuacji młodzieży na rynku pracy i na tej podstawie wskazują możliwości poprawy sytuacji młodzieży NEET. Szczególne możliwości w tym zakresie przypisują rozwojowi kompetencji przedsiębiorczych tej młodzieży, wskazując jako celowe wykorzystanie programów edukacyjnych współfinansowanych ze środków unijnych, mających na celu kształtowanie postaw przedsiębiorczych, w szczególności osiągnięć projektu RLG (ang. „Reaching the Lost Generation”). Program ten może być wykorzystany m.in. w ramach lekcji podstaw przedsiębiorczości, zarówno jako element programu kształcenia opartego na aktualnie obowiązującej podstawie programowej dla szkół ponadgimnazjalnych, jak i w przyszłości w programach opartych na nowej podstawie programowej dla szkół średnich.

EN

The subject of the article is the situation of NEET youth (ang. not in employment, education or training) in Poland against Europe. In the article, the authors present the diversity of the share of youth NEET in European countries, paying special attention to unemployed young people and early school leavers. They diagnose the situation of NEETs in Poland using an expert-statistical model of monitoring the situation on the labour market and an indicator of the synthetic situation of young people on the labour market, and on this basis indicate the opportunities for improving the situation of NEETs. Special opportunities in this respect are attributed to the development of their entrepreneurial skills, indicating the deliberate use of educational programs co-financed from EU funds, aimed at shaping entrepreneurial attitudes (in particular, the achievements of the RLG project). This program can be used, inter alia, as part of entrepreneurship classes, both as part of a curriculum based on the current core curriculum for upper secondary schools and in the future in programs based on the new core curriculum for secondary schools.