Praktycznie od powołania do życia Polskiej Marynarki Wojenne problemem, z którym, na co dzień borykało się Kierownictwo Marynarki Wojennej (wcześniej sekcja marynarki, później Departament dla Spraw Morskich), był brak kadr – specjalistów w poszczególnych korpusach osobowych. Chociaż uruchomiono w szybkim tempie morskie szkolnictwo wojskowe, to problem szkolenia specjalistycznego, nie został rozwiązany. Ówcześni szefowie PMW zdawali sobie sprawę z faktu, iż to jest do zrealizowania tylko w oparciu o współpracę z państwami, które będą pomagały w budowie polskich sił morskich. W okresie międzywojennym, zwrócono się z prośbą o pomoc w rozwiązaniu tego problemu do Wielkiej Brytanii, a później Francji. Chociaż pojawiały się problemy, to system przynosił pewne wymierne efekty. Wybuch wojny, a tym samym nowa rzeczywistość, wymusiła ponowną współprace m.in. w tym obszarze z Royal Navy.
Od zakończenia II wojny światowej obrona wybrzeża była w obszarze zainteresowań ówczesnych decydentów. Zdawano sobie sprawę, że budując system bezpieczeństwa morskiego państwa, należało uwzględniać prawdopodobieństwo przeprowadzenia desantu przez przeciwnika na wybrzeżu. W takim układzie niezbędne stało się przygotowanie odpowiednich sił i środków do prowadzenia bezpośrednio działań bojowych, działań logistycznych, zabezpieczających oraz ochrony obiektów niemilitarnych wraz z ludnością cywilną. Jednostki obrony terytorialnej (JOT) tworzono w okręgach wojskowych, a te przeznaczone do działań w pasie wybrzeża przy jednostkach MW. Obrona wybrzeża to współdziałanie sił połączonych (morskich, lądowych i powietrznych), dlatego też należało stworzyć i dopasować system do wymagań ówczesnego pola walki. Pomimo wielu problemów organizacyjnych, wynikających z podejścia do powyższej problematyki przez decydentów wojskowych w wielu realizowanych ćwiczeniach praktycznych i aplikacyjnych na mapach, JOT miały swoje miejsce oraz przypisane zadania do wykonania. Niemniej w momencie rozpoczęcia transformacji ustrojowej, a tym samym rozwiązania Układu Warszawskiego, problematyka JOT została odsunięta na dalszy plan.
EN
Since the end of the Second World War, the defense of the coast had been in the focus of attention of the then decision-makers. It was a well-recognized fact that in the process of building the state’s maritime security system the probability of an enemy’s landing on the coast should be taken into account. In such circumstances, it was necessary to prepare appropriate forces and means for direct combat operations, for logistic and security operations, and for the protection of non-military objects and civilians. The Territorial Defense Units were formed in military districts practically throughout the territory of the whole country, and those intended for potential actions in the coastal zone, at Naval units. Coastal defense involves cooperation of the combined forces (sea, land and air), therefore the system had to be created and adjusted to the requirements of the battlefield. Despite many organizational problems, resulting from the approach of military decision-makers to the above mentioned issues, in many of the implemented exercises – practical, as well as application exercises on maps – the Territorial Defense Units had their place and tasks assigned specifically for them to perform. Nevertheless, at the beginning of the political transformation, and thus the dissolution of the Warsaw Pact, the issue of Territorial Defense Units was moved to the so-called background.
Practically since the outbreak of World War II, the Polish Navy has actively participated in naval operations alongside the Royal Navy. The Naval Leadership, operating in the territory of Great Britain, has tried to influence the British Admiralty to enable the launch of the Naval Officer Cadet School, educating the future officers of the Polish Navy, as well as of the centres educating the non-commissioned officer personnel and the training of seamen-shipping specialists. After the Germans began their air and sea operations in Britain, the ships of the Polish Navy were included in the British naval combat teams, which called for the launch of specialized specialist training for the crews of the Polish Navy ships. As a result, the Royal Navy approved the use by officers, non-commissioned officers and seamen of the Polish Navy of British maritime training centres and civilian colleges. All this was aimed at preparing high-class Polish Navy specialists to cooperate with the Allied naval forces. The dynamics of the operations in sea areas and the increase in the number of Polish Navy ships led to the establishing of the Naval Reserve Officer Cadets School in 1943. Throughout the Second World War, training cooperation between the Polish Navy and the Royal Navy functioned well. The professionalism of the crews of the Polish Navy ships was recognized by the British authorities, and the British Admiralty.
PL
Polska Marynarka Wojenna (PMW) praktycznie od początku II wojny światowej aktywnie uczestniczyła w działaniach morskich u boku Royal Navy. Funkcjonujące na terytorium Wielkiej Brytanii Kierownictwo Marynarki Wojennej starało się wpłynąć na Admiralicję Brytyjską i uzyskać możliwość uruchomienia Szkoły Podchorążych MW, kształcącej przyszłych oficerów PMW, a także ośrodków kształcących kadrę podoficerską i szkolących marynarzy-specjalistów okrętowych. Po rozpoczęciu przez Niemców działań lotniczych i morskich przeciwko Wielkiej Brytanii, okręty PMW zostały włączone w skład brytyjskich morskich zespołów bojowych, co wymagało uruchomienia specjalistycznego szkolenia dla załóg okrętów PMW. W związku z tym Royal Navy wyraziło zgodę na korzystanie przez oficerów, podoficerów i marynarzy PMW z brytyjskich morskich ośrodków szkoleniowych, a także uczelni cywilnych. Miało to na celu przygotowanie wysokiej klasy specjalistów PMW do współpracy z siłami morskim aliantów. Dynamika działań na morzach i wzrost liczby okrętów PMW spowodowały, że w 1943 r. powołano do życia Szkołę Podchorążych Rezerwy MW. Przez cały okres II wojny światowej współpraca szkoleniowa między PMW a Royal Navy funkcjonowała sprawnie, a profesjonalizm załóg okrętów PMW znalazł uznanie władz brytyjskich oraz Admiralicji Brytyjskiej.
This article presents, in summary form, the process of education and training of the personnel of the Polish Navy in training centers of the British and French navy in the interwar period. Thanks to the personnel of the Polish Navy – comprised of graduates of the training centers based in Great Britain and (above all) France – it was possible to swiftly prepare teaching staff for the Officer School of the Navy, later known as the Cadet School of the Navy, to educate ship specialists, commanders of ships and staff, as well as to develop the Polish maritime military thought. Many of them confirmed their high level of command and expert qualifications during World War II.
PL
W artykule zaprezentowano, w formie skrótowej, proces kształcenia i szkolenia kadr Polskiej Marynarki Wojennej w brytyjskich i francuskich ośrodkach szkoleniowych w okresie międzywojennym. Dzięki kadrze PMW – absolwentom ośrodków szkoleniowych w Wielkiej Brytanii i (przede wszystkim) Francji – udało się w krótkim czasie przygotować kadrę dydaktyczną dla Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej, późniejszej Szkoły Podchorążych MW, wykształcić specjalistów okrętowych, dowódców okrętów i sztabów, a także wypracować polską morską myśl wojskową. Wielu z nich potwierdziło wysokie kwalifikacje dowódcze i specjalistyczne w czasie II wojny światowej.
W prezentowanym artykule, przedstawiono problematykę dotyczącą budowania bezpieczeństwa morskiego naszego państwa. Odzyskanie dostępu do morza, chociaż bardzo okrojonego, było bardzo ważnym wydarzeniem w dziejach Polski. Naród był dumny i nie szczędził sił, ani środków aby jak najszybciej zagospodarować wybrzeże. Gospodarka morska i handel morski miały w przyszłości umiejscowić Polskę wśród państw nadmorskich, z dynamicznym rozwojem gospodarki. Zdawano sobie sprawę, że otrzymany dostęp do morza, wymagał zapewnienia bezpieczeństwa żegludze na wodach terytorialnych oraz tzw. torach podejściowych do portu Gdynia. Trzeba było uruchomić punkty obserwacyjne, służbę hydrograficzną, a co najważniejsze stworzyć flotę wojenną. Zadań ogrom, środków finansowych brak, a sąsiedzi głośno mówią o wyeliminowaniu w przyszłości Polski z areny międzynarodowej. Poszukiwania sojuszników w obrębie Morza Bałtyckiego nie powiodło się, a Wielka Brytania i Francja, dbały tylko o swoje partykularne interesy. Niestety zagrożeniem dla budowania bezpieczeństwa morskiego państwa, również okazali się decydenci zarówno w ówczesnym rządzie, jak i Ministerstwie Spraw Wojskowych. Chociaż mocno „sypano piaskiem po oczach” ówczesnemu Kierownictwu Marynarki Wojennej, to ono konsekwentnie starało się realizować zadania związane z bezpieczeństwem morskim państwa. Były to ciężkie lata. Wojna w 1939 r., obnażyła efekty złej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa realizowanej przez ówczesnych polityków. Artykuł ten powstał w oparciu o materiały archiwalne (Centralne Archiwum Wojskowe, Archiwum Akt Nowych, Archiwum Marynarki Wojennej ) oraz bogatą literaturę.
EN
The following paper discusses the matter of building the maritime security of our country. Regaining the access to the sea, although limited greatly in scope, was a very important event in the history of Poland. The nation was proud and spared neither strength nor resources to develop the coastline as soon as possible. The maritime economy and maritime trade were meant to place Poland among the coastal states with a dynamic economy. Obviously, the regained access to the sea required that the safety of navigation in the territorial waters and the so-called “approach fairways” to the port of Gdynia be ensured. It was necessary to set up observation posts, hydrographic service and, most importantly, to create a war fleet. The tasks were immense, there were no financial means, and the neighbors were vocal in their talk of ejecting Poland from the international arena in the future. The quest for allies within the Baltic Sea proved unsuccessful, and Great Britain and France would only take care of their particular interests. Unfortunately, the decision-makers both in the then government and in the Ministry of Military Affairs also proved to be a threat to fostering the state's maritime security. Although time and again a spanner was thrown in the works of the then Naval Directorate, it consistently tried to carry out tasks related to the maritime security of the state. Those were some hard years. The war in 1939 exposed the effects of bad foreign and security policy pursued by the politicians of the time. The paper was based on archival materials (Central Military Archive, Archive of New Files, Naval Archive) and rich literature.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.