Ocena stanu zagrożenia obiektów powierzchni terenu jest nieodzowną częścią projektowania eksploatacji górniczej pod terenem gęsto zabudowanym. Poprawna ocena pozwala z jednej strony na ustalenie koniecznych działań o charakterze profilaktycznym, a z drugiej strony prowadzi do zwiększenia wiarygodności w oczach opinii publicznej, co dla dzisiejszego górnictwa jest nieodzowne. W artykule przedstawiono krytyczne uwagi dotyczące klasyfikacji odporności obiektów budowlanych i prognozy wskaźników deformacji od planowanej eksploatacji górniczej, które to elementy są podstawą oceny stanu zagrożenia obiektów budowlanych.
EN
Risk assessment of objects' state on the surface of terrain is indispensable part of projecting of mining exploitation under densely built-up terrain. Correct assessment enables on one hand to define necessary activities of preventive character and on the other hand it leads to enlargement of reliability in eyes of public opinion, what is indispensable for today's mining. In the paper, critical remarks concerning classification of resistance of building objects and prognoses of deformation indices from planned mining exploitation were presented. These elements form basis of risk assessment of state of building objects.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono propozycję dwuparametrowej funkcji czasu umożliwiającej poprawny opis zarówno krótkotrwałych zmian w obserwowanym procesie osiadania spowodowanych w głównej mierze przerwami w prowadzonej eksploatacji górniczej, jak i jej długotrwałego oddziaływania.
EN
In the paper has been suggested the 2-parametrical time-function which make possible correct description of the short changes in the observed settle process, caused mostly by exploitations-breaks as well as long-lasting influence of that breaks.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
For fifty years the problem of suitable estimation of underground exploitation influence in time (especially exploitation velocity) on surface buildings has been a subject of scientific studies in numerous Mining Science Centers in Europe. The analysis carried out in German Corporation 'Deutsche Steinkohle AG' (from 1990 to 2000) revealed that the exploitation parameters like: velocity of exploitation, period of longwall stoppage (especially at the end of week), differences of velocity of exploitation between two immediate days and velocity of exploitation directly before or after longer stoppage, have a significant influence on damage structure in buildings. The analysis was based on the in-situ measurements of deformation and corresponding measurements of damage in buildings. The underground exploitation carried out incessantly (i.e. seven days in a week), with constant velocity, adjusted to the strength of buildings, is a very effective preventive measure from the perspective of mining damage. The publication presents formulas based on Knothe theory to calculate the value of longwall panel exploitation parameters in time, depending on: dynamic strength of buildings, mining conditions, as well as properties of overburden strata.
PL
Od 50 lat przedmiotem badań naukowych wielu europejskich instytutów badawczych jest problem oceny wpływu prowadzenia eksploatacji górniczej w czasie, w szczególności prędkości eksploatacji na obiekty budowlane, które znajdują się na powierzchni terenu. Prowadzone w latach 1990-2000 w niemieckim koncernie Deutsche Steinkohle AG badania, na bazie wyników pomiarów deformacji in situ oraz odpowiadającej im rejestracji i pomiarów uszkodzonych obiektów wykazały jednoznacznie, że parametrami prowadzenia eksploatacji ścianowej w czasie mającymi istotny wpływ na uszkodzenia obiektów są: prędkość eksploatacji górniczej, czas trwania postoju ścianowego (szczególnie na końcu tygodnia), różnica prędkości eksploatacji pomiędzy dwoma sąsiednimi dniami oraz prędkość eksploatacji bezpośrednio przed lub po dłuższym postoju ścianowym. Eksploatacja górnicza prowadzona ciągle, tj. 7 dni w tygodniu oraz ze stałą i dopasowaną do odporności obiektów prędkością jest bardzo efektywnym środkiem profilaktycznym z punktu widzenia szkód górniczych. W pracy zaprezentowano opracowane na podstawie teorii Knothego wzory, które umożliwiają wyznaczenie wartości parametrów prowadzenia eksploatacji ścianowej w czasie. Wzory te, zależą od odporności "dynamicznej" obiektów powierzchni, od danych geometrycznych opisujących projektowaną eksploatację górniczą oraz od własności nadległego górotworu w postaci parametrów teorii Knothego
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Rozszerzona wersja referatu prof. Sroki w ramach Sympozjum nt. „Teoria wpływów eksploatacji górniczej na powierzchnię terenu – rola i miejsce w rozwoju nauk górniczych”, Kraków 2013.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Artykuł przedstawia metodę eksploatacji częściowej w rejonie filara ochronnego ze szczególnym uwzględnieniem ochrony powierzchni terenu. Metoda oparta jest na systemie drążenia długich wyrobisk eksploatacyjnych z pozostawionymi między nimi filarami węglowymi („continuous miner” oraz „krótkie ściany”). Wielkość filarów węglowych oraz szerokość drążonych wyrobisk była tak dobierana aby spełnić wymagania dotyczące I kategorii terenu górniczego oraz aby utrzymać długotrwałą stabilność filarów między-chodnikowych. W celu określenia oczekiwanych deformacji powierzchni zastosowano teorię Knothego. Przedstawiony system może być z powodzeniem również zastosowany do eksploatacji małych nieregularnych parcel górniczych.
EN
The study outlines the partial mining method to be applied in the neighbourhood of the protective pillars, the main objective being surface protection. The method involves driving long headings, leaving coal pillar between them (“continuous miner” and “short walls” systems). The size of the coal pillars and the width of headings being driven such be precisely controlled such that the requirements set forth for mine areas of category I should be met and that the long-term pillar stability should be maintained. Knothe’s theory is applied to find the predicted surface deformation profiles. The proposed system might be well applied to mining operations continued on small, irregular mining plots.
Excess partial molar thermodynamic functions for the Ag-Tl-Te liquid solutions have been determined along the sections: X-Ag:X-Tc=1:4, 2:3, 1:1 and 3:2. The thermodynamic properties have been discussed in dependence on the number and type of associates existing in the liquid.
Przedmiotem artykułu jest szereg symulacji numerycznych dotyczących zachowania się górotworu fliszowego w rejonie drążonego tunelu. Analizie poddano zmianę stanu naprężenia i odkształcenia fliszowego masywu skalnego wokół tunelu. Do symulacji wykorzystano programy ABAQUS i RS2. Analizę wielowariantową przeprowadzono z wykorzystaniem modelu sprężysto-plastycznego Coulomba-Mohra. Uzyskane wyniki przedstawiono w formie wykresów oraz map naprężeń i przemieszczeń.
EN
Prediction of the rock masses deformations is very important element while designing tunnels. The paper presents a series of numerical simulations of flysch rock mass behaviour in the tunnel excavation region. The change of state of stress and displacement as a result of the excavation has been analysed. The Abaqus software and educational RS2 software uses the Finite Element Method was used for the calculations. Multi-variant analysis was performed using the Coulomb-Mohr hypothesis. The obtained results have been presented in the form of graphs and maps of stresses and displacements. The presented results of numerical calculations shows the influence of the change in the angle of the discontinuity inclination of the rock mass and their mechanical properties (i.e. normal and tangential stiffness) on the state of stress and strain in the tunnel area. Presented simulations allow engineers to visualize the potentially greatest threats and provide a quick protective response.
9
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono metodę wymiarowania eksploatacji częściowej pokładów węgla, opartą na systemie długich wyrobisk eksploatacyjnych z pozostawionymi między nimi filarami. Wymiarowanie filarów węglowych z punktu widzenia ochrony powierzchni jest zależne od kategorii terenu górniczego lub warunku dopuszczalnego osiadania powierzchni terenu. Metoda jest oparta na znanych i stosowanych powszechnie na świecie sposobów wyznaczania wymiarów filarów węglowych. Przedstawione rozwiązanie uwzględnia ponadto stochastyczny charakter współczynnika bezpieczeństwa.
EN
This paper presents a method of dimensioning the partial exploitation of coal seams, based on a system of mining exploitation with long drift and pillars left between these drifts. From the point of view of surface protection, dimensioning of coal pillars depends on the category of the mining area or condition of acceptable land surface subsidence. The method is based on the well known and commonly used in the world ways of determining dimensions of coal pillars. The presented solution also takes into consideration the stochastic character of the safety factor.
The paper presents a new geotechnical solution indicating a possibility of effective building structures protection. The presented solutions enable minimization of negative effects of underground mining operations. Results of numerical modelling have been presented for an example of design of preventive ditches reducing the influence of mining operations on the ground surface. To minimize the mining damage or to reduce its reach it is reasonable to look for technical solutions, which would enable effective protection of building structures. So far authors concentrated primarily on the development of building structure protection methods to minimize the damage caused by the underground mining. The application of geotechnical methods, which could protect building structures against the mining damage, was not considered so far in scientific papers. It should be noticed that relatively few publications are directly related to those issues and there are no practical examples of effective geotechnical protection. This paper presents a geotechnical solution indicating a possibility of effective protection of building structures. The presented solutions enable minimization of negative effects of underground mining operations. Results of numerical modelling have been presented for an example of design of preventive ditches reducing the influence of mining operations on the ground surface. The calculations were carried out in the Abaqus software, based on the finite element method.
PL
W celu minimalizacji szkód górniczych lub ograniczenia ich zasięgu, rozsądnym jest poszukiwanie rozwiązań technicznych, które umożliwiałyby skuteczną ochronę obiektów budowlanych. Dotychczas autorzy skupiali się przede wszystkim na opracowywaniu metod zabezpieczenia obiektów budowlanych, aby zminimalizować szkody spowodowane podziemną eksploatacją. Zastosowanie metod geotechnicznych, które mogą chronić obiekty budowlane przed szkodami górniczymi nie było do tej pory poruszane w artykułach naukowych. Należy zauważyć, że stosunkowo mało publikacji bezpośrednio związanych jest z tą tematyką i brakuje praktycznych przykładów skutecznej ochrony geotechnicznej. W niniejszym artykule przedstawiono rozwiązanie geotechniczne wskazujące na możliwość skutecznego zabezpieczenia konstrukcji budowlanych. Prezentowane rozwiązania umożliwiają minimalizację negatywnych skutków podziemnej eksploatacji górniczej. Przedstawiono wyniki modelowania numerycznego dla przykładowej konstrukcji prewencyjnych rowów zmniejszających wpływ działalności górniczej na powierzchnię terenu. Obliczenia przeprowadzono w programie Abaqus opierającym się na metodzie elementów skończonych.
11
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Przedmiotem tej publikacji jest przybliżenie czytelnikowi istoty różnych metod empirycznych, analitycznych, oraz numerycznych wykorzystywanych do obliczania deformacji powierzchni terenu w rejonie drążonego tunelu. Autorzy przedstawili metody znane i wykorzystywane na całym świecie, ich modyfikacje oraz warunki ich wykorzystania.
EN
The object of this publication is to introduce the essence of a variety of empirical methods, analytical and numerical used to calculate surface deformations in the region of hollow tunnel. The authors presented bunch of methods known and used worldwide, their modifications and conditions of use.
12
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The Knothe infl uence function method was introduced to China in 1965 and began to abundant research and widely applied from 1980s. Based on the Knothe influence function method, the prediction model of surface movement and deformation of flat seam mining is established, then the calculation programs and drawing software are developed. The relationship between surface movement calculation parameters and geological mining conditions is systematically summarized, and national technical regulations and standards are compiled. The method has been widely applied in special coal mining and got enormous economic benefits, meanwhile, the method is applied in metal mine, oil and gas, groundwater, halite mining and underground engineering. In recent years, the Chinese scholars enrich and develop the probability integral method, and the prediction model of surface movement and deformation with special mining conditions, such as extremely inadequate mining and steeply inclined seam mining is established. Through introducing the Knothe infl uence function method of application in China, the 100th birthday of Professor Knothe and the great contribution to the mining subsidence prediction is commemorated.
Cyklotron AlC-144 znajdujący się w Instytucie Fizyki Jądrowej jest przeznaczony głównie do celów medycznych, tzn. do protonowej terapii oka [1]. Terapia wymaga wytworzenia przez cyklotron wiązki przyspieszonych protonów o stabilnych parametrach [2]. W szczególności pożądana jest stabilność wiązki protonów, powtarzalność parametrów wiązki i niezawodność pracy cyklotronu. W skład gazów resztkowych w komorze cyklotronu wchodzą: gazy przedostające się przez nieszczelności rzeczywiste komory z atmosfery otaczającej cyklotron, gazy desorbowane ze ścian komory i elementów jej wyposażenia, pary olejów pomp dyfuzyjnych i niezjonizowane gazy wypływające ze źródła jonów. W niniejszej pracy przedstawiono wpływ zawartości gazów resztkowych w komorze cyklotronu na niektóre parametry pracy cyklotronu. Przedstawiono w niej zależność czystości gazów w źródle protonów na stabilność i niezawodność pracy źródła, oraz wpływ zawartości gazów resztkowych w komorze na działanie elementów pracujących pod wysokim napięciem: układu przyspieszania i układu wyprowadzania wiązki protonów poza komorę cyklotronu [3].
EN
AlC-144 cyclotron operating in Institute of Nuclear Physics is dedicated to medical applications, mainly proton therapy of occular melanoma [1]. This type of medical treatment requires accelerated ion beam with stable parameters [2]. The most important are stability of proton beam, reproducibility of beam parameters and reliability of cyclotron work. Residual gases inside the cyclotron chamber are coming from leaks, desorption, contamination of oil diffusion pumps and ion source. The paper presents the influence of residual gases in cyclotron chamber on work parameters of the cyclotron. The discussion concerns the influence of purity of gas in proton source on stability of source parameters and residual gas content on high voltage element work: accelerating and ion beam deflecting systems [3].
This study was aimed at monitoring the effect of melatonin implants on selected hematological and biochemical indices as well as on morphology changes of lungs, liver, spleen, kidneys and brain in minks. Experiments were carried out on 300 minks aged 2 years, bred under conditions of a large-herd farm and fed identical feedstuff. Melatonin implants were inserted subcutaneously to the minks in the form of granules containing 6 mg of melatonin. The control group consisted of minks from the basic herd. A better appetite and higher body weights characterized the experimental minks. Skins obtained were larger, thinner and covered with springy hair with a good sheen, yet were stragglier than in the control group. The hematological indices analyzed did not differ between the groups and were within referential values. Biochemical indices of liver and kidneys profiles were better in the experimental group. In the experimental minks, histopathological examinations demonstrated lesser intensity of disorders in brain and liver circulation, lesser intensity of degenerative lesions in liver tissues and kidneys as well as smaller infiltration of lymphocytic and plasmatic cells in lungs and liver.