Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Lata help
Autorzy help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 37

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
PL
W pracy przedstawiono prognozę zmian morfologicznych na rzece Skawie w zasięgu cofki zbiornika Świnna Poręba (obecnie w trakcie realizacji). Podnoszenie się dna koryta cieku w wyniku odkładania rumowiska może mieć wpływ na poziom zwierciadła wody w czasie przejęcia fali powodziowej i zwiększenia zagrożenia powodziowego terenów przyległych. W latach 2003-2006 przeprowadzono pomiary geodezyjne odcinka rzeki Skawy, analizę składu granulometrycznego rumowiska, profile prędkości oraz pomiar poziomu zwierciadła wody w czasie przejścia fali powodziowej. Prognozę zmian morfologicznych przeprowadzono z wykorzystaniem dwuwymiarowego modelu CCHE2D opracowanym w Uniwersytecie Mississippi. Umożliwia on symulację zmian konfiguracji dna koryta cieku w wyniku transportu rumowiska. Symulacje przeprowadzono dla historycznych fal powodziowych oraz przepływów o prawdopodobieństwie wystąpienia od p = 50% do p = 0,1% dla wybranych rzędnych piętrzenia zwierciadła wody w zbiorniku w zakresie od 304,56 m n.p.m – brak efektu piętrzenia na badanym odcinku do 309,60 m n.p.m. – piętrzenie normalne. Przypadki obliczeniowe obejmowały również przepływy wody z rumowiskiem wleczonym i unoszonym. Zasięg cofki, a tym samym miejsce, gdzie może odkładać się rumowisko, w zależności od poziomu piętrzenia wody w zbiorniku będzie przesuwało się w pasie o długości 1,5 km w górę i dół cieku, a modelowanie numeryczne zmian morfologicznych wskazuje, że gospodarka wodna na zbiorniku powinna uwzględniać warunki zmian konfiguracji dna w rejonie cofki zbiornika.
EN
The aim of the paper is to predict a morphological changes of the riverbed on a section of the Skawa River within back-water reach of Świnna Poręba water reservoir. The increasing bed level which is a result of deposition of bed material, have influence on water surface elevation during flood and can threaten surrounding areas. Between spring 2003 and summer 2006 carried out measurements which consist of: survey measurements of a section of Skawa River, granulometric composition of the bed material, velocity profiles and measurements of the water surface elevation during flood events. Prediction of the morphological changes was possible using twodimension CCHE2D model developed by the University of Mississippi. The numerical modeling focused on the simulation of historical flood events, t-year discharges with probability between p=50% and 0.1% under different water levels in the reservoir ranged between 304.56 m a.s.l without back-water effect and 309.60 m a.s.l. normal water surface level. The simulation runs included bedload and suspended load transport which caused of bed elevation changes. Back-water reach, where deposition take place, depends on reservoir water surface level can extend up to a distance about 1.5 km. Numerical results of forecasting of fluvial processes on the studied reach yields that exploitation of water reservoir should take into consideration morphological changes within back-water reach of the water reservoir.
EN
Our study is aimed at determining the hydrodynamic changes of mountain stream channels caused by degradation that was initiated by uncontrolled mining of bed material. The study was conducted on Mszanka and Targaniczanka streams in which the collected data included: longitudinal profiles, cross-sections of the channels, the geometry of bed forms and analysis of particle composition of the bed material. The results show that hydrodynamic parameters have changed downstream from the studied sectors and along the cross-sections. Bed degradation also was linked to bank erosion, which intensified morphological changes of channels effecting the spatial distribution of flow velocity, shear stresses and stream power. The investigation also demonstrated that the bedload movement was in accordance with channel changes and more sediments were deposited than transported along the studied area. Finally, local aggradation and unstable channel capacity were observed.
PL
Gospodarcze wykorzystanie rzek i potoków spowodowało degradację równowagi ekologicznej i intensyfikację procesów morfologicznych, co na większości rzek i potoków doprowadziło do wystąpienia erozji i obniżenia ich dna. Zmiany te wymuszają podejmowanie działań zmierzających do stabilizacji dna i brzegów koryt rzecznych. W pracy przeanalizowano dokumentację projektową regulacji pod kątem sprawdzenia czy podejmowane prace są wystarczające dla bezpiecznego przepuszczenia wód katastrofalnych i czy uwzględniają procesy morfologiczne kształtujące ich koryta. Wykonano obliczenia warunków przejścia fali powodziowej na kilku wybranych potokach górskich w różnych warunkach utrzymania ich koryt. Stwierdzono, że pod względem hydraulicznym projektowane regulacje spełniają swoje zadania zapewniając wymaganą przepustowość koryta. Zachowanie projektowanej przepustowości wymaga ciągłych prac konserwacyjnych. Przy wymiarowaniu koryt z dnem stabilnym ograniczeniem jest szerokość doliny, która w terenie zurbanizowanym nie pozwala zaprojektować przekroju poprzecznego koryta o kształcie najkorzystniejszym z hydraulicznego punktu widzenia. W przypadku wymiarowania koryt z dnem ruchomym należy tak dobrać wymiary koryta regulacyjnego, aby nie nastąpiło zerwanie obrukowania dna cieku dla przepływu miarodajnego. Wyliczanie warunków początku ruchu w sposób uproszczony prowadzi do przewymiarowania koryt. Powoduje to lokalną akumulację rumowiska dennego, a warunek równowagi hydrodynamicznej nie jest spełniony. Szacowanie składu granulometrycznego na podstawie formuł empirycznych powinno być zastąpione pomiarami bezpośrednimi, ponieważ na warunki początku ruchu rumowiska ma wpływ także wielkość rumowiska oraz jego kształt.
EN
Using rivers and mountain streams for economic purposes led to the loss of ecological balance and to the intensification of morphological processes, which in most cases caused erosion as well as the lowering of riverbed. Such changes have made stabilising the river bed and its banks necessary. In our work, on the basis of the analysis of project documentation and the simulations of flood events on several mountain streams, we made an attempt to answer the question: are the river training works enough to let the catastrophic floods pass safely and do they take into account the morphological processes which have a formative influence on the riverbeds? It has been proved that as far as hydraulic structures are concerned, the adjustments that are being planned comply with the requirement of ensuring the required capacity of the river channel. Maintaining the required capacity of the river channel creates the need for constant remedial works. When dimensioning cross-sections with stable bottoms, the width of the river valley is a serious limitation which, in urban environment, does not allow the engineers to design a crosssection of a river channel whose shape would be most efficient one. In case of river channels with moveable bottoms, the size of the river cross-section should be chosen so as not to entrain to the transport the armouring layer for normal flow. Simplified calculations of the initial conditions of bedload transport lead to overdimensioning of the river channel. This, in turn, leads to local accumulation of the bed material and the condition of hydrodynamic balance is not fulfilled. Moreover, the size and shape of individual grains influence the incipient motion of bedload transport. What follows is that the empirical formulae used for estimating the granulometric composition of the deposit should be replaced with direct measurements.
PL
Opracowane przez Komisję Europejską w 2007 roku szczegółowe rekomendacje wprowadzają nowe uwarunkowania związane z zapewnieniem ciągłości korytarzy rzecznych. Istniejące budowle piętrzące powinny być wyposażone w przepławki dla zachowania warunków restytucji ryb, a nowe budowle hydrotechniczne powinny uwzględniać takie rozwiązania techniczne, które nie powodują zmian stanu hydromorfologicznego. Celem zachowania warunków stabilności biologicznej dla ryb dwuśrodowiskowych wg Instytutu Rybactwa muszą być spełnione następujące kryteria stabilności biologicznej przy projektowaniu i eksploatacji przepławek: – kryterium prądu wabiącego, – kryterium prędkości granicznych, – kryterium dopuszczalnego napełnienia w przepławce, – kryterium dopuszczalnej wielkości strat Δh przy przepływie przez rygiel dla przepławek ryglowych. W artykule przedstawiono wyniki modelowania numerycznego 400- metrowego odcinka rzeki obejmującego jaz powłokowy, małą elektrownię wodną oraz przepławkę dla ryb typu ryglowego. Podjęte działania skupiały się na takim ukształtowaniu przepływu w przepławce i modyfikacji konfiguracji dna na wylocie z elektrowni, aby wytworzyć prąd wabiący. Wyniki modelowania numerycznego zostały porównane z wartościami otrzymanymi ze wzorów empirycznych.
EN
Detailed recommendations formulated by European Commission in 2007 introduce new regulations regarding the continuity of river channels. The existing hydraulic structures should be equipped with fish ladders in order to keep the fish restitution conditions and the new hydro-technical structures should assure technical solutions that do not cause any change in hydro-morphological state. According to the Fisheries Institute the following conditions of biological stability should be followed to keep the biological stability conditions for diadromic fishes: – an alluring stream criterion, – a terminal velocity criterion, – a criterion of admissible fish ladder filling, – a criterion of admissible loss Δh for the transom ladder discharge. The paper presents results of numerical modeling of 400-meter sector of a river that includes coated weir, small hydrostation and a fish transom ladder. The action taken concentrated on such formation of the discharge in the ladder and modification of the bed configuration in the hydro mouth that creates the alluring stream. Numerical modeling results were compared to results of calculations by empirical formula.
PL
Praca przedstawia ocenę warunków hydrodynamicznych na wybranym odcinku rzeki Skawy, gdzie stwierdzono występowanie tarlisk ryb. Badany odcinek charakteryzuje się zmiennym spadkiem i zmienną morfologią oraz zróżnicowaniem lokalnym prędkości i intensywności turbulencji. Przeprowadzono pomiary geodezyjne profilu podłużnego i profili poprzecznych koryta oraz składu granulometrycznego rumowiska. Wykonano również pomiary prędkości przepływu wody ADV (Acoustic Doppler Velocimeter) na trzech stanowiskach: przed bystrzem, na bystrzu i poniżej niego. Wyniki pomiarów posłużyły do obliczenia naprężeń stycznych w korycie, rozkładów prędkości oraz rozkładów intensywności turbulencji. Dzięki tym badaniom zidentyfikowano typy siedlisk metodą MEM (Mesohabitat Evaluation Model). Według tej metody przepływy w strefie stanowisk przed bystrzem i na bystrzu sklasyfikowano jako normalne, natomiast na stanowisku poniżej bystrza jako przepływ szybki. Stwierdzenie na dwóch siedliskach przepływu normalnego pokazuje, że przyjęte kryterium w postaci szerokiego zakresu wartości naprężeń stycznych obejmującego dwa rzędy wielkości nie uwzględnia wystarczająco zmian warunków hydrodynamicznych uzyskanych w badaniach.
EN
This paper shows a profile of hydrodynamic conditions present in a Skawa river portion, where fish populations have been found. The river portion surveyed is characterized by a changing gradient and varying morphology, and by a locally diversified velocity and intensity of flow turbulence. The longitudinal and transversal sections of the river bed were geodetically surveyed; the granulometric composition of the fluvial deposits was studied. Using an Acoustic Doppler Velocimeter (ADV), the river flow velocity was measured at three sites: above the riffle, in the riffle, and below it. The measurement results were used to compute shear stresses in the river bed, velocity distributions, and intensity distributions of turbulence. Based on the study, three types of habitats were identified. Using a method known as MEM (Mesohabitat Evaluation Model), the river flow within the zone of the site above and in the riffle was classified as a normal flow, whereas the flow below the riffle was classified as a fast river flow. The fact that the two habitats were classified as zones with normal flow proves that the assumed criterion, i.e. a wide range of shear stress values showing two orders of magnitude does not adequately incorporate changes in hydrodynamic conditions revealed through the survey conducted.
PL
Celem prezentowanej pracy jest ocena zmian warunków hydrodynamicznych na odcinku potoku Smolnik, jakie zaszły w okresie 3 lat po umocnieniu lewego brzegu narzutem kamiennym oraz gabionami prostopadłymi do koryta potoku. W latach 2008 i 2009 wykonano serie pomiarów, każda z nich zawierała pomiary profilu podłużnego, przekrojów poprzecznych koryta i składu granulometrycznego materiału dennego. Wyniki tych prac wykorzystano do obliczenia wielkości hydrodynamicznych, takich jak: średnia prędkość, moc strumienia, naprężenia styczne i intensywność transportu rumowiska wleczonego przy zastosowaniu równania Bagnolda. Można było stwierdzić, że prace regulacyjne spełniły swoje zadania i erozja boczna została zahamowana. Lokalnie wystąpiło nasilenie erozji wgłębnej. Analiza zmian w profilu podłużnym potoku oraz przebieg zmian składu granulometrycznego rumowiska wykazały, że po 2 latach od wykonania prac regulacyjnych pojawiła się tendencja na badanym odcinku do powrotu do wcześniejszych warunków hydrodynamicznych.
EN
The aim of presented research was evaluation of hydrodynamic conditions changes on the regulated sector of the Smolnik stream. The measurements were carried out in 2008 and 2009. Each series of this study included measurements of the longitudinal profile, cross-sections of channel and the bed material granulation. Results of these works were used to calculate the hydrodynamic quantities as mean velocity, stream power, shear stresses and bedload transport (by the Bagnold equation). It was possible to ascertain that the control works came to expectation and bank erosion was stopped. Locally an intensification of bed erosion had place. An analysis of the longitudinal profiles and course of grain-size composition of the bed material changes proved, that 2 years after control works realization tendency to return to early hydraulic conditions was appeared.
PL
W pracy przedstawiono wyniki modelowania numerycznego warunków przepływu wody w przepławkach biologicznych w formie kanału stanowiącego obejście budowli hydrotechnicznej naśladującego naturalny strumień, z funkcją kanału tarłowego. Wyniki modelowania porównano z wynikami pomiarów laboratoryjnych rozkładu prędkości w różnych typach siedlisk występujących w naturalnych strumieniach, od przepływu spokojnego do przepływu szybkiego. Uzyskano rozkłady trzech składowych prędkości vx, vy i vz w charakterystycznych punktach profilu podłużnego i przekroju poprzecznego: (1) na zbystrzeniu, (2) w strefie oraz (3) poza strefą turbulencji dla różnych konfiguracji dna i wielkości rumowiska. Wielkości te posłużyły do wyznaczenia profili prędkości, prędkości średnich oraz charakterystyki lokalnych warunków przepływu. Podjęto próbę przeniesienia wyników uzyskanych przy użyciu modelu fizycznego na obiekty rzeczywiste z wykorzystaniem teorii podobieństwa zjawisk fizycznych.
EN
In the paper results of numerical modelling of water flow conditions in fishladers close to nature which are bypass channels designed as a natural stream and with habitat elements were presented. The simulations results were compared with laboratory measurements of vertical distributions of velocity at different habitats which occur in natural streams: from pool to fast run and riffle. There were measured three components of velocity vx, vy i vz at characteristic points of longitudinal profile and cross-section: (1) at rapids, (2) inside and (3) outside turbulence zone for different bed configurations and size of bed material. The measured values were used to calculate velocity profiles, average velocities and characteristics of local flow conditions. This is an attempt to calculate a water flow parameters in nature base on laboratory measurements using similitude concept.
PL
Wykorzystanie gospodarcze rzek i potoków prowadzi do ich podłużnej i poprzecznej zabudowy. Skutkuje to zachwianiem równowagi i przerwaniem ciągłości dynamicznej cieku. Poznanie procesów kształtujących koryta rzek, szczególnie takich gdzie ta ciągłość jest zachowana są kluczowym elementem przywracania ich naturalności. W pracy przedstawiono wyniki badań zmian morfologicznych jakie mają miejsce w korycie po przejściu fali wezbrania oraz składu granulometrycznego materiału dennego w ujściowym odcinku rzeki podgórskiej. Na podstawie szczegółowych badań terenowych prowadzonych w ujściowym odcinku rzeki Raby na odcinku ok. 800 m, w miejscowości Uście Solne, na połączeniu Raby z rzeką Wisłą, przeprowadzono analizę zmian morfologii dna odcinka badawczego, uwzględniając takie parametry jak: zmiany geometrii przekroju poprzecznego, skład granulometryczny rumowiska w warstwie tworzącej obrukowanie dna oraz podłoża oraz zmiany wynikające z występowania form dennych. Pomiary terenowe prowadzono w latach 2005–2006, ze szczególnym nasileniem po przejściu fal powodziowych. Stwierdzono, że w wyniku transportu rumowiska dennego na badanym odcinku tworzą się przegłębienia i wypłycenia dna, zróżnicowane formy denne oraz łachy, których wysokość dochodzi do 1,1 m. Analiza prób warstwowych wskazuje na pionowe zróżnicowanie składu granulometrycznego rumowiska. W przypadku braku obrukowania dna warstwa powierzchniowa 0,0–0,05 m ma podobne uziarnienie jak warstwy zalegające niżej. Taki rozkład uziarnienia stwierdzono w próbie A, gdzie średnica d50 = 0,007 m. W próbie B najgrubsze uziarnienie znajduje się w wierzchniej warstwie, d50 = 0,013 m, co wskazuje na występowanie obrukowania dna. Po przejściu fali powodziowej, w wyniku zmian morfologicznych dno rzeki uległo zmianom, ulegając obniżeniu lokalnie do 0,5 m albo podniesieniu nawet o 1 m. Po przejściu fali powodziowej, w sierpniu 2005 r. zaobserwowano przesunięcie się linii nurtu głównego wynoszące ok. 50 m. Układ zakoli został utrzymany. Podobnie długość pojedynczej sekwencji zakoli wynoszącej ok. 450 m oraz ich szerokość, która odpowiada szerokości koryta na tym odcinku wynoszącej 30–38 m. Badania zrealizowano w ramach grantu badawczego KBN 2 P06S 075 28.
EN
The river channels exploitation leads directly and indirectly to they river training. The usual consequences of that is a dramatic change of river dynamics. Thus in the studies – especially field studies – which can show the better explanation of river forming channel and river processes are the key elements when one intends to talk about river renaturalization and river rehabilitation. In the following paper the results of investigations of morphological changes within the outlet of sand-gravel river are presented just after the bankfull. Also the granulomerty of the considered river channel material was taken into account. On the base of very detailed field survey done along a mouth unit part of the Raba River situated in front of Polish Carpathians, the authors provided the analysis of morphological and granulometric changes of the river bed and channel. Under the consideration the authors took river bed forms, ricer bed armoring and sub-pavement granulomentry as well as river geometry of the particular cross-sections. Work was done (and is continued) within the years 2005-2006 but only the data from 2005 year are presented here. It was fund that along the research channel many new so called riffle and pool sequences are present as well as it was investigated that new sand-gravel bars height is up to 1.1 m. The granulometric analysis of the material trapped within the new bars shows different granulometric composition along the different vertical levels of the material building up those structures. If there is no armoring level present the 0,0–0,05 m level d50 = 0,007 m. (probe A), whereas if the armoring level is present d50 = 0,013 m (probe B). The local changes in altitude of the river channel bottom are from 0.5 m (in-deepening) or 1 m (up rising). After the bankfull stage – August 2005 – the talweg was shifted around. 50 m, but the meander-like system was still preserved (which dimensions are up to 450 m – the meander diameters and 30-38 m the meanders width). All work was supported within the grant of KBN 2 P06S 075 28.
PL
Prace objęte opracowaniem dotyczą trzech typów obiektów: bystrotoku kamiennego o zwiększonej szorstkości, bystrotoku kamiennego kaskadowego oraz bystrotoku kamiennego ze spocznikami. W ramach przedstawionego projektu wykonano pomiary laboratoryjne i modelowanie numeryczne pozwalające wskazać optymalne prędkości w przepławkach. Określono również rozmieszczenie strug wody i miejsca utrudniające migrację ryb oraz stabilność materiału dennego, umieszczonego w przepławkach. Na podstawie analizy wyników uzyskanych dzięki modelowaniu fizycznemu i komputerowemu ustalono punkty, w których należy przeprowadzić analizę parametrów granicznych prędkości. Celem przedstawionego projektu jest aplikacja uzyskanych wyników do algorytmu komputerowego, co ma umożliwić określenie warunków przejścia wybranych gatunków ryb przez przepławkę wraz z wyznaczeniem ewentualnych miejsc niemożliwych do pokonania. Aby ułatwić pracę, program „Przepławka 1” wyposażony został w graficzny interfejs użytkownika wspierający proces wprowadzania i edycji danych oraz prezentacji wyników. Moduł wprowadzania danych analizuje ich poprawność, przez co zmniejszone zostaje ryzyko niespodziewanych awarii oprogramowania i utraty raportu.
EN
The work included the development on the three types of objects which are: stone current with increased roughness, cascading stone current and the current with habitat elements. In this project, laboratory measurements and numerical modeling to determine the optimal speed in fishways was performed. As a result the current distribution and hindering of fish migration as well as the stability of bed material, was discovered. Based on the analysis of the results obtained from physical and computer modeling sensitive verticals were chosen to analyze the speed limit parameters. The aim of this project is to applicate obtained results into a computer algorithm for engineers establishing the pass conditions of selected fish with the determination of insurmountable zones. To facilitate the work of the program “Przepławka 1” is equipped with a graphical user interface supporting the process of entering and editing data and presentation of results. Data entry module analyzes their correctness, which reduced the risk of unexpected software crash and loss report.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.