Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Lata help
Autorzy help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 79

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 4 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  zmiany krajobrazu
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 4 next fast forward last
PL
Ukształtowanie doliny Małej Wisły umożliwiło już w późnym średniowieczu jej zagospodarowanie. We wczesnym etapie budowano liczne młynówki, a w XVI – XVII wieku system stawów hodowlanych, które aż do czasów współczesnych stanowią charakterystyczną cechę krajobrazu doliny. Jednak liczne wezbrania powodziowe nawiedzające od wieków dolinę Małej Wisły niszczyły stawy i zasypywały lub zmieniały bieg koryt młynówek. Jak wynika z archiwalnych zapisów oraz szkiców i map topograficznych, po powodziach ponownie odbudowywano stawy, lecz najczęściej zmieniano ich kształty, powierzchnie i układ grobli. Powodowało to wyraźne zmiany w krajobrazie doliny. Aż do końca XIX wieku wezbrania powodziowe w znaczący sposób zmieniały krajobraz opisywanej części doliny. W czasach współczesnych powodzie nie powodują już trwałych zmian w dolinie, bowiem wybudowanie zbiornika wodnego w Goczałkowicach spowodowało obniżenie wysokości kulminacji fal wezbraniowych.
EN
The shape of the Little Wisła River Valley enabled it to make economical use of it. At first, many watermill streams and a system of fish ponds were built in the 16th-17th centuries, which up till now have been characteristic of the valley landscape. However, numerous floods, which struck the Little Wisła River Valley for centuries, devastated the ponds, covered up or changed the course of watermill streams. The archive records, sketches and topopgraphic maps show that after floods the ponds were rebuilt, but often their shape, area, and layout of dams were changed. It led to significant changes of the landscape of the valley. Up to the end of the 19th century floods immensly changed the landscape of the valley described. Nowadays floods do not cause permanent changes in the valley because its industrialisation and connections with the surrounding environment makes it necessary to rebuild buildings and technical infrastructure.
EN
The issue of the reconstruction of landscape changes can be approached in two ways. The papers representing the approach contain analyses of the change of only one landscape element, for instance: of vegetation, of relief or of other components of the epigeosphere. The others present the complex reconstruction, comprising changes of all, or almost all features of the study area. The comparision of cartographic materials from various times was the most often used method in above 30 papers (Maruszczak 1950, Pietrzak 1973, Krzemiński, Now a k o ws k i 1980, etc.). Data derived from cartographic sources provides reliable information on landscape changes that occured in the last two hundred years. In order to get the most precise picture of the massive contemporary human inlluence on landscape, airplane photographs were used (S i n k i ewi c z 1987, S z a ł a p i e t a 1988). The above mentioned papers presented the changes using various basic units of evaluation, for example: geocomplexes, administrative or geometric units. The attempts. to introduce indices describing a degree of human interference in the environment are noteworthy. The indices, such as: the index of human impact intensity (Klimko 1991), of a degree of anthropogenic transformation (Chmielewski 1980) and of a degree of landscape change (M. & A. M a r s z 1990) have been proposed recently and are not widely used.
PL
Podjęto próbę przedstawienia niektórych metod stosowanych w rekonstrukcji przemian krajobrazu, będących efektem działalności człowieka. Wybrano metody stosowane głównie przez geografów, dla których podstawowym materiałem badawczym są dawne i współczesne źródła kartograficzne. Uzupełniające informacje pochodzą najczęściej z opracowań stanowisk archeologicznych, historycznych źródeł pisanych i innych. Przedstawiono głównie przykłady metod stosowanych w obszarach nizinnych i wyżynnych.
PL
W pracy przedstawiono zmiany krajobrazu, jakie miały miejsce w czasie budowy zbiornika wodnego Domaniów na rzece Radomce i jakie zachodzą w okresie 4-letniej jego eksploatacji. W czasie budowy zbiornika zmiany krajobrazu były największe. Wynikały one przede wszystkim z kompletnej dezintegracji istniejącej infrastruktury techniczno- społecznej, a następnie zalaniu części doliny po napełnieniu zbiornika. Budowy zapory, częściowych obwałowań czaszy zbiornika i nowych odcinków dróg przyzbiornikowych spowodowały niewątpliwą antropogenizację krajobrazu, chociaż powstanie zbiornika bezsprzecznie podniosło walory krajobrazowe omawianego terenu. Konsekwencją tego jest wzrost frekwencji turystycznej oraz aktywności inwestycyjnej, wyrażającej się w budownictwie mieszkaniowym i gospodarczym, realizacji sieci wodociągowo-kanalizacyjnej, dróg oraz stacji uzdatniania wody i oczyszczalni ścieków, które też zmieniają krajobraz. Wszystkie tego rodzaju oddziaływania na krajobraz można nazywać pośrednimi, bo wprawdzie wynikają one z obecności zbiornika, ale są przede wszystkim działalnością antropogeniczną, chociaż przez zbiornik spowodowaną. Zbiornik wodny oddziaływuje też na krajobraz w sposób bezpośredni poprzez podniesienie się w otaczających terenach poziomu wody gruntowej, co wpływa na skład florystyczny i stan istniejącej szaty roślinnej. Przy najwyższym spiętrzeniu wody w zbiorniku krajobraz zbiornikowy jest atrakcyjniejszy niż przy minimalnym, kiedy wynurzają się na powierzchnię pewne partie dna. Niekorzystnie na krajobraz oddziaływuje abrazja brzegu, która nastąpiła na odcinku ok. 130 m, a korzystnie biologiczna zabudowa brzegów zbiornika.
EN
The authors present in the papers the landscape changes, which occure in the nearest surroundings of the water reservoir Domaniów. The landscape changes we can divide on two periods – during the building the water reservoir – after reservoir filling. The construction of water reservoir Domaniów caused the biggest changes of landscape, because desintegrated the earlier infrastructure, which there were in Radomka walley: liquidation of ways, buildings water mill at so on. In the same time were made water dam and the way running on the crown of dam, embankment of water reservoir from the side of Brudnów and Konary localities, and also technology ways circum water reservoir. After filling the water reservoir still causes the landscape changes, which the authors determinate as direct and indirect. Direct impact on the landscape results from the elevation of ground waters what increases the biodiversity and apperance of landscape. More intensive is indirect impact of water reservoir, because it stimulates investment activity on this terrains. The people are building the houses, which need for the tourists and holiday – markes and also the restaurants, bars, parkings and so on, and these all change the landscape. Therefore all new investments ought to be very scrupulate analyze with regard environmental protection and realize only these, which are not the least harmful.
PL
W artykule zanalizowano proces przemian planistyczno-przestrzennych i przyrodniczo-krajobrazowych na obszarach podmiejskich w gminach położonych w sąsiedztwie Rzeszowa (Krasne), Poznania (Kleszczewo) i Opola (Dąbrowa). Przebadano wybrane zmiany funkcjonalno-przestrzenne i związki, zachodzące między gminami miejskimi i miastami, zwracając uwagę na konsekwencje zacierania się granicy pomiędzy obszarami miast i otaczających je gmin wiejskich oraz homogenizacji przestrzeni krajobrazowej. Opisane przeobrażenia zostały poddane krytyce.
EN
This paper analyses the processes of planning and spatial, natural and landscaping transformations occurring on the suburban areas of the municipalities surrounding Rzeszów (Krasne), Poznań (Kleszczewo), and Opole (Dąbrowa). The authors studied selected functional and spatial transformations and the relationships occurring between urban municipalities and their cities, paying attention to the consequences of blurring boundaries between the urban areas of the surrounding rural municipalities, with landscaping homogenisation. The described transformations were subjected to critical evaluation.
PL
W artykule zwrócono uwagę na urbanizację i wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich, implikujący ich zmiany strukturalne i przestrzenne. Zmiany zachodzące na obszarze wiejskich jednostek osadniczych rodzą problemy społeczne, ekonomiczne i przestrzenne. Najważniejszym problemem przestrzennym obszarów wiejskich w Polsce jest rozproszenie zabudowy. Jeśli nie zostanie ono w przyszłości zahamowane, może zwiększyć bariery cywilizacyjnego rozwoju wsi. Czynnikiem znacznie zmieniającym strukturę przestrzenną, krajobrazową i warunki środowiska obszarów wiejskich jest lokalizacja inwestycji, np. dróg krajowych, obiektów przemysłowych, farm hodowlanych i in. W kształtowaniu środowiska i zagospodarowaniu gmin, zapewniającym zrównoważony rozwój wiejskich jednostek osadniczych, ważne są (mimo wielu niedoskonałości) instrumenty planowania przestrzennego, które zostały pokrótce omówione.
EN
The article considers urbanization and multi-functional development of rural areas, which imply their structural and spatial changes. Those changes occurring in rural settlement unit areas bear social, economic and spatial problems. The most important spatial problem of rural areas in Poland is the dispersal of development. Unless it is stopped in future, it may enhance the barriers of civilization growth of villages. The factor, which considerably changes spatial and landscape structures, as well as environmental conditions of rural areas, is the location of various investment projects, e.g. national roads, industrial facilities, breeding farms, and others. However, these are spatial planning instruments, which (despite their numerous deficiencies) are vital for developing of environment and developing of communes. Those tools have been shortly reviewed.
first rewind previous Strona / 4 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.