Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Zmiany wielkości zasobów odnawialnych wywołane odwodnieniem odkrywkowej kopalni węgla brunatnego BEŁCHATÓW

100%

Szczepański J.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

1998

|

tom Vol. 82, nr 21

312-319

PL

System odwodnienia kopalni 'Bełchatów' wywołuje daleko idące zmiany w gospodarce wodnej obszaru. Określony w prognozach rozwój leja depresyjnego wywołany odwodnieniem kopalni okazał się w rzeczywistości nieco mniejszy, głównie za sprawą istotnego przyrostu zasobów odnawialnych w obszarze powstałego leja depresyjnego kopalni. Na skutek znacznego obniżenia zwierciadła wód podziemnych powiększeniu ulega wielkość infiltracji efektywnej pochodząca z opadów atmosferycznych. Dla określenia przyrostu zasobów odnawialnych wykorzystano program Modflow. Zaprojektowany został dwuwarstwowy quasi 3D model symuluje warunki krążenia wód podziemnych w rejonie KWB Bełcható w warunkach naturalnych tj z okresu przed uruchomieniem odwodnienia oraz w warunkach zmienionych 20-letnią eksploatacją systemu odwadniania kopalni.

EN

The drainage system of the Bełchatów mine disturbs seriously the water economy balance in the area. The forecasted depression sink turned out to be little smaller, mainly due to a significant increase in the renewable resources in the area of the mine's depression sink. Since the underground water level has fallen considerably, the infiltration of surface water into the aquiferous layer and the magnitude of precipitation infiltration have increased. To determine the increment of renewable resources the U.S. Geological Survey's program MODFLOW was used. A quasi-3D two layer model of the flow of underground water, consisting of 10900 active blocks in each layer, was designed. The model simulates the underground water circulation conditions in the region of the Bełchatów Lignite Mine for the natural conditions i.e. for the period before the drainage system was put into operation and for the conditions changed as a result of mine dewatering.

2

Zmiany w dynamice wód termalnych Cieplic Śląskich Zdroju wpływające na zasoby eksploatacyjne ujęć

100%

Liber E.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2008

|

tom R. 47, nr 1-2

17--38

PL

W pracy przedstawiono analizę zmian wydajności ujęć wód termalnych w Jeleniej Górze-Cieplicach Śląskich Zdroju na podstawie zgromadzonych wyników obserwacji stacjonarnych prowadzonych ponad 40 lat. Na postawie przeprowadzonej analizy zmienności wydajności w czasie i obliczeń statystycznych (analiz korelacji i regresji) wykazano istnienie współoddziaływania pomiędzy badanymi ujęciami wód termalnych. Przeprowadzona próbna eksploatacja otworu C-1 w 1998 r. doprowadziła do zaniku źródeł. Eksploatacja tego ujęcia może więc niekorzystnie wpłynąć na wielkość ich zasobów eksploatacyjnych.

EN

The analysis ot results taken from more than torty years ot monitoring of Jelenia Góra-Cieplice Śląskie Zdrój thermal waters has been presented. On the basis of analysis of the discharge changes per unit time and statistical calculation (analysis of correlation and regression), the interaction between thermal water intakes has been proved. The test exploitation of the C-1 borehole in 1998 caused disappearing of spring outflows, The exploitation of this borehole can unfavorably modify admissible volume of water extracted from springs.

3

Protection of groundwater intended for human consumption in the water framework directive: strategies and regulations applied in some European countries

88%

García-García Á. , Martínez-Navarrete C.

Polish Geological Institute Special Papers

|

2005

|

tom Vol. 18

28-32

EN

Present analysis of treatment of groundwater protection areas in different European countries, existence of specific regulations, considered criteria for delineation and applied or recommended methodology for each case by qualified organisations has been reviewed in the frame of the Water Framework Directive transposition to each country’s regulations. This analysis, made for Germany, France, the United Kingdom, Spain, Italy, Portugal, the Netherlands, Ireland and Switzerland, has revealed a huge disparity of criteria for delineation of groundwater catchment protection areas between the considered countries. The most relevant differentiating aspects of the protection areas treatment, analysed in each country, were as follows: - existence or lack of a specific norm on the delineation of protection areas; - number of zones into which a protection area is divided, and the possibility of their further subdivision; - employed criteria and methods with degree of their definition in the norms; - specific treatment of karst and fissured aquifers; - how the source is protected: quality and/or quantity; - use of vulnerability mapping as a basic criterion in the protection zones delineation.

PL

W artykule przedstawiono analizę ochrony wód podziemnych w różnych krajach europejskich, a także specjalne przepisy, związane z wprowadzaniem do krajowych przepisów Ramowej Dyrektywy Wodnej. Ponadto zapoznano się z kryteriami przyjmowanymi przez wyspecjalizowane organizacje do wyznaczania granic obszarów ochronnych oraz stosowaną przez nie lub rekomendowaną metodologię. Analizą objęto Niemcy, Francję, Wielką Brytanię, Hiszpanię, Włochy, Portugalię, Holandię, Irlandię i Szwajcarię. Stwierdzono bardzo duże rozbieżności w kryteriach przyjmowanych przez różne kraje do określania zasięgu obszarów ochronnych. Do najpoważniejszych różnic w traktowaniu przez poszczególne kraje obszarów ochronnych należą: - istnienie lub brak specjalnych kryteriów wyznaczania granic obszarów chronionych; - liczba stref, na które podzielony jest obszar chroniony i możliwość ich dalszego dzielenia; - zastosowane kryteria i metody badań oraz stopień ich zdefiniowania w normach; - szczególne traktowanie krasowych i szczelinowych zbiorników wód podziemnych; - sposób ochrony obszarów źródłowych wód podziemnych: jakość i/lub ilość wód podziemnych; - wykorzystanie map podatności na zanieczyszczenie jako podstawowego kryterium wyznaczania stref ochronnych.

4

Problem oceny zasobów odnawialnych wód podziemnych systemów wielowarstwowych metodą modelowania na przykładzie zlewni Kłodnicy

88%

Wcisło M.

Przegląd Geologiczny

|

2007

|

tom Vol. 55, nr 4

324-- 329

EN

Groundwater renewable resources are the basis to estimate water-bearing and safe exploitation. Safe yield (disposal resources) in turn, exerts the influence on decisions about new intakes location, limitation of groundwater extraction in the older one and limitation of land use by defining protection areas. In spite of this, the problem seems to disappear in polish scientific literature and documentations. From numerous consultations in revisers circle during execution of groundwater model of Klodnica catchment, results that there is possible various approach to renewable groundwater resources assessment. The conclusion is that the discussion is needed about the methodology and feasibility of such estimations in some cases. Groundwater renewable resources are still important point of most of the resources documentations. In this paper, the problem of distinguishing of resources in sub element of the system was shown. There was performed analysis of different possible solutions . The varies advantages and hazards was taken into consideration and the final solution was proposed.

5

Problem zasobów wód podziemnych

75%

Sadurski A. , Śmietański L.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

tom Vol. 63, nr 10/2

1047--1052

EN

The term of groundwater resources was introduced to hydrogeology from economic geology similarly to the resources of ore bodies almost hundred years ago. It results years ago from the needs of physical planning, investment in new water intakes and water management. Discussion on the groundwater resources was started in the past after new method of their evaluation, e.g. analytical approaches, physical and then numerical modeling techniques implementation. The ecological aspects of water demands obliges to introduce new idea of quantities of groundwater resources estimation. This idea is also presented in the Water Framework Directive and in the water management planes in the water catchment areas.

6

Zasoby wód podziemnych Mierzei Wiślanej

75%

Kulma R. , Haładus A. , Prussak E.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2002

|

tom T. 18, z. 1

103-111

PL

Plejstoceńsko-holoceński poziom wodonośny, występujący na Mierzei Wiślanej od Kątów Rybackich - na zachodzie, do granicy państwa - na wschodzie, jest jedynym źródłem zaopatrzenia ludności w wodę. Wody tego poziomu występują w formie soczewy wód słodkich, pozostającej w równowadze hydrodynamicznej i hydrogeochemicznej z otaczającymi je wodami słonymi Zatoki Gdańskiej i Zalewu Wiślanego. Poziom ten zasilany jest wyłącznie poprzez infiltrację opadów atmosferycznych. Model matematyczny warunków hydrogeologicznych tego rejonu, opracowany w oparciu o aktualny stan rozpoznania, umożliwił wykonanie obliczeń bilansu wodnego dla prognozowanych stanów zwierciadła wód podziemnych. Wyniki symulacji stanowią ilościową charakterystykę głównych czynników kształtujących stosunki wodne tego obszaru, tj. infiltracji efektywnej opadów atmosferycznych, drenażu do wód powierzchniowych Zalewu Wiślanego i Zatoki Gdańskiej oraz eksploatacji ujęć wód podziemnych. Zapewniają one również skuteczną ochronę jakości ujmowanych wód w tych specyficznych warunkach hydrogeologicznych. Oceniono, że zasoby dyspozycyjne wód podziemnych na części Mierzei Wiślanej o powierzchni 35 km2 wynoszą 8200 m3/d.

EN

The Pleistocene-Holocene groundwater horizon is the only source of potable water for the Vistula River Sandbar between Kąty Rybackie and the state border. Groundwater occurs here as a lens of fresh water, which remains in hydrodynamic and hydrochemical equlibrium with the surrounding saline waters of the Gdańsk Bay and Vistula Lagoon. The horizon is recharged only by meteoric waters. The mathematical model of hydrogeological conditions in the study area based upon the current state of knowdlege enabled the calculation of groundwater balance for the prognosed positions of groundwater table. The results of such simulation provide quantitative characterization of principal factors controlling the aquatic environment in the area, i.e. effective infiltration of meteoric waters, surface drainage to the Vistula River Lagoon and Gdańsk Bay and groundwater withdrawal. Moreover, the obtained results led to the calculation of disposable groundwater resources and optimization of exploitation parameters of water intakes under specific conditions of the Vistula River Sandbar. The estimated disposable resources in the study area of 35 km2 reach 8,200 m3/24 h.

7

Zmiany zasobów wód podziemnych w obszarze intensywnego odwadniania Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów

75%

Szczepiński J.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2002

|

tom T. 18, z. 2

91-103

PL

Odwadnianie odkrywkowej Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów oddziałuje w dużym stopniu na gospodarkę wodną rejonu. Zmianie ulegają naturalne zasoby wód podziemnych, a więc zarówno zasoby statyczne, jak i zasoby odnawialne. Dla określenia wielkości tych zmian zrealizowano matematyczny model przepływu wód podziemnych obejmujący obszar około 2500 km2. Model symuluje warunki krążenia wód podziemnych w rejonie złoża Bełchatów w warunkach naturalnych, tj. z okresu przed uruchomieniem odwodnienia, oraz w warunkach zmienionych 20-letnią eksploatacją systemu odwodnienia z wydajnością wahającą się od 170 do 450 m3/min. Uzyskane na podstawie badań modelowych wyniki wskazują, że w obszarze wpływu odwadniania kopalni na wody podziemne infiltracja efektywna pochodząca z opadów atmosferycznych wzrosła o około 50%. Dodatkowe zasilanie warstwy wodonośnej, związane z przyrostem infiltracji wód powierzchniowych oraz sztucznym zasilaniem wodami z nieuszczelnionego składowiska popiołów, przyczyniło się do przyrostu zasobów dynamicznych łącznie o blisko 80%. Wody pochodzące z zasobów dynamicznych stanowiły 72,7% całkowitego dopływu wód podziemnych do kopalni. Pozostałą część, tj. 27,3%, stanowiły dopływy wód podziemnych pochodzące z zasobów statycznych.

EN

The Bełchatów lignite open pit dewatering caused changes in water management of the area. Groundwater natural resources were changed. While groundwater storage were reduced, groundwater renewable resources were grown. For estimation the changes of ground water resources, ground water flow model was constructed representing the study area of about 2500 km2. The model simulation was performed for steady state condition for the period before drainage system has been put into operation and also for transient conditions as a result of 20-years mine dewareting with the mine water inflow ranged from 170-450 m3/min. The results obtained during simulation indicate that in the range of dewatering influence area effective infiltration from precipitation grows about 50%. Additional recharge of aquifer as a result of increase of water infiltration from water courses as well as artificial recharge from dispodal site caused that the total renewable resources increased about 80%. After 20-years of dewatering, the total mine water inflow from groundwater renewable resources was 72,7% and from groundwater storage was 27,3%.

8

Zasoby wód podziemnych na obszarze Żuław Wiślanych

75%

Kulma R. , Haładus A. , Lidzbarski M.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2002

|

tom T. 18, z. 2

117-135

PL

Struktura wodonośna Żuław Wiślanych obejmuje trzy poziomy wodonośne: I - plejstoceńsko-holoceński, II - różnowiekowy i III - kredowy. Występowanie I i II poziomu jest powszechne, chociaż warunki hydrogeologiczne w poszczególnych częściach delty Wisły są zróżnicowane. Poziom plejstoceńsko-holoceński najlepiej jest wykształcony na Żuławach Gdańskich (GZWP 112) i w zachodniej części Żuław Elbląskich (GZWP 203). Poziom kredowy obejmuje wschodnią część dużej struktury hydrogeologicznej - subniecki gdańskiej, znacznie wykraczającej poza obszar Żuław. Jednak użytkowe znaczenie tego zbiornika ogranicza się tylko do Żuław Gdańskich - GZWP 111. Wyodrębnione poziomy wodonośne powiązane są wspólnym systemem krążenia wód. Obszar Żuław Wiślanych stanowi regionalną bazę drenażu wszystkich poziomów wodonośnych. Naturalne kierunki przepływów pionowych, skierowane ku powierzchni terenu, zostały znacznie zaburzone w wyniku intensywnej eksploatacji wód podziemnych. Największe zmiany obserwuje się w rejonie Gdańska i Elbląga, gdzie depresje regionalne sięgają kilkunastu metrów. Aktualna eksploatacja wód podziemnych wynosi około 122 000 m3/d, w tym najwięcej, bo około 63 000 m3/d z poziomu plejstoceńsko-holoceńskiego. Głównym źródłem formowania zasobów wód podziemnych wszystkich poziomów wodonośnych jest dopływ lateralny z obszaru Pojezierza Kaszubskiego i Starogardzkiego oraz z Pojezierza Iławskiego. Udział bezpośredniego zasilania infiltracyjnego na Żuławach Wiślanych jest znacznie ograniczony z uwagi na izolujący charakter utworów (namuły) przykrywających prawie cały obszar oraz rozbudowany system melioracyjny, odbierający większą część opadów atmosferycznych. Czynnikiem ograniczającym możliwość eksploatacji wód podziemnych są uwarunkowania hydrodynamiczne wykluczające możliwość obniżenia zwierciadła wód w poziomie plejstoceńsko-holoceńskim poniżej spągu pokrywy utworów izolujących oraz jakość wód podziemnych. Na znacznych obszarach Żuław Wielkich i Elbląskich wysoka koncentracja chlorków, żelaza, manganu i fluorków w wodach podziemnych pozbawia poziomy wodonośne cech użytkowych. Badania modelowe obejmowały trzy poziomy wodonośne występujące na obszarze delty Wisły. Granice zewnętrzne modelu zostały oparte na naturalnych elementach morfologicznych (krawędzie wysoczyzn pojeziernych) oraz na brzegu morskim. W wyniku obliczeń symulacyjnych zostały ustalone warunki optymalnej eksploatacji wód podziemnych dla całej struktury wodonośnej oraz w odniesieniu do podziału regionalnego Żuław. Łącznie dla całych Żuław Wiślanych zasoby dyspozycyjne wynoszą 212 880 m3/d.

EN

The Żuławy Wiślane groundwater structure includes three groundwater horizons: I - Pleistocene-Holocene, II - multiage, III - Cretaccous. The I and II horizons are widespread although hydrogeological conditions in various parts of the Vistula River delta are diversified. The Pleistocene-Holocene horizon is best developed in the Żuławy Gdańskie area (Main Groundwater Aquifer GZWP 112) and in the western part of the Żuławy Elbląskie one ( Main Groundwater Aquifer GZWP 203). The Cretaceous aquifer occupies the eastern part of a large hydrogeological structure - the Gdańsk sub-trough which extends far beyond the Żuławy area. However, the practical importance of this aquifer is limited only to the Żuławy Gdańskie area (Main Groundwater Aquifer GZWP 111). The groundwater horizons are interconnected into the joint groundwater circulation system. The Żuławy Wiślane area is a regional drainage base for all groundwater horizons. The natural vertical flow directions towards the surface have been significantly disturbed due to intensive exploitation of aquifers. Most advanced changes were observed in Gdańsk and Elbląg areas where regional depressions of groundwater table reach a dozen of meters. The current rate of groundwater withdrawal reaches 122,000 m3/24h. The main recharge for all the groundwater horizons in the study area comes from the lateral flow from the Kaszuby, Starogard and Iława lake districts. The direct infiltrational recharge from in the Żuławy Wiślane area is far limited due to impermeable cover of alluvial muds covering almost whole land and the well-developed melioration system which drains most of meteoric waters. The limiting factors for exploitation of groundwaters are: hydrodynamic regime which precludes the lowering of groundwater table in Pleistocene-Holocene horizon below the impermeable beds and quality of groundwaters. In the vast areas of Żuławy Wiślane and Żuławy Elbląskie high concentrations of chlorides, iron manganese and fluorides precludes the utilization of these outclassed waters. The modelling included three groundwater horizons in the Vistula River delta area. The internal boundaries of the model were based upon the morphology (margins of lake district uplands) and the sca shore. The calculations enabled the optimization of exploitation conditions for groundwater intakes in the whole groundwater structure and for regional units of the Żuławy area. Total groundwater resources of the Żuławy Wiślane area reach 212,880 m3/24 h.

9

Groundwaters recharge and drainage in the Żuławy Elbląskie area

75%

Kulma R. , Haładus A. , Kreczko M. , Kordalski Z.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2002

|

tom T. 18, z. 4

97-115

EN

The Żuławy Elbląskie area is located in the eastern part of the Vistula River delta. The area is a partly depressed flat, alluvial plain. The monotonous relief of the delta is contrasted by elevations of the Iława Lake District and the Elbląg Upland. From the west the area is bordered by Nogat arm which, along with its Cieplicówka arm and with the Elbląg River constitute the principal part of hydrographic system of the Żuławy. The aquatic system is also strongly influenced by the Drużno Lake. The most part of the Żuławy Elbląskie area must be subjected to the land drainage. Two groundwater horizons are important for water supply: Pleistocene-Holocene (Quaternary sands) and multiage (oldest Pleistocene units, Tertiary sands and Upper Cretaceous carbonates and siliceous sediments). The Żuławy Elbląskie area is recharged laterally from the surronding uplands. The infiltration of meteoric waters is less important due to impermeable cover and intensive drainage through the system of collector trenches, canals and pump stations. Utilization of groundwaters is highly limited by their quality, which deteriorates with the distance from the uplands due to increasing concentration of chloride ion (up to 600 mg Cl/dm3. Another deteriorating factor is the excess of Fe and Mn as well as the increased concentrations of ammonia. The groundwater balance and the assessment of groundwater resources were based upon the modelling studies. Three model variants were considered: Variant 0 - reconstruction of natural position of groundwater table (unexploited groundwaters), Variant 1 - reconstruction of hydrodynamic conditions for 1999 (model revision) and Variant 2 - hydrodynamic prognosis at the optimum exploitation of groundwater intakes. Simulation allowed to determine the total amount of grounwaters involved in recharge and drainage of the Żuławy Elbląskie horizons. Total amount of groundwaters in the Pleistocene-Holocene horizon is 21,090 m3/24 h under natural conditions (Step 0) and 35,040 m3/24 h at maximum exploitation (Step 2). For the multiage horizon the amount of groundwaters under natural conditions (Step 0) is 8,440 m3/24 h and increases 5 times at maximum exploitation (up to 43,900 m3/24 h, Stage 2). The disposable resources obtained from modelling are: 24,000 m3/24 h for Pleistocene-Holocene horizon and 38,400 m3/24 h for multiage horizon.

PL

Żuławy Elbląskie położone są we wschodniej części delty Wisły. Jest to płaska, aluwialna równina, w znacznej części zdepresjonowana. Spływ wód powierzchniowych odbywa się w kierunku północnym do Zalewu Wiślanego. Przestrzeń Żuław Elbląskich w znacznej części utrzymywana jest dzięki zabiegom wodno-melioracyjnym. Użytkowe znaczenie dla zaopatrzenia w wodę pitną i na potrzeby gospodarcze mają dwa poziomy wodonośne: plejstoceńsko-holoceński - w piaszczystych utworach czwartorzędu i różnowiekowy - obejmujący najstarsze ogniwa plejstocenu, piaszczyste osady trzeciorzędu i węglanowo-krzemionkowe utwory kredy górnej. Żuławy Elbląskie są zasilane przede wszystkim poprzez dopływ boczny z otaczających je wysoczyzn. Czynnikiem w znacznym stopniu ograniczającym zasoby wód podziemnych jest ich jakość. Wielkość zasobów dyspozycyjnych, ustalona na podstawie badań modelowych, wynosi: dla poziomu plejstoceńsko-holoceńskiego 24 000 m3/d i dla poziomu różnowiekowego 38 400 m3/d.

10

Rola cieków powierzchniowych w zasilaniu i drenażu czwartorzędowego piętra wodonośnego na obszarze Żuław Wiślanych

75%

Haładus A. , Kulma R. , Kreczko M.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2002

|

tom T. 18, z. 3

95-108

PL

Zasoby wód podziemnych na Żuławach Wiślanych kształtują się pod wpływem wielu różnorodnych czynników. Delta Wisły stanowi regionalną bazę drenażu. Zasadnicze znaczenie ma lateralny dopływ z wysoczyzn pojeziernych oraz ascenzja wód z głębszych struktur (kredowych i kenozoicznych). Infiltracja opadowa, z uwagi na znaczne powierzchniowo przykrycie warstw wodonośnych utworami słaboprzepuszczalnymi oraz sposób odwadniania delty, odgrywa mniejszą rolę. Dopływ lateralny stanowi od około 60% sumy bilansowej w odtworzonych warunkach "naturalnych" do 65% przy wymuszonej wielkości poboru wody. Średnia wielkość zasilania infiltracyjnego wynosi około 1% rocznej wysokości opadu. Obliczenia symulacyjne wykonane na modelu hydrogeologicznym przy wykorzystaniu programu Processing Modflow (PM5) wskazują na znaczenie, jakie w odtworzonych warunkach pierwotnych miał system odwadniający. Oprócz naturalnego odpływu do Zatoki Gdańskiej, cieki naturalne i sztuczne były głównymi odbieralnikami wody w piętrze czwartorzędowym z natężeniem przepływu około 62 300 m3/d (57,5% sumy bilansowej). Szczególną rolę w zakresie drenażu wód podziemnych spełniał system melioracyjny osiągający wydajność 42 500 m3/d (39,2%). Obecna sytuacja hydrodynamiczna spowodowała ograniczenie roli rzek oraz kanałów i rowów melioracyjnych. Ogólna ilość wody odbieranej przez ten system zmniejszyła się dwukrotnie i aktualnie kształtuje się na poziomie 30 400 m3/d (27,3%), przy czym istotne znaczenie zachował drenaż w obrębie polderów (21 500 m3/d, tj. 19,3).

EN

The groundwater resources in the Żuławy Wiślane area are controlled by several factors. The Vistula River delta provides a regional drainage base but crucial role is played by the lateral groundwater flow from lake district upland and ascension from deeper (Cretaceous and Cainozie) structures. Infiltration of meteoric waters is less important due to extended low-permeable cover and delta drainage. The lateral inflow constitutes about 60% of total water balance under reconstructed "natural" conditions and even 65% under forced groundwater withdrawal. Average infiltrational recharge is about 1% of annual precipitation. Simulation carried on for hydrogeological model with the Processing Modflow (PM5) software points to the importance of drainage system under the reconstructed primary conditions. Apart from natural flow towards the Gdańsk Bay, the main drainage routes of Quaternary horizon are surface flows, both natural and man-made, of flow rate about 62,300 m3/24h (57,3% of total waterbalance). Particulary important for groundwater drainage is the melioration system of flow rate 42,500 m3/24h (39,2%). The recent hydrodynamic pattern results in a limited role of rivers and melioration trenches. Total flow rate in this system decreased twice, to 30,400 m3/24h (27,3%) but drainage from polders remained important (21,500 m3/24h, i.e. 19,3%).

11

Wyznaczanie zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych oparte na metodyce PDE

75%

Michalak J.

Przegląd Geologiczny

|

2002

|

tom Vol. 50, nr 10/1

846-851

PL

Metodyki wyznaczania zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych napotykają na istotny problem wynikający z rozbieżności pomiędzy wymaganiami formalno-prawnymi a przyrodniczą naturą tych zasobów. Metodyka PDE proponuje rozwiązanie tych rozbieżności przez wprowadzenie pojęcia przestrzeni dopuszczalnych eksploatacji (PDE). W takim przypadku wyznaczenie zasobów dyspozycyjnych sprowadza się do obliczenia dwóch powierzchni w postaci funkcji q = f(x,y). Powierzchnie te są wyznaczane na drodze obliczeń optymalizacyjnych z użyciem modelu numerycznego badanego systemu wodonośnego. Metodyka PDE jest zrealizowana przy pomocy obiektowego systemu programowego ASPAR, działającego w środowisku systemu GIS GRASS na platformie unixowej. Dwa praktyczne zastosowania tej metodyki odnoszące się do przypadków w różnej skali, regionalnej i lokalnej, potwierdzają poprawność przyjętych podstawowych założeń. Jednak szersze zastosowanie praktyczne tej metodyki wymaga dalszych prac badawczych i aplikacyjnych.

EN

Methodologies of disposable groundwater resources estimation encounter an essential problem, arising from discrepancies between law regulations and proper nature of these resources. The PDE methodology proposes to resolve these differences by introduction a new term: space of permissible exploitations (in Polish: Przestrzeń Dopuszczalnych Eksploatacji - PDE). In this case estimation of disposable resources resolves itself into calculation of two surfaces in the form of function q -f(x,y). These surfaces are found through optimization by using numerical model of the investigated groundwater system. PDE methodology is performed by implementation of the object oriented program system ASPAR, which in turn operates within GIS GRASS system environment on Unix platform. Two practical usages of this methodology related to cases in different scale, regional and local, confirm the correctness of its basic assumption. However, wider practical application of this methodology requires further research and application studies.

12

Formalno-prawne aspekty dotyczące zasobów wód podziemnych będące w kompetencji administracji geologicznej szczebla powiatowego i wojewódzkiego

75%

Herbich P. , Mikołajków J. , Przytuła E. , Woźnicka M.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

tom Vol. 63, nr 12/1

1404--1409

EN

Hydrogeological problems are present in the district and provincial geologists' activity. Their taking into account is obligatory by the acts of law. The subject matter of the groundwater comes up in case of groundwater intakes (exploitation resources, geological works projects, groundwater withdrawal licenses) as well as in land use and industrial investments activity. In the current activity of the central and local government offices the essential is the access to the water management data which determines the effective process of issuing the licenses, decisions and agreements.

13

Ustalenie zasobów eksploatacyjnych wód podziemnych dla nowego ujęcia Wrzosy III w Toruniu

75%

Jaworska-Szulc B.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

tom nr 436, z. 9/1

175-180

PL

Ze względu na zagrożenie jakości wód podziemnych w Toruniu planowana jest budowa nowego ujęcia Wrzosy III. Dla nowej lokalizacji ujęcia skonstruowano model matematyczny. Obszar badań ma powierzchnię 15 km2. Wody podziemne występują tu w osadach czwartorzędu. Zasilanie wód podziemnych odbywa się głównie na drodze infiltracji opadów (średni moduł zasilania infiltracyjnego wynosi 109,3 mm/rok). Warstwa wodonośna jest również zasilana poprzez dopływ lateralny spoza obszaru badań, od północy z Wysoczyzny Chełmińskiej, oraz poprzez infiltrację z Łysomickiej Strugi. Wydajność eksploatacyjna została oszacowana na około 270 m3/h, przy depresji około 5 m.

EN

The Wrzosy III intake is investigated on account of risk of groundwater quality degradation, to change its location. Therefore, a mathematical model was developed for the new location. The research area covers about 15 km2. Groundwater occurs in the Quaternary formations and the aquifer is recharged mainly by precipitation (infiltration recharge module is 109 mm/year). The rest of the inflow comes from lateral flows from beyond the study area and also to some extent from a river. The safe yield on the new Wrzosy III intake can be estimated at 270 m3/h, with expected drawdowns of about 5 m.

14

Dokumentowanie wód termalnych : procedury i aspekty praktyczne

75%

Sokołowski J. , Socha M.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

tom Vol. 63, nr 12/1

1397--1402

EN

The paper presents legal aspects of searching, recognition and exploitation of groundwaters that are considered as minerals with a special attention to geothermal water resources. The chosen problems of geological works design were also presented in the article and several interpretation difficulties referring to groundwater resource boundaries determination in relation to spatial planning.

15

Badania modelowe do analizy zasobów i obszaru ochronnego GZWP 208 Biskupiec

75%

Jaworska-Szulc B.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

tom nr 451 Hydrogeologia z. 13

101--105

PL

Model matematyczny zbiornika GZWP 208 Biskupiec wykonano w celu oszacowania jego zasobów oraz weryfikacji granic i obszarów ochronnych. Powierzchnia modelowanego obszaru jest 2,5 razy większa niż sam zbiornik. Dzięki temu uwzględniono główne bazy drenażu, jakimi są głęboko wcięte jeziora: Dadaj, Tejstymy, Gieladzkie i Lampackie, a które znajdują się poza obszarem GZWP 208. Wyniki obliczeń potwierdziły, że zbiornik Biskupiec stanowi obszar zasilania dla sąsiednich terenów, wody odpływają głównie w kierunku północnym, a także na wschód i zachód, w mniejszym stopniu na południe. Ponieważ zbiornik nie jest zasilany lateralnie, nie ma potrzeby wyznaczania obszaru ochronnego poza jego granicami. Moduł zasobów dyspozycyjnych oszacowano na 7,5 m3/h/km2.

EN

In order to evaluate groundwater resources and to verify boundaries and protection zones, a mathematical model of the Major Groundwater Basin (MGWB) 208 Biskupiec was developed. The model area is more than two times larger than the MGWB range. Therefore, the model includes the main discharge zones located outside the basin 208, which are the deeply indented lakes of Dadaj, Tejstymy, Gieladzkie and Lampackie. The calculation results confirmed that the MGWB Biskupiec is the recharge area for neighbouring terrains. The waters flow away from the basin mainly to the north, east and west, and to a lesser extent to the south. The Biskupiec basin is not recharged laterally, so there is no need to assign the protection zones beyond its borders. Disposable resources module is 7.5 m3/h/km2.

16

Transboundary impact of the lignite mining on the groundwater resources within Lusatian Neisse basin

75%

Zdralewicz I. , Adynkiewicz-Piragas M.

Civil and Environmental Engineering Reports

|

2010

|

tom No. 5

291-300

EN

The article presents a brief description of the lignite mines within Lusatian Neisse basin, whose activities affect the groundwater resources on both sides of the border state together with the characteristics of the kind and extent of the impact of these investments.

PL

W artykule przedstawiono krótki opis kopalń węgla brunatnego w zlewni Nysy Łużyckiej, których działalność wpływa na zasoby wód podziemnych po obu stronach granicy państwowej wraz z charakterystyką rodzaju i stopnia oddziaływania tych inwestycji.

17

Stan rezerw wód podziemnych w zlewni Baryczy

75%

Gurwin J. , Wąsik M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

tom nr 456 Hydrogeologia z. 14/1

193--197

PL

Zasoby wód podziemnych w zlewni Baryczy o powierzchni 5543,3 km2 kształtują się w wysokości 88,3 m3/d/km2. Uwzględniając wydane pozwolenia wodnoprawne, są one wykorzystywane w ilości 29,46 m3/d/km2. Pobór rzeczywisty w 2011 r. stanowił 63,4% tej wartości. Uwzględniając wydane pozwolenia wodnoprawne i pobór rzeczywisty oraz wyznaczone zasoby dyspozycyjne stan rezerw wód podziemnych w zlewni oszacowano odpowiednio na 58,79 i 69,58 m3/d/km2.

EN

Groundwater resources within the Barycz catchment, covering 5543.3 km2, equal 88.3 m3/d/km2. They are used, taking into account water permits issued in the quantity of 29.46 m3/d/km2, hence actual exploitation in 2011 achieves 63.4% of this value. State of groundwater reserves was estimated at 58.79 m3/d/km2 and 69.58 m3/d/km2 taking into account exploitation on the level of water permits issued and the actual consumption and disposable resources as well.

18

Hydrogeological investigations of river bed clogging at a river bank filtration site along the River Warta, Poland

75%

Przybyłek J. , Dragon K. , Kaczmarek P. M. J.

Geologos

|

2017

|

tom Vol. 23, No. 3

201--214

EN

River bank filtration (RBF) is a system that enriches groundwater resources by induced infiltration of river water to an aquifer. Problematic during operation of RBF systems is the deterioration of infiltration effectiveness caused by river bed clogging. This situation was observed in the Krajkowo well field which supplies fresh water to the city of Poznań (Poland) during and after the long hydrological drought between the years 1989 and 1992. The present note discusses results of specific hydrogeological research which included drilling of a net of boreholes to a depth of 10 m below river bottom (for sediment sampling as well as for hydrogeological measurements), analyses of grain size distribution and relative density studies. The results obtained have allowed the recognition of the origin of the clogging processes, as well as the documentation of the clogged parts of the river bottom designated for unclogging activities.

19

Ocena zasobów oraz weryfikacja granic obszaru ochronnego GZWP nr 133 Młotkowo za pomocą numerycznego modelu przepływu wód podziemnych

75%

Gumuła-Kawęcka A. , Jaworska-Szulc B.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

tom Vol. 63, nr 10/1

732--737

EN

Model of the Major Groundwater Basin (MGB) 133 Młotkowo was developed in order to analyze available water resources and verify boundaries of protection zone. MGB 133 Młotkowo is located in southern part of Krajeńskie Lakeland (NW Poland). Dimensions of the basin estimated by Kleczkowski et al. (1990) were uncertain, so area of the model is four times larger than the MGB 133 area. In order to gain the most reliable results detailed identification and verification of model parameters such as hydraulic conductivity of each layer, hydraulic conductivity of sediments in surface water bodies and recharge rate from precipitation was made. Results of the calculations confirm, that the groundwater basin is larger than it was assumed and eventually the disposable resources module is 8.58 m3/h/km2. The recharge zone is located inside the basin area, thus determination of protection zone boundaries of the basin as identical with boundaries of MGB 133 is sufficient.

20

Pozycja zwykłych wód podziemnych w gospodarowaniu zasobami wodnymi kraju : stan i możliwości zagospodarowania zasobów wód podziemnych – wybrane zagadnienia

75%

Herbich P. , Skrzypczyk L.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

tom Vol. 63, nr 10/1

743--749

EN

The current water balance of Poland points to significant opportunities to increase the degree of groundwater resource development while maintaining the minimum acceptable flow as a required environmental goal for water bodies. The direction and range of changes expected to occur by 2050 will be diverse, which can cause periodic threats as regards the full meeting the water needs of the population, economy and groundwater-dependent ecosystems. Any supplementation to the activities for groundwater bodies indicated in water management plans, being currently updated for individual areas, and a considerable increase in expenditures for their implementation would contribute to better protection of groundwater resources and their optimal use.