Pomiary zapachowej jakości powietrza za pomocą urządzeń elektronicznych opartych na czujnikach gazów realizowane są już wielu gałęziach przemysłu. Stosuje się je w medycynie [1], w przemyśle spożywczym [6]. Znajdują też coraz szersze zastosowanie do monitoringu jakości powietrza w środowisku [10]. I tak np. zastosowane są na składowiskach odpadów, spalarniach, kompostowniach itp. [3÷5, 14]. Analiza zapachowa jest zadaniem wymagającym wcześniejszej kalibracji urządzeń i porównania ich wskazań z odczuciem zapachowym grupy osób testujących. Często stosowane czujniki TGS służą do detekcji zanieczyszczeń powietrza. Jest to możliwe dzięki zjawisku zmiany przewodnictwa elektrycznego półprzewodnikowego elementu pomiarowego w zależności od stężenia zanieczyszczenia, na które czujnik jest uczulony [8]. W czujnikach gazu TGS elementem pomiarowym jest elektroda wykonana z półprzewodnikowego dwutlenku cyny SnO2, wykazującego duże zmiany przewodnictwa pod wpływem redukujących zanieczyszczeń atmosfery. W zależności od przeznaczenia czujnika sensor zawiera różne domieszki, najczęściej metale szlachetne, powodujące jego uczulenie na specyficzny związek lub grupę związków chemicznych.
EN
Measurement of odour quality of air with electronic devices is a task that requires calibration of the apparatus in advance. Calibration uses olfactory measurement results performed with the group of trained people. TGS sensors are often applied to detect the pollution of air with various pollutants. It is possible due to variation of electrical resistivity of the semiconducting sensor in response to the concentration of pollutants. Produced sensors are sensitized to specific pollutants but normally are not very specific. In a paper the measurement stand for measurement of odor pollutants concentration with multisensory device is presented and tested. Calibration measurements with the application of n-butanol is shown. Applied set of eight sensors allows to measure n-butanol samples with good accuracy. The setup allows measurements of both static, with a fixed concentration or dynamic by tracking changes in sensor response due to changes in odour pulse concentration change. Dynamic response of sensors makes it possible, in accordance with the literature, to measure with application of gas samples of a small volume. For the analysis of measurement results and comparison of different odours PCA method was used, which allows reduction of dimensionality of signal from multi-sensor devices.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The human sense of smell is certainly the most versatile apparatus to analyze smells, but measurements take a lot of time and require employing a group of trained people [1]. Other techniques, like gas chromatography, allow to obtain accurate data of the chemical composition of examined gas, but do not inform about the real nature of smell. To identify the odour, devices comparing and determining its nuisance are used; in scientific literature they are called "electronic noses". In conveyed measurements a device was used with an array of eight resistive TGS Figaro gas sensors of 2600 series, each of which reacted to another class of a chemical compound [2]. Response of gas sensor array was collected for a mixture of air with odour-active compounds like dimethylamine, acetic acid, benzaldehyde of different concentrations. For the analysis of odour profiles there were used artificial neural networks with one hidden layer, containing from several to tens of neurons.
PL
Ludzki zmysł powonienia jest najlepszym aparatem do analizy odorów, ale pomiary są czasochłonne i wymagają zaangażowania do zespołu oceniającego przeszkolone osoby [1]. Inne techniki, jak chromatografia gazowa, która pozwala uzyskać dokładne informacje o składzie chemicznym badanej próbki powietrza, nie informują o rzeczywistej naturze zapachu odczuwanej przez ludzi. Do identyfikacji zanieczyszczeń odorowych oraz określania ich uciążliwości są wykorzystywane w ostatnich latach wieloczujnikowe urządzenia, nazywane w literaturze naukowej mianem "elektroniczny nos". Podczas przeprowadzonych badań użyto matrycy złożonej z ośmiu rezystancyjnych czujników gazu TGS Figaro serii 2600 uczulonych na różne klasy związków chemicznych [2]. Odpowiedzi matrycy czujników zostały zebrane dla substancji zapachowo-czynnych, takich jak dimetyloamina, kwas octowy i aldehyd benzoesowy o różnych stężeniach w powietrzu. Do analizy profilów zapachowych wykorzystano sztuczne sieci neuronowe z jedna ukrytą warstwą zawierającą od kilku do kilkudziesięciu neuronów.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.