Zagrożenie radiacyjne związane z występowaniem naturalnych izotopów promieniotwórczych w podziemnych zakładach górniczych podlega systematycznej kontroli prowadzonej przez służby kopalniane przy współpracy z Laboratorium Radiometrii GIG. Artykuł zawiera posumowanie wyników pomiarów wszystkich czynników zagrożenia radiacyjnego uzyskanych w 2006 roku. Ponadto artykuł zawiera omówienie nowych przepisów prawnych, które zostały wprowadzone w połowie 2006 roku.
EN
The radiation hazard connected with the occurrence on natural radioactive isotopes in underground mining operation units is subject to a systematic inspection procedure conducted by the Mine's Service unit concerned in cooperation with Radiometry Laboratory of GIG. The article contains a summary of measurement results for all the factors of radiation hazards obtained in 2006. Besides, the article includes a discussion of the new legal regulations that were enforced in the mid-2006.
Przedstawiono ocenę stanu środowiska zdegradowanego na skutek przemysłowej eksploatacji i przeróbki rud uranowych. Analizę przeprowadzono dla dwóch najbardziej reprezentatywnych obiektów: hałd skały płonnej i terenów poeksploatacyjnych rud uranu byłej kopalni "Radoniów" oraz stawu osadowego "Kowary" i jego otoczenia, zawierających zdeponowane odpady z przeróbki rud uranu i odpady przemysłowe. Eksploatacja i przetwarzanie rud uranu spowodowały tu występowanie wieloczynnikowej degradacji środowiska, będącej przyczyną powstania licznych zagrożeń o charakterze bezpośrednim i pośrednim. Zagrożenia bezpośrednie wynikały z oddziaływania promieniowania jonizującego na organizmy żywe zasiedlające badany teren. Zagrożenia pośrednie związane były natomiast z możliwością migracji zanieczyszczeń w środowisku gruntowo-wodnym oraz w łańcuchu troficznym. W gruntach oraz materiale biologicznym pochodzącym z badanych terenów wykryto nadmierną koncentrację metali ciężkich oraz nuklidów promieniotwórczych. Waloryzacja stanu przyrody wykazała zmiany w składzie jakościowym i ilościowym biocenozy wodnej i glebowej, wynikające z zanieczyszczenia środowiska. Selekcja biocenozy w wodach zbiornika stawu osadowego doprowadziła do dominacji jednego gatunku glonów Palmodicytom lobatum. Zmiany dotyczące mikroorganizmów glebowych wpłynęły natomiast zasadniczo na przebieg procesów degradacyjnych w glebie, stały się przyczyną opóźnienia w formowaniu struktury i funkcji gleby oraz uniemożliwiły jej wykorzystanie jako podłoża dla roślin. Do zaburzenia naturalnej równowagi biologicznej doszło na terenie tzw. anomalii promieniotwórczej na skutek oddziaływania promieniowania jonizującego oraz niskiego odczynu gruntu. Uzyskane wyniki badań były podstawą do opracowania koncepcji rekultywacji obu obiektów i w znacznym stopniu umożliwiły opracowanie projektów technicznych. Na podstawie uzyskanych wyników opracowano metody likwidacji niektórych zagrożeń i wdrożono działania naprawcze. Opracowano i wdrożono metodę usuwania metali ciężkich ze ścieków i wód nadosadowych zgromadzonych w zbiorniku stawu osadowego, usuwania zanieczyszczeń węglowodorowych z osadów dennych stawu osadowego oraz metodę chemicznej stabilizacji osadów powierzchniowych. Wdrożenia te stanowiły ważne elementy umożliwiające rozpoczęcie prac rekultywacyjnych stawu osadowego "Kowary".
EN
Factors that have real impact on the environment degraded by industrial mining and processing of uranium ores are considered. The analysis of these factors is carried out for the two most representative objects, i.e.: o gangue heaps and the area of the former uranium mine of "Radoniow", o the "Kowary" sedimentation pond and its surroundings, where mining and industrial waste materials have been deposited. Mining and processing of uranium ore result in multifactorial degradation of the environment and pose many direct and indirect hazards. The direct hazards are due to exposure of local alive organisms to ionizing radiation. The indirect hazard is connected with the possibility that impurities can penetrate soil and water as well as they can be transferred to food chains. In soils and in biological materials sampled in these areas, an excessive concentration of heavy metals and radioactive nuclides were measured. Valuation of the condition of nature showed some qualitative and quantitative changes in water and soil biocenoses, resulting from environmental pollution. Because of the selection in an aquatic biocenosis of the sedimentation pond it was dominated by one algal species - Palmodicytom lobatum. On the other hand, the changes in the species composition of soil microorganisms significantly modified the degradation processes as well as inhibited formation of the structure and functions of the soil indispensable for the growth of plants. In the area of the so-called radioactive anomaly, a natural biological balance was disturbed due to the impact of ionizing radiatipn and acid reaction of soil. The results obtained enabled formulation of the concept of land reclamation of both objects. They were also used by technicians for the reclamation of polluted land. Based on the results of the study, specific methods for minimization of particular hazards and remedial activities were developed. In particular, there were devised and implemented 1) the method of removing not only heavy metals from waste and from supernatant waters collected in the sedimentation pond, but also hydrocarbons from the bottom sediments and 2) the method of chemical stabilization of surface deposits. These implementations play an important role in the project of the reclamation of the "Kowary" sedimentation pond.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW