Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Zastosowanie metodyki United States Geological Survey do szacowania zasobów niekonwencjonalnych złóż węglowodorów na wybranych obszarach basenu pomorskiego i lubelskiego

100%

Poprawa P. , Zając J. , Górecki W.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2016

|

tom nr 209 wyd. konferencyjne

97--100

PL

Praca przedstawia wykorzystanie metodyki szacowania zasobów złóż niekonwencjonalnych zaproponowaną przez United States Geological Survey na przykładzie wybranych obszarów basenu pomorskiego i lubelskiego. Metoda ta pokazuje podejście probabilistyczne do oszacowania zasobów i bazując na analizie Monte Carlo, pozwala na oszacowanie zasobów technicznie wydobywalnych. Jako dane wejściowe wykorzystane zostały rozkłady takich parametrów, jak miąższość netto, powierzchnia obszaru produktywnego, całkowita zawartość węgla organicznego, refleksyjność witrynitu, typ kerogenu, rodzaj węglowodorów. Zasoby oszacowane dla basenu pomorskiego to 4 036 t ropy/km2 oraz 31 mln m3 gazu/km2, dla basenu lubelskiego przy założeniu TOC > 1,5% – 20 000 t ropy/km2 oraz 17,4 mln m3 gazu/km2.

EN

The paper presents the application of USGS methodology for assessing unconventional continuous resources on the example of the Paleozoic strata in Pomerania and Lublin Basin. The aim of this methodology is to estimate the volumes of technically recoverable oil and gas resources from a continuous accumulation using probabilistic methods such as Monte Carlo simulation. Key assumption of this methodology is that the resource assessment is fundamentally based on geology and combines geological hypothesis and uncertainties. Assessed resources for Baltic Basin amounted 4 036 tonnes of oil /km2 and 31 mln m3 of natural gas/km2. For Lublin Basin with TOC > 1,5% – 20 000 tonnes of oil/km2 and 17,4 mln m3 of natural gas/km2.

2

Izucenie netradicionnyh istocnikov uglevodorodov s ispol’zovaniem rentgenovskoj tomografii

100%

Abrosimov A. A. , Strel'cenko V. V.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2016

|

tom nr 209 wyd. konferencyjne

751--755

RU

В нефтегазовой отрасли одной из актуальных задач является разработка месторождений нетрадиционных нефти и газа. Нефтегазовым компаниям необходимо получить рентабельную добычу углеводородов путем применения методов интенсификации флюидоизвлечения из продуктивных пластов, которые без знания структуры фильтрационно-емкостного пространства и учета фильтрационно-емкостных свойств, имеют, как правило, низкую эффективность. Однако в случае нетрадиционных источников, к которым можно отнести нефтематеринские глинистые породы и уголь, чаще всего невозможно проводить лабораторные эксперименты из-за их разрушенного состояния. В связи с этим, встает необходимость применения новых технологий, позволяющих изучать структуру фильтрационно-емкостного пространства и проводить оценку емкостных свойств подобных пород. Одним их таких методов на данный момент является рентгеновская томография. Использование данного метода позволяет визуализировать фильтрационно-емкостное пространство исследуемого образца, оценить значение его пористости. В работе демонстрируются возможности рентгеновской томографии на примере нетрадиционных источников углеводородов (нефтематеринских пород хадумской свиты и угля) и даются рекомендации по применению полученной информации.

EN

In the oil and gas industry one of the most urgent tasks is the development of deposits of unconventional oil and gas. Oil and gas companies need to get the cost-effective production of hydrocarbons by applying methods for oil and gas intensification of productive formations, which without the knowledge of the structure of pore space and consideration of reservoir properties have usually low efficiency. However, in the case of unconventional sources, which include the oil source rocks of shales and coal, it is often impossible to carry out laboratory experiments because of their ruined state. In this regard, there is a necessity of application of new technologies to study the structure of pore space and evaluate reservoir properties of these rocks. One of these methods is currently the X-ray tomography. This method allows visualization of pore space of the test sample, to obtain its quantitative characterization of: the number and size of pores in it, their specific surface area and many other parameters that need to be considered in the development of hydrocarbon deposits. The paper demonstrates the possibility of X-ray tomography as an example of unconventional hydrocarbon sources – source rock Khadum suites and coal.

3

Przetwarzanie danych sejsmiki w poszukiwaniach złóż niekonwencjonalnych : ilustracje kluczowych elementów pakietu łupkowego

100%

Kobusiński W. , Podolak M.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2012

|

tom nr 182 wyd. konferencyjne

433--437

PL

Poszukiwanie gazu ziemnego w skałach łupkowych spowodowało potrzebę określania anizotropii azymutalnej ośrodka oraz znacznego zwiększenia precyzji informacji geologicznych uzyskiwanych z danych sejsmicznych. To z kolei wymaga zastosowania wielu nowych algorytmów przetwarzania danych sejsmicznych. Kluczowe techniki oraz działanie realizujących je modułów przetwarzania ilustrowane są przykładami z praktycznego ich stosowania. Prezentacja obejmuje: głębokościową migrację przed składaniem według wspólnego kąta odbicia (CRAM), korektę efektu cieni przyuskokowych, metodę konwersji atrybutów efektywnych w atrybuty interwałowe, rozkład sumy WPG na składową refleksyjną i dyfrakcyjną.

EN

Search for the shale gas brought need to define azimuthal anisotropy of rock medium, and demand for essential increase of precision expected from seismic data. That, in turn, created need of many new algorithms for seismic data processing. Key techniques, and ideas behind their implementation, are illustrated with examples of practical application. Presented are: prestack depth migration in common reflection angle domain (CRAM), correction for fault shadows, method of converting effective attributes into interval models, decomposition of classical CMP stack into components of reflectivity and diffractivity.

4

Zabiegi stymulacji wydobycia w niekonwencjonalnych złożach węglowodorów

100%

Kasza P.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2010

|

tom nr 170 wyd. konferencyjne

287--295

PL

W referacie przedstawiono złoża niekonwencjonalne pod kątem wykonywania w nich zabiegów stymulacyjnych. Dokonano ogólnej charakterystyki niekonwencjonalnej technologii hydraulicznego szczelinowania przy pomocy mało lepkiej cieczy. Wskazano różnice pomiędzy zabiegami w złożach konwencjonalnych i niekonwencjonalnych. Polegają one przede wszystkim na innych modelach tworzenia szczelin i transportu materiału podsadzkowego w szczelinie. Różnice te są tak duże, że niemożliwe jest stosowanie typowych komercyjnych narzędzi do projektowania zabiegów w złożach łupkowych. Stwierdzono, że wykonane w złożach niekonwencjonalnych szczeliny charakteryzują się rozbudowaną strukturą przestrzenną. Diagnostyka przestrzeni objętej procesem stymulacji może być dokonana jedynie na podstawie analizy mikro-sejsmicznej. Podano też niekonwencjonalne rozwiązania technologiczne i techniczne stosowane w hydraulicznym szczelinowaniu złóż typu tight i shale. Uwzględniają one między innymi stosowanie nowych materiałów podsadzkowych i nowych technik przygotowania odwiertu do zabiegu oraz jego wykonania.

EN

The paper presents the characteristics of unconventional reservoirs for stimulation treatments. General characteristics of unconventional hydraulic fracturing technology using Slick-water was presented. Differences between treatments in conventional and unconventional reservoirs were described. They consist primarily of other models, creating fractures and transport of proppants in the fracture. These differences are so large that it is not possible to use standard commercial design tools for the design of treatments in the shale reservoirs. It was found that fractures made in unconventional shale reservoirs create volumetric structure. Diagnosis of the reservoir volume covered by the process of stimulation can only be done on the basis of micro-seismic mapping. Non-conventional technologies and techniques for hydraulic fracturing "tight" and "shale" formations were presented. They rely primarily on the use of new materials and new techniques of well completion and execution of hydraulic fracturing.

5

Płyny do szczelinowania złóż niekonwencjonalnych

100%

Czupski M. , Kasza P. , Wilk K.

Nafta-Gaz

|

2013

|

tom R. 69, nr 1

42--50

PL

W większości przypadków wydobycie węglowodorów ze złóż niekonwencjonalnych jest ekonomicznie nieopłacalne bez wykonania w odwiercie zabiegu hydraulicznego szczelinowania. Z kolei bardzo ważnym czynnikiem decydującym o powodzeniu tego typu zabiegów jest odpowiedni dobór płynu szczelinującego. W złożach niekonwencjonalnych, do których zaliczamy złoża gazu zamkniętego („tight gas”) czy w łupkach („shale gas”) stosowanych jest szereg różnego rodzaju płynów, takich jak: sprężony i ciekły azot, gaz płynny (LPG), ciekły dwutlenek węgla, piany sporządzane na bazie roztworów polimerów liniowych, płyny na bazie środków powierzchniowo czynnych, płyny reaktywne oraz płyny zwane „slickwater”. W formacjach łupkowych najczęściej są stosowane te ostatnie, które pomimo bardzo słabych właściwości nośnikowych pozwalają na osiąganie dużych wartości objętości złoża objętych szczelinowaniem (SRV), co z kolei przekłada się na zwiększoną późniejszą produkcję z odwiertu.

EN

In most cases production of hydrocarbons from unconventional reservoirs without performing hydraulic fracturing treatment in the wellbore is economically unprofitable. Proper selection of fracturing fluid is a very important factor which has a crucial impact on the success of these types of treatments. In unconventional reservoirs which include: tight gas and shale gas reservoirs a number of different types of fluids are used such as: pressurized and liquid nitrogen, liquefied petroleum gas (LPG), liquid carbon dioxide, foam based on linear polymer solutions, viscoelastic surfactant fluids, surface reactive fluids and slickwater. The last one is generally used in shale formations, despite very low carrying capacity, they allow to achieve high values of stimulated reservoir volume (SRV) which in turn translates into increased production from the wellbore.

6

Wstępne modele geologiczne miocenu autochtonicznego w wybranych strefach w pobliżu frontalnego nasunięcia karpackiego

100%

Papiernik B. , Krzysztofik M. , Franczak S.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2016

|

tom nr 209 wyd. konferencyjne

101--105

PL

W ramach projektu ShaleFore podjęto badania mające na celu udokumentowanie możliwości występowania niekonwencjonalnych złóż gazu ziemnego w utworach ilasto-mułowcowych miocenu autochtonicznego. W celu zintegrowania danych geologicznych, geofizycznych i złożowych przystąpiono do opracowania modeli strukturalno-parametrycznych w skali od regionalnej po lokalną. Wykonane modele będą wykorzystane do analiz geologicznych, hierarchizacji złożowej, do modelowań generacyjnych, jak również do przeprowadzenia lokalnych symulacji złożowych.

EN

One of the main goal of the ShaleFore project is to establish and document the presence of unconventional hydrocarbons resources amid the autochthonous Miocene clay-mudstone formation. In order to integrate geological data, geophysical and reservoir properties, it is planned to perform and develop set of structural and parametrical models in scale from regional to local. Created models will be then used for the geological analysis, petroleum system ranking, generation modeling as well as for carrying out the local reservoir simulation.

7

Modelowanie symulacyjne eksploatacji gazu ze złóż niekonwencjonalnych

100%

Stopa J.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2010

|

tom nr 170 wyd. konferencyjne

229--233

PL

W pracy przedstawiono wybrane problemy występujące w modelowaniu komputerowym eksploatacji gazu z pokładów węgla, złóż gazu zamkniętego (tightgas) oraz złóż gazu w łupkach (shale gas). Przedyskutowano specyficzne zjawiska fizyczne zachodzące w takich złożach oraz przedstawiono możliwości ich modelowania matematycznego i numerycznego. Skomentowano również techniki modelowania zabiegów szczelinowania hydraulicznego i prognozowania efektywności takich zabiegów.

EN

The paper presents selected problems in computer modeling of unconventional gas reservoirs including coalbed methane, tight gas and shale gas. Selected physical phenomena occurring in such reservoirs are presented, and the possibility of mathematical modeling and numerical simulations is discussed. Also the modeling techniques for hydraulic fracturing treatments in a low permeability reservoirs are briefly presented.

8

Możliwości występowania złóż niekonwencjonalnych w Karpatach fliszowych

100%

Leśniak G. , Such P.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2012

|

tom nr 182 wyd. konferencyjne

519--522

PL

Przeprowadzone badania głęboko zalegających utworów piaskowcowych w Karpatach Zewnętrznych wskazały na możliwość istnienia poziomów o znacznych porowatościach. Przeanalizowano wyniki badań parametrów zbiornikowych i filtracyjnych dla próbek skał z głębokości większych od 4500 m. Stwierdzono, że czynnikiem sterującym porowatością jest rodzaj cementów, natomiast kompakcja mechaniczna ma drugorzędne znaczenie. Parametry filtracyjne są bardziej zależne od głębokości, tym niemniej istnieją szanse na występowanie nie- konwencjonalnych złóż na głębokościach poniżej 4500 m. Dodatkowo, stwierdzono możliwość występowania systemów szczelin dla tych typów piaskowców.

EN

Deep layer samples from the Outer Carpathians were investigated. Reservoir and filtration properties were investigated for sandstone samples from depths greater than 4500 m. Preformed investigations allow us to share that the base factor steering porosity is kind of cement, while mechanical compaction plays small role. Filtration parameters depends more sharply on depth but it is possible to find non-conventional reservoirs in the depth 4500-6000 m in the Outer Carpathians. Additionally, occurrence of fracture systems in these types of sandstones were confirmed.

9

Mechaniczny Model Ziemi. Nowy i konieczny warunek sukcesu w poszukiwaniach i eksploatacji złóż niekonwencjonalnych

100%

Jędrzejowska-Tyczkowska H. , Słota-Valim M.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2012

|

tom nr 183

15--26

PL

W dziedzinie poszukiwań węglowodorów, jednym z najbardziej ekscytujących odkryć minionego dziesięciolecia było stwierdzenie występowania znacznych akumulacji (początkowo na kontynencie północnoamerykańskim) szczególnie gazu ziemnego w formacjach łupków bitumicznych, pomijanych dotąd jako skała kolektorska w interpretacji geologicznej. Ogromne powodzenie koncepcji, a w ślad za nią sukces ekonomiczny firm poszukiwawczych i wydobywczych, zdopingował międzynarodową społeczność naftowców do weryfikacji nowych możliwości odkryć w pozostałych częściach świata. Na kontynencie europejskim krajem, w którym potencjalne możliwości występowania gazu w formacjach łupków (przede wszystkim sylurskich i dewońskich) są bardzo duże, jest właśnie Polska. W rozdziale opisującym Mechaniczny Model Ziemi scharakteryzowano niektóre prace związane z rozpoznaniem właściwości mechanicznych ośrodka skalnego. Rozpoznanie nowego typu obiektów złożowych, objętych wspólną nazwą „złóż niekonwencjonalnych", wymaga doskonałej znajomości właściwości mechanicznych ośrodka skalnego. Jest to dziedzina, która w Polsce w bardzo niewielkim stopniu wykroczyła poza obszar badań laboratoryjnych.

EN

Within the past two decades we could witness a particular redirection of research interests and technical realization due to discovery of energetic potential in shale formations, quite different from geological characterization of typical reservoir rocks like sandstones or carbonates. It is stated that the evaluation of the new type of reservoirs called "unconventional oil and gas reservoirs" requires excellent knowledge about mechanical properties of the rock medium. It is a discipline which in Poland only slightly exceeded the laboratory research, especially with reference to prospecting for hydrocarbons. In this paper, basic theoretical information is presented as arguments for application and brief characteristics of selected studies related to examination of rock medium mechanical properties.

10

Hydrauliczne szczelinowanie niekonwencjonalnych złóż węglowodorów - rola wody w sporządzaniu cieczy technologicznych

100%

Kasza P. , Wilk K.

Technologia Wody

|

2014

|

tom Nr 6 (38)

64--77

PL

Zabiegi szczelinowania hydraulicznego są ważnym etapem udostępniania zasobów złóż węglowodorów. W przypadku złóż niekonwencjonalnych są etapem koniecznym. Bez wykonania zabiegów szczelinowania hydraulicznego w tego typu formacjach niemożliwe jest prowadzenie komercyjnego wydobycia. Niekonwencjonalne złoża węglowodorów zaczynają odgrywać coraz większą rolę w światowym bilansie energetycznym. Dotychczasowe dane potwierdzają, że zasoby węglowodorów zakumulowane w złożach niekonwencjonalnych są o wiele większe od eksploatowanych obecnie zasobów złóż konwencjonalnych. Niekonwencjonalne zasoby węglowodorów to przede wszystkim złoża typu tight, shale, zasoby metanu w węglu i hydraty. Rozwój technik poszukiwawczych i eksploatacyjnych pozwolił na zapoczątkowanie eksploatacji węglowodorów zakumulowanych w złożach niekonwencjonalnych.

EN

Hydraulic fracturing is important stage of conventional reservoir completion. In the case of unconventional reservoirs it is obligatory stage of completion. Commercial production from this type of reservoirs is impossible without fracturing. The unconventional reservoirs of hydrocarbons begin to play an increasing role in the global energy balance. Current data confirm that unconventional resources of hydrocarbons are much larger than currently producing reserves of conventional resources. The unconventional hydrocarbons resources types includes: tight, shale, coalbed methane, and hydrates. The development of production techniques provided an opportunity to production of hydrocarbons accumulated in the unconventional reservoirs.

11

Modelowanie 4D systemów naftowych. Dynamiczne, przestrzenne (4D) modelowanie systemów naftowych, jako narzędzie prospekcji naftowej i oceny zasobów konwencjonalnych i niekonwencjonalnych

100%

Sowiżdżał K. , Słoczyński T. , Stadtmuller M.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2012

|

tom nr 183

113--134

PL

W artykule przedstawiono koncepcję systemów naftowych jako zespołu powiązanych ze sobą elementów i procesów zachodzących w basenach sedymentacyjnych oraz metodę modelowania ich przebiegu i skutków ze szczególnym uwzględnieniem efektów procesów naftowych, takich jak generacja, ekspulsja, sorpcja, migracja i akumulacja węglowodorów. Dyskusji poddano istotę poszczególnych składowych modelu dynamicznego (modelu strukturalno-parametrycznego, termicznego i geochemicznego), procedury ich konstrukcji oraz wzajemne relacje. Finalnym efektem dynamicznego modelowania systemów naftowych są: bilans węglowodorowy, wyznaczone strefy o wysokiej wydajności procesów generacji, wysokiego nasycenia węglowodorami macierzystej formacji łupkowej, prognoza rozmieszczenia i rozmiary potencjalnych złóż ropy naftowej i/lub gazu ziemnego. Modelowanie systemów naftowych to tworzenie dynamicznych, przestrzennych (4D) numerycznych modeli basenów sedymentacyjnych obrazujących przebieg i skutki procesów geologicznych, zachodzących w skali czasu geologicznego. Proces modelowania systemów naftowych (ang. PSM—petroleum systems modeling) polega na zbudowaniu przestrzennego, statycznego modelu, obrazującego stan obecny obszaru poszukiwawczego lub basenu sedymentacyjnego, a następnie na dynamicznej symulacji (forward modeling) przebiegu jego ewolucji, począwszy od depozycji najstarszych osadów poprzez okresy sedymentacji pełnej sekwencji osadowej (w tym tych osadów, które uległy częściowej lub całkowitej erozji) aż do stanu obecnego.

EN

The article presents a concept of petroleum systems as a set of interrelated elements and processes in sedimentary basins and the method of petroleum systems modeling, the course and consequences of the processes, with particular emphasis on the effects of petroleum processes such as generation, expulsion, sorption, migration and accumulation of hydrocarbons. The essence of individual components of the dynamic model (structural, properties, thermal and geochemical models), procedures of model construction and their mutual relationship are discussed. The special role of calibration procedures aimed at controlling individual components of the petroleum system model and its consistency has been outlined. The results of structural and parametric reconstruction of the petroleum systems evolution in the selected time steps, illustrate the course and effects of processes such as transformation of organic matter, the evolution of hydrocarbon generation window, expulsion, sorption and migration of hydrocarbons, the state of traps formation and the possibility of reservoir conservation as well as oil and gas saturation of source rock formation (as a free adsorbed and absorbed gas). The final result of the dynamic petroleum systems modeling are: the hydrocarbon budget, location of areas with a high area-yield of generation and expulsion processes, spatial variation of hydrocarbons saturation in source rock shale formation, prognosis of potential oil and natural gas reservoirs' distribution and size.

12

Petrofizyka formacji łupkowych. Część 1, Model przestrzeni porowej złożowych skał niekonwencjonalnych

100%

Such P.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2012

|

tom nr 183

151--158

PL

Petrofizyka, ogólnie rzecz ujmując, zajmuje się właściwościami zbiornikowymi i filtracyjnymi skał, tj. możliwościami magazynowania i transportu płynów złożowych. Kluczem do wyjaśnienia i interpretacji tych właściwości, liczbowo charakteryzowanymi przez współczynnik porowatości i przepuszczalności, jest analiza parametrów wykształcenia przestrzeni porowej skał zbiornikowych; innymi słowy: charakterystyka środowiska kapilarnego. W części pierwszej rozdziału dotyczącego petrofizyki formacji łupkowych pokazane zostały różnice między złożami typu tightgas i shalegas. Przedstawiono zagadnienie przestrzeni porowej skał tworzących złoża niekonwencjonalne oraz możliwości transportu płynów złożowych przez przestrzeń porową skał. Mówiąc o złożach niekonwencjonalnych mamy na myśli zarówno złoża typu tight, jak i również typu shale gas/oil. Z pokładami zasobów typu tight sprawa jest stosunkowo prosta z punktu widzenia modelu przestrzeni porowej. Są to złoża utworzone dzięki akumulacjom migrujących węglowodorów w skałach zbiornikowych o bardzo słabych parametrach filtracyjnych. Tego typu złoża mogą osiągać duże porowatości. Natomiast mikroporowe wykształcenie parametrów przestrzeni porowej daje przepuszczalności niższe od 0,1 mD. I to mikroporowe wykształcenie jest jedynym czynnikiem odróżniającym złoża typu tight od złóż konwencjonalnych. Zatem kompleks pomiarowy dla badań parametrów petrofizycznych, jak i stosowana metodyka są praktycznie takie same dla obu typów złóż; jedyną różnicą jest pomiar bardzo małych przepuszczalności tych skał, które wykonuje się przeważnie specjalnie dostosowanymi aparatami. Zupełnie inaczej wygląda sytuacja w przypadku skał zbiornikowych dla złóż typu „shale gas".

EN

The unconventional deposits comprise both `tight' deposits and shale gas/oil deposits. With `tight' deposits, the explanation of porous space model is relatively simple. They are deposits created due to accumulation of migrating hydrocarbons in reservoir rock featuring very poor filtration parameters. Quite different is the situation in the case of reservoir rock shale gas deposits. For deposits of this kind, reservoir rock is also the bedrock. As a result, residual organic substance accumulates in the rock, which both blocks the rock pores and creates more porous space in it. The porous space of the rock was analyzed. Differential and cumulative curve analysis was made of pore size distribution which resulted in identification of two types of pore space: nano- and micro-space. This is a very important difference, because the flow of the deposit fluid will be affected by various laws. In rnicro-pore samples, Darcy's flow will be dominating with a `slip' in nano-pore samples diffusion flow.

13

Ciecze technologiczne do zabiegów hydraulicznego szczelinowania złóż tight i shale

100%

Kasza P.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2012

|

tom nr 182 wyd. konferencyjne

685--686

PL

Złoża niekonwencjonalne tight i shale odgrywają coraz większa rolę w światowym bilansie energetycznym. Cechą charakterystyczną tych złóż jest konieczność wykonania zabiegów hydraulicznego szczelinowania w celu zwiększenia wydajności odwiertów i uzyskania ekonomicznie opłacalnego wydobycia ze złoża. Zabiegi stymulacji wydobycia w tych złożach różnią się od wykonywanych w złożach konwencjonalnych. Dotyczy to zarówno techniki wykonania, jak i stosowanych technologii. W referacie przedstawiono w sposób ogólny różnice pomiędzy zabiegami hydraulicznego szczelinowania w różnych typach złóż. Następnie scharakteryzowano wymagania technologiczne szczelinowania w złożach tight i shale. Scharakteryzowano ciecze technologiczne do szczelinowania tych złóż, wymagania, jakie powinny spełniać i zadania, jakie muszą wykonać w trakcie szczelinowania. Omówiono materiały chemiczne służące do sporządzania tych cieczy. Przestawiono sposoby wykonania cieczy technologicznych do szczelinowania. Na zakończenie przedstawiono ogólne zalecenia dotyczące postępowania z cieczami po wykonaniu zabiegu.

EN

The unconventional reservoirs in tight and shale formation play an increasing role in the global energy balance. A characteristic for these reservoirs is the necessity of hydraulic fracturing treatments to increase flow rate from the wells and achieve cost effective production from the reservoirs. Production stimulation treatments of these reservoirs differ from those per- formed in conventional reservoirs. This applies to both technique and technology. The paper presents in general terms the differences between hydraulic fracturing treatments in different types of reservoirs. Then characterizes the technological requirements of fracturing in tight and shale formations. Characteristic of technological fluids for fracturing these fields, the requirements to be met and their role during fracturing were discussed. The chemical materials and methods used for these fluids preparation were presented. At the end the overall recommendations for the handling of fluids after the fracturing treatment were presented.

14

Rozdział 2. Optymalizacja rozwiercania złóż niekonwencjonalnych w procesie ich zagospodarowania poprzez dobór gęstości siatki odwiertów

100%

Szott W. , Miłek K.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2018

|

tom nr 223, t. 1

68--133

EN

The determination of production well spacing is one of the basic problems of hydrocarbon reservoirs' development optimisation that is particularly important in the situation of unconventional reservoirs, such as shale formations, for which the process of drainage is of the transient type throughout the entire period of production. The analysis of the size and effectiveness of the recovery of wells' drainage areas in such reservoirs, is a very complex issue and cannot only rely on the measurement data, which is necessarily limited in domestic practice. In the studies presented in this chapter we applied simulation reservoir models that ensure the possibility of analysing a broad spectrum of both reservoir conditions (geological parameters) and of completion methods for unconventional reservoirs. First, we constructed and calibrated simulation models of a selected, representative shale formation. Then we defined a set of simulation models for synthetic formations with variable parameters of both types. To determine the size of the drainage zone for a single production well, we proposed a practical definition of such a zone and found multivariate correlations of this size, with geological parameters and parameters of formation completion. Based on the correlations obtained from numerous scenarios simulations of gas production from the shale formations, we worked out a numerical algorithm using these correlations and implemented the algorithm in a software tool. The program was thoroughly tested and its effectiveness was discussed in detail. Finally, a general optimization procedure for the production well spacing in shale formations using the generated software was devised and presented as a conclusion of the studies reported in this chapter.

15

Badania porowatości helowej skał ze złóż niekonwencjonalnych na próbkach pokruszonych

100%

Przelaskowska A. , Klaja J. , Łykowska G.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2016

|

tom nr 209 wyd. konferencyjne

645--649

PL

Pomiary porowatości skał ze złóż niekonwencjonalnych stanowią wyzwanie ze względu na bardzo niską przepuszczalność, niewielkie rozmiary porów, wysoką zawartość substancji organicznej, jak i minerałów ilastych. Przedstawiona praca ma na celu przystosowanie metodyki pomiaru porowatości helowej do badań skał mikroporowych. Wykonane badania wykazały, że warunki pomiaru mają tutaj duże znaczenie, dotyczy to zarówno ciśnienia pomiaru i rozmiaru ziaren. Najwyższe wartości porowatości uzyskano dla pomiarów wykonanych na próbkach pokruszonych do frakcji < 0,5 mm.

EN

Porosity measurements of rocks from unconventional reservoirs are a challenge because of their extremely low permeability, small dimensions of pores, high content of organic substance and clay minerals. The goal of the presented work was to adapt the helium porosity measurements to investigation of microporous rocks. The obtained results revealed the importance of such measurement conditions as pressure and grain size. The highest porosity values were obtained for measurements conducted on samples crushed to grain size < 0.5 mm.

16

Aplikacja klasycznych badań geochemii organicznej w rozpoznaniu niekonwencjonalnych złóż typu shale gas

100%

Matyasik I.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2010

|

tom nr 170 wyd. konferencyjne

127--131

PL

W pracy przedstawiono ogólne zagadnienia dotyczące problematyki shale gazu, kryteriów ich występowania, a także metodyczne podstawy klasyfikacji osadów będących potencjalnymi dla poszukiwań tego typu złóż. Artykuł przybliża problematykę niekonwencjonalnych złóż gazu, które według wielu specjalistów branży energetycznej mają zabezpieczyć zapotrzebowanie na gaz przez najbliższe 30, a może i więcej lat. W artykule przedstawiono konieczne prace z zakresu geochemii naftowej, j akie powinny być wykonane dla oceny potencjalnych osadów wartych zainteresowania z punktu widzenia poszukiwań niekonwencjonalnych złóż gazu ziemnego. Jest to przygotowanie do rozpoczęcia w Polsce badań łupków określanych jako shale gas.

EN

This-study presents the general issues related to the problems of shale gas, conditions of its occurrence and methodological basics of classification of residua, which are potential in searches in this type of fields. The article brings closer the problems of unconventional beds of gas, which (according to many specialists from energy industry) could cover world demand for gas within next 30 or even more years. This article presents the necessary activities in oil geochemistry, stratigraphy and sedimentology, which has to be done in order to estimate potentially worth exploring gas shale resources. This is also part of preparation before examining shale gas in Poland.

17

Conventional and unconventional oil and gas resources – present and future prospects

100%

Philp R. P.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2016

|

tom nr 209 wyd. konferencyjne

67--70

EN

The oil and gas industry is somewhat in a state of flux at the present time, driven by a variety of economic factors beyond the control of many companies. However as we also know there is no real shortage of oil or gas from either conventional or unconventional sources. Exploration activity in the US has slowed dramatically. So what are the prospects for the future? Opportunities for the future abound in many different areas, both conventional and unconventional oil and gas. This paper will review and discuss major advances in exploitation of these resources and areas that are suitable for collaborative research efforts between groups in Poland and the US. One area that will be discussed is the integration of various geochemical concepts into sequence stratigraphic models. This is particularly important in prospects were horizontal drilling is being used. It provides information of the facies that will be most productive and also an understanding on the origin of these facies that can be extrapolated to other parts of the basin or prospects. So the presentation will focus on topics such as those as well as an evaluation of other areas that should be investigated in the future that will be useful in exploration activity.

PL

Przemysł poszukiwań ropy i gazu przeżywa obecnie stan zawahania spowodowany szeregiem czynników ekonomicznych niekontrolowanych przez firmy naftowe. Jednak jak wiadomo, obecnie nie występują niedobory rynkowe ropy i gazu ze źródeł konwencjonalnych oraz niekonwencjonalnych. Działalność poszukiwawcza w Stanach Zjednoczonych uległa obecnie znacznemu zahamowaniu. Jaka jest więc perspektywa na przyszłość? Szans jest wiele, zarówno w rejonach poszukiwań konwencjonalnych, jak i niekonwencjonalnych złóż ropy i gazu. W niniejszej pracy dokonano przeglądu i dyskusji nad głównymi postępami w zakresie eksploatacji tych złóż oraz tematów dogodnych do wzajemnej współpracy naukowej grup badawczych z Polski oraz ze Stanów Zjednoczonych. Jednym z nich będzie możliwość integracji różnych koncepcji geochemicznych z modelami stratygrafii sekwencji. Jest to szczególnie znaczące na obszarach, gdzie stosowana jest technika wierceń horyzontalnych. Technika ta dostarcza informacji nt. rozprzestrzenienia najbardziej produktywnych facji oraz zrozumienia genezy ich powstania, która ma doprowadzić do ekstrapolacji ich występowania na inne strefy basenu lub obszaru poszukiwawczego. Prezentacja skupi się na wyżej wspomnianych tematach oraz na ocenie innych zagadnień, które powinny zostać w przyszłości przebadane, co będzie przydatne w trakcie prac poszukiwawczych.

18

Polskie doświadczenia w poszukiwaniach konwencjonalnych złóż węglowodorów szansą dla poszukiwań złóż niekonwencjonalnych

100%

Karnkowski P. H.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2010

|

tom nr 170 wyd. konferencyjne

137--138

19

Mechaniczne właściwości górotworu jako decydujące o efektywności udostępnienia niekonwencjonalnych złóż węglowodorów

100%

Słota-Valim M.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2012

|

tom nr 182 wyd. konferencyjne

69--74

PL

Złoża węglowodorów określane mianem niekonwencjonalnych, z uwagi na niskie wartości przepuszczalności formacji gazonośnych, na etapie udostępnienia i ewentualnej eksploatacji, wymagają zabiegów intensyfikacyjnych, najczęściej szczelinowania hydraulicznego. Podatność ośrodka skalnego na szczelinowanie, wywołane aktywnością tektoniczną lub też generowane poprzez zabiegi udostępniania i intensyfikacji wydobycia węglowodorów, uzależniona jest od rozmaitych czynników. Zasadniczo można je podzielić na czynniki wewnętrzne, wynikające z właściwości ośrodka skalnego oraz czynniki zewnętrzne, będące w ścisłym związku z naprężeniami tektonicznymi, jakim poddany jest górotwór, zarówno w skali regionalnej, jak i lokalnej.

EN

Fracture development and distribution in the rock medium is controlled by many factors. In this paper two type of factors influencing the fracture development: extrinsic-having the tectonic background and intrinsic (non-tectonic) — including the lithology, mineral composition, rock mechanics and Total Organic Carbon (TOC) content are discussed.

20

Unconventional gas resources in Ukraine : development potential and forecast of production

100%

Gryshanenko V.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2016

|

tom nr 209 wyd. konferencyjne

501--506

EN

Potential unconventional gas volume in Ukraine is huge. There are coal bed methane, shale and tight gas types of reservoirs. The paper contain review of prospecting such types of reservoirs. Additionally, forecasting of gas production level and geological resources as well as necessary steps in evaluation of discovered reservoirs is presented.

RU

Украина имеет значительный ресурсный потенциал нетрадиционного газа в виде метана угольных пластов, сланцевого газа и газа плотных коллекторов. В статье представлена информация о текущем состоянии основных этапов развития нетрадиционных газовых ресурсов в Украине. Также сформулирован прогноз начального уровня добычи и необходимых шагов для интенсификации разработки ресурсов газа.