Wskazano na znaczenie ekologiczne, rekreacyjne i gospodarcze poeksploatacyjnych zbiorników wodnych. Wynika z tego potrzeba ich ochrony, właściwej rekultywacji i zagospodarowania. Omówiono osobliwości funkcjonowania ekosystemów tych zbiorników - zróżnicowanie siedliskowe, stres chemiczny wpływający na wzrost znaczenia procesów abiotycznych w obiegu materii, wysoki stopień stabilności fizycznej mas wody, uproszczenie struktury ekosystemu i izolację przestrzenną, co wpływa na zwiększony udział gatunków rzadkich w ich biocenozach. Dla poprawy jakości wody często korzystny jest wzrost intensywności mieszania wody przez wiatr i czasowe retencjonowanie wód dopływających do zbiornika, co można osiągnąć przez odpowiednie ukształtowanie powierzchni wyrobiska. Do przeciwdziałania eutrofizacji powodowanej nadmiernymi ładunkami związków fosforu można wykorzystać absorpcyjne właściwości glinokrzemianów lub węglanu wapnia; brak jest mechanizmów redukujących zewnętrzne ładunki azotanów. Leśne otoczenie małych zbiorników poeksploatacyjnych okazuje się niekorzystne dla jakości wody, jedynie w zlewni zbiorników silnie zakwaszonych pomaga w ich rekultywacji. Zróżnicowane cechy dynamiki ekosystemów i częste przypadki ich uzależnienia od perturbacji nie pozwalają na określenie generalnych zasad ich zagospodarowania i wymagają indywidualnego potraktowania każdego projektu rekultywacyjnego.
EN
The ecological, recreational and economical functions of pit-mine lakes are deseribed. This involves needs for their protection and appropriate measures of their restoration and management. Functional peculiarities of their ecosystems are pointed out: habitat diversity, chemical stress enhancing the importance of abiotic processes in matter cycling, elevated physicaI stability of water masses, simplified ecosystem structure and spatial isolation promoting the contribution of rare species in biotic communities. The enhancement of water mixing by wind and temporal retention of water inflowing to a reservoir often improve the water quality, which may be achieved if a suitable pit shape is maintained. The sorption properties of aluminosilicates or co-precipitation with CaCO3 reduce the availability of phosphorus, preventing the eutrophication processes. Nitrates remain stable and are not reduced in majority of pit-mine lakes. Eutrophication becomes accelerated when small such lakes are surrounded by a forested catchment; only in case of extremely acidified waters this improves their restoration. It is difficult to formulate general management rules and each restoration project should be planned individually because of diversified dynamic patterns of ecosystems, which often appear to be perturbation-dependent ones.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono uwarunkowania formalnoprawne oraz technologiczne wykorzystania ubocznych produktów spalania węgla kamiennego w procesach rekultywacji odkrywkowych wyrobisk poeksploatacyjnych. Szczególną uwagę zwrócono na rzeczywisty wpływ tego rodzaju materiałów na stan środowiska naturalnego.
EN
The article presents legal and technological conditions of the utilization of by-products of bituminous coal burning in reclamation processes of opencast post-exploitation excavations. The real impact of such materials on the conditions of natural environment is especially underlined.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Składowanie odpadów w wyrobiskach po eksploatacji odkrywkowej jest jednym ze sposobów rekultywacji i zagospodarowywania terenów pogórniczych. Metoda ta nie spotyka się jednak ze społeczną akceptacją. W celu sprawdzenia czy zrekultywowane już składowiska posadowione w wyrobiskach są faktycznym zagrożeniem dla środowiska przeanalizowano trzy obiekty: w Burczy, Zagaciu i Cianowicach. Analizy dokonano opierając się na materiałach archiwalnych i badaniach własnych. Nieczynnym już od około 20 lat składowiskom do tej pory nie nadano nowych funkcji użytkowych. W przypadku największego z nich Barczy proces asymilacji ze środowiskiem potrwa jeszcze wiele lat. Pozostałe dwa, w Cianowicach i Zagaciu nie są niebezpieczne dla środowiska. Brak rzetelnie przeprowadzonej rekultywacji oraz wskazania w dokumentach planistycznych nowych funkcji dla tych terenów powoduje, że w świadomości społeczności lokalnych nadal są to tereny zdegradowane.
EN
Deposition of wastes in quarries is one of the methods of recutivatting and post minning areas adaptation. However this method doesn't meet the local community acceptation. To egzamine the real endangering three objects Barcza, Zagacie and Cianowice were analized based on archival materials and own research. Inactive waste disposal have not introduced new useful! functions for twenty years. In case of the biggest of them Barcza assimilation with natural environment process will take a lot of time. There were not found the environmental endangering in two other quarries Zagacie and Cianowice. Uncomplete recultivation and absence of new functionality planning in local low caused that this areas are thought as degradated for local comunity.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono analizę możliwości składowania związanych odpadów paleniskowych w wyrobiskach poeksploatacyjnych kopalń odkrywkowych. Analiza polegała na wyznaczeniu ilości określonych związków chemicznych, ługowanych do wód gruntowych, ze związanych odpadów paleniskowych. W badaniach rozpatrzono trzy wyselekcjonowane metody deponowania odpadowi tj. metodę suspensji, metodę mechaniczną - zmodyfikowaną oraz metodę hydrauliczną.
EN
Paper presents analysis of storing possibilities for boiler ashes in old lignite mine pits. Analysis included determination of selected chemical compounds leached to ground waters from bounded boiler ash wastes. Investigations were conducted on three methods used for ashes deposition; suspension, mechanical, and modified hydraulic method.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Pod pretekstem budowy stawów rybnych podejmowana jest niekoncesjonowana eksploatacja kruszywa naturalnego. Zjawiska tego nie udało się zadowalająco uregulować ani przepisami Prawa geologicznego i górniczego, ani przepisami Prawa wodnego i budowlanego, m. in. z powodu niezdefiniowania pojęcia "rybny staw hodowlany" i nieokreślenia warunków naturalnych, w jakich może on być zbudowany. W pracy określono istotne elementy konstrukcyjne rybnego stawu hodowlanego w Polsce, interpretację administracyjno-prawną wniosków inwestycyjnych i koszty administracyjne do etapu pozwolenia na budowę, a także skutki luk prawnych dla gospodarki zasobami mineralnymi i rynku kruszyw naturalnych.
EN
IIIegal strip mining of aggregates is undertaken under the pretext of building fish farming ponds and without mining concession. Present geological and mining law, water law, and construction law do not regulate this problem satisfactorily, because definition of fish farming pond was not introduced there yet as well as natural conditions determining its construction are not commonly known. The article reviews essential elements of the construction, gives administrative payments and current interpretation of existing law by administration when issuing building and water permits as well as discusses the results of present state of art for mineral resource management and the market of aggregate.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule zaprezentowano obecny stan oraz możliwości wykorzystania wyrobisk i terenów po eksploatacji surowców mineralnych, w tym kruszyw naturalnych na cele rekreacji wodnej w aglomeracji krakowskiej. Dokonano inwentaryzacji odkrywkowych wyrobisk w rejonie Krakowa pod kątem stanu ich zagospodarowania. Na tej podstawie wskazano docelowy kierunek ich wykorzystania z uwzględnieniem kryteriów przyrodniczych i społecznych.
EN
The state of voids and areas after sand and gravel extraction in Cracov's agglomeration has been presented in the article. An inventory of the mines concerning possibility their use for water recreational purposes has been done. On the basis of the inventory target ways of the revitalisation taking into account natural and social criteria have been shown.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.