Czy można mówić o sprawiedliwości wykładni prawa? Celem artykułu jest uzasadnienie pozytywnej odpowiedzi na to pytanie oraz bliższa eksplikacja znaczenia (a raczej znaczeń) takiej pozytywnej odpowiedzi. Cel ten jest realizowany metodą analizy pojęciowej – analizy głównych pojęć związanych ze sprawiedliwością i wykładnią prawa. Na podstawie analizy sformułowano kilka podstawowych twierdzeń. Po pierwsze, sprawiedliwość prawa i sprawiedliwość wykładni prawa są dwoma różnymi zagadnieniami. Jeżeli chcemy mówić o sprawiedliwości przy wykładni prawa, to będzie to przede wszystkim sprawiedliwość proceduralna. W przypadku procesu wykładni mamy do czynienia z niedoskonałą sprawiedliwością proceduralną. Można jednak zauważyć również pewne cechy czystej sprawiedliwości proceduralnej. Proceduralna sprawiedliwość w przypadku wykładni prawa oznacza niearbitralność przy stosowaniu reguł wykładni, co w konsekwencji pozwala na rozstrzyganie między różnymi wariantami interpretacyjnymi reprezentującymi różne materialne koncepcje sprawiedliwości. Tym więcej jest sprawiedliwości proceduralnej przy wykładni prawa, im bardziej rozbudowany jest zespół reguł dotyczących jej dokonywania. Mimo że realizowanie tak rozumianej sprawiedliwości jest warunkiem koniecznym uzyskania materialnie sprawiedliwego wyniku, nie może go jednak gwarantować, a w szczególności nie może gwarantować pełnej etycznej słuszności wyniku.
EN
Can we talk about justice in the interpretation of law? The aim of the article is to justify positive answer to this question and closer explication of the meaning (or rather meanings) of this answer. This aim is implemented by method of conceptual analysis – analysis of the main concepts related to justice and legal interpretation. Several statements have been made on the basis of the analysis. First of all, the justice of law and the justice of legal interpretation are two separate issues. If we are talking about justice in the process of legal interpretation, we mean, above all, procedural justice. In the case of legal interpretation, there is an imperfect procedural justice, which, however, shows a significant resemblance to pure procedural justice. Procedural justice in the interpretation of law means non-arbitrariness in judging between different interpretive variants representing different substantial concepts of justice. The more procedural justice there is in interpreting the law, the more exhaustive the set of rules for making it. Although the implementation of justice understood in this way is a prerequisite for achieving a substantially just result, it can not guarantee it, and in particular can not guarantee a full ethical rightness of the result.
W niniejszym artykule podjęto się analizy prawidłowości przeprowadzenia wykładni prokonstytucyjnej zaprezentowanej w uchwale NSA z 22 czerwca 2011 r., o sygn. akt I GPS 1/11. W przedmiotowej uchwale NSA powołując się na normy konstytucyjne doszedł do przekonania, że prawo do nadpłaty podatkowej jest ograniczone przez przesłankę zubożenia podatnika. Rozważania w niej podjęte spotkały się z liczną krytyką ze strony przedstawicieli piśmiennictwa. A przez wiele lat występował również spór co do zakresu związania nią, co pośrednio może wskazywać również na negatywny stosunek judykatury co do interpretacji w niej zawartej. W ramach artykułu wyrażę swoje stanowisko co do poprawności tego rodzaju wykładni przedstawionej przez NSA.
EN
This article undertakes an analysis of the correctness of the pro-constitutional interpretation presented in the resolution of the Supreme Administrative Court of June 22, 2011, file ref. no. I GPS 1/11. In the resolution in question, the Supreme Administrative Court, citing constitutional norms, came to the conviction that the right to a tax overpayment is limited by the premise of the taxpayer’s impoverishment. The considerations made therein were met with much criticism from representatives of the literature. And for many years there was also a dispute over the scope of being bound by it, which indirectly may also indicate the negative attitude of the judicature as to the interpretation contained therein. Within the scope of the article, I will express my position as to the correctness of this type of interpretation provided by the Supreme Administrative Court.
Sztuczna inteligencja rozwija się dynamicznie i jest coraz bardziej obecna w dyskursie publicznym, stąd powszechniejsze stają się pytania o jej potencjalne zastosowanie w dziedzinie prawa. Celem artykułu jest rozważenie, czy AI jest w stanie usprawnić proces stosowania prawa, a mianowicie ustalanie hipotez struktury głębokiej nauki prawa. Przy tym za problem badawczy uznano kwestię możliwości operacyjnych AI, a więc tego, czy sztuczna inteligencja jest w stanie adekwatnie odtwarzać założenie o racjonalnym prawodawcy. Aby rozważyć powyższe zagadnienie, w pierwszej kolejności przeanalizowano dyskusję na temat definicji sztucznej inteligencji oraz metodologiczne kwestie nauki prawa. Wreszcie w kwestii założenia o racjonalnym prawodawcy odtworzono warunki związane z tym konstruktem i zastanowiono się, czy mógłby powstać system adaptujący to założenie.
EN
Artificial intelligence is developing rapidly and is increasingly present in public discourse, hence ques-tions about its potential application in the legal field are becoming more common. The aim of this thesis is to consider whether AI can improve the process of applying the law, namely establishing a hypothesis for the deep structure of legal science. The research problem is to establish AI’s operational capabilities – if AI can adequately reproduce assumption of a rational legislator. In order to consider this, the discussion on the AI definition and methodological issues of legal science were examined. Finally, the conditions of assumption of a rational legisla-tor were reconstructed and it was considered whether a system adapting this assumption could be developed.
Przedmiotem glosy jest wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach dotyczący pojęcia dochodów z pracy małoletnich, użytego w art. 7 ust. 1 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Autorzy zgadzają się z rozstrzygnięciem, uważając jednak, że przeprowadzona przez sąd argumentacja jest niewystarczająca. Kompleksowa wykładnia przepisu prowadzi autorów do wniosku, że kryterium wyłączenia dochodów małoletnich dzieci spod kumulacji z dochodami rodziców jest samodzielność w ich uzyskiwaniu. W konsekwencji przyjmują, że pojęcie pracy w art. 7 ust. 1 omawianej ustawy powinno być rozumiane wąsko.
EN
The subject of the commentary is the sentence of Provincial Administrative Court in Gliwice, regarding the concept of minors’ income from labour, which is used in Article 7 Paragraph 1 of the Act of 26 July 1991 on Personal Income Tax. The authors agree with the ruling, however they think that the arguments used by the court are insufficient. Based on complex legal interpretation, the authors have concluded that the criterion for excluding minors’ income from being combined with their parents’ income is the independent acquisition of that income. As a result, they assume that the concept of labour in Article 7 Paragraph 1 of the discussed act should be interpreted narrowly.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.