Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Kwestia wychowania dzieci w rodzinie w dokumentach roboczych Soboru Watykańskiego II

100%

Sztychmiler R.

Ius Matrimoniale

|

1994

|

tom 5

19-32

EN

Die Problematik der Kindererziehung ist zuerst in der Schemata De castitate, virginitate, matrimonio,familia, Schemata De matrimonii Sacramento, und De cura animarum behandelt. Später auch in der Schemata: De Ecclesia, De praesentia efficaci Ecclesiae in mundo hodierno, und verschiedenen Formen De Ecclesia in mundo huius temporis, aber auch in De apostolatu laicowum und De libertate religiosa. Der wichtigste aber Dokumente über Erziehung sind Schemata: De scholic catholicis und und De edukatione christiana (Grawissimum educationis).Wichtigste und interessante Inhalte bezüglich Kindererziehung in der Familie befinden sich in zwei aufgegebene Schemata: De castitate, virginitate, matrimonio, familia und in De matrimonii Sacramento, und in zwei Schemata, die zur engültige Fassung gekommen sind:De Ecclesia in mundo huius temporis und De educatione christiana. In diesen Dokumenten sind tiefe Aussagen über Bedeutung, Umfang und Formen der allgemeinen und christlichen Kindererziehung in der Familie. Besondere Schwerpunkt ist die religiöse und moralische erziehung. Viel ist über Verhältniss zwischen Eltern und Schule geschrieben, und über notwendige Hilfe des Staates.

2

Stabilność i rozwój norm dotyczących wychowania dzieci w rodzinie w nauczaniu Kościoła przed Soborem Watykańskim II

75%

Sztychmiler R.

Ius Matrimoniale

|

1992

|

tom 3

17-49

EN

Es geht zuerst um eine Antwort auf die Fragen, wie wesentlich die Erziehung der eigenen Kinder ist, welchen Einfluß sie auf die Gültigkeit einer Ehe hat, und welcher Umfang der Erziehung in allgemeinen und in der katholischer Erziehung in der Familie wesentlich ist. Weiter: welche Normen bezüglich der Erziehung sind stabil, welche haben sich entwickelt, und in welcher Richtung.Für die vorkonziliäre Kirchenlehre über Erziehung, war der Ausgangspunkt der „Codex Juris Canonici” von 1917. In der zweite Etappe sind die Enzikliken von Pius XI. „Divini Illius Magistri” und „Casti Connubii” für die ganze Kirche von grosser Wichtigkeit. Grosse Bedeutung haben auch die Urteile der S. Romana Rota, besonders die Teile „in iure”. Die Äusserungen in den Dokumenten der Polnischen Bischofskonferenz und des Primas von Polen können auch für andere Partikularkirchen wichtig sein,. Ein wirkliches Bild vom Bewußtsein der ganzen Kirche betreffend der Kindererziehung, gerade vor dem Beginn des II. Vat. Konzil, geben die zahlreichen Vorschläge der Problematik und den Regelungen die für das Konzil eingesandt wurden.In diesen drei Etappen der Entwicklung der Lehre der Kirche über die Kindererziehung werden besonders folgende Punkte analisiert: die Pflicht der Kindererziehung, der Umfang der elterlichen Pflichten und die Hilfe des Staats bei familiärer Kindererziehung. Die Schlußfolgerungen zeigen, wie stabil und stark die Lehre der Kirche über die elterliche Pflicht der Kindererziehung ist und wie wesentlich diese Aufgabe - auch für die Gültigkeit der Ehe - ist. Der Umfang der christlichen Erziehung ist immer breiter geworden, obwohl verschiedene Kontroversen in dieser Problematik sind. Aber schon seit den Vierzieger Jahren gibt es die Urteile der Romana Rota, die Ausschluß der religiösen Erziehung von katholischen Eltern als Nichtigkeitsgrund bei Eheschliessung anerkennen. Es wächst auch das Bewußtsein der notwendigen Hilfe des Staates bei der allgemeinen und christlichen Kindererziehung in der Familie.

3

Rodziny polskie wobec wyzwań i zagrożeń pierwszej połowy XX wieku (w świetle „Szkoły”)

71%

Wałęga A.

|

nr (2/2016)

209-230

EN

For Polish people and Polish families the first half of the 20th century was a difficult time. It was the final period of the Partitions, with intensified repression, especially Russification and Germanization, the time of World War I, and twenty years of the rebuilding of Polish statehood which ended in another worldwide armed conflict in 1939. The dynamic political changes which led to the outbreak of WWI and WWII and to the regaining of independence by Poland in 1918 were accompanied by significant transformations of social structure and new tendencies in the development of culture and education. The change of women’s social position and their political and educational emancipation forced new models of family relations to appear, and a uniform school system reconstructed after 123 years of bondage, together with the introduction of compulsory school attendance and the development of forms of pre-schooling education were significant challenges for many parents and their children. During the entire period the Polish family played a very important part in educational ideologies binding in Polish lands at that time – national and state education. Because of that it was the subject of interest of many pedagogic magazines. The aim of the paper is to indicate the main areas of tasks given to Polish families in the first half of the 20th century in the light of one of the oldest Polish periodicals of this type – „Szkoła”. Apart from the topics brought up in the pages of this magazine in the second half of the 19th century such as the cooperation of home and school, some new problems appeared then, including: the duties of a family in the difficult war and post-war period, concern for child’s health at home, or the significance of parents’ shaping of characteristics propagated by the supporters of national education.

PL

Pierwsza połowa XX wieku to dla Polaków i polskich rodzin trudny okres. To schyłkowy okres zaborów z nasileniem represji, zwłaszcza rusyfikacji i germanizacji, lata I wojny światowej, dwudziestoletni etap odbudowy własnej państwowości zakończony kolejnym światowym konfliktem zbrojnym w 1939 roku. Dynamicznym zmianom politycznym, które doprowadziły do wybuchu I i II wojny światowej oraz odzyskania przez Polskę niepodległości w roku 1918 towarzyszyły znaczące przeobrażenia struktury społecznej oraz nowe tendencje w zakresie rozwoju kultury i oświaty. Zmiana pozycji społecznej kobiet, ich emancypacja polityczna i edukacyjna wymuszały nowe wzory relacji rodzinnych a odbudowany po 123 latach niewoli jednolity system szkolny, wprowadzenie powszechnego obowiązku szkolnego oraz rozwój form wychowania przedszkolnego stanowił istotne wyzwania dla wielu rodziców i ich potomstwa. Rodzi na polska przez cały ten okres pełniła bardzo ważną rolę w obowiązujących wówczas na ziemiach polskich ideologiach wychowawczych – wychowania narodowego i wychowania państwowego. W związku z tym była przedmiotem zainteresowania wielu czasopism pedagogicznych. Celem referatu jest wskazanie głównych obszarów zadań stawianych przed polskimi rodzinami w pierwszej połowie XX wieku w świetle jednego z najstarszych polskich periodyków tego typu – „Szkoły”. Oprócz wątków podejmowanych na łamach tego pisma w drugiej połowie XIX wieku, takich jak współpraca domu ze szkołą, pojawiło się bowiem wówczas kilka nowych problemów m.in.: zadania rodziny w trudnym okresie wojennym i powojennym, troska o zdrowie dziecka w warunkach domowych czy znaczenie kształtowania przez rodziców cech charakteru, propagowanych przez zwolenników wychowania państwowego.

4

Wychowanie religijne w rodzinie na emigracji. Perspektywa biograficzna

71%

Walulik A.

|

tom 1(84)

PL

Artykuł wnosi wkład do historiografii poradoznawstwa, poddając ana- lizie rozwój badań nad poradnictwem w latach 1979–1995. Jako narzędzie do opisu i analizy wykorzystano teorię sieci, wskazując w jaki sposób powiązania osobiste i funkcjonalne badaczy poradnictwa w podanym okresie doprowadziły do począt-ków kształtowania się nowej nauki. Pozwoliło to jednocześnie na uwypuklenie roli, jaką w tych procesach pełniła prof. Olga Czerniawska. Wymowę tekstu wzmacniają rysunki sieci przedstawiających struktury wybranych seminariów Poradnictwo we współczesnym społeczeństwie.

5

W poszukiwaniu genezy polskiej pedagogiki rodziny

62%

Jakubiak K.

|

tom 18

|

nr 47

79-87

PL

CEL NAUKOWY: Artykuł jest rozwinięciem tezy, iż narastanie wiedzy o rodzinie w cywilizacji zachodnioeuropejskiej trwa od XVI w., od epoki odrodzenia. Pojawiły się wówczas bowiem pierwszeporadniki wychowawcze kierowane do ojców i nieliczne do matek. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Podjęty problem badawczy dotyczy odpowiedzi na pytanie: jak przebiegał proces kształtowania pedagogiki rodziny i szerzej w ogóle orientacji familiologicznej w nauce? Podstawową metodą wykorzystaną do przybliżenia podjętych rozważań będzie metoda analizy dokumentu – materiału źródłowego oraz literatury przedmiotu. PROCES WYWODU: Z czasem, w XVIII i XIX w., ważna stała się kategoria miłości i wyrażania uczuć w rodzinie oraz postulat poznawania środowiska domowego dziecka. Powstawały charakterystyki dziecięce. Pod koniec XIX w. ukształtowała się odrębna dziedzina wiedzy – pedologia – jako nauka o dziecku. Duże możliwości popularyzowania wiedzy na tematy wychowawcze miały w tym czasie także pisma o charakterze rodzinnym. W okresie II Rzeczypospolitej rodzina stawała się przedmiotem badań empirycznych psychologów, socjologów i pedagogów, dlatego wiedza na ten temat rozwijała się wielokierunkowo. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Stopniowy rozwój zainteresowania rodziną doprowadził ostatecznie do tego, że pod koniec XX w. wykreowano w naukach społecznych orientację familiologiczną, zaś w naukach pedagogicznych zainicjowano pedagogikę rodziny, z podstawową dla niej kategorią wychowania rodzinnego. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Rodzina i wychowanie rodzinne powinny nadal być obiektem nie tylko praktycznych opisów i porad, ale także przedmiotem badań empirycznych. Powszechnie podzielane przekonanie o doniosłym znaczeniu rodziny czy wychowania dzieci w sposób naturalny wywołuje potrzebę badania tego środowiska w celu ustalenia jego stanu i wydolności wychowawczej, zwłaszcza że od czasów I wojny światowej coraz częściej podnoszona była (i nadal jest) problematyka kryzysu kultury i rodziny.

6

Obraz człowieka znajdujący odzwierciedlenie w celach wychowania preferowanych przez rodziców

62%

Zawadzka E.

Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze

|

2019

|

tom 582(7)

52-61

PL

Czyniąc punktem wyjścia prowadzonych analiz personalistyczną definicję wychowania jako procesu ukierunkowanego na pomoc dziecku w urzeczywistnieniu tkwiącego w nim człowieczeństwa, w artykule podjęto namysł nad sensami i znaczeniami związanymi z postulowaną wizją człowieka, które znajdują odzwierciedlenie w teleologicznych aspektach wychowania rodzinnego. Podstawę wywodu stanowią wyniki badań sondażowych przeprowadzonych na początku 2019 r., w których udział wzięło 212 rodziców zamieszkujących w województwach łódzkim i mazowieckim. Zaprezentowane refleksje pokazują, że dążenie do urzeczywistniania człowieczeństwa jest ważnym obszarem wychowania rodzinnego. Obraz człowieka znajdujący odzwierciedlenie w preferowanych celach wychowania cechuje się częściową heterogenicznością i fragmentarycznością. Specyfika skonstruowanej w artykule charakterystyki analizowanego zagadnienia uzasadnia istotność podejmowania przez szkołę działań o charakterze pedagogizacyjnym wobec rodziny jako środowiska wychowawczego oraz kompensacyjnych względem dziecka.

7

O poszerzaniu horyzontu wychowania i budowaniu osobowych relacji w rodzinie w ujęciu Jespera Juula

62%

Rojewska E.

Horyzonty Wychowania

|

2020

|

tom 19

|

nr 50

149-160

PL

CEL NAUKOWY: Celem naukowym artykułu jest analiza koncepcji wychowania Jespera Juula. Przyjęto w pracy tezę, że fundamentem i istotą wychowania w ujęciu duńskiego pedagoga i terapeuty rodzinnego jest osobowa relacja pomiędzy rodzicami a dzieckiem. Podejście pedagogiczne Jespera Juula zyskało w ostatnich latach ogromną popularność. Zasadne jest dokonanie analizy tego podejścia z wielu względów. Jest ono intrygujące naukowo. Juul z niezwykłą przenikliwością wskazuje na wiele aspektów życia rodzinnego i naświetla ich rangę dla procesu wychowania. Jego rozumienie tego podstawowego pojęcia pedagogiki jest koncepcją unikatową i holistyczną. PROBLEM I METODY BADAWCZE: W przygotowaniu artykułu została wykorzystana metoda analityczno-syntetyczna. Dokonano krytycznej analizy, syntezy i interpretacji treści zawartych w książkach autorstwa Jespera Juula (w przekładzie na język polski) oraz jego wypowiedzi w innych formach (np. udzielonych wywiadach). Przyjęto następujące problemy badawcze: Jaka jest koncepcja wychowania Jespera Juula? Jakie znaczenie w wychowaniu ma budowanie osobowych relacji pomiędzy członkami rodziny? Na podstawie jakich wartości buduje się osobowe relacje w rodzinie w koncepcji Jespera Juula? PROCES WYWODU: Proces wywodu przebiega od zaprezentowania koncepcji wychowania Jespera Juula poprzez analizę znaczenia relacji pomiędzy członkami rodziny (najpierw pomiędzy rodzicami, następnie pomiędzy rodzicami a dzieckiem), do wskazania wartości sprzyjających budowaniu osobowych relacji i przestrzeni ich realizacji. Proces wywodu zmierza od wyjaśnienia najogólniejszych przedmiotowych koncepcji Jespera Juula w kierunku ukazania szczegółowych rozstrzygnięć poszerzania horyzontu wychowania i budowania osobowych relacji w rodzinie. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: W toku przeprowadzonych analiz ustalono, że wychowanie w koncepcji Jespera Juula jest równoznaczne z budowaniem osobowych relacji. Juul odrzuca tradycyjnie pojmowane wychowanie na rzecz zastąpienia go budowaniem konstruktywnych relacji w rodzinie. Fundamentalne znaczenie dla jakości tak rozumianego wychowania ma jakość relacji pomiędzy rodzicami. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Koncepcja wychowania Jespera Juula zakłada, że tym, czego dziecko potrzebuje do wzrostu i prawidłowego rozwoju, jest osobowa relacja z rodzicami opierająca się na wartości godności, integralności, autentyczności, odpowiedzialności, wspólnoty i przywództwa dorosłych...

8

Edukacja dla przedsiębiorczości

62%

Goltz-Wasiucionek D. , Hicks S. R. C.

Przegląd Pedagogiczny

|

2015

|

nr 1

357-366

PL

Jak najlepiej możemy pomóc młodym ludziom w nabraniu postawy przedsiębiorczości – przygotować ich czy to do zainicjowania własnego biznesu, czy to do bycia przedsiębiorczymi w ramach istniejących firm, czy też do przeżywania własnego życia w sposób twórczy? Jeżeli tradycyjny model edukacji – w którym uczniowie siedzą w równych rzędach ławek, wykonując w tym samym czasie tę samą pracę i podążając w kierunku wskazanym przez jakąś autorytatywną postać – nie przygotowuje uczniów do bycia przedsiębiorczymi, to czym powinniśmy zastąpić ten model? W niniejszym eseju analizuję, w jaki sposób nauczyciele mogą rozwijać w swojej pracy cechy wzmacniające skuteczną przedsiębiorczość i wykorzystywać je przy tworzeniu formalnych programów nauczania, wspomagając tym samym uczniów w rozwijaniu tychże cech.

9

Konstytucyjne prawo dziecka do wychowania w rodzinie

54%

Stecko S.

|

2017

|

nr 4 (38)

195-206

PL

Niniejszy artykuł obejmuje rozważania dotyczące problematyki związanej z konstytu-cyjnym prawem do wychowywania w rodzinie. Celem jego jest przedstawienie tematyki konstytucyjnego charakteru i zakresu praw rodziców w procesie wychowywania dziec-ka z jednoczesnym uwzględnieniem standardów międzynarodowych obowiązujących w tym obszarze. Na podstawie materiału w nim zawartego można zasadnie przypusz-czać, że to właśnie rodzice dziecka w pierwszej kolejności powinni zadbać o zabezpiecze-nie odpowiednich warunków niezbędnych do prawidłowego rozwoju dziecka. Obowiąz-kiem państwa jest jedynie wspomaganie rodzin niewydolnych wychowawczo zarówno pod względem emocjonalnym jak i materialno – finansowym. Reasumując celem różno-rodnej pomocy oferowanej przez państwo jest przede wszystkim przywrócenie rodzinie możliwości do jej samodzielnego i prawidłowego funkcjonowania.

EN

This article covers the considerations on the issues related to the constitutional right to education in the family. It aims to present the nature and extent of the constitutional rights of parents in the process of raising a child while taking into account the international standards applicable in this area. On the basis of the material gathered it can be reasonably assumed that it is the parents in the first place that should provide conditions necessary for the proper development of the child. The responsibility of the state is only to assist families who are educationally inefficient both in terms of emotional and substantive support. In summary, the purpose of a wide variety of assistance offered by the state is first of all to restore family capabilities to its independent and proper functioning.

10

O zadaniach wychowawczych rodziny. Koncepcje współpracowników czasopisma „Szkoła”

54%

WAŁĘGA A.

Wychowanie w Rodzinie

|

2014

|

tom X (2/2014)

137-158

PL

Czasopismo „Szkoła” należy do najstarszych polskich periodyków pedagogicznych. Zaczęło ukazywać się na terenie Galicji, we Lwowie w 1868 roku. Jako organ prasowy Towarzystwa Pedagogicznego dążyło do zjednoczenia i aktywizacji nauczycieli. Na jego łamach przeważały zatem teksty poświęcone szeroko pojmowanej problematyce pedeutologicznej. Jednak Redakcja „Szkoły” nie unikała także artykułów dotyczących zagadnień wychowania w rodzinie. W latach 1868–1918 w periodyku zamieszczono kilkadziesiąt tego typu tekstów. Ich szczegółowa analiza pozwala odpowiedzieć na pytanie, jakie zadania wychowawcze przypisywali nauczyciele polskim rodzinom w okresie zaborów. Wśród podejmowanych w nich zagadnień warto przede wszystkim zwrócić uwagę na wzajemne relacje domu i szkoły czy propagowanie racjonalnych zasad wychowania w rodzinie.

EN

“Szkoła” magazine is one of the oldest Polish pedagogical periodicals. It was established in Galicia, in Lvov in 1868. As the press organ of the Pedagogical Association it strived towards the unification and mobilisation of teachers. It presented mostly text on widely understood educational issues. However the editorial section of “Szkoła” did not avoid articles on the issues of upbringing in the family. In the period from 1868 to 1918 the periodical ran several dozens of such texts. Their detailed analysis allows one to answer the question of what upbringing tasks were assigned by the teachers to Polish families during the partitions period. Among the issues taken up in the magazine it is worthwhile to look at the mutual relations of home and school or the propagation of rational upbringing principles in the family.

11

Rodzina w islamie

45%

Truskolaska J.

|

tom 35

|

nr 2

77-99

EN

The paper “Family in Islam” is a theoretical discussion on the origin, structure, and function of the institution of family in Muslim culture. The author refers to the religious sources (the Holy Book of Islam – the Koran), theological, and philosophical commentaries of Muslim authors. She also uses culture studies, sociology of family, social geography and journalism concerning the Arab areas. The paper contains an introduction, saying that it is necessary to learn and conduct an interreligious dialogue. Then the foundation and main principles of Islam have been discussed. Against this background the author has shown the assumptions on which the Muslim family is based. The author describes the most frequent today problems with the structure, function, and family roles in the group under study. Eventually, some traits of the family in the culture of Islam have been highlighted.

12

Podstawowe wymiary wychowania w rodzinie

45%

Opozda D.

|

nr 2

117-126

EN

The article presents selected dimensions (and in the author’s opinion the leading ones) of upbringing that point to the specific character of the course of this process in the family. They concern its prototypical, relative, complementary and progressive character. These dimensions seem to be especially important in the initial characterization of the educational function that is typical of the family and that is carried on by it. They can be considered the key ones, albeit certainly not the only ones, as e.g. the issues of communication, family atmosphere, styles of upbringing, styles of education, educational consciousness and the like should also be included here. However, the aspects presented above seem to be superior, even if for the reason that they imply a lot of other, more specific problems, as well as because of challenges offered by modern times, for instance the issue of identity formation, or of deprecating parental roles in some circles, and promoting the cult of professional or economic career. The presented issues are a special object of cognition in family pedagogy, and they are described from the perspective of this pedagogical sub-discipline.

13

Partnerstwo w rodzinie w świetle personalizmu etycznego

45%

Truskolaska J.

|

nr 2

21-42

EN

The aim of the article is to present the concept of partnership in the family in the light of philosophy of ethical personalism. Definitions of partner and partnership are quoted that are formulated and used in social sciences, mainly in pedagogy, as well as those ones that are used in empirical studies of partnership in the family. Next, the main assumptions of personalistic philosophy are briefly presented, and partnership in family relations – between the spouses and between the parents and children – in its proper form is defined. The basic conclusions of the discussion contained in the article are statements saying that partnership is not the same as equality (sameness), and that existential inequality of partners is a chance to form an educational relation.

14

Rodzice wobec wychowania seksualnego młodzieży. Raport z badań

45%

Rojewska E.

Studia Paedagogica Ignatiana

|

2019

|

tom 22

|

nr 2

161-18

PL

W artykule przyjęto tezę, że rodzina stanowi istotne środowisko wychowania seksualnego. Jako takie, może stanowić cenne źródło wsparcia i wiedzy dla dojrzewającej młodzieży w kontekście jej seksualności. Pierwsza część tekstu poświęcona została omówieniu tezy mówiącej o rodzinie jako istotnym środowisku wychowania seksualnego. W dalszej kolejności przedstawione zostały metodologiczne założenia przeprowadzonych badań. Przynoszą one odpowiedź na pytanie: Jaki jest stosunek rodziców wobec wychowania seksualnego ich dzieci? Przyjęto następujące szczegółowe problemy badawcze: Jaka jest aktywność wychowawcza rodziców w kontekście seksualności ich dzieci? Jakie trudności związane z wychowaniem seksualnym dzieci dostrzegają rodzice? Jakie potrzeby związane z wychowaniem seksualnym dzieci odczuwają rodzice? Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego. Wzięło w nich udział 77 rodziców dzieci w wieku 15–18 lat, uczących się w ostatnich klasach szkół podstawowych oraz szkołach ponadgimnazjalnych z obszaru Gminy i Miasta Szczecin. Wśród ankietowanych rodziców było 66 kobiet i 11 mężczyzn w wieku od 33 do 58 lat. W środkowej części tekstu prezentowane są uzyskane wyniki badań, opatrzone w podsumowaniu płynącymi z nich wnioskami pedagogicznymi. W odniesieniu do poznania aktywności wychowawczej badanych rodziców, zdecydowana większość z nich realizuje wychowanie seksualne swoich dzieci. Odnotowano również, że badani szeroko rozumieją proces wychowania seksualnego dostrzegając, że wiele sytuacji codziennego życia, takich jak sposób odnoszenia się do siebie rodziców czy wartości pielęgnowane w rodzinie, pozostaje nieobojętne dla wychowania seksualnego ich dzieci. Niemniej jednak tematyka rozmów rodziców z dziećmi ma charakter bardziej instrumentalny niż relacyjny. Całość artykułu stanowi pedagogiczną refleksję dotyczącą problematyki wychowania seksualnego podejmowanego przez rodziców adolescentów.

EN

In this article it is assumed that the family is an important environment for children’s sexual education. Family education can affect the knowledge, behavior and development of adolescents in the area of their sexuality. The first part of this article introduces the thesis, that family is an important environment in determining the sexual behavior of adolescents. Next, the methodological assumptions of the research are presented. It answers the following question: what is the parental attitude to the sexuality of their children. Subsequently, there specific research problems are presented: what is parental activity in the field of sexual education, what are the difficulties with sexual education, what are the parental needs identified in this area? The research has been carried out by means of a diagnostic survey. The group of respondents comprised 66 women and 11 men, parents of children aged 15–18. The respondents were aged 33–58 and came from Szczecin. In the middle part of the text, results of scientific research are presented connected with pedagogical proposals. The research results show that most respondents undertake the task of the sexual education of their children. Parents also perceive that many behaviors are causally connected with sexual education, for example – with the quality of relationship in marriage. The character of the conversation about sex between parents and children is rather instrumental than relational. The whole article contains pedagogical reflection on the topic of sexual education in the families of adolescents.

15

Teleologiczne aspekty kultury pedagogicznej rodziny. Podejście komponentowo-relacyjne

45%

Zawadzka E.

|

tom 18

|

nr 48

63-73

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The research objective of the text is to consider the teleological aspects of pedagogical culture of the family, taking into account two perspectives. The first is expressed in their perception as a component of pedagogical culture of the family, the other in their recognition in connection with other components of the analysed construct. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The main problem of the presented paper is expressed in questions concerning the content and position of teleological aspects of family education in the structure of pedagogical culture of the family. The conducted deliberations are based on the results of the author’s own surveys and analysis of the literature. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The first part of the argumentation is the definition of the adopted understanding of pedagogical culture. The second, based on the results of the research, is focused on identifying the characteristics and content of the teleological awareness of the family. An attempt to prove the thesis of the relational dimension of teleological aspects of education in the structure of pedagogical culture was undertaken. RESEARCH RESULTS: The above considerations indicate that teleologicity is a property of the pedagogical culture of the family that permeates its both componential and relational dimension, constituting at the same time one of the important modifiers of the quality of implementation of the educational function by the family. CONCLUSIONS, INNOVATION, AND RECOMMENDATIONS: The application of the componential and relational approach inspires to undertake research on pedagogical culture of the family and its teleological aspects that extends beyond the schemes. It is possible to conclude that the lack of presence of goals of education in the structure of pedagogical culture significantly modifies the shape of the process of education in the family, which justifies taking pedagogizing actions in this regard.

PL

CEL NAUKOWY: Celem naukowym tekstu jest podjęcie namysłu nad teleologicznymi aspektami kultury pedagogicznej rodziny z uwzględnieniem dwóch perspektyw. Pierwsza z nich wyraża się w ich postrzeganiu jako komponentu kultury pedagogicznej rodziny, druga w ich ujmowaniu w związkach z innymi składnikami analizowanego konstruktu. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Główny problem artykułu wyraża się w pytaniach o treść i usytuowanie teleologicznych aspektów wychowania rodzinnego w strukturze kultury pedagogicznej rodziny. Prowadzone rozważania bazują na wynikach własnych badań sondażowych oraz analizie literatury przedmiotu prowadzącej do syntezy omawianych zagadnień. PROCES WYWODU: Proces wywodu składa się z kilku części. Pierwsza dotyczy określenia przyjętego rozumienia kultury pedagogicznej. Druga, bazująca na wynikach badań, koncentruje się na wskazaniu cech oraz treści świadomości teleologicznej rodziny. W kolejnej podjęto próbę udowodnienia tezy o relacyjnym wymiarze teleologicznych aspektów wychowania w strukturze kultury pedagogicznej. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Prowadzone rozważania wskazują, że teleologiczność jest właściwością kultury pedagogicznej rodziny, która przenika ją w wymiarze zarówno komponentowym, jak i relacyjnym, będąc jednocześnie jednym z ważnych modyfikatorów jakości realizacji funkcji wychowawczej rodziny. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Zastosowanie podejścia komponentowo‑relacyjnego inspiruje do podejmowania wykraczających poza schematy badań nad kulturą pedagogiczną rodziny i jej teleologicznymi aspektami. W odniesieniu do praktyki wychowania możliwe jest sformułowanie wniosku, że brak obecności w strukturze kultury pedagogicznej celów wychowania istotnie modyfikuje kształt procesu wychowania w rodzinie, co uzasadnia podejmowanie działań pedagogizacyjnych w tym zakresie.

16

Rodzina przestrzenią edukacji do międzykulturowości

45%

Śniegulska A. M.

|

tom 18

|

nr 48

33-42

EN

Research objective: The article is primarily aimed at a theoretical reflection on the issue of education towards interculturality which is currently a part of a widely developed trend in educational thought and practice. The research problem and methods: The research problem of this study has the form of the following question: what role can nowadays be attributed to a family in terms of education towards interculturality? The research method was the selective analysis of scientific literature in the field of family pedagogy and intercultural education. The process of argumentation: The article identifies the sources of the necessity of education towards interculturality, subsequently it presents the basic notions, such as multiculturality and interculturality. They are followed by the reflection on a family as a fundamental educational environment where the process of the shaping of human’s attitudes takes place. The attention is drawn to the family contexts and areas of education towards interculturality. Research results: Family as a primary environment of human existence has an educational potential which is impossible to overestimate. Due to the shaping of prosocial attitudes, transmission of moral values, building openness to diversity, inculcating the principles of properly understood tolerance, family has an opportunity to become an environment for the development of a human who will strive for participation in both universal and national culture. Conclusions, innovations and recommendations: The carried out analysis primarily allows for emphasising that cultural diversity of societies sets new goals and tasks for education. They also regard family education since thanks to educational processes taking place in a family the religious, national and regional identity of a human is shaped. A basic recommendation is the postulate for the family assistance in terms of fulfilling its attributed functions and tasks.

PL

CEL NAUKOWY: Podstawowym celem artykułu jest teoretyczna refleksja nad problemem edukacji do międzykulturowości, który wpisuje się obecnie w szeroko rozwijany nurt w myśli i praktyce edukacyjnej, wytyczając nowe horyzonty dla wychowania w rodzinie. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Problem badawczy dla potrzeb niniejszego opracowania sformułowano w postaci pytania: jaką rolę możemy dziś przypisać rodzinie w zakresie edukacji do międzykulturowości? Jako metodę badawczą zastosowano selektywną analizę literatury naukowej z zakresu pedagogiki rodziny i edukacji międzykulturowej. PROCES WYWODU: W artykule zostaną nakreślone źródła potrzeby edukacji do międzykulturowości, a następnie zaprezentowane podstawowe pojęcia, jak wielokulturowość i międzykulturowość. Następnym krokiem będzie zamysł nad rodziną jako podstawowym środowiskiem wychowawczym, w którym zachodzi proces kształtowania postaw człowieka. Zwrócona zostanie tu uwaga na rodzinne konteksty i płaszczyzny edukacji do międzykulturowości. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Rodzina, będąc zasadniczym środowiskiem egzystencji człowieka, posiada niemożliwy do przecenienia potencjał wychowawczy. Poprzez kształtowanie postaw prospołecznych, przekaz wartości moralnych, budowanie otwartości na odmienności, wpajanie zasad właściwie rozumianej tolerancji rodzina ma szansę stać się środowiskiem rozwoju człowieka, który będzie przejawiał dążność do uczestniczenia w kulturze zarówno ogólnoludzkiej, jak i narodowej. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Podjęta analiza pozwala przede wszystkim uwypuklić, iż kulturowe zróżnicowanie społeczeństw stawia przed wychowaniem nowe cele i zadania. Dotyczą one również wychowania w rodzinie, gdzie na drodze procesów wychowawczych dokonuje się kształtowanie religijnej, narodowej i regionalnej tożsamości człowieka. Jako podstawową rekomendację należy sformułować postulat wspierania rodziny w zakresie pełnienia swoich przynależnych funkcji i zadań.

17

Relacje oparte na negocjacjach – wychowanie w rodzinie w dobie przemian ról rodzicielskich

45%

Ostrouch-Kamińska J.

|

nr 4

9-24

EN

The aim of the considerations undertaken in the article is to analyse one of the ways of building relationships in a family between parents and children and upbringing in the family based on negotiation. The article reconstructs the origins of the concept of negotiation in the discourse of social sciences, presenting the structure of the negotiation process, its phases and factors, as well as possible approaches dominating in management, sociology, psychology and pedagogy, referring to processes of agreeing on rules, clashing different versions of identity, symbolic interaction or negotiating identity. Analysing transformations in parental roles and relations, the author describes a family as a space for negotiations and characterizes the structure of negotiation process in the family. She also characterizes particular areas of negotiation (in) family everyday life, showing the upbringing as a process of negotiating relationships in relation to existing concepts of upbringing, e.g. authoritative upbringing in the view of D. Baumrind or educational democracy in the approach of L. Kohlberg and R. Mayer. Finally, referring to J. Dewey’s concept of education and democracy, she analyses the contexts of negotiation pedagogy in the family.

PL

Celem rozważań podjętych w artykule była analiza jednego ze sposobów budowania relacji w rodzinie między rodzicami i dziećmi oraz wychowania w rodzinie opartej na negocjacjach. W artykule dokonano rekonstrukcji źródeł koncepcji negocjacji i negocjowania w dyskursie nauk społecznych, przedstawiono strukturę procesu negocjacji, jego fazy i czynniki, a także możliwe ujęcia dominujące, m.in. w zarządzaniu, socjologii, psychologii czy pedagogice, odnoszące się do procesów uzgadniania reguł, ścierania się różnych wersji tożsamości, symbolicznej interakcji czy negocjowania tożsamości. Analizując przemiany w rolach i relacjach rodzicielskich, autorka ukazuje rodzinę jako przestrzeń negocjacji oraz charakteryzuje strukturę procesu negocjacji w rodzinie. Dokonuje również charakterystyki poszczególnych obszarów negocjowania (w) rodzinnej codzienności, ukazując wychowanie jako proces negocjowania relacji w odniesieniu do istniejących koncepcji wychowania m.in. wychowania autorytatywnego w ujęciu D. Baumrind czy demokracji wychowawczej w ujęciu L. Kohlberga i R. Mayer. Na zakończenie, odwołując się do koncepcji edukacji i demokracji J. Dewey’a, analizuje konteksty pedagogii negocjacji w rodzinie.

18

Rodzina polska w XIX wieku jako środowisko wychowawcze i jej funkcja edukacyjna

45%

Jakubiak K. , Nawrot-Borowska M.

|

2016

|

tom 19

|

nr 2

15-46

PL

Niniejsze opracowanie poświęcone jest naturalnemu środowisku wychowawczemu, jakim jest rodzina. Przedmiotem badań uczyniono jej funkcję edukacyjną, ze szczególnym uwzględnieniem charakterystyki jej uwarunkowań, przejawów i sposobów realizacji. Podjęto się charakterystyki specyfiki modelu rodziny polskiej w XIX wieku, dokonujących się w nim przemian i warunkujących je czynników. Można stwierdzić, iż upowszechniany w XIX stuleciu model rodziny jako środowiska wychowawczego był na tyle uniwersalny, a nawet atrakcyjny, że mógł być i bywał przyjmowany przez rodziny z różnych warstw społecznych. Sądzono, że każda rodzina bez względu na jej status społeczny jest pierwszym i najważniejszym środowiskiem wychowawczym. Każda rodzina bowiem, bez względu na jej miejsce w stratyfikacji społecznej, pełniła znaczącą funkcję edukacyjną i kształtowała osobowość dzieci całokształtem organizacji i treści swego życia. Funkcja edukacyjna rodziny przejawiała się w wyznawanym i wpajanym młodemu pokoleniu systemie wartości, atmosferze domu, występujących w rodzinie wzorach zachowań, układzie stosunków i relacji w niej panujących, podziale ról rodzinnych, czynnościach wykonywanych przez poszczególnych jej członków – domowników. Opisany model rodziny i realizacja funkcji edukacyjnej na jej gruncie podlegały zmianom wraz z przemianami cywilizacyjnymi i społeczno-ekonomicznymi, które dokonywały się już od pierwszych dekad XX wieku.

EN

In the history of Poland the family has determined for centuries not only the vitality of family traditions, but also the shaping of the face of the nation, its mentality, and scale of openness. Especially in the 19th and the early 20th century, the “institution” of the family home played a unique role. This was due, inter alia, to the political situation experienced by the Polish nation under the partitions. The family model popularized in the 19th century was so versatile, and even attractive, that it could be, and was, frequently adopted by families from different social classes. The majority of 19th-century educators and journalists did not particularly distinguish between the educational functions to be met by families belonging to various social classes. It was believed that every family, regardless of its social status, was the first and most important educational environment. For it was the family, regardless of its place in the social stratification, that performed an important educational function, and shaped the personality of children through the entirety of its organization, and the content of its life. The educational function of the family manifested itself in the system of values, home atmosphere, patterns of behaviour occurring in the family, the system of relations and relationships prevailing in it, the division of family roles, and the activities performed by each of its members-the household, professed by and instilled in the younger generation. It was in the family, from the parents, grandparents, and its other members that children learnt the Polish language, respect for local traditions, the principles of the Catholic faith, piety, and patriotism. A special role in the implementation of educational functions, regardless of social class, was attributed to the mother as the patron of hearth and home, the first teacher of the mother tongue and the principles of the faith. Education in the family was to supplement or replace education in the state schools of the partition powers. The described model of the family was subject to alterations along with the civilizational and socio-economic changes that were taking place already during the early decades of the 20th century.

19

Growing up and upbringing in a traditional Bosnian-Herzegovinian family

45%

TUFEKČIĆ A.

Wychowanie w Rodzinie

|

2014

|

tom IX (1/2014)

63-91

PL

W artykule zaprezentowano wyniki badań terenowych przeprowadzonych w grupie osiedli wiejskich na górze Majevica w północnowschodniej Bośni. Cel badań związany był z etnopedagogicznymi problemami i zagadnieniami procesu dorastania i wychowania w tradycyjnych rodzinach bośniacko-hercegowińskich w społeczeństwie wiejskim w pierwszej połowie dwudziestego wieku. W badaniach starano się uzyskać wgląd w procesy dorastania i najistotniejsze wzory wychowania po nich następujące, które zmieniły się i zostały częściowo utracone w drugiej połowie dwudziestego wieku. W badaniach wykorzystano metodę wywiadu intensywnego, a istotne dane zebrano w bezpośrednich kontaktach z narratorami (badanymi), którzy urodzili się w latach 1900–1945. Najważniejsze wyznaczniki wychowania w rodzinie w tradycyjnym wiejskim społeczeństwie zostały zaprezentowane w opisach codziennych zajęć związanych z narodzinami dziecka, podtrzymywaniem życia i zdrowia nowo narodzonego, wspieraniem jego duchowego i fizycznego rozwoju, pozycją w rodzinie, relacjami z rodzicami i innymi starszymi w środowisku, stosunkiem dzieci do rówieśników, wartości, pracy oraz własności. Co więcej, ukazano znaczenie dziecięcych obowiązków związanych z pracą, podobnie jak dziecięce zabawy, religijne wychowanie w rodzinie, jak i działania edukacyjne związane ze stosunkiem do sierot i dzieci pozamałżeńskich oraz opiekę nad duchowym i fizycznym zdrowiem dzieci i ich higieną osobistą.

EN

This paper will present the results of a field study that was conducted within a group of rural settlements on the Majevica Mountain in north-east Bosnia. The aim of the research was related to ethno-pedagogical problems and aspects of the process of growing up and upbringing in traditional Bosnian-Herzegovinian families in a rural society in the first half of the twentieth century. The research seeks to achieve insight into the processes of growing up and the most significant patterns of upbringing that followed these processes and which were modified and partially lost in the second half of the twentieth century. The method of intensive interviews has been used during the research and the relevant data was collected in direct contact with narrators (examinees) who were born between 1900 and 1945. The most important determinants of family upbringing in a traditional rural society are presented through descriptions of educational actions related to the birth of a child, preserving the life and health of a newborn and encouraging his spiritual and physical development, the position of the child within the family, the relationship with the parents and other elders in the environment, the children's attitude towards their peers, and attitudes towards values, work and property. In addition, the importance of the children’s work responsibilities is presented, their games and religious upbringing within the family upbringing, as well as the educational provision related to the attitude towards orphans and illegitimate children, and the taking care of the spiritual and physical health and personal hygiene of the children.

20

Aktualność Jana Pawła II koncepcji wychowania w rodzinie

45%

Sorkowicz A.

|

nr (2/2015)

83-102

EN

Searching for a concept of education in a family occupies not only theorists of education but also parents and those persons with a lively interest in practical activities directed to helping families. The Holy Father John Paul II presented a Christian perspective of family and education: He treated the family as an inseparable relationship between a woman and a man, directed from one side towards the good of the spouses and from the other towards the transmission of life to children. Education, as understood by John Paul II, is one of the basic aims of a family, it is one of its most important tasks. The process relies on mutual gift of one’s humanity and takes place during interactions between family members. The success of educational process in a family depends on the quality of relationship between parents: whether spouses – parents take trouble to establish and maintain a true community of persons, whether their relationship is based on mutual trust. Parenthood is understood by John Paul II as a gift and as a task, from which follows the basic right, and simultaneously an obligation, to educate children in accordance with one’s beliefs. This task is of such importance that it should not be appropriated by any other entity. Therefore parents are the first and most important educators of their children, responsible for forming in the younger generation the spirit of universal values. The article is to make the reader more familiar with the teaching of John Paul II concerning education in the family and indicate the elements of this teaching which are especially valid for a human being living at the beginning of the XXIth century and searching for the universal concept of education in the family.

PL

Poszukiwaniem koncepcji wychowania w rodzinie zajmują się nie tylko teoretycy wychowania, ale również osoby żywo zainteresowane praktyczną działalnością zorientowaną na pomoc rodzinie oraz sami rodzice. Ojciec Święty Jan Paweł II ukazywał chrześcijańską perspektywę rodziny i wychowania: traktował rodzinę jako nierozerwalny związek kobiety i mężczyzny, zorientowany z jednej strony na dobro małżonków, a z drugiej na przekazanie życia dzieciom. Wychowanie, w ujęciu Jana Pawła II, stanowi więc jeden z podstawowych celów rodziny, jest jednym z jej najważniejszych zadań. Proces ten polega na obustronnym obdarzaniu człowieczeństwem i odbywa się w toku wzajemnych interakcji wewnątrz rodziny. Powodzenie procesu wychowania w rodzinie uzależnione jest przede wszystkim od jakości związku rodziców, od tego, czy małżonkowie–rodzice podejmą trud nawiązania i podtrzymywania prawdziwej wspólnoty osób, czy ich związek oparty będzie na wzajemnym zaufaniu. Rodzicielstwo ujmowane jest przez Jana Pawła II jako dar i zadanie, z którego wynika podstawowe prawo, a zarazem obowiązek wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami. To zadanie j e s t t a k w i e l k i e j w a g i , że nie powinno być zawłaszczane przez żaden inny podmiot. Zatem to rodzice są pierwszymi i najważniejszymi wychowawcami swoich dzieci, odpowiedzialnymi za kształtowanie młodego pokolenia w duchu uniwersalnych wartości. Artykuł ma przybliżyć czytelnikowi nauczanie Jana Pawła II, dotyczące wychowania w rodzinie oraz wskazać te jego elementy, które są szczególnie aktualne dla człowieka żyjącego na początku XXI wieku i poszukującego uniwersalnej koncepcji wychowania w rodzinie.