Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Wpływ zimnej wojny na ukształtowanie i rozwój międzynarodowego prawa kosmicznego

100%

Topolski P.

Miscellanea Historico-Iuridica

|

2022

|

tom 21

|

nr 2

317-333

EN

The beginning of the Cold War took place with the collapse of the anti-Hitler coalition in 1945, and the conflict itself lasted until the collapse and disintegration of the Union of Soviet Socialist Republics in 1991. The Cold War arms race was a manifestation of the multifaceted rivalry between East and West. One sphere of conflict was the space race. The apogee of the space race occurred between 1957 and 1985. With the launch of the first artificial satellite “Sputnik 1” in 1957 by the Union of Soviet Socialist Republics into orbit around the Earth, efforts to conquer space began. The main research objective of this article is to answer the question of how the Cold War influenced the formation and development of international space law. The author will also provide answers to specific research questions, such as: How was the space policy of the United States of America and the Union of Soviet Socialist Republics shaped during the Cold War? What legal matter was regulated in acts of international space law during the Cold War period? How did the norms and principles of international space law introduced during the Cold War period affect relations between the United States of America and the Union of Soviet Socialist Republics? To verify the main research objective and research questions, the author used the dogmatic-legal method to systematize the international legal norms governing space activity during the Cold War conflict. The main sources used in the article are the international conventions developed on the grounds of the United Nations, data containing summaries of the most important space missions in the period from 1957 to 1985, and the body of doctrine of international space law from the Cold War era.

PL

Początek zimnej wojny miał miejsce wraz z rozpadem koalicji antyhitlerowskiej w 1945 r., a sam konflikt trwał do upadku i rozpadu Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w 1991 r. Zimnowojenny wyścig zbrojeń był przejawem wielopłaszczyznowej rywalizacji pomiędzy Wschodem a Zachodem. Jedną ze sfer konfliktu był wyścig kosmiczny. Jego apogeum nastąpiło w latach 1957–1985. Wraz z umieszczeniem pierwszego sztucznego satelity „Sputnik 1” w 1957 r. przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich na orbicie okołoziemskiej, rozpoczęły się działania zmierzające do podboju przestrzeni kosmicznej. Głównym celem badawczym w prezentowanym artykule jest próba odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób zimna wojna wpłynęła na ukształtowanie i rozwój międzynarodowego prawa kosmicznego, a także w jaki sposób kształtowała się polityka kosmiczna Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej oraz Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w okresie zimnej wojny? Jaka materia prawna została uregulowana w aktach międzynarodowego prawa kosmicznego w okresie zimnej wojny? W jaki sposób normy i zasady międzynarodowego prawa kosmicznego wprowadzone w okresie zimnej wojny wpływały na stosunki pomiędzy Stanami Zjednoczonymi Ameryki Północnej a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich? W celu zweryfikowania głównego celu badawczego oraz pytań badawczych posłużono się metodą dogmatyczno-prawną, która pozwoliła na usystematyzowanie międzynarodowych norm prawnych, regulujących aktywność w przestrzeni kosmicznej w czasie trwania konfliktu zimnowojennego. Główne źródła, które zostały wykorzystane w artykule, to konwencje międzynarodowe wypracowane na gruncie Organizacji Narodów Zjednoczonych, dane zawierające zestawienia najważniejszych misji kosmicznych w okresie od 1957 r. do 1985 r. oraz dorobek doktryny międzynarodowego prawa kosmicznego z czasów zimnej wojny.

2

Nowy wyścig kosmiczny XX w. – USA, Chiny i Rosja

80%

Czajkowski M.

Krakowskie Studia Międzynarodowe

|

2018

|

nr 1

117-141

EN

Today’s main world powers are locked in a new phase of the Space Race, with use of outer space for their benefit at stake. Principal rivals are the USA, Russia and China. This article is supposed furst of all to describe the characteristics of this modern space race, underlining the mechanisms that define its highest level and with special attention to security related issues – it is still the most important dimension of state’s policies, especially in light of newly reinvigorated global strategic rivalry. In the next chapters motivations, goals and capabilities of USA, Russia and China are depicted, what lead us to final considerations pertaining to how in these circumstances Sino-Russian co-operation evolves and what are the perspectives for the competition between those two countries.

PL

Główne mocarstwa rozgrywają współcześnie pomiędzy sobą nowy etap wyścigu kosmicznego, w którym stawką jest wykorzystanie przestrzeni wokółziemskiej dla realizacji interesów poszczególnych państw. Główni rywale to USA, Rosja i Chiny. W artykule scharakteryzowane zostały w pierwszej kolejności cechy współczesnego wyścigu kosmicznego, z akcentem na procesy zachodzące na jego najwyższym, mocarstwowym szczeblu, i z podkreśleniem problematyki bezpieczeństwa – jest ona wciąż kluczowa w świetle polityki państw, szczególnie wobec rosnącej w ostatnich latach rywalizacji strategicznej. Omówione zostały również pokrótce cele, motywacje i możliwości USA, Chin i Rosji w tym zakresie, by wreszcie dojść do rozważań, jak w tych okolicznościach przebiega współpraca chińsko-rosyjska i jakie są perspektywy rywalizacji pomiędzy tymi mocarstwami.

3

Outer Space Treaty and Land Grab : False Security?

70%

Zarzycki-Siek J.

Kwartalnik Bellona

|

2022

|

tom Nr 1

63--78

EN

The article explores origins of the outer space law in context of strategic considerations of powers that drafted it - the USA and USSR. It concludes that contrary to common perception, outer space law does not prohibit land grab, but rather has frozen this question for the time being while leaving backdoors to such action if needed. Both powers were aware of this and explicitly aimed at this type of solution since on one hand, they wanted stability that law can provide by preventing the other side from gaining advantage, on the other hand, at the same time they were unwilling to forfeit possibility of gaining it themselves. As result, law of outer space, embodied in Outer Space Treaty (OST), became ambiguous, vague and open for interpretation, whereas dominant perception and opinion was that Treaty declared the entirety of outer space a common heritage of mankind in a clear and definitive manner. The fact that it was not so was not immediately apparent. In recent years, changes in space access costs have altered calculation of risks to rewards, and eliminated previous strategic considerations that stopped space powers from executing backdoors baked into the OST. As result some states - notably the USA - are becoming more assertive in realm of space in order to prevent their rivals from using those backdoors first, preparing their utilization while maintaining that their actions are perfectly legal and legitimate.

PL

W artykule omówiono początki prawa kosmicznego w kontekście obaw strategicznych mocarstw, które je stworzyły - USA i ZSRR. W przeciwieństwie do powszechnej opinii prawo kosmiczne nie zapobiega tzw. land grab, czyli zagarnięciu terytorium niczyjego. Na gruncie tego prawa kwestia ta bowiem została zamrożona na czas nieokreślony, ale pozostały furtki do podjęcia takich działań w razie potrzeby. Obydwa mocarstwa celowo do tego dążyły. Z jednej strony pragnęły stabilności, jaką daje umowa międzynarodowa, z drugiej starały się uniemożliwić konkurentowi uzyskanie przewagi. Ale nie chciały też stracić możliwości uzyskania tejże przewagi samodzielnie. W rezultacie prawo przestrzeni kosmicznej ucieleśnione w Traktacie o przestrzeni kosmicznej (Outer Space Treaty) stało się nieprecyzyjne, stwarzające pole do interpretacji, podczas gdy w powszechnym postrzeganiu traktat miał określać kosmos w całości jako znajdujący się pod klauzulą wspólnego dziedzictwa ludzkości. O tym, że tak jednak nie jest, powszechnie wiedziano. W ostatnich latach zmiany w kosztach dostępu do przestrzeni kosmicznej zmieniły kalkulacje ryzyka i zysków oraz rozproszyły obawy strategiczne, które wstrzymywały mocarstwa kosmiczne od wykorzystania luk w prawie. W rezultacie niektóre państwa, szczególnie USA, zaczęły ekspansywniej działać w przestrzeni kosmicznej, by uniemożliwić rywalom wykorzystanie owych luk, zarazem utrzymywały, że wszystkie te działania są legalne w świetle prawa międzynarodowego.