At the beginning of this year the LexisNexis publishers issued a book, which excellently fills the gap that emerged from the time of the binding Statute of 23 July 2003 on the protection of historical monuments. This is the first book of its sort to render available, analyse and subject to a constructive assessment the accomplishments of the judicature as regards the range of the protection of historical monuments and adjudication pronounced upon the basis of the statue in force. The author, who presents the young generation of lawyers, is one of the few researchers dealing with the legal aspects of the protection of historical monuments. The book offers a lucid presentation of the mechanics of the impact of law, and allows the reader to understand the nature of law and the ways in which it should be deployed so that undertakings associated with the protection of historical monuments would be effective. The adjudication of administrative courts discussed in the book depicts essential problems linked with an interpretation of regulations upon the stage of their application. The cited examples contain important directives, which the conservation organs should follow while interpreting the regulations of material law and choosing suitable administrative procedure. The titular publication will certainly prove useful for lawyers and employees of government and self-government administration. Presumably, it will also meet with great interest among conservators not attached to the administration as well as the owners of historical monuments.
The aim of the article is to characterize entry in the register of monuments as a statutory form of administrative and legal protection of monuments in Poland and to identify regional disparities (differences) in the practice of implementation of entry in the register of monuments in provinces, as at the end of June 2018. The thesis was put forward that entry in the register of monuments is an important way of protecting cultural assets in Poland after 2003, while the practice of use of the identified administrative and legal form of monument protection may testify to the particularly rich historical stock of some Polish provinces. Entry in the register of monuments is a necessary administrative and legal measure for protection of monuments in a democratic state that takes care of the development of cultural resources. The condition of culture depends largely on protection of monuments. Monuments in Poland are characterized by significant diversity in terms of geographical distribution and costs of their protection.
PL
Celem artykułu jest charakterystyka wpisu do rejestru zabytków jako ustawowej formy administracyjnoprawnej ochrony zabytków w Polsce i identyfikacja dysproporcji (różnic) regionalnych w praktyce realizacji wpisu do rejestru zabytków w województwach, według stanu na koniec czerwca 2018 roku. Postawiono tezę, że wpis do rejestru zabytków to ważny sposób ochrony dóbr kultury w Polsce po 2003 roku, natomiast praktyka korzystania z zidentyfikowanej administracyjnoprawnej formy ochrony zabytków może świadczyć o szczególnie bogatych zasobach zabytkowych niektórych polskich województw. Wpis do rejestru zabytków to niezbędny środek administracyjnoprawnej ochrony zabytków w państwie demokratycznym dbającym o rozwój zasobów kulturowych. Stan kultury zależy w dużej mierze od ochrony zabytków. Zabytki w Polsce cechuje istotne zróżnicowanie pod względem geograficznego rozmieszczenia czy kosztów ich ochrony.
A central record and register of historical monuments in Poland is conducted by the Centre for the Documentation of Historical Monuments in Warsaw upon the basis of a decree issued by the Minister of Culture and Art on 30 December 1987. This article examines only monuments of architecture, construction and town planning (and does not consider archaeological objects and so-called mobile monuments). Record documentation is composed of two ensembles containing (according to the state on 31 December 1997): — 615 017 address register cards (“fiches”) — 118 821 record cards (two types: old “green” and new — from 1977 — “white”). — The Centre also stores 40 110 copies of decisions about the inclusion into the register of historical monuments, which provide protection for 55 655 individual objects.
Celem artykułu jest charakterystyka wpisu do rejestru zabytków jako ustawowej formy administracyjnoprawnej ochrony zabytków w Polsce i identyfikacja dysproporcji (różnic) regionalnych w praktyce realizacji wpisu do rejestru zabytków w województwach, według stanu na koniec czerwca 2018 roku. Postawiono tezę, że wpis do rejestru zabytków to ważny sposób ochrony dóbr kultury w Polsce po 2003 roku, natomiast praktyka korzystania z zidentyfikowanej administracyjnoprawnej formy ochrony zabytków może świadczyć o szczególnie bogatych zasobach zabytkowych niektórych polskich województw. Wpis do rejestru zabytków to niezbędny środek administracyjnoprawnej ochrony zabytków w państwie demokratycznym dbającym o rozwój zasobów kulturowych. Stan kultury zależy w dużej mierze od ochrony zabytków. Zabytki w Polsce cechuje istotne zróżnicowanie pod względem geograficznego rozmieszczenia czy kosztów ich ochrony.
EN
The aim of the article is to characterize entry in the register of monuments as a statutory form of administrative and legal protection of monuments in Poland and to identify regional disparities (differences) in the practice of implementation of entry in the register of monuments in provinces, as at the end of June 2018. The thesis was put forward that entry in the register of monuments is an important way of protecting cultural assets in Poland after 2003, while the practice of use of the identified administrative and legal form of monument protection may testify to the particularly rich historical stock of some Polish provinces. Entry in the register of monuments is a necessary administrative and legal measure for protection of monuments in a democratic state that takes care of the development of cultural resources. The condition of culture depends largely on protection of monuments. Monuments in Poland are characterized by significant diversity in terms of geographical distribution and costs of their protection.
W niniejszym artykule autor charakteryzuje instytucję stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej, analizując następnie wybrane wady nieważności w kontekście decyzji o wpisie do rejestru zabytków, w oparciu o wydane już w tym zakresie rozstrzygnięcia ministra kultury i dziedzictwa narodowego oraz z uwzględnieniem stanowisk wyrażanych w orzeczeniach sądów administracyjnych. Przeprowadzona analiza umożliwia przyjęcie, iż decyzje o wpisie do rejestru zabytków w największym stopniu obarczone są wadami nieważności polegającymi na wydaniu decyzji w sprawie poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną (art. 156 par. 1 pkt 3 k.p.a.) oraz wydaniu decyzji trwale niewykonalnej (art. 156 par. 1 pkt 5 k.p.a.). W kontekście drugiej z wyżej wymienionych wad pojawia się przy tym istotne pytanie o to, czy warunkiem wykonalności decyzji o wpisie do rejestru zabytków jest określenie granic obszaru objętego wpisem. W dwóch sprawach dotyczących stwierdzenia nieważności decyzji o wpisie do rejestru zabytków parku krajobrazowego w Faszczycach oraz decyzji o wpisie do rejestru zabytków założenia urbanistycznego Wilanowa sądy administracyjne stanęły na stanowisku, że decyzja o wpisie do rejestru zabytków, która nie precyzuje w swej treści granic terenu poddanego ochronie prawnej ani nie posiada załącznika graficznego, który precyzowałby granice tego obszaru jest decyzją niewykonalną w rozumieniu art. 156 par. 1 pkt 5 k.p.a., co stanowi podstawę do stwierdzenia jej nieważności. W ocenie autora zaprezentowane w orzecznictwie stanowisko powoduje, że byt prawny wielu decyzji o wpisie do rejestru jest zagrożony, jako że obarczone są one wadą trwałej niewykonalności. Z tego względu zasadne wydaje się wyjście naprzeciw istniejącemu już od lat problemowi wadliwości decyzji o wpisie do rejestru zabytków poprzez dokonanie ogólnej oceny skali i charakteru tego problemu, a następnie podjęcie działań prawnych służących kompleksowej sanacji zbioru decyzji dotkniętych wadami nieważności, w tym w szczególności wadą trwałej niewykonalności decyzji.
EN
In this article, the author characterises the remedy of the declaration of the invalidity of an administrative decision and subsequently gives an analysis of selected defects resulting in invalidity in respect of decisions on entry into the register of monuments, based on rulings of the Minister of Culture and National Heritage that have been issued so far and taking into account positions expressed in decisions of administrative courts. The analysis enables the assumption that defects resulting in invalidity affect decisions on entry into the register of monuments to the highest degree are defects consisting in issuing a decision in a case that has previously been settled by another final decision (art. 156 § 1 (3) of the Administrative Procedure Code) and issuing a decision that is permanently unenforceable (art. 156 § 1 (5) of the APC). As for the latter of these defects, the question that arises is whether the condition for the enforceability of a decision on making an entry into the register of monuments is the definition of the boundaries of the site covered by that entry. In two cases regarding the declaration of the invalidity of a decision on entering into the register of monuments the landscape park in � � Faszczyce and the urban layout of Wilanów, administrative courts took the position that a decision whose contents do not specify the boundaries of the site covered by legal protection and which does not include a graphical appendix specifying the boundaries of that site is an unenforceable decision within the meaning of art. 156 § 1 (5) of the APC, which provides a basis for declaring such a decision invalid. In the author’s opinion, the position adopted in judicial decisions threatens the legal existence of many decisions on entry into the register of monuments, as they are burdened with the defect of permanent unenforceability. For this reason, it seems justified to address the long-existing problem of defectiveness of decisions on entry into the register of monuments by making a general evaluation of the scale and character of that issue and subsequently taking legal steps aimed at curing comprehensively the body of decisions containing defects resulting in invalidity, including, in particular, the defect of the permanent unenforceability of a decision.
W publikacji przedstawiono problemy związane z ochroną konserwatorską modernistycznych budynków w Stalowej Woli. Miasto, pierwotnie zaprojektowane w duchu przeważających idei modernizmu, zostało zbudowane w latach trzydziestych okresu międzywojennego. Ideologiczno-konceptualna spójność i jej realizacja określają reprezentatywność kompleksu urbanistycznego Stalowej Woli jako modernistycznego dziedzictwa kulturowego. Trwające procesy transformacji wymuszają działania mające na celu ochronę tego dziedzictwa. W pracy przedstawiono konieczność analizy i oceny całego kompleksu urbanistycznego w celu ustalenia możliwych kryteriów i obszarów analizy. Zasugerowano wzięcie koncepcji projektu i jej realizację pod uwagę jako podstawowe kryterium oceny w kontekście zmian, które nastąpiły po drugiej wojnie światowej. W pracy przywołano założenia dla projektowania obiektów mieszkalnych i usługowych, a także zwrócono uwagę na konieczność oceny wpływu aktualnie realizowanych inwestycji, mających wpływ na kompletność i integralność kompleksu architektoniczno-urbanistycznego Stalowej Woli. Wartości niematerialne: nazwy ulic, budynków, placów, a także niematerialne wartości obiektów architektonicznych oraz architektoniczne projekty poszczególnych budynków i miast jako całości to kolejny obszar, który wymaga tak badań, jak i ochrony. Problemy wynikające z niskiej świadomości mieszkańców, mającej wpływ na proponowane rozwiązaniach do projektowania odnowionych i zmodernizowanych budynków, zostały omówione w niniejszej pracy. Aby rozwiązać większość problemów związanych z ochroną konserwatorską modernistycznej architektury i urbanistyki Stalowej Woli, proponuje się utworzenie Parku Kulturowego. Praca przedstawia zarówno argumenty za jego utworzeniem, jak również jego zakres
EN
In the publication the author presents the problems related to the conservatory protection of the modernist buildings in Stalowa Wola. The city,originally designed in the spirit of the prevailing ideas of modernism, has been built in the 1930’s of the interwar period. Ideological-conceptual coherence and its implementation determine the representativeness of the Stalowa Wola urban complex as a modernist cultural heritage. The ongoing transformation processes force actions aimed at protecting this heritage. The author presents the necessity to analyze and evaluate the entire urban complex presenting assumptions to establish possible criteria and areas of analysis and evaluation. Among the others, it has beensuggested that the design concept and its implementation should be taken into account as a basic assessment criterion in the context of the changes that occurred after the Second World War. After a brief reminder of the assumptions used in the design process of residential and service constructions, the author draws attention to the need to assess the impact of the currently ongoing investmentswhich have impact on the completeness and integrity of the architectural and urban complex of Stalowa Wola. Intangible assets: the names of the streets, buildings, squares, the non-material values of the architectural sites and the architectural design of particular buildings and the cities as a whole, is another area that requires both research and protection. The problems resulting from the low awareness of the residents appear in this issue, and also appear in the proposed solutions for the design of the renovated and modernized buildings. To solve most problems related to the protection of the conservator of modernist architecture and urban planning of Stalowa Wola, the creation of the Cultural Park is proposed. Both the arguments for its creation and its scope have been here presented.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.