Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Miejsce słowotwórstwa w gramatyce pisanej według formuły „treść > forma”

100%

Topolińska Z.

Linguistica Copernicana

|

2018

|

tom 15

EN

The author understands word-formation as a system of formal means for lexicalization, i.e. for creation of new lexemes and enriching the inventories of the lexical semantic categories. She suggests that in a grammar written after the formula "meaning > form" the thematic block 'word-formation' should be correlated with the semantic classification of predicates and conceived as an analysis of the lexical semantic categories with word-formational exponents.

PL

Autorka traktuje słowotwórstwo jako system formalnych środków służących leksykalizacji, to znaczy, tworzenia nowych leksemów i wzbogacania inwentarzy leksykalnych kategorii semantycznych. Sugeruje, że w gramatyce pisanej według formuły „treść > forma” blok tematyczny ‘słowotwórstwo’ powinien być skorelowany z semantyczną klasyfikacją predykatów oraz określony w celu analizy leksykalnych kategorii semantycznych z wykładnikami słowotwórczymi.

2

Словообразувателни модели на жителските имена (nomina habitatorum) в съвременния български и чешки език

88%

Аврамова [Avramova] Ц. T.

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

|

2016

|

tom 51

EN

Word-formation models of inhabitant nouns (nomina habitatorum) in contemporary Bulgarian and CzechThe article analyses the word-formation models (WFM) of the nomina habitatorum in Bulgarian and Czech. The term WFM is very similar to, but not conterminous with, the concept of word-formation type (WFT) as defined by Miloš Dokulil. WFT is understood here as superordinate in relation to WFM. WFT is defined by the same set of properties as WFM but differs from the latter according to the character of the formant; while in FM the character is physical (formal, based on sound), in WFT the character of the formant is functional and structural. The formant assigns the derivative to affixation, paradigmatic or composition word-formation pattern. As lexemes naming a person in accordance with a particular place, the nomina habitatorum constitute a subcategory within the word-formation category of nouns of belonging (nomina pertinentia). The word-formation meaning of nomina habitatorum can be represented by the paraphrase “X belongs to Y,” where X is a person and Y – a place in a broad sense. Modele słowotwórcze rzeczowników oznaczających nazwy mieszkańców (nomina habitatorum) we współczesnym języku bułgarskim i czeskimArtykuł analizuje modele słowotwórcze rzeczowników z klasy nomina habitatorum we współczesnym języku bułgarskim i czeskim. Zakres pojęciowy terminu „model słowotwórczy” jest zbliżony do zakresu pojęcia „typ słowotwórczy” zaproponowanego przez Miloša Dokulila, nie jest jednak z nim tożsamy. Typ słowotwórczy (TS) rozumiany jest tutaj jako pojęcie podrzędne wobec modelu słowotwórczego (MS). TS jest określany przez ten sam zestaw właściwości co MS, różni się jednak od niego charakterystyką formantu. Podczas gdy w MS formant charakteryzuje się wedle cech fizycznych (formalnych, opartych na brzmieniu), w TS charakterystyka formantu oparta jest na kryteriach funkcjonalnych i strukturalnych. Na podstawie formantu derywat zaliczony zostaje do określonego wzorca słowotwórczego: afiksalnego, paradygmatycznego lub kompozycyjnego. Jako leksemy nadające danej osobie określenie związane z konkretnym miejscem nomina habitatorum stanowią podkategorię słowotwórczej kategorii nazw przynależności (nomina pertinentia). Znaczenie słowotwórcze rzeczowników z grupy nomina habitatorum można wyrazić parafrazą „X należy do Y”, gdzie X to osoba, a Y – szeroko pojęte miejsce.

3

Werbalna kategoria kreatywna a kategoria aspektu i rezultatu czynności

63%

Ejsmunt-Wieczorek I.

Prace Językoznawcze

|

2019

|

nr XXI/1

23-33

PL

Artykuł jest głosem w toczącej się od lat polemice językoznawców dotyczącej braku wyrazistości granic pomiędzy kategoriami słowotwórczymi oraz związanych z tym deficytem konsekwencji w postaci nakładania się na siebie zakresów znaczeniowych grup semantycznych. Przykładem takiej labilności semantycznej jest werbalna kategoria kreatywna, która na tle funkcji aspektowej oraz w odniesieniu do klasy czasowników rezultatywnych, wydaje się być ich zbędnym powtórzeniem. Pytanie o sens powoływania kategorii kreatywnej rozpatrywne będzie w oparciu o współczesny materiał ogólnopolski, jak również w nawiązaniu do przykładów pochodzących z polszczyzny historycznej oraz gwarowej.

EN

The article is a voice in the polemics of linguists that have been going on for years, concerning the lack of clarity of boundaries between word-formation categories and the related deficit of consequences in the form of overlapping ranges of meaning of semantic groups. An example of such semantic lability is the creative verbal category, which in comparison with the aspectual function and with reference to the class of resultative verbs, seems to be an unnecessary repetition. The question about the meaning of creating a creative category will be considered based on contemporary general Polish, as well as in reference to examples from historical Polish and from dialects.

4

Werbalna kategoria kreatywna a kategoria aspektu i rezultatu czynności

63%

Ejsmunt-Wieczorek I.

Prace Językoznawcze

|

2018

|

nr XX/4

PL

Artykuł jest głosem w toczącej się od lat polemice językoznawców dotyczącej braku wyrazistości granic pomiędzy kategoriami słowotwórczymi oraz związanych z tym deficytem konsekwencji w postaci nakładania się na siebie zakresów znaczeniowych grup semantycznych. Przykładem takiej labilności semantycznej jest werbalna kategoria kreatywna, która na tle funkcji aspektowej oraz w odniesieniu do klasy czasowników rezultatywnych, wydaje się być ich zbędnym powtórzeniem. Pytanie o sens powoływania kategorii kreatywnej rozpatrywne będzie w oparciu o współczesny materiał ogólnopolski, jak również w nawiązaniu do przykładów pochodzących z polszczyzny historycznej oraz gwarowej.

EN

The article is a voice in the polemics of linguists that have been going on for years, concerning the lack of clarity of boundaries between word-formation categories and the related deficit of consequences in the form of overlapping ranges of meaning of semantic groups. An example of such semantic lability is the creative verbal category, which in comparison with the aspectual function and with reference to the class of resultative verbs, seems to be an unnecessary repetition. The question about the meaning of creating a creative category will be considered based on contemporary general Polish, as well as in reference to examples from historical Polish and from dialects.

5

Od nazwy żeńskiej do feminatywum. Z dziejów kategorii słowotwórczej i jej nazewnictwa

63%

Woźniak E.

Poradnik Językowy

|

2024

|

tom 817

|

nr 8

87-100

EN

The article presents the history of the use of the term feminativum in Polish linguistic literature and in the general language. Moreover, it discusses the issue of isolating the word-formation category of feminine names in old grammars, as well as its contemporary definitions. The study used manual and automated (corpus-assisted) data extraction. The author posits that it was Piotr Statorius-Stojeński who distinguished the category of female names in his grammar of the Polish language for foreigners published in Latin in 1568. The author also determined that the term feminativum was propagated by Bogusław Kreja, who was the firrst to use it in his 1964 article. Although the term appeared only occasionally in linguistic publications in the second half of the 20th century, it came to be used regularly as a synonym for the term feminine names at the turn of the 2010s and 2020s. However, the inclusion of feminativum on the list of words in the Polish Word of the Year 2019 competition may have contributed to its popularity across the media.

PL

W artykule przedstawiono historię stosowania terminu feminatywum w polskiej literaturze językoznawczej oraz języku ogólnym. Podjęto również kwestię wyodrębnienia kategorii słowotwórczej nazw żeńskich w dawnych gramatykach oraz odniesiono się do współczesnych propozycji jej definiowania. W badaniach wykorzystano ekscerpcję ręczną oraz korpusową. Autorka ustaliła, że propagatorem terminu feminatywum był Bogusław Kreja, który jako pierwszy użył go w artykule z 1964 roku. W publikacjach językoznawczych w 2 poł. XX wieku termin feminatywum występował sporadycznie. Regularnie zaczął być stosowany jako synonim terminu nazwa żeńska na przełomie dwóch pierwszych dekad XXI wieku. Natomiast do jego medialnej popularności przyczyniło się wpisanie feminatywum na listę słów w konkursie na Słowo Roku 2019. Pierwszeństwo w wyróżnieniu kategorii nazw żeńskich autorka artykułu przypisała Piotrowi Statoriusowi-Stojeńskiemu, który w 1568 roku opublikował po łacinie gramatykę języka polskiego dla cudzoziemców.