Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

O pięknie w pracy prawnika

100%

Barszcz T.

|

tom 4(25)

17-28

EN

The article concerns the relationship between beauty and a lawyer’s professional work. I attempt to: 1) discover and describe the activities that are particular of such work as well as are determined by beauty; 2) characterize the way in which beauty determines these activates; and 3) point out ontological reasons of this determination. The reflections do not, however, include all activities which the lawyer’s craft consists in, but are limited to those in the course of which decisions are made. Beauty determines a lawyer’s work via the process of decision-making; and if a decision is conceived as an act of cooperation between intellect and will, then the decision is related to beauty in three ways. First of all, beauty constitutes a sine qua non for finding out the circumstances in which the decision is made. Additionally, beauty suggests to the decision-maker the options as the optimal means to an end. Finally, beauty influences the approval of a decision already made.

PL

Artykuł dotyczy relacji pomiędzy pięknem i pracą zawodową prawnika. Podejmuję mianowicie próbę: a) wyszukania aktywności, które są specyficzne dla tego rodzaju pracy i zarazem pozostają zdeterminowane przez piękno; b) scharakteryzowania tego, jak piękno określa te aktywności; oraz c) wskazania podstawowych przyczyn bytowych tego określania. Dociekania nie obejmują wszystkich aktywności prawniczych, lecz jedynie te, w toku których podejmowane są decyzję. Piękno określa bowiem pracę prawnika poprzez proces podejmowania decyzji; a jeżeli decyzja stanowi akt współpracy intelektu i woli, to zależność decyzji od piękna jest trojaka. Otóż, przede wszystkim, piękno stanowi warunek konieczny wynajdywania okoliczności, w których decyzja jest podejmowana. Ponadto, piękno pozostaje czynnikiem sugerującym decydującemu opcje jako optymalne środki do celu, jak również wpływającym na akceptację podjętej już decyzji.

2

Krytyczna rola filozofii w ukazywaniu selektywnego kształcenia i wychowania młodzieży na przykładzie fenomenologii Dietricha von Hildebranda

72%

Lendzion A.

|

tom 5(41)

|

nr 1

026-039

XX

The following article includes an analysis of human emotions concept, according to The Phenomenology of Dietrich von Hildebrand. This phenomenology is an example of an explanatory and critical role of the philosophy in an evaluation of upbringing and educational attitudes. A neglect of inward feelings leads to the selective formation of a person in the educational and upbringing process, based on the reductionist concept of man. A rehabilitation of human emotions is connected with an appreciation of higher feelings in upbringing, in which an enculturation, socialization and personalization are considered complementary. The three basic forms of contribution in values (i.e.: values embodiment, unification and creation) also have a significant meaning in upbringing. An analytic and pragmatic reason overgrowth and will overestimation lead to an emotional reduction. A “humble, righteous and loving I” is the source of the feelings which are adequate to cognised values. Issues of the human emotions complexity, an attitude towards values, an inharmonious development of human cognitive, aspiring and emotional spheres as well as the personal “I” are analysed in the phenomenological approach that emphasises an intentionality in human – world relations, an objective character of the values existing in a non-subjective world and essential dimension of the experience of a person.

3

La vérité, fondement de l’éthique

72%

Gogacz M.

|

2019

|

tom 8

23-29

PL

Tezą artykułu jest stwierdzenie, że dobro wyznacza etykę, a do dobra doprowadza prawda. Transcendentalna własność prawdy, oddziałując na człowieka, wywołuje dwie relacje: 8) wiarę, gdy przejawiająca istnienie prawda w jakimś bycie oddziała na własność prawdy przejawiającej nasze istnienie oraz H) poznanie, gdy przejawiająca istnienie prawda w jakimś bycie oddziała na nas i wywoła w naszym intelekcie możnościowym doznanie jedności quidditas. Pobudzona przez intelekt wola aktywizuje człowieka, który swymi relacjami istnieniowymi nawiązuje kontakt z oddziałującym na nas bytem. Korzystając z własności otwarcia się na nas bytu i reagując tą samą własnością transcendentalną, człowiek odnosi się do oddziałującego bytu z ufnością, czyli z wiarą, że ten oddziałujący na nas byt jest dobrem, spełniającym nadzieję uzyskania wspomagającego i chroniącego nas powiązania. To podstawowe zachowanie woli, wyznaczone ukazaniem jej przez intelekt bytu jako prawdy, polega na odnoszeniu się do każdego bytu w jego prawdzie jako do dobra dla nas, nazywane jest sumieniem. Sumienie skłania nas, byśmy kierowali się do dobra, a tym samym unikali zła. Pierwszym więc skutkiem powrotu człowieka przez relacje istnieniowe do oddziałującego na nas bytu, powrotu w poziomie jeszcze nieuświadomionych sobie, lecz realnych naszych relacji z bytem w jego własności prawdy, jest doznanie bytu jako dobra. A dobro wyznacza chroniące byt działania, którymi zajmuje się etyka. Etyka swymi pryncypiami pozwala trafnie wybrać działania, gdy chcemy, aby trwały relacje istnieniowe. Aby wybierać, trzeba posłużyć się intelektem. Z tego względu mądrość staje się pierwszym pryncypium wyboru działań, rozważanych w etyce. Kolejnym pryncypium jest kontemplacja. Obydwa te pryncypia wyznacza wcześniejsza więź intelektu z wolą na poziomie mowy serca, stanowiąca sumienie.

4

Dlaczego czynimy zło? Trójpodział przyczyn zła moralnego według św. Tomasza z Akwinu

72%

Belina-Prażmowska P.

|

2014

|

tom 3

113-127

EN

In the first part of the paper anthropological basis has been presented and it intends to show, that for a proper human being development a harmony between his faculties and dominion of intellect should occur. The lack of the harmony and lack of surrendering the other faculties to the intellect, reduces man to moral evil, causing or overmuch reign of feeling in act of decision, or deprivation of will. In the second part I have presented the possible mistakes in particular human faculties, which are causes of moral evil. So, ignorance in reason, malice of will and sins performed because of weakness influenced by feelings. At the beginning I have pointed out, that saint Thomas Aquinas sees all of them as a intellectual malfunction. In conclusion in should be said, that Thomas as a representative of intellectual ethics, focuses on intellectual aspect of human action and even he perceives evil as a kind of intellectual shortcomings. He does not deny irrational element in a man, but he points out the necessity of surrendering it to the will and intellect, so a man is able to grow in perfect inner harmony of senses, will and intellect.

5

Deontologiczne fundamenty bezinteresowności

72%

Wolman W.

|

2021

|

tom 36(4)

7-17

EN

The article is a part of the broad current of the philosophy of responsibility. It analyses and describes the basic elements of human activity in the anthropological and ethical perspective. A particular feature discussed in the article is selflessness, which is analysed in the perspective of the main ethical currents. In personalistic philosophy, responsibility and selflessness result from the will, whereas in deontological philosophy they result from the moral norm adopted by the subject. The concept that describes the nature and fundamental elements of an act is the theory of supererogatory act. According to it, a selfless act is a free, conscious act resulting from the realization of a norm immanent to the subject.

PL

Artykuł wpisuje się w szeroki nurt filozofii odpowiedzialności. Analizuje i opisuje podstawowe elementy ludzkiej działalności w perspektywie antropologicznej oraz etycznej. Szczególną cechą omawianą w artykule jest bezinteresowność, która analizowana jest w perspektywie głównych nurtów etycznych. W filozofii personalistycznej odpowiedzialność i bezinteresowność są wynikiem woli, natomiast w filozofii deontologicznej wynikają one z przyjętej przez podmiot normy moralnej. Koncepcją opisującą charakter i fundamentalne elementy czynu jest teoria czynu supererogatywnego. Według niej czyn bezinteresowny to akt wolny, świadomy i wynikający z realizacji immanentnej dla podmiotu normy.

6

Ewolucja aksjologii Elzenberga w świetle jego tekstów. Analiza filologiczno-filozoficzna

72%

Zubelewicz J.

|

nr 4

7

L’(im)puissance de la volonté dans "Pierres noires : les classes moyennes du salut" de Joseph Malègue

72%

Litwinowicz-Krutnik Z.

|

nr 2

275-283

PL

Celem artykułu jest zbadanie relacji pomiędzy pojęciami woli, mocy oraz pożądania w powieści Josepha Malègue’a (1876-1940) Pierres noires: les classes moyennes du salut, opublikowanej pośmiertnie w 1958 r. Analiza, skupiona na pojęciu niemocy, proponuje dwie odsłony problemu: filozoficzną (wpływ Dwóch źródeł moralności i religii Henri’ego Bergsona z 1932r.) oraz historyczno-socjologiczną (pryzmat La fin de notables Daniela Halévy’ego z 1930r.).

EN

The aim of this article is to examine the interrelations between the notions of will, power and desire in Pierres noires : les classes moyennes du salut, a novel by Joseph Malègue (1876-1940), published posthumously in 1958. The analysis, focused on the notion of powerlessness, englobes two main aspects of the problem: the philosophical one (Bergson’s influence on Malègue, in particular that of Les deux sources de la morale et de la religion, 1932), and the socio-historical (the prism of Halévy’s La fin de notables, 1930).

8

Entre puissance et faiblesse, en proie au désir. "L’Heure sexuelle" de Rachilde

72%

Staroń A.

|

nr 2

222-229

PL

Bohaterowie powieści Rachilde często odznaczają się niezłomną wolą i wielką siłą charakteru. Nie są jednak wolni od pragnień, którym czasem ulegają. Wszystkie trzy pojęcia znajdziemy w powieści L'Heure sexuelle (1898). Ich wyjściowa analiza pozwala następnie skonfrontować je zarówno z teorią doskonałości twórczej przedstawioną w powieści, jak i z koncepcjami opartymi na filozofii Nietzschego i Schopenhauera.

EN

The protagonists of Rachilde's novels often have unwavering will and great strength of character. However, they are not free from the desires they sometimes succumb to. The paper tackles the analysis of will, strength and desire in the novel L’Heure sexuelle (1898), in order to compare them to the theory of creative excellence presented in the novel, and to the concepts based on the philosophy of Nietzsche and Schopenhauer.

9

L’inutilité de la volonté – les protagonistes masculins de l’univers désespéré de Barbey d’Aurevilly

72%

Sadkowska-Fidala A.

|

nr 2

204-212

PL

Męscy bohaterowie normandzkiego cyklu powieści Barbey’a d’Aurevilly charakteryzują się silną, wręcz niezłomną wolą. Pomimo to, niezależnie od okoliczności, każdy z nich ponosi klęskę, przyczyniając się przy tym do nieszczęścia innych. Nie udaje im się ani zaznać szczęścia, ani wypełnić nawet najbardziej szczytnej misji czy osiągnąć celu. Dzieje się tak dlatego, że ich los związany jest nierozerwalnie z Barbey’owską wizją świata i filozofią historii.

EN

The male protagonists of Barbey’s Norman novel cycle are characterized by a strong, even steadfast will. Despite this, regardless of the circumstances, each of them is defeated, contributing to the misfortune of others. They fail to achieve happiness, fulfill even the most noble mission or achieve a goal. This is because their fate is inseparably connected with Barbey's vision of the world and the philosophy of history.

10

Development of voluntary qualities of student youth in the process of physical culture and sports

72%

Syndykova I.

|

tom T. 15

75--82

EN

The article presents the results of a theoretical study, the purpose of which was to analyze the basic principles of development of volitional qualities of student youth as a holistic systemic individual psychological characteristics in the process of physical culture and sports. Scientific novelty lies in the theoretical substantiation of volitional qualities of students in the process of physical culture and sports, it is in the process of physical education clearly defines the goals and content of activities, tools and methods that affect the development of determination, perseverance, endurance, determination, courage, ie. form a habit of showing the willful efforts of young people. The concept of „will” from the point of view of philosophers, psychologists and teachers is described. The modern definition of will is consistent with the fact that it is a conscious self-regulation of human activities, which provides overcoming obstacles and difficulties on the way to his goal. It is noted that in the process of physical education a necessary condition for the formation of the child’s will is to master the techniques, increase the level of physical fitness. At the same time, psychological and pedagogical methods of stimulation should be taken into account: praise, awards and other techniques that increase students’ interest in classes and contribute to a significant increase in selfconfidence. The volitional efforts in the process of physical culture and sports activities are analyzed and five of their types are distinguished: volitional efforts at muscular tensions; volitional efforts under stress; volitional efforts when performing actions to overcome fatigue; strong-willed efforts aimed at adhering to the regime; volitional efforts are aimed at overcoming feelings of fear.

PL

W artykule przedstawiono wyniki teoretycznego badania, którego celem była analiza głównych zasad rozwoju siły woli uczniów, jako całościowych, systemowych cech indywidualno-psychologicznych, w procesie wychowania fizycznego i sportu. Nowatorstwo naukowe polega na badaniu teoretycznego ugruntowania siły woli uczniów w procesie wychowania fizycznego i sportu. To właśnie w procesie wychowania fizycznego, cele i treści działań, środki i metody, wpływają na realizację celów kształcenia wytrwałości, wytrzymałości. Determinacja, odwaga są jasno określone, tj. tworzą nawyk okazywania młodym ludziom silnej woli. Pojęcie „woli” jest scharakteryzowane z punktu widzenia filozofów, psychologów i nauczycieli. Współczesna definicja woli jest zgodna z faktem, że jest to świadoma samoregulacja przez osobę swoich działań, zapewniająca pokonywanie przeszkód i trudności na drodze do celu. Zwraca się uwagę, że w procesie wychowania fizycznego warunkiem koniecznym kształtowania się woli dziecka jest opanowanie różnych technik, służących podnoszeniu poziomu sprawności fizycznej. Jednocześnie należy wziąć pod uwagę psychologiczne i pedagogiczne metody stymulacji: pochwały, nagrody i inne metody, które zwiększają zainteresowanie uczniów zajęciami, przyczyniając się do znacznego wzrostu pewności siebie. Przeanalizowano wysiłki wolicjonalne w procesie kultury fizycznej i aktywności sportowej, wyróżniając pięć ich typów: wysiłek wolicjonalny podczas napięcia mięśniowego; wolicjonalne wysiłki podczas zwracania uwagi; wolicjonalne wysiłki podczas wykonywania działań, mających na celu przezwyciężenie zmęczenia; dobrowolne wysiłki, ktore mają na celu utrzymanie reżimu; wysiłki wolicjonalne służące przezwyciężeniu uczucia strachu.

11

Na czym polega orientacja na dobro w działaniu?

72%

Czyrnek M.

|

nr 2(6)

49-67

EN

The article explained why we can say that the action is oriented to the good. By clarifying the meaning of the good in general, good ontological and subsequent refinement of moral goodness shown how to understand those targeting the good and why it could not be otherwise. Further present structure of the cognitive powers and the nature of the ultimate goal served to deepen understanding of the issues. Orientation on the good in action will therefore rely on the fact that the will of necessity is aimed at goal, and the goal is always a good within the meaning of the ontological.

12

Przysłówki mimo woli i mimowolnie. Spojrzenie diachroniczne

72%

Żochowska N. , Kopernika U. M. , Natalia Żochowska. Ur. 1984 r. w Toruniu. Ukończyła filologię polską na UMK o. k. s. d. z. z. j. Z. s. s. p. w. c. n. i. m. P. m. i. w. c. L. C. i. w. P. J. , natalia.zochowska@wp.pl

|

2015

|

tom 4

EN

Lexical units mimo woli i mimowolnie, functioning in the modern polish, are object of this article. Tidying up of certain historical facts concerning these two adverbs (and preposition mimo) helped with formulating hypothesis concerning it saying, that unit mimo woli semantically most probably derives from adverb mimowolnie. It “inherits” after it feature, which I am calling the identity of subjects, and which is for it, as for lexical unit, constitutive. The look at the history of studied expressions served also explaining, where from one of mistakes turning up at definitions of unit mimo woli is getting down. Majority of dictionary definitions of this expression - apart from the row of phrases close in meaning for the individual defined – contains the structure ‘wbrew woli’. Before preposition "mimo" meant both ‘bez’ as well as ‘wbrew’ – where in second from these meanings doesn't form the lexical unit with the noun a "wola", what's more, in our times isn't appearing in this meaning even in structures. By it today there is functioning a structure "wbrew woli". Appearance of the ‘wbrew woli’ in definitions of the adverb used in the contemporary Polish "mimo woli" most probably results from assigning to him the former significance – from the time, when wasn't still lexical unit.

PL

Przedmiotem artykułu są funkcjonujące we współczesnej polszczyźnie jednostki mimo woli i mimowolnie. Uporządkowanie pewnych faktów historycznych dotyczących tych dwu przysłówków (a także przyimka mimo) pomogło w sformułowaniu hipotezy mówiącej, że tożsamość podmiotów w znaczeniu mimo woli s e m a n t y c z n i e pochodzi od przysłówka mimowolnie. Spojrzenie na historię badanych wyrażeń posłużyło również wyjaśnieniu, skąd bierze się jeden z błędów pojawiających się w definicjach jednostki mimo woli. Większość słownikowych definicji tego wyrażenia – oprócz szeregu wyrażeń bliskoznacznych jednostce definiowanej – zawiera konstrukcję ‘wbrew woli’. Dawniej przyimek mimo znaczył zarówno ‘bez’ jak i ‘wbrew’ – z tym, że w drugim z tych znaczeń nie zleksykalizował się i nie tworzy jednostki języka z rzeczownikiem wola, co więcej, współcześnie nie występuje w tym znaczeniu nawet w konstrukcjach. Funkcjonuje za to dzisiaj konstrukcja wbrew woli. Pojawienie się komponentu ‘wbrew woli’ w definicjach używanego we współczesnej polszczyźnie przysłówka mimo woli wynika najprawdopodobniej z przypisywania jemu dawnego znaczenia – z czasu, gdy nie był jeszcze jednostką.

13

Model duszy wieloczęściowej jako starożytny horyzont pytania o ludzką wolę w świetle Etyki nikomachejskiej 1111b i Politei 437B – 440D

71%

Pasterczyk P.

|

nr 2

131-158

EN

An analysis of the concept of resolution (προαίρεσις) and rational desire (βούλησις) in the third book of the Nicomachean Ethics 1111B leads Aristotle to discuss the problem of weakness of will (ἀκρασία) in the context of the relationship between reason, lust and anger. The philosophical source of the possibility of such a discussion is most likely the text of the fourth book of Politea, in which Plato founded the theory of the multipartite soul, thus making it possible to answer the question about the sources of motivation for human action that are different from reason. Thus, Plato resolves the aporia of Socratic intellectualism, in the light of which the reason responsible for human motivations is in contradiction to the phenomena of action devoid of the features of rationality and self-control. The juxtaposition of the text of Nicomachean Ethics 111B and Politea 437B–440D opens the horizon of the question about the possibility of the Platonic genesis of human volitional acts and, in the longer term, also the concept of human will. The fruit of this juxtaposition is an attempt to interpret the Platonic theory of the soul in the light of the Aristotelian concept of ὄρεξις, by means of which the Stagirite distinguishes three elements of the soul analogous to Platonic reason, lust and anger (λογισμός - ἐπιθυμία - βμολς), such as rational desire, θυμοειδές - ἐπιθυμητικόν). The perception of the possibility of the Platonic genesis of volitional acts defined later by Augustine in the context of the concept of the will (voluntas) is based on the finding of a relationship between rational desire interpreted by Aristotle as a volitional act (βούλησις) and Plato’s interpretation of reason not only as an intellect, but also as a dynamics that appears on the one hand in the form of erotic power (Symposium, Phaedrus) and on the other hand in the form of rational desire (Hippias Minor, Gorgias).

PL

Analiza pojęcia postanowienia (προαίρεσις) i rozumnego pożądania (βούλησις) w trzeciej księdze Etyki Nikomachejskiej 1111B prowadzi Arystotelesa do dyskusji problemu słabości woli (ἀκρασία) w kontekście stosunku między rozumem, pożądliwością i gniewem. Filozoficznym źródłem możliwości takiej dyskusji jest najprawdopodobniej tekst czwartej księgi Politei, w którym Platon dokonuje fundacji teorii wieloczęściowej duszy, umożliwiając tym samym odpowiedź na pytanie o różne od rozumu źródła motywacji ludzkiego działania. Tym samym Platon rozwiązuje aporię sokratejskiego intelektualizmu, w świetle której odpowiedzialny za ludzkie motywacje rozum znajduje się w sprzeczności do fenomenów działania pozbawionych cech rozumności i opanowania. Zestawienie tekstu Etyki 111B oraz Politei 437B – 440D otwiera horyzont pytania o możliwość platońskiej genezy ludzkich aktów wolitywnych, a w dalszej perspektywie także pojęcia ludzkiej woli. Owocem tego zestawienia jest bowiem próba interpretacji platońskiej teorii duszy w świetle arystotelesowskiego pojęcia ὄρεξις, za którego pomocą Stagiryta wyodrębnia trzy analogiczne do platońskiego rozumu, pożądliwości i gniewu (λογισμός – ἐπιθυμία – θυμός) elementy duszy, takie jak rozumne pożądanie, pożądliwość i gniew (βούλησις – θυμοειδές – ἐπιθυμητικόν). Dostrzeżenie możliwości platońskiej genezy aktów wolitywnych zdefiniowanych później przez Augustyna w kontekście pojęcia woli (voluntas) opiera się na stwierdzeniu związku między rozumnym pożądaniem interpretowanym przez Arystotelesa jak akt wolitywny (βούλησις) a interpretacją rozumu przez Platona nie tylko jako intelektu, ale także jako dynamiki jawiącej się z jednej strony w postaci siły erotycznej (Sympozjon, Fajdros), z drugiej strony zaś w postaci rozumnego pożądania (Hippiasz Mniejszy, Gorgiasz).

14

Antropologiczne podstawy etyki

58%

Andrzejuk A.

|

2019

|

tom 8

157-172

EN

The belief in the uniqueness of man was shared by many philosophers who have represented different ways of thinking. Plato recognized man as a soul imprisoned in the body. The world of gods and ideas was the homeland of the soul, whereas soul was only a pilgrim in earthly world. Using empirical cognition in accordance with a methodology Aristotle claimed that man is a rational animal. This rationality was so special to Aristotle that he regarded it as divine. Thomas Aquinas inherits the Aristotelian tradition, enriched by the views of Cicero, Augustine and Arab philosophers. Ethics is most often described as "moral philosophy", which seems to indicate that it is about the science of morality, which is an integral part of philosophy. As such, it deals with principles (principles). In the case of ethics these are the principles of choosing the moral good. In this way Aquinas defines the subject of ethics. It is different from the subjects of other philosophical disciplines. In Aquinas's approach, ethics is autonomous in terms of subject, but methodologically it depends on metaphysics and anthropology. Also, the starting points of ethical reflection lies in first philosophy (metaphysics) and human philosophy (philosophical anthropology). According to the anthropological foundations of ethics, these are, according to Thomas, some consequences of human nature as a personal being. At the same time, it is worth noting that the topic of a person and personal relationships goes beyond human philosophy, because God is also a person who establishes personal relationships with other persons. As part of human philosophy, we examine the consequences of being a person that relate to human existence. They have a significant impact on human morality. These are: individuality, rationality, freedom and the already mentioned personal relationships. The consequences of this personal structure in man is having intellect and will, which results in intellectual cognition and free decision making. The very "mechanism" of behavior, which is always individual, is explained by Aquinas by the means of his concept of conscience, which in his ethics is the subjective principle of morality.

15

Une économie de la pensée chez le jeune Balzac

58%

Kaznowski J.

|

nr 2

168-176

PL

W swojej dojrzałej twórczości Honoriusz Balzak próbował sformułować system filozoficzny definiujący rolę myśli i jej wpływ na życie ludzkie. Początki tej refleksji występują już we wczesnej twórczości pisarza, począwszy od roku 1818, w jego notatkach filozoficznych, a potem w powieściach pierwszej połowy lat dwudziestych i innych tekstach. Poglądy Balzaka na ten temat można ująć w swego rodzaju ekonomię myśli, poprzez którą pisarz tworzy swoistą dialektykę myśli, woli i energii życiowej.

EN

In his works from maturity, Honoré de Balzac tries to formulate a philosophical system describing the role of the thought and its impact on human life. Those reflections originate already in his early works since 1818, in his philosophical notes, and later in the novels from the 1820s, as well as in other texts. His opinions develop in a certain “economy of thought” through which are expressed dialectics of thought, will and vital energy.

16

Czy i dlaczego Arystotelejski słaby wolą (ακρατής [akratēs]) nie wybiera?

58%

Żełaniec W.

|

nr 3

5-32

PL

G.E.M. Anscombe znalazła w Etyce nikomachejskiej Arystotelesa pewną niekonsekwencję: Arystoteles zdaje się twierdzić, że cokolwiek wynika z namysłu, jest wyborem, i że słaby wolą (akrates) może się skutecznie namyślać, ale i że — z drugiej strony — on (nawet wtedy) nie wybiera. Anscombe znajduje rozwiązanie tej sprzeczności: Arystoteles powinien był, jej zdaniem, zaznaczyć, że by z namysłu wynikał wybór, to, ze względu na co się namyślamy (cel, do którego namyślamy się, jakie zastosować środki), musiałby sam być przedmiotem uprzedniego wyboru. Badam to rozwiązanie i znajduję jego słabe strony, jak niebezpieczeństwo nieskończonego regresu, trudność prześledzenia genealogii wyborów i nieosiągalność pierwotnego celu. Pomimo to próbuję je ulepszyć, poddając pod dyskusję, czy tego rodzaju pierwotne wybory, jakich wymaga rozwiązanie Anscombe, nie są jednak czasem naprawdę podejmowane (w świetle żywionej koncepcji dobrego życia) i czy ich cele nie są rozkładalne na takie, które można realistycznie mieć nadzieję osiągnąć.

EN

G.E.M. Anscombe put her finger on an inconsistency in Aristotle’s Nicomachean ethics: Aristotle seems to claim that whatever results from deliberation is the object of choice, and he admits that the akratēs deliberates at times quite successfully, yet he denies that the akratēs makes a choice. She provides a solution: A choice (she thinks Aristotle should have said) is not just whatever results from deliberation but only if the goal at which the deliberation aims was itself chosen, which she interprets as constituting object of the agent’s will (βούλησις [boulēsis]). I examine this Anscombian solution, point out its diverse shortcomings (infinite regress, the inscrutability of the lineage of choices, the unachievability of the primordial goal) and yet I attempt to improve upon it. To this aim I put up for consideration whether such (post-)primordial choices as Anscombe seems to require are not, after all, sometimes made, viz. in the light of one’s idea of living well, and if they are not at least in principle translatable into goals that we can reasonably hope to achieve.

17

Entre volonté et (im)puissance ou les désirs existentiels dans quelques récits symbolistes

58%

Opiela-Mrozik A.

|

nr 2

213-221

PL

Artykuł analizuje zaburzenia funkcjonowania woli na przykładzie postaci obecnych w kilku tekstach francuskiego symbolizmu. W oparciu o badania z zakresu psychologii eksperymentalnej opisane w dziele Th. Ribota Les Maladies de la volonté omówiono przypadki osób, których niespełnione lub obsesyjne pragnienia wskazują na osłabienie woli przez brak lub nadmiar impulsu. I tak obok postaci abulików stworzonych przez T. de Wyzewa i J. de Tinan, w tekstach Villiers de L’Isle-Adama i M. Schwoba pojawiają się ludzie dążący za wszelką ceną do osiągnięcia woli mocy, czyli potwierdzenia własnej wyjątkowości.

EN

This article analyses the disorder in functioning of will by the example of characters from a few texts of French symbolism. On the basis of experimental psychology research described in Les Maladies de la volonté of Th. Ribot, there are discussed the example of people which unfulfilled or obsessive desires point to weakening of will due to the lack or excess of impulse. So next to the characters of aboulic individuals created by T. de Wyzewa i J. de Tinan, in the texts of Villiers de L’Isle-Adam and M. Schwob we can see people pursuing at any cost the achievement of power, or the confirmation of oneself uniqueness.

18

Antropologiczne konsekwencje teorii analogia entis w kontekście aktów rozumu i woli

58%

Strumiłowski J.

|

nr 1

127-147

EN

The article explains the relation between the God’s and human truth as well as God’s and human act. The starting point is the statement that the principle of predicating about God based on the analogy of being derives not so much from the relation between the logics of human discourse and the metalogics of the God’s truth, but rather between the very reality of God and that of humans. Thus, if, regarding the source, analogia entis implies the very reality, it may be applied not only to the field of the truth, but also to the area of acting (i.e. of loving). The proposed analysis is in some kind confronting against the actual postmodern anthropological split that allows an independence of the reason and will. Moreover, it is also confronting against the more and more popular conviction that a Christian should live above all according to the Gospel, meanwhile the problem of knowing God is far less necessary (which discredits the reason and theology). The purpose of the confrontation is therefore to answer the question: is evangelical love possible without knowing God?

PL

Artykuł podejmuje analizę zależności między prawdą Bożą a prawdą ludzką oraz między działaniem Bożym a działaniem ludzkim. Za podstawę takiej analizy obrano spostrzeżenia, że zasada orzekania o Bogu na podstawie analogii bytu odnajduje swoje źródło nie tyle w zależności między logiką ludzkiego dyskursu a metalogiką prawdy Bożej, ile między samą rzeczywistością Boską a rzeczywistością ludzką. Jeśli więc źródłowo analogia entis dotyczy samej rzeczywistości, to zastosowanie może ona odnaleźć nie tylko w przestrzeni prawdy, lecz także w przestrzeni działania (miłości). Owa analiza jest pewnego rodzaju konfrontacją ze współczesnym, postmodernistycznym rozbiciem antropologicznym, które zgadza się na niezależność rozumu i woli. Jest również konfrontacją z szerzącym się przeświadczeniem, że chrześcijanin powinien przede wszystkim żyć według Ewangelii, natomiast kwestia poznania Boga jest już mniej konieczna (co dyskredytuje rozum i teologię). Owa konfrontacja ma na celu odpowiedź na pytanie, czy miłość ewangeliczna bez poznania Boga jest w ogóle możliwa.

19

Poetizing and the question of measure

51%

Yates C.

|

nr 4

87-108

EN

This paper examines Heidegger’s short 1944–45 lecture course, Introduction to Philosophy – Thinking and Poetizing, recently published in an English translation by Phillip Jacques Braunstein (Indiana). The course presents a unique and penetrating treatment of what, for Heidegger, is (1) the compelling place of mitdenken and mitdichten in the fundamental nature of philosophizing, and (2) the precise relationship of these elements to questions of human guidance, dwelling, and willfulness. I argue that, so doing, the text clarifies Heidegger’s uneasy position regarding the place of ‘poetizing’ in the work of imagination and reason. His ongoing engagement with Nietzsche and Hölderlin is here distilled such that we find a specific rubric for tracing Heidegger’s subtle, though decisive, attention to the connection between thought’s intrinsically ‘productive’ character and poetry’s refining ‘projective’ artistry. This connection becomes apparent when the discourse of the course is paired with the focus of his later text, Poetically Man Dwells (1951).

20

An overview of the axiological system of Bogusław Wolniewicz

44%

Kowalik Ł. , Kowalik Ł.

|

nr 3