Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Głos wołacza wołającego na puszczy.

100%

Zych J.

Kwartalnik Polonicum

|

2013

|

nr 14

43 - 46

EN

In the article, the most important communicative contexts of the vocative case usage in a contemporary Polish language are displayed. The article is an attempt of polemics with a popular thesis that knowledge of seventh case is not necessary to communicate in Polish. On the other hand, the author raises awareness of a progressive phenomenon of supplanting the vocative case by the nominative case.

2

Współczesne funkcje wołacza

60%

Pławecka A.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2021

|

tom 20

129-146

EN

The vocative is a specific grammatical case. For years, it has been ascribed various functions and the possibilities of integrating it into the sentence have been widely discussed. Additionally, opinions still are voiced that it gradually disappears in the Polish language. The purpose of this work is to identify and describe functions associated with the vocative by the contemporary users of the Polish language. Their beliefs concerning the possible usage of this grammatical case are put under analysis. The subject of investigation is the linguistic awareness – a notion synonymous with linguistic competence – of the vocative’s function declared by the contemporary Poles. The research material was collected from a survey carried out among 268 inhabitants of Kraków in the years 2016–2017. The results of the analysis were divided according to two groups: the younger generation (143 students aged 12–13 years) and the older generation (125 employees and the retired aged 24–81 years). The author-designed method of description was used, taking into account the current state of research into the usage of the vocative case in the Polish language. Three general categories of responses were identified, pointing to particular functions of the vocative: expressive, addressative, and impressive. The results of the study demonstrated that the respondents are most clearly aware of the addressative function, related mainly to calling or addressing somebody or something. They definitely less frequently quote the expressive and impressive functions. The obtained responses imply also that the vocative is related to the rest of the utterance in particular situations.

PL

Wołacz to przypadek szczególny. Od lat przypisywane są mu różne funkcje, a możliwość jego zespolenia ze zdaniem podlega licznym dyskusjom. Dodatkowo wciąż pojawiają się poglądy o jego stopniowym zanikaniu w języku polskim. Celem pracy jest wyodrębnienie oraz opisanie funkcji, z którymi kojarzą wołacz współcześni użytkownicy polszczyzny. Analiza obejmuje charakterystyczne dla tych osób przekonania dotyczące możliwych zastosowań tego przypadka. Przedmiot badań stanowi deklarowana świadomość językowa współczesnych Polaków w zakresie funkcji wołacza, stanowiąca pojęcie synonimiczne do językowej kompetencji. Materiał badawczy zebrano na podstawie ankiety przeprowadzonej pośród 268 krakowian w latach 2016–2017. Analiza uwzględnia podział na pokolenie młodsze (143 osoby uczące się i studiujące w wieku od 12 do 23 lat) oraz pokolenie starsze (125 osób: pracujący i emeryci w przedziale wiekowym od 24 do 81 lat). Materiał opracowano na podstawie własnej metody opisu, uwzględniającej dotychczasowy stan badań na temat użycia wołacza w języku polskim. Wskazania poczynione przez ankietowanych posłużyły do wyróżnienia trzech ogólnych kategorii odpowiedzi, które wskazywały na określone funkcje wołacza: ekspresywną, adresatywną, impresywną. Wyniki badań ukazują, że w świadomości respondentów najsilniej przejawia się funkcja adresatywna, związana głównie z wołaniem lub zwracaniem się do kogoś albo czegoś. Z funkcją ekspresywną lub impresywną wiążą oni wołacz zdecydowanie rzadziej. Odpowiedzi ankietowanych implikują także związek wołacza z resztą wypowiedzenia w określonych sytuacjach.

3

Wariantywność końcówki wołacza wyrazów zakończonych na -ec. Analiza korpusowa

60%

Wierzbicka A.

Język Polski

|

2016

|

tom 96

|

nr 1

PL

Celem artykułu jest przedstawienie wyników badania wariantywności końcówek fleksyjnych wołacza liczby pojedynczej rzeczowników męskoosobowych z formantami słowotwórczymi -ec i -owiec. Analizę przeprowadzono na podstawie danych pozyskanych ze „Słownika gramatycznego języka polskiego" (red. Z. Saloni, W. Gruszczyński, M. Woliński) oraz z Narodowego Korpusu Języka Polskiego przy użyciu wyszukiwarek Poliqarp i PELCRA. Jak się okazuje, nie ma pełnej zgodności między informacjami zawartymi w analizowanym słowniku i tymi, które zgromadzono przy wykorzystaniu korpusu. Zebrane dane mają charakter wstępny. Wskazane jest przeprowadzenie szerzej zakrojonych badań w celu uzyskania bardziej miarodajnych rezultatów.

EN

The article presents the results of the investigation looking at the variation of inflectional endings in vocatives of singular masculine personal nouns with derivational suffixes -ec and -owiec. The analysis was based on data derived from the “Grammatical Dictionary of the Polish Language” (edited by Z. Saloni, W. Gruszczyński, M. Woliński) and the Polish National Corpus, with the use of searching tools Poliqarp and PELCRA. The results suggest a lack of consistency between the information contained in the dictionary and the data collected by means of the corpus. Given that the current data is preliminary, additional, larger-scale studies will be needed to obtain more reliable results.

4

The Interpretation of the Vocative Case in Ukrainian Language Education: Scientific Foundations and Socio-political Factors

41%

Kobchenko N. , Yasakova N. , Ozhohan V.

Cognitive Studies

|

2023

|

nr 23

PL

W artykule została zbadana dynamika interpretacji gramatycznej natury wołacza w gramatykach ukraińskich od XVI wieku do współczesności. Przedmiotem analizy jest treść i sposób prezentacji tej kategorii w ukraińskich podręcznikach gramatyki w dwóch aspektach: 1) morfologicznej, w której wyjaśniono status wołacza w paradygmacie fleksyjnym rzeczownika, oraz 2) składniowej, w której scharakteryzowano środki wyrażania zwrotów adresatywnych. Na podstawie wyników badań wyodrębniono różne tendencje w opisie wołacza w różnych okresach historycznych, w szczególności: 1) do początku XX wieku był on jednoznacznie kwalifikowany jako równoprawny z innymi przypadkami paradygmatu fleksyjnego rzeczownika; 2) czas od początku XX wieku do 1933 roku był okresem rywalizacji dwóch teorii: wołacz jest przypadkiem takim samym jak inne; wołacz nie jest prawdziwym przypadkiem, lecz formą „szczególną” w paradygmacie fleksyjnym rzeczownika; 3) kanonizacja teorii o wołaczu jak o „fałszywym przypadku”; 4) od 1991 roku do chwili obecnej istnieje jednomyślność autorów w kwalifikowaniu wołacza jako przypadku. Zestawienie etapów fundamentalnych zmian w naukowej definicji wołacza w gramatykach z wydarzeniami definiującymi w historii Ukrainy stanowi podstawę do dyskusji na temat wpływu czynników społeczno-politycznych na reprezentację teorii językowych i kodyfikację norm językowych.

EN

The paper traces the dynamics of the interpretation of the grammatical nature of the vocative in Ukrainian grammars from the 16th century until the present. The subject of the analysis is the content and presentation of this category in two sections of Ukrainian grammar books: (1) morphological, which clarifies the status of the vocative in the inflectional paradigm of the noun, and (2) syntactic, in which the means of expressing address are characterized. Based on the findings of the research, various trends in the description of the vocative in different historical periods have been identified, in particular: (1) until the beginning of the 20th, it was unequivocally qualified as an equal member of the inflectional paradigm of the noun, equal to other cases; (2) from the beginning of the 20th century to 1933 was a period of competition between two theories (the vocative is a case the same as others or the vocative is not a true case, but a “special” form in the inflectional paradigm of the noun); (3) the canonization of the “fake case” status theory; (4) from 1991 to the present there has been an unanimity of authors in qualifying the vocative as a case. Comparing the stages of fundamental changes in the scientific definition of the vocative in grammars with defining events in the history of Ukraine provides the basis for discussions about the influence of socio–political factors on the representation of linguistic theories and the codification of the linguistic norms.