W artykule podjęto próbę scharakteryzowania roli wiedzy eksplicytnej i implicytnej w nabywaniu kompetencji gramatycznej w języku obcym. W opinii badaczy termin „wiedza eksplicytna” implikuje świadomą i możliwą do zwerbalizowania wiedzę, natomiast „wiedza implicytna” wykorzystywana jest przez osobę uczącą się języka obcego w sposób automatyczny i nieświadomy. W niniejszym artykule sformułowane zostały również wnioski dotyczące funkcjonowania wiedzy eksplicytnej i implicytnej w procesie przyswajania języka drugiego.
EN
This article discusses the role of explicit and implicit knowledge in acquiring grammatical competence in a second language. A number of researchers claim that the term “explicit knowledge” implies a kind of knowledge which is conscious and possible to verbalise, while “implicit knowledge” is automatically and unconsciously applied by a second language learner. Finally, some conclusions are formulated on the functioning of explicit and implicit knowledge in the process of second language acquisition.
Der Artikel stellt eine komparatistische Auffassung des Konzeptes des impliziten Wissens von M. Polanyi und des metaphilosophischen Konzepts von G. Deleuze dar. Das Hauptkriterium dieser Auffassung ist das Verständnis des Schaffens des Subjekts, das sich bei Polanyi als Gegenstand der wissenschaftlichen Tätigkeit erweist, bei Deleuze dagegen als philosophierendes Subjekt. Den Prozess des Kennenlernens und der Artikulation seiner Ergebnisse erklärt Polanyi anhand der Begriffe des "impliziten Wissens" und der "persönlichen Entscheidung", deren subjektivistischen Charakter er durch die Einführung von Hilfsbegriffen und Voraussetzungen zu überwinden trachtet. Deleuze konzentriert sich hingegen auf der Erforschung der Bedingungen für die Bildung von philosophischen Begriffen, die autonom in Begriffsformen existieren, die sich aber stets auf die Figur ihres Schöpfers beziehen. Als das Ziel des Erkenntnisschaffens erweist sich in beiden Fällen die Absicht, die schwierige Problemlage zu überwinden, die sich durch heuristische Emotionen manifestiert, und deren Lösungen sich nach den persönlichen Fähigkeiten und Vorlieben richten.
EN
A comparative conceptualization is presented of M. Polanyi’s theory of implicit knowledge and G. Delezue’s metaphilosophical conception. The main comparative criterion of the two entails understanding the creativity of the subject of cognition. In Polanyi’s case that turns out to be the subject of scientific activity and in Deleuze’s case – the subject of philosophying. Polanyi explains the process of cognition and articulation of its results using concepts such as “implicit knowledge” and “personal decision”. He attempts to overcome the subjectivistic character of these concepts by introducing accommodating concepts and premises. In contrast, Deleuze concentrates on studying the terms of creating philosophical concepts which exist autonomously in conceptual forms yet continuously refer to their deviser. In both instances the purpose of cognitional creativity depends on the aspiration to overcome a problem situation, which emerges in heuristic emotions and the solution of which depends on personal skills and inclinations.
PL
Artykuł przedstawia komparatystyczne ujęcie koncepcji wiedzy implicytnej M. Polanyiego oraz metafilozoficznej koncepcji G. Deleuze’a. Główym punktem jest rozumienie twórczości podmiotu, który w przypadku Polanyiego okazuje się podmiotem działalności naukowej, w przypadku Deleuze’a – podmiotem filozofującym. Proces poznania i artykułowania jego rezultatów Polanyi wyjaśnia za pośrednictwem pojęć „wiedza implicytna” i „osobista decyzja”, których subiektywistyczny charakter stara się przezwyciężyć poprzez wprowadzenie pomocniczych pojęć i założeń. Deleuze skupia się na badaniu warunków tworzenia pojęć filozoficznych, które autonomiczne istnieją w postaciach pojęciowych, jednak ciągle nawiązują do osoby ich twórcy. Celem twórczości poznawczej w obu przypadkach okazuje się chęć przezwyciężenia sytuacji problemowej, która ujawnia się poprzez emocje heurystyczne, a której rozwiązania są ukierunkowane przez osobiste umiejętności i upodobania.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Do najbardziej kontrowersyjnych kwestii badań nad soteriologią wczesnego buddyzmu należy ustalenie związków medytacyjnego stanu dźhany z rozwojem wglądu i wiedzy wyzwalającej. W samej Suttapitace oraz późniejszych tekstach buddyjskich poświęconych medytacji występują niespójności, które są trudne, lub wręcz niemożliwe do uzgodnienia. W tym artykule zaproponuję model medytacyjnego wglądu jako elementu organicznie powiązanego ze stanem dźhany. W tym celu posłużę się interdyscyplinarnym podejściem, opierając się na krytycznych badaniach filologicznych Suttapitaki, jak również na wynikach dynamicznie rozwijających się nauk o poznaniu. Wskażę i przenalizuję szereg istotnych trudności związanych z tradycyjnym buddyjskim modelem wglądu. Zaproponuję wyjaśnienie tego, w jaki sposób pierwotna koncepcja wglądu uległa znaczącemu przeobrażeniu. Aby zaproponować wiarygodny model wglądu jako organicznie powiązanego z dźhaną elementu, odwołam się do szeregu nowych wyników z dziedziny kognitywistyki. W celu wykazania, że ten model może funkcjonować w praktyce, wskażę także medytacyjne koncepcje, jakie pojawiły się w późniejszych dziejach buddyzmu, gdzie wgląd był postrzegany w podobny sposób.
EN
The relation of the meditative state of jhāna to the development of insight and liberating knowledge is one of the most controversial issues in studies on early Buddhism. In the Suttapitaka and later Buddhist meditative texts, one can find discrepancies which are difficult to reconcile. In this paper, I propose a new model of meditative insight using an interdisciplinary approach based both on critical philological studies of the Suttapitaka and the results of the dynamically developing cognitive science. I also highlight and examine the difficulties related to the traditional Buddhist model of insight. In order to propose a plausible model of insight as an element organically linked to jhāna, I refer to several new developments in the field of cognitive science.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.