Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Katastrofalne powodzie w Krakowie w latach 1813-2010 i ich cyrkulacyjne uwarunkowania

100%

Bryś H. , Cebulska M.

|

2019

|

tom R. 91, nr 9

10--13

PL

W pracy przedstawiono syntetyczny opis katastrofalnych powodzi, które w latach 1813-2010 wystąpiły na obszarze Krakowa. Opisu dokonano, uwzględniając ogólnie dostępne materiały. Na ich podstawie wskazano intensywne opady występujące na obszarze powyżej Krakowa jako najczęstszą przyczynę wystąpienia powodzi. Najwyższe opady atmosferyczne wystąpiły w typach cyrkulacji cyklonalnej zwłaszcza północnej (Nc), zachodniej (Wc) oraz w bruździe cyklonalnej (Bc). Najczęściej powodzie te wystąpiły w miesiącach letnich tj. w czerwcu, lipcu oraz w sierpniu, ale na przestrzeni wielu lat miały również miejsce w miesiącach pory chłodnej. Nie tylko swym zasięgiem objęły Kraków, ale były to powodzie o zasięgu regionalnym. Najwyższy stan wody rzeki Wisły w Krakowie w XIX wieku wystąpił podczas lipcowego wezbrania w 1813 roku i wyniósł 995 cm, natomiast w XX wieku najwyższy stan wody obserwowany na wodowskazie w Krakowie, który został zlikwidowany w 1965 roku, wyniósł 952 cm.

EN

The paper presents a synthetics description of the catastrophics floods that occured in 1813-2010 in the area of Cracow. The discription was made based on generally available information. Based on that, intensive rainfalls occurring in the areas above Cracow, has been identified as the most common cause of he floods in Cracow. The highest precipitation occurred in cyklonal circulation types, especially northern (Nc), western (Wc) and through of low pressure (Bc). Most often these floods occurred in the summer months, i.e. in June, July and in August. However, over the years occurred in the months of cool season as well. Floods occurred not only in the city of Cracow, but in the region as well. The highest water level of the Vistula River in Cracow in the 19th century was observed during July surge in 1813 and reached 995 cm, while in the 20th century the highest water level of 952 cm was observed on the water gauge in Cracow. This water gauge was removed in 1965.

2

Wpływ zmian klimatu na turystyczne wykorzystanie śródlądowych dróg wodnych na przykładzie wybranego odcinka dolnej Wisły

80%

Gorączko M. , Pawłowski B.

|

tom Vol. 4, No. 1

57--68

PL

W ostatnich latach, w wielu regionach kraju podejmowane są próby rewitalizacji dróg wodnych. W przed-sięwzięciach tych konieczne jest uwzględnienie wpływu zachodzących i prognozowanych zmian klimatycznych oraz ich wpływu na kształtowanie reżimu hydrologicznego. Coraz rzadziej na analizowanym odcinku Wisły dochodzi do wysokich wezbrań wiosennych. W rocznym rozkładzie stanów wody od ponad 30 lat dominują niżówki. Obecnie zjawiska lodowe rozpoczynają się zdecydowanie później i kończą wcześniej. Jednym z następstw zachodzących zmian jest możli-wość bardziej intensywnego niż w przeszłości użytkowania szlaku wodnego w półroczu chłodnym.

EN

In recent years, many regions of Poland have attempted to revitalise their waterways. In these projects it is necessary to take account of both present climate impact and predicted climate changes and their influence on the hydrological regime. Spring floods at the analysed river reach are progressively less frequent. For over 30 years the annual distribution of water levels has been dominated by low water. Currently, ice phenomena tend to commence much later and end earlier.The only beneficial effect of the changes is more intense use of the waterway in the cold half-year.

3

Skutki ekologiczne wariantowej rewitalizacji dna doliny dolnej Wisły (MDW E40)

70%

Babiński Z. , Habel M. , Szatten D.

|

tom Nr 11

355--359

PL

W artykule omówiono główne problemy z podejściem do zagospodarowania den dolin rzecznych, w tym dolnej Wisły. Wzrost dynamiki odpływu wód, warunkowanego zmianami globalnymi klimatu, a także coraz większą ingerencją człowieka (rolnictwo, urbanizacja, przemysł), skutkuje tym, że mamy do czynienia ze wzrostem ilości i wysokości wezbrań z jednoczesnym potęgowaniem się susz. Z kolei podstawową zasadą prawidłowo funkcjonującego systemu rzecznego jest to, by umożliwić swobodny odpływ nadmiaru wód, zwłaszcza podczas wezbrań. I tak korytem następuje odpływ wód najczęściej trwających, tj. od niżówek poprzez stany (pochodne przepływy) średnie do tzw. stanów pełnokorytowych, zaś wody wezbraniowe są odprowadzane, specjalnie wykształconym przez rzekę, poziomem (równina) zalewowym. Tymczasem powierzchnia międzywala jest traktowana jako korytarz ekologiczny, obszar specjalnej ochrony ptaków (OSO) – Dyrektywa Ptasia, oraz specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO) – Dyrektywa Siedliskowa. Utrzymanie roślinności na międzywalu powoduje zagrożenie w momencie występowanie zwiększonych przepływów wody, przyczyniając się do wezbrań o charakterze powodzi. W ocenie autorów złą praktyką jest m.in. zachowanie drzewostanu i zakrzewienia na powierzchni równiny zalewowej międzywala, które dzięki „zaszłościom” historycznym i gospodarczym (nie prowadzono wyrębu i wycinki) dziś uniemożliwiają prawidłowe funkcjonowanie tej makroformy korytowej (odcinki zatorogenne, utrudniające spływ wód wezbraniowych).

EN

The article discusses main problems related to the approach to development of river valley bottoms, including that of lower Vistula. Increased water outflow dynamics, determined by the global climate change, as well as growing human influence (agriculture, urbanization, industry) lead to escalation of the number and height of floods with simultaneous accumulation of droughts. On the other hand, the basic principle of a correctly functioning river system is to enable free outflow of the excess of waters, especially during floods. The most frequent water stages, i.e. from low water, thorough average water (derived flows), to the so-called bankfull stages, flow downstream the riverbed, whereas high water stages flow into the flood plain shaped by the river. The surface of the inter-embankment zone is treated as an ecological corridor, the area of special protection of birds (SPA) – the Birds Directive, and the area of special protection of habitats (SAC) – the Habitats Directive. Conservation of vegetation in the inter-embankment zone is dangerous at the moment of increased water flows, contributing to the occurrence of high water stages with flood characteristics. The authors consider it to be a wrong practice to preserve wood stands and bushes in the inter-embankment flood plain which, due to historical and economic reasons (no felling nor logging were carried out), prevent today the correct functioning of this riverbed macro-form (sections generating jams, hindering the outflow of flood waters).