Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

„Concerto symphonique pour le piano” [op. 9] Teodora Leszetyckiego w kontekście warsztatu wirtuozowskiego kompozytora

100%

Bogula E.

|

2020

|

tom 65

|

nr 4

20-39

EN

Theodor Leschetizky (1830–1915), born in Łańcut, a pupil of Carl Czerny and Simon Sechter in Vienna, is known today primarily as an eminent piano teacher, but he began his musical career first and foremost as a pianist and composer. He notched up successes as a virtuoso, and his own music won critical acclaim. Like many other nineteenth-century pianists, Leschetizky wrote piano concertos, most likely with himself in mind as the performer of the solo parts. Analysis of Leschetizky’s early output and artistic activity, as described in press articles from the 1840s, 50s and 60s and in his early biographies (written during his lifetime), proves that he was successful both as a composer and a virtuoso. This article is devoted to Leschetizky’s one-movement Concerto symphonique pour le piano et l’orchestre in C minor, Op. 9, which he probably never performed, and to the autograph manuscript of this work, now held in the Library of Congress in Washington (US-Wc ML96.L4678 no. 1 Case). I investigate why this piece probably never entered the concert repertoire of its composer or any of his eminent pupils, and was only given its first performance in the twentieth century – in 1977, in the US.

PL

Teodor Leszetycki (1830–1915), urodzony w Łańcucie, wykształcony w Wiedniu pod kierunkiem Carla Czernego i Simona Sechtera, znany jest dzisiaj głównie jako wybitny pedagog fortepianu. Swoją muzyczną działalność rozpoczynał jednak przede wszystkim jako pianista oraz kompozytor. Osiągał sukcesy wirtuozowskie, a jego twórczość muzyczna zyskiwała uznanie krytyki. Podobnie jak wielu dziewiętnastowiecznych pianistów, Leszetycki sięgnął po gatunek koncertu fortepianowego i pragnął zapewne być wykonawcą solowych partii tego, jak i innych skomponowanych przez siebie utworów. Analiza wczesnej działalności artystycznej Leszetyckiego i jego młodzieńczego dorobku pozwala dowieść, że osiągał on sukcesy kompozytorskie i wirtuozowskie. Owe sukcesy kompozytora ilustrują artykuły prasowe z lat 40, 50, i 60-tych XIX wieku, a także pierwsze biografie twórcy spisane jeszcze za jego życia. W artykule zaprezentowane zostało jednoczęściowe dzieło Leszetyckiego, prawdopodobnie nigdy przez niego nie wykonany Concerto symphonique pour le piano et l’orchestre c-moll [op. 9] i autograf tejże kompozycji ze zbiorów Biblioteki Kongresu w Waszyngtonie (US-Wc ML96.L4678 no. 1 Case). Niniejsze rozważania prowadzą do odpowiedzi na pytanie dlaczego utwór prawdopodobnie nigdy nie trafił do repertuaru koncertowego samego twórcy lub kogoś z grona jego wybitnych uczniów, a jego premiera odbyła się dopiero w XXI wieku, tj. w 1977 r. w Stanach Zjednoczonych.

2

Petersburska teka osobowa skrzypka Apolinarego Kątskiego jako źródło do badań nad jego biografią

100%

Antonczyk W. , Chamczyk E.

|

nr 2

73-95

EN

St Petersburg, as one of nineteenth-century Europe’s main cultural centres, attracted world-famous artists, invited not only for guest performances. They also signed contracts with the Russian Empire’s major musical institutions. Despite the considerable damage which the city suffered during the Second World War, its precious archive collections, including the rich documentation of the Directorate of Imperial Theatres, were rescued in dramatic circumstances. These documents represent an extremely valuable source for musicologists, as they allow us to reconstruct the St Petersburg period in many artists’ work with a high degree of accuracy. The documents from the Directorate of Imperial Theatres also constitute a key source for research into the biography of Polish virtuoso violinist Apolinary Kątski, who was Soloist to His Imperial Highness from 1852 to 1866. That he held this title has been known to musicologists for a long time, but his obligations resulting from that status have remained virtually unknown. Kątski’s personal file not only confirms the authorities’ special treatment of this eminent Polish musician, but also reveals his unusual terms of employment. What, then, do we learn about Kątski’s life from the St Petersburg documents? What questions do they enable us to answer? What image of the Polish violinist emerges from this source? This article presents the contents of Apolinary Kątski’s personal file within the context of research into his biography.

PL

Petersburg, jako jeden z głównych ośrodków kulturalnych XIX-wiecznej Europy, przyciągał światowej sławy artystów, zapraszanych nie tylko na występy gościnne. Podpisali też kontrakty z najważniejszymi instytucjami muzycznymi Imperium Rosyjskiego. Mimo znacznych zniszczeń, jakie miasto doznało w czasie II wojny światowej, w dramatycznych okolicznościach uratowano jego cenne zbiory archiwalne, w tym bogatą dokumentację Dyrekcji Teatrów Imperatorskich. Dokumenty te stanowią niezwykle cenne źródło dla muzykologów, pozwalają bowiem z dużą dokładnością zrekonstruować okres petersburski w twórczości wielu artystów. Dokumenty Dyrekcji Teatrów Imperatorskich stanowią również kluczowe źródło do badań nad biografią polskiego skrzypka-wirtuoza Apolinarego Kątskiego, który w latach 1852-1866 był solistą Jego Imperatorskiej Mości. Fakt ten był dobrze znany, jednak obowiązki wynikające z tego statusu pozostają praktycznie niepoznane. Akta osobowe Kątskiego nie tylko potwierdzają szczególne traktowanie przez władze tego wybitnego polskiego muzyka, ale też ujawniają jego niezwykłe warunki zatrudnienia. Czego zatem dowiadujemy się o życiu Kątskiego z petersburskich dokumentów? Na jakie pytania pozwalają nam odpowiedzieć? Jaki obraz polskiego skrzypka wyłania się z tego źródła? Artykuł przedstawia zawartość akt osobowych Apolinarego Kątskiego w kontekście badań nad jego biografią.

3

Wokół narodzin Apolinarego Kątskiego – nowe źródła

100%

Chamczyk E.

|

2019

|

tom 64

|

nr 1

135-143

EN

It is frequently difficult to establish the date and place of birth of artists from the past. In the case of Apolinary Kątski – a 19th-century Polish virtuoso violinist, pupil of Niccolo Paganini and founder-director of the Warsaw Music Institute – his birth date has also remained unknown until recently. For many years, several possible dates and places were quoted in the literature of the subject. Researchers pointed to three cities in the territory of Poland under the Partitions: Cracow, Poznań or Warsaw, while the date was given variously as 26 June 1825 / 1826, 2 July 1825 / 1826 or 23 October 1825 / 1826. These claims were not supported by any sources from the period. The present paper presents the story of the eventually successful search for Apolinary Kątski’s birth certificate.

PL

Komunikat stanowi prezentację najnowszych wyników badań nad życiem Apolinarego Kątskiego. Dotyczy daty urodzenia skrzypka, która dotychczas nie została w sposób jednoznaczny określona. Już za życia Kątskiego, zarówno w prasie, jak i literaturze przedmiotu funkcjonowało kilka dat i miejsc, w których wirtuoz mógł przyjść na świat. Autorka wskazuje wszelkie znane terminy, kreśląc tym samym obszar poszukiwań metryki chrztu świętego Kątskiego. Ponadto omawia proces dotarcia do nieznanych dotąd dokumentów – metryk Apolinarego i Władysława Kątskiego, którego nazwisko nie pojawiało się w badaniach nad losami muzycznej rodziny Kątskich.

4

Podbijając muzyczne centrum Europy: paryska dekada Apolinarego Kątskiego (1838–1848)

100%

Chamczyk E.

|

tom 63

|

nr 4

65-87

EN

Apolinary Kątski (1826–79) was an unusual and controversial figure. He is remembered in history as an eminent virtuoso violinist who took great care to promote himself; also as the founder and long-time director of the Music Institute in Warsaw. He held the post of soloist to His Imperial Highness in Petersburg and scored successes during his numerous tours of Russia, France’s departments, the provinces of the Kingdom of Poland (then part of Russia), and Greater Poland (first in Prussia, later in Germany), with concerts in such cities as Warsaw, London, Paris, Brussels and Vilnius. Despite all this, his work as a concert virtuoso and composer seems to be largely forgotten today. The current state of research, however, allows us to reconstruct his biography in more and more detail. Apolinary Kątski – one of the five prodigy children born to Grzegorz Kątski and Anna née Różycka, winning the hearts of audiences throughout Europe – arrived in Paris at the tender age of 10. This period of his artistic activity has remained the least known so far. We only knew the dates of his stay in France (1836–48), the date of his first public concert in Paris (1st February 1837), as well as the details of his visit to London (1838) and the list of French cities he may potentially have given performances in. The least documented was the time following his return from England in 1838, for which we only have very limited coverage in the French press. The study of the virtuoso’s scantily preserved correspondence and research in foreign press titles has made it possible to reconstruct Apolinary Kątski’s previously unknown biography from the years 1838–48, and complement the list of his compositions known to us thus far. This article presents the results of my research into the life and work of Apolinary Kątski and is an attempt to define his place in the musical panorama of 19th-century France.

PL

Apolinary Kątski (1826-1879) to postać nietuzinkowa i budząca spore kontrowersje. Na kartach historii zapisał się jako wybitny skrzypek-wirtuoz, niezwykle dbający o własną promocję, a także jako założyciel i wieloletni dyrektor Instytutu Muzycznego. Piastował on również posadę Skrzypka Solisty Jego Imperatorskiej Mości w Petersburgu oraz odnosił sukcesy artystyczne podczas wielokrotnych podróży, m.in. po Rosji, departamentach Francji, prowincji Królestwa Polskiego i Wielkopolsce, a także podczas koncertów w takich miastach jak Warszawa, Londyn, Paryż, Bruksela czy Wilno. Pomimo to, jego działalność w charakterze wirtuoza i kompozytora dzisiaj wydaje się być zapomniana. Obecny stan badań pozwala jednak na coraz pełniejsze odtworzenie biogramu artysty. Apolinary Kątski - jedno z pięciorga cudownych dzieci Grzegorza Kątskiego i Anny z Różyckich, podbijający muzyczne sceny Europy, przybył do Paryża w 1836 roku, mając zaledwie 10 lat. Ten okres działalności artystycznej skrzypka wymagał dotychczas największego wyjaśnienia. Znane były zaledwie graniczne daty jego pobytu we Francji (1836-1848), termin pierwszej publicznej prezentacji w Paryżu 1 lutego 1837 roku, a także szczegóły wizyty w Londynie w 1838 roku oraz lista potencjalnych miast francuskich, w których mógł on koncertować. Najwięcej niewiadomych pozostawiał jednak czas po powrocie Kątskiego z Anglii w 1838 roku, w niewielki tylko sposób udokumentowany na łamach prasy francuskiej. Badania nielicznie zachowanej korespondencji wirtuoza, a także kwerenda prasy zagranicznej pozwoliły odtworzyć nieznane losy Apolinarego Kątskiego w latach 1838-1848 oraz umożliwiły uzupełnienie listy jego dotychczas znanych kompozycji. Niniejszy artykuł stanowi prezentację wyników moich badań dotyczących życia i twórczości Apolinarego Kątskiego oraz próbę umiejscowienia jego osoby w panoramie muzycznej Francji XIX stulecia.

5

O skrzypcach oraz ich muzyce w wierszu do "artysty zapomnianego" - do Nikodema Biernackiego

88%

Łuczak B.

|

tom 31

91-116

XX

The present article points to the function that the motif of the violin performs in the poem To Nikodem Biernacki written by Norwid in Paris in 1857; it also contains an interpretation of the author’s remarks on an artist’s identity and of the tasks assigned to him that are expressed in that poetical text. Also, Norwid’s views on the meaning of what a violinist does and of art in general are shown. Knowledge of the life and work of the addressee of the poem, the Polish 19th century violinist Nikodem Biernacki, defined as a “forgotten musician”, is the context for the analysis of the poem. This knowledge also casts some light on history of Polish culture persecuted in the period of the Partitions of Poland. Also the contents of Norwid’s other works, among them of Chopin’s Piano, Promethidion and Historical Resurrection are an important context for the discussions included in the article. The poet’s thoughts contained in To Nikodem Biernacki are inscribed in the whole of Norwid’s philosophy of art.