Precursor polyacrylonitrile submicrofibres with a diameter of about 900 nm, electrospun from polyacrylonitrile/dimethyl sulfoxide (PAN/DMSO) solution, were carbonised and chemically activated. These submicrofibres, characterised by a porous structure more developed than in the case of standard fibres, were investigated as solvent vapour sensors. Sensitivity to vapours of four different fluids: methanol, acetone, benzene & toluene at a low concentration of 200 ppm, was studied directly for fibres and for ones in a prototype textile multilayer system. In experiments the electrical conductivity of carbon fibres was utilised. The response time and sensority coefficient, indicating quantitative changes in electric resistance due to contact with the solvent vapours, were estimated. The activated carbon submicrofibres are characterised by sensitivity, a very short response time not longer than 20 s, stability, and selectivity in relation to vapours of polar and non-polar solvents. The sensitivity to vapours of polar solvents is higher than that to those of non-polar solvents.
PL
Submikrowłókna poliakrylonitrylowe o średnicy około 900 nm elektroprzędzione z roztworu poliakrylonitrylu w dimetylosulfotlenku (PAN/DMSO), zastosowane jako prekursor, były karbonizowane i aktywowane chemicznie. Aktywne submikrowłókna węglowe, charakteryzujące się bardziej rozwiniętą strukturą porowatą, niż włókna standardowe, badane były jako czujniki oparów rozpuszczalników. Czułość na działanie oparów czterech różnych płynów: metanolu, acetonu, benzenu i toluenu, o niskim stężeniu wynoszącym 200 ppm, badana była bezpośrednio dla warstwy włókien i dla prototypowego systemu wielowarstwowego zawierającego warstwę tych włókien. W przeprowadzonych eksperymentach została wykorzystana przewodność elektryczna włókien węglowych. Oszacowany został czas, po którym następuje reakcja włókien i współczynnik czułości wskazujący ilościowe zmiany rezystancji elektrycznej na skutek kontaktu włókien z oparami rozpuszczalników. Aktywne submikrowłókna węglowe wykazują czułość na obecność oparów, bardzo krótki czas reakcji nie dłuższy niż 20 s, stabilność i selektywność w stosunku do oparów rozpuszczalników polarnych i niepolarnych. Czułość na działanie oparów rozpuszczalników polarnych jest większa, niż czułość na działanie oparów rozpuszczalników niepolarnych.
Rozprawa prezentuje utrwalone w dziełach polskich autorów oświeceniowych, modne wówczas, wydumane choroby dam i kawalerów z towarzystwa, określane mianem spazmów i waporów. Pełne afektacji uzewnętrznianie tych dolegliwości było przejawem ówczesnego stylu życia przedstawicieli wyższych warstw, stanowiło znamienny rys obyczajowy epoki i kultury tego okresu. Autorka przybliża nacechowane żartobliwym, ironicznym lub krytycznym dystansem sposoby nawiązywania w utworach doby stanisławowskiej do modnych przypadłości, spopularyzowanych przez komedię Wojciecha Bogusławskiego „Spazmy modne” (1797). Śledzi żywotność wątku spazmów i waporów w literaturze XIX stulecia, wskazując na kontynuację tradycyjnych ujęć, a także na nowe rozwiązania artystyczne, które świadczą o przekształceniu pierwotnego zjawiska obyczajowego w obiegowy motyw literacki, służący wzmocnieniu zabiegów teatralizacji konkretnych scen i przerysowaniu zachowań bohaterów. Zwraca też uwagę na wykorzystanie spazmów w tekstach epickich w celu uwydatnienia dramatycznych rysów wewnętrznego portretu postaci, ich wizerunku emocjonalnego, psychologicznego i duchowego.
EN
The study presents the then fashionable among the society’s imagined illnesses of ladies and cavaliers, referred to as spasms and vapours, recorded in the works of the Polish Enlightened authors. Rich in affectation manifestations of the complaints were symptoms of upper classes representative’s lifestyle, and were seen as distinctive customary trait of the epoch and culture of that time. The author gives a succinct description of the modes, stamped with humour, irony or critical distance, of referring to the stylish symptoms found in the pieces composed at the times of Stanisław August Poniatowski and popularised by Wojciech Bogusławski’s comedy “Spazmy modne” (“Stylish spasms,” 1797). She traces the vitality of the motif in question in the 19th century literature, pointing at a continuation of traditional approaches and at the new artistic solutions that provide for transformation of the initial customary phenomenon into a common literary motif that serves to strengthen the theatricalisation of given scenes and exaggeration of protagonists’ behaviours. She also pays attention to the ways spasms are employed to the epic texts to accentuate the dramatic traits of persons’ internal portrait, and their emotional, psychological, and spiritual image.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.