Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Entre la danse macabre et l ’apologie de la vie, ou les vanités selon Joris-Karl Huysmans

100%

Litwinowicz Z.

|

2018

|

tom 8

129-139

EN

In Joris-Karl Huysmans ’ works, particularly those created in the transi-tion between his decadent phase, symbolised by Down there (1891), and the period of mystical naturalism, which reaches its peak with The Cathedral (1898), it is possi-ble to trace a complete and profound evolution of the vanitas motif. This article offers an analysis of three major stages of this change. It begins with the macabre vanitas characteristic for Down there. It is interpreted in the light of Félicien Rops ’ aesthetics, which fascinates Huysmans in the 1880s, and the artistic adaptations of the tempta-tion of saint Anthony in late Middle Ages and early Renaissance. Then, the article examines Huysmans ’ approach to the Karlsruhe and the Isenheim Altar pieces by Matthias Grünewald, which marks a transition between the aesthetics of the dance of death and the mystical naturalism. The article finishes with a study of Grünewald ’s ekphraseis’ legacy : the apology of life, a new interpretation of the vanitas in The Cathedral.

FR

Dans l ’œuvre huysmansienne, en particulier celle de la transition entre sa phase décadente, marquée par Là-bas (1891), et la période du naturalisme mys-tique, dont le fruit le plus mûr reste La Cathédrale (1898), il est possible de retracer la transformation complète et profonde du traitement de la vanitas. Le présent article propose une analyse de trois étapes de cette évolution. Il part de la vanitas macabre de Là-bas, proche de l ’esthétique de Félicien Rops, auquel Huysmans s ’intéresse dans les années 1880, et du motif de la tentation de saint Antoine dans les arts de la fin du Moyen-Âge et du début de Renaissance. Ensuite, il examine l ’approche huysman-sienne à la Crucifixion de Cassel et au retable d ’Issenheim de Matthias Grünewald, qui constitue un passage entre l ’esthétique de la danse macabre et celle du natura-lisme mystique. Finalement, il étudie le legs des ekphraseis de Grünewald : l ’apologie de la vie et un regard nouveau sur la vanitas dans La Cathédrale.

2

The theatrical world of Flannery O’Connor’s “A Late Encounter with the Enemy”

80%

Dębiec Ł.

|

nr 11: Anglica

181-201

EN

Attempting a scrutiny of Flannery O’Connor’s short story entitled “A Late Encounter with the Enemy,” the reader is by no means left in a quandary as to the experience of death, pain, and suffering percolating through the very foundations of southern culture since antebellum times. Also, the phenomenon in question appears to be deeply embedded in the aesthetics of historical baroque, which allows one to notice a striking resemblance between the nature of southern experience of the 1950’s and the essence of baroque sensibility. Such an observation assumes extraordinary importance if considered in the context of modern theatricality. Grounded upon a comparison between the seventeenth-century France of Louis XIV and the contemporary South of O’Connor’s protagonist, George Poker Sash, the article explores the transplantation of a multitude of cultural traits characterizing the baroque onto the realm of modern experience(impelled to confront southern history by the author) through the prism of such notions as the play of appearances, miseen abime, and the spaces of theatricality. These concepts, predominantly associated with the theater, are delineated in the course of William Egginton’s How the World Became a Stage: Presence, Theatricality, and the Question of Modernity and The Theater of Truth: Ideology of Neo-Baroque Aesthetics, which two works comprise the theoretical background of the discussion concerning the relationship between the contemporary South and its historical experience. The argument is supported by Guy Debord’s conceptualization of the spectacle adumbrated in The Society of the Spectacle, which presents the culture of the commodity as endowed with theatrical attributes. Bearing in mind that fact that, as Christine Buci-Glucksmann argues in her Baroque Reason, the representation of a historical subject in necessarily connected with theatricality, O’Connor reader is enabled, with the assistance of the works mentioned above, to locate the tragedy ensconced in the core of southern culture enveloped in an intricately woven web of modern appearances.

PL

Próbując przeprowadzić analizę opowiadania Flannery O’Connor pt. “A Late Encounter with the Enemy”, czytelnik nie podaje w wątpliwość doświadczenia śmierci, bólu i cierpienia, które to aspekty przesiąkają przez fundamenty kultury amerykańskiego Południa jeszcze od czasów poprzedzających Wojnę Secesyjną. Zjawisko, o którym mowa, wydaje się głęboko zakorzenione w estetyce baroku, co pozwala na dostrzeżenie uderzającego podobieństwa między kulturą Południa amerykańskiego kontynentu z lat 50. XX wieku i esencją barokowej wrażliwości. Powyższa obserwacja nabiera szczególnego znaczenia, jeśli rozważyć ją w kontekście współczesnej teatralności. Oparty na porównaniu między XVII-wieczną Francją Ludwika XIV oraz współczesnym Południem, artykuł bada przeszczepienie szerokiego wachlarza cech charakteryzujących barok na grunt współczesnego doświadczenia kulturowego (ukierunkowanego na konfrontację historii Południa przez autora) przez pryzmat takich pojęć, jak: gra pozorów, mise en abime oraz przestrzenie teatralności. Te pojęcia, w głównej mierze kojarzone z teatrem, są nakreślone w publikacji Williama Eggintona How the World Became a Stage: Presence, Theatricality, and the Question of Modernity oraz The Theater of Truth: Ideology of Neo-Baroque Aesthetics, które stanowią teoretyczne tło dyskusji dotyczącej związku między współczesnym Południem i jego doświadczeniem historycznym. Argumentacja wsparta jest konceptualizacją zjawiska spektaklu zaprezentowaną w książce Guya Deborde’a The Society of the Spectacle, która przedstawia kulturę wymiany towarowej jako zjawisko obdarzone cechami teatralnymi. Mając na uwadze fakt, że – jak twierdzi Christine Buci-Glucksmann w Baroque Reason – reprezentacja podmiotu historycznego jest koniecznie związana z teatralnością, czytelnik, za pomocą dzieł wyszczególnionych powyżej, ma możliwość umiejscowienia tragedii usytuowanej w jądrze południowego doświadczenia spowitego zawikłaną siecią pozorów kultury nowoczesnej.

3

,,TU ZA SŁUG GROMADY ORSZAK DOŚĆ SZKARADY”. O ROLI ROBACTWA W DYSKURSIE WANITATYWNYM POEZJI POLSKIEJ SCHYŁKU RENESANSU I EPOKI BAROKU

70%

Kawska S.

|

nr 2(22): Literatura i Język

17-32

EN

The article discusses the role of vermin in the vanitas discourse in the Polish poetry from the late 16th until the 18th centuries. The introduction, using the example of Żale nagrobne by Sebastian Fabian Klonowic, shows the change in the manner of discussing death, which came about soon after the death of Jan Kochanowski, making it possible to return to the medieval visions of decomposition, enriched by that poet by a broad range of hideous things, symbols of vanity. The second part of the paper discusses Baroque paintings of worms eating away the corpse based on selected works, and presents major poetic devices which are meant to convey the vanitas message. There are descriptions of metaphysical nature and ones showing the nothingness of existence in a purely earthly dimension. The paper closes with remarks on exhausting the vanitas discourse using the worms imagery, the example of which are poems using the coffin hideousness in an erotic context.

4

„Tabula memorialis z Lądu”- oryginalny przykład pamięci o zmarłych i dokumentacji historii w cysterskim opactwie w 1. połowie XVIII w

57%

Nowiński J.

|

nr 3

205-218

EN

In the post-Cistercian Abbey in Ląd-on-Warta a unique monument testifying to the com-memoration of the deceased brothers and, at the same time, illustrating the historical tradition of Cistercian Abbeys in the Polish-Lithuanian Commonwealth, namely Tabula Memorialis, has been preserved till our times. and feature the abbreviations: RR. PP. VV. Fr. (Reverendi Patres Venerendi Fra-tres) accompanied by the Latin name of a respective Cistercian Abbey. The Abbeys come in the fol-lowing order: 1. Ląd, 2. Jędrzejów, 3. Wągrowiec, 4. Oliwa, 5. Sulejów, 6. Wąchock, 7. Koprzywnica, 8. Mogiła, 9. Obra, 10. Paradyż, 11. Szczyrzyc, 12. Koronowo, 13. Bledzew, 14. Pelplin. The squares in each row are covered with a wooden lid that can be pulled out showing a pair of vanitative em-blems painted against a cinnabar background. Each representation is accompanied by a banderole with a commentary. Tabula Memorialis was made in ca. 1745 to celebrate the 600th anniversary of the Ląd Abbey foundation. Its composition presents two content layers: a didactic one dedicated to the reflection on death (meditatio mortis, ars moriendi), and the historical one: presenting the foundation of 14 Cistercian Abbeys in the Polish Cistercian Province and promoting Ląd as the oldest one among them in Poland. Tabula Memorialis served for the ceremony of absolution of the dead during their collective recollection conducted in the chapter house.