Zapewnienie ciągłości, adekwatności w stosunku do potrzeb oraz niezawodności dostaw paliw i energii ma kardynalne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania wszelkich państw i gospodarek oraz poziomu życia i satysfakcji społeczeństw.
Problem bezpieczeństwa energetycznego powraca w sytuacjach, gdy tylko rezerwa mocy w systemach spada do kilku, zamiast kilkunastu procent. Dotyka on coraz częściej także polskiej gospodarki. Jakie są przyczyny? Jak temu zaradzić? Czy w najbliższej przyszłości sytuacja ta będzie się powtarzała?
Świadomość zarządzających przedsiębiorstwami przesyłowymi, w tym zarządzających przedsiębiorstwami wodociągowo-kanalizacyjnymi, na temat służebności przesyłu z każdym rokiem jest coraz większa. Obecnie, każdy czytający ten artykuł wie, że realizacja inwestycji w postaci urządzenia przesyłowego, nie ogranicza się tylko do uzyskania prawa do jego wybudowania na danej nieruchomości, ale pociąga za sobą konieczność uzyskania tytułu prawnego do tej nieruchomości w przyszłości. Zaniechanie w względzie otwiera właścicielowi nieruchomości nie tylko drogę do domagania się wynagrodzenia na przyszłość za dalszą lokalizację na jego gruncie urządzeń, ale także uprawnia go do otrzymania wynagrodzenia za korzystanie z jego gruntu w przeszłości, tj. od czasu wybudowania tego urządzenia do czasu uzyskania definitywnego ustalenia prawa przedsiębiorstwa do nieruchomości.
Na mocy ustawy z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw1 dokonano m.in. modyfikacji art. 49 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny2 (dalej "k.c."), który reguluje status prawny tzw. urządzeń przesyłowych. Zasadniczym celem tej zmiany było stworzenie podstawy prawnej umożliwiającej uzyskanie przez przedsiębiorcę przesyłowego tytułu prawnego do korzystania z urządzeń, których koszty budowy poniosła inna osoba. Nowelizacja wprowadziła także do polskiego porządku prawnego instytucję służebności przesyłu. Tym samym stworzono warunki do lokowania urządzeń przesyłowych (w tym sieci wodociągowo-kanalizacyjnych) na gruntach osób trzecich.
Służebność przesyłu, jako podstawowy tytuł prawny pozyskiwany przez przedsiębiorców, umożliwia budowę oraz późniejszą eksploatację urządzeń przesyłowych w przestrzeni cudzej nieruchomości. Pozwala również na regulację tzw. zaszłości, czyli sytuacji, gdy urządzenia zostały wybudowane bez posiadanego tytułu prawnego do gruntu. Wykonywanie służebności przesyłu powinno się odbywać w niezbędnym do tego zakresie. Metodyczne i precyzyjne wyznaczenie jej zasięgu jest więc niezwykle istotne, gdyż przekłada się na ograniczenie konstytucyjnie chronionego prawa własności. Zakres wykonywalności przedmiotowego prawa, tzw. powierzchnia służebności przesyłu, ma z kolei wpływ na wysokość rekompensat przysługujących właścicielowi nieruchomości obciążonej, rozumianych jako odszkodowania za szkody związane z budową i istnieniem urządzeń przesyłowych w przestrzeni cudzych nieruchomości oraz wynagrodzenia za ustanowienie samego prawa. Celem artykułu jest opracowanie metodyki określania zakresu wykonywalności prawa służebności przesyłu na przykładzie napowietrznych linii elektroenergetycznych.
EN
Transmission easement as the basic legal title obtained by entrepreneurs permits the construction and later exploitation of transmission devices in the space of another person’s land property. It also allows for the regulation of unfavorable circumstances; i.e., situations where the devices were constructed without a held legal title to the land. The execution of transmission easement should be implemented in the necessary scope. The methodical and precise determination of its range, therefore, is important, because it also translates into a limitation of the constitutionally-protected ownership right. The scope of executability of the said right (the so-called “area of transmission easement”) in turn affects the amount of compensation payable to the owner of the encumbered land property, defined as compensation for any damage related to the construction and existence of transmission devices in the space of another person’s land property and remuneration for the establishment of the right itself. The objective of the article is to develop a methodology of determining the scope of executability of the right of a transmission easement based on the example of overhead power lines.
Z art. 49 § 2 k.c. wynika, że osoba, która poniosła koszty budowy urządzeń przesyłowych i jest ich właścicielem może żądać, aby przedsiębiorca, który przyłączył urządzenia do swojej sieci, nabył ich własność za odpowiednim wynagrodzeniem. Charakter i treść roszczenia wynikającego ze wskazanego powyżej przepisu wywołuje wiele wątpliwości. W wyroku z 22 maja 2013 roku Sąd Apelacyjny w Szczecinie stwierdził, że przedmiotowe roszczenie nie ma charakteru bezwarunkowego, jednakże sąd w uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia nie wyjaśnił, jak należy rozumieć pojęcie „bezwarunkowy”. W niniejszym opracowaniu przedstawiono stanowisko zaprezentowane przez sąd oraz podjęto próbę jego oceny.
EN
According to the article 49 § 2 of the Civil Code, a person who incurred construction costs of installations and who is their owner, may demand that an entrepreneur who connected installations to his own network, acquires their ownership against an adequate remuneration. Character and content of this claim raise a lot of concerns. Court of Appeal in Szczecin passed a judgement on the 22nd of May 2013 r. in which stated that mentioned above claim does not have an unconditional character. However the Court of Appeal has not explained what does mean a term “unconditional”. This paper describes the point of view presented by the Court of Appeal with a comment.
Na obszarach zurbanizowanych bardzo często pojawia się kolizja pomiędzy występującymi na tych terenach drzewami lub krzewami, a planowanymi do wykonania urzadzeniami przesyłowymi niezbędnymi w procesie rozwoju. Niestety często nie daje się rozwiązać tego problemu przez zmianę lokalizacji urządzeń przesyłowych.
Budowa i utrzymywanie infrastruktury przesyłowej na prywatnych nieruchomościach nastręczała jak dotąd wiele problemów i stanowiła ogniwo konfliktu między właścicielami nieruchomości, a przedsiębiorcami przesyłowymi. Ustawodawca wyszedł jednak naprzeciw problemom, jakie niosą ze sobą określenie statusu prawnego urządzeń przesyłowych (sieci kanalizacyjnej, gazociągowej czy energetycznej), przebiegających niejednokrotnie przez nieruchomości osób fizycznych czy prawnych, wprowadzając nowy rodzaj służebności - służebność przesyłu. Nowa regulacja miała umożliwić realne planowanie budowy urządzeń przesyłowych i wyposażyć inwestora w narzędzia prawne, dzięki którym mógłby mieć pewność, że uzyska uprawnienia do korzystania z nieruchomości gruntowych, o ile są one niezbędne dla uzasadnionego przyczynami technicznymi przebiegu urządzenia przesyłowego.Niniejsze opracowanie ma na celu wyjaśnienie charakteru instytucji służebności przesyłu i jej miejsca w systemie prawnym oraz sposobów jej ustanowienia.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.