Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Memorandum Budapesztańskie – umowa międzynarodowa czy niewiążące porozumienie?

100%

Kleczkowska A.

Władza sądzenia

|

2021

|

nr 20

144-165

PL

Celem artykułu jest analiza Memorandum w sprawie gwarancji bezpieczeństwa w związku z przystąpieniem Ukrainy do Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej zawartego w 1994 r. między Ukrainą, Rosją, USA i Wielką Brytanią, nazywanego również Memorandum Budapesztańskim. Miało ono zagwarantować bezpieczeństwo Ukrainie w zamian za przekazanie Rosji znajdującej się na jej terytorium broni jądrowej. Po agresji Rosji na Ukrainę w 2014 r. memorandum stało się jednym z najczęściej przywoływanych instrumentów, które swoimi działaniami miała naruszyć Rosja. Celem artykułu jest odpowiedzenie na pytanie, czy memorandum jest wiążącym aktem prawnym czy może tylko porozumieniem o charakterze politycznym, jak również wskazanie na konsekwencje wyniku takiego badania.

2

Kwestia uzupełnienia ustawy ratyfikacyjnej o dodatkowe treści (art. 89 Konstytucji RP)

86%

Bień-Kacała A. , Włoch W.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2022

|

nr 1 (65)

31-43

PL

Autorzy wskazują argumenty prawniczej wykładni Konstytucji, które uzasadniałyby możliwość zawarcia w ustawie wyrażającej zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej (art. 89. ust. 1 Konstytucji RP) dodatkowych przepisów. Warunkiem takiego poszerzenia treści omawianej ustawy byłby bezpośredni związek dodatkowych treści z realizacją umowy międzynarodowej oraz możliwość przyjęcia dodatkowych treści w zwykłej procedurze ustawodawczej. Przepisy takie nie mogłyby także, co oczywiste, naruszać postanowień Konstytucji RP. Autorzy wskazują także argumenty pozaprawne, które w określonej sytuacji mogłyby uzasadniać takie działanie ustawodawcy. Opowiadają się jednak za wyjątkowością takiego rozwiązania oraz osadzeniem go w konkretnym kontekście ustrojowym.

EN

The authors point to arguments of legal interpretation of the Constitution that would justify the possibility of including additional provisions in the statute agreeing to ratify the international agreement (Article 89(1) of the Polish Constitution). A condition for such an extension would be the direct link between the additional content and the implementation of the international agreement and the possibility of adopting additional content in the ordinary legislative procedure. Such provisions could not violate the provisions of the Polish Constitution. The authors also point to non-legal arguments that could justify such action by the legislature in a particular situation. However, they favour the uniqueness of such a solution and its embedding in a specific systemic context.

3

Polskie i czeskie uregulowania prawne odnoszące się do wpływu wód kopalnianych na stan jakości wód powierzchniowych

86%

Babka O. , Harat A.

Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska

|

2012

|

tom Vol. 14, nr 3

37-42

PL

W artykule przedstawione zostały polskie i czeskie regulacje prawne odnoszące się do wpływu wód kopalnianych na stan jakości wód powierzchniowych. Omawiane zagadnienia przedstawiono w kontekście wspólnych uregulowań prawnych wiążących oba państwa (ratyfikowane umowy międzynarodowe) oraz o źródeł prawa wewnętrznego każdego z państw (ustawy). Przykładem wieloletniej i owocnej współpracy pomiędzy sąsiednimi państwami stanowić może polko-czeska umowa o ochronie wód rzeki Olzy. Wpływ wód kopalnianych na stan jakości wód w rzece został potwierdzony przez wyniki badań prowadzonych po obu stronach granicy. W artykule omówiono również wewnętrzne regulacje prawne w tym zakresie, z których najistotniejsze znaczenie mają obowiązujące w Polsce i w Czechach ustawy.

EN

In the following article, the Polish and Czech environmental law regulations regarding to change of surface water quality as a result of mine water impact was presented. Presented problem is including mine water environmental law regulations in case of international agreement between neighboring countries as well as national law regulations. The impact of mine water on change of surface water quality in Olza river is confirmed by surface water tests in Poland and Czech Republic. Presented activity is also a great example of long-term and fruitful cooperation, which comes from international agreement in terms of environmental monitoring.

4

UMOWA MIĘDZYNARODOWA I MEMORANDUM OF UNDERSTANDING – CHARAKTERYSTYKA I TERMINOLOGIA

81%

OMES A.

Comparative Legilinguistics

|

2014

|

tom 17

29-42

EN

The article aims at characterizing selected features of the international agreements andMemorandum of Understanding. It presents general characteristic of agreements and terminologyused in both types of these kinds of documents. The author has explained the meaning and themain aim of using the Memorandum of Understanding instead of the standard internationalagreements. This article indicates the similarities between both of these documents resulting inmany misunderstandings between parties to such agreements. It also presents the differencesbetween them in order to show the right direction while drafting such documents. The author hasalso presented the consequences that may appear when the specified terminology is not followed.

PL

Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie wybranych cech umów międzynarodowych oraz Memorandum of Understanding. Artykuł przedstawia ogólną charakterystykę umów międzynarodowych oraz terminologię używaną w obu rodzajach tych dokumentów. Autorka wyjaśnia znaczenie oraz podaje możliwe rodzaje zastosowania Memorandum of Understanding w zestawieniu z standardowymi umowam międzynarodowymi. Niniejszy artykuł wskazuje również na podobieństwa pomiędzy tymi rodzajami dokumentów, które prowadzić mogą do wielu nieporozumień pomiędzy zawierającymi je stronami. Wskazane są również różnice, których celem jest wyznaczenie właściwego kierunku w trakcie pracy nad tworzeniem tego rodzaju dokumentów. Autorka zwraca również uwagę na możliwe zagrożenia wynikające z niewłaściwie użytego słownictwa w tego rodzaju dokumentach.

5

TTIP – szansa czy zagrożenie dla Unii Europejskiej, jej przedsiębiorców i obywateli? Próba analizy skutków umowy

72%

Załucki K.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2017

|

tom z. 106

45--55

PL

Transatlantyckie Partnerstwo w dziedzinie Handlu i Inwestycji (TTIP) to jedna z najbardziej obszernych i kontrowersyjnych współczesnych umów. Negocjowana od 2013 r. między UE a USA wykracza daleko poza likwidację ceł między stronami. Jej kompleksowość i stopień złożoności budzi tyleż pozytywnych, co negatywnych komentarzy, nadziei i obaw. W poniższym tekście autor, oprócz zwięzłego przedstawienia założeń i celów porozumienia, skupia się na stwierdzonych lub prognozowanych jego konsekwencjach dla Unii Europejskiej. W szczególności nacisk położony został na skutki dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą oraz obywateli Unii (przede wszystkim konsumentów). Wyjaśnione zostało także, czy TTIP jest efektem działań grup nacisku (lobbingu) oraz czy ma szanse wpłynąć na umocnienie Unii Europejskiej jako globalnego aktora.

EN

The Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) is one of the most thorough and controversial contemporary agreements. Negotiated between the EU and the USA since 2013 it goes far beyond duty elimination between the parties. Its comprehensiveness and complexity level raises both positive and negative comments, hopes and fears alike. In the above text, the Author, apart from a concise presentation of the assumptions and aims of the agreement, focuses on its stated or forecast consequences for the EU. The emphasis was put especially on results for subjects conducting business activity and for citizens of the EU (mostly consumers). It is also explained whether the TTIP stems from the work of pressure groups (lobbying) and if it has a chance to influence strengthening of the EU as a global actor.

6

Prawo do zawierania umów międzynarodowych przez Stolicę Apostolską

72%

Majszyk S.

Studia Iuridica

|

2020

|

tom 86

152-167

PL

The Holy See is a specific (sui generis) subject of the international law. The acknowledgement of the international legal personality is related to the possession of legal capacity and the capacity of legal international proceedings. The Holy See is regarded as a sovereign subject of international law, which has its own rights and obligations concerning international relations. It has the right to send and receive the minister resident (ius legationis), to participate in conferences and to be member of international organizations (ius foederum), as well as the treaty making capacity (ius tractatuum). One of the principal formal contexts in which the question of international legal personality arises is the capacity to make treaties and agreements valid on the international legal plane. The ius tractatuum possessed by the Holy See is not only based on theoretical consideration of international law principles, but has also been amply attested to by the actual practice of states over a very long period.

7

Umowa o międzynarodowym przewozie drogowym towarów

72%

Białkowski M.

Zeszyty Naukowe. Problemy Transportu i Logistyki / Uniwersytet Szczeciński

|

2011

|

tom Nr 14

261--277

PL

Gospodarcze znaczenie każdego z wysokorozwiniętych państw europejskich w dużej mierze uzależnione jest od przejrzystych zasad funkcjonujących w obrocie gospodarczym, dla którego ogromne znaczenie ma przewóz ładunków. Obecnie przewóz oparty jest głównie na transporcie drogowym towarów. Niezwykle doniosłym wydarzeniem było więc przyjęcie w Polsce unormowań o charakterze międzynarodowym, w których szczególne znaczenie ma Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) i Protokół podpisania, sporządzona w Genewie 19 maja 1956 roku. Ich przyjęcie stanowiło doniosłe znaczenie dla ułatwienia sposobu wykonywania przewozów międzynarodowych. Na poziomie międzynarodowym wprowadzono bowiem jednolite zasady dotyczące sposobu zawierania umowy o międzynarodowym przewozie drogowym towarów. Dzięki listowi przewozowemu CMR, ujednolicono również zasady sporządzania listu przewozowego, przez co zwiększyła się jego ranga. Poprzez takie działania stworzono zainteresowanym podmiotom możliwość skutecznego dochodzenia odszkodowań.

EN

Agreement on international road transport of goods is difficult from the legal issue, even for people who are professionally engaged in the provision of such services. In its content includes a number of difficult to dispel the legal problems relating to the legal regulations that exist within the international traffic rights, in particular, raises uncertainties as to conclude this agreement, the circumstances which determine the fact that they came to its conclusion, what shape and form should have a legal bill of CMR, and several other legal issues related to transport issues, like who in the light of existing rules is required for loading, and thus to the consignment note.

8

Reforma europejskiego systemu ochrony praw człowieka na tle niektórych wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przeciwko Wielkiej Brytanii

72%

Gawłowicz I. , Łaski P.

Acta Iuris Stetinensis

|

2013

|

nr 4

21 - 30

PL

Autorzy analizują możliwe konsekwencje trwającej właśnie kolejnej reformy europejskiego system ochrony praw człowieka w świetle niektórych wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przeciwko Wielkiej Brytanii (głównie z powodu zaangażowania tego państwa w działania reformujące). Autorzy prezentują pewne wątpliwości i obawy co do kierunku i długofalowych skutków projektowanych zmian mając na uwadze główny cel i ważną cechę europejskiego systemu ochrony praw jednostki, jaką jest jego dostępność. Wybrane orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i reakcja państw na nie ilustrują niektóre problemy z właściwym pojmowaniem roli Trybunału w całym europejskim systemie ochrony i w relacji do samych państw (korzystania przez nie z suwerennych uprawnień, działalności ich organów i funkcjonowania procesu decyzyjnego, poziomu ich demokracji). Autorzy nie przesądzają, czy wzmiankowane wyżej problemy wywarły istotny wpływ na kształt obecnej reformy systemu europejskiego, a zwłaszcza tych czynników które mogą prowadzić do ograniczenia dostępności systemu europejskiego, uznają jednak konieczność dyskusji na ten temat w najlepiej pojętym interesie ochrony praw jednostki.

EN

The authors examine the possible effects of the pending reform of the European human rights system in the light of some European Court’s of Human Rights (ECHR) judgments against Great Britain (much because of this country involvement in the process). The authors share some fears and doubts about the shape of this reform and it’s possible long-term effects in the perspective of the most important aim of the European system which was always it’s accessibility to the individuals. The chosen judgments and mostly country reactions to them illustrate some problems with understanding the role of ECHR in the whole European law system (seeing in the most possible broad sense) and in relation to the state itself (it’s organs functioning and decisions-making, it’s sovereignty, it’s democracy level ects.). The authors do not predestine whether those problems had any meaningful impact on the shape of the European system reform (especially this part which is a way to limit the access to the Tribunal), but they want to put this important question to the public debate due to the best human rights interest.

9

Relacje między CMR a prawem unijnym w orzecznictwie trybunału sprawiedliwości Unii Europejskiej

72%

Wesołowski K.

Zeszyty Naukowe. Problemy Transportu i Logistyki / Uniwersytet Szczeciński

|

2011

|

tom Nr 14

280--296

PL

[...] Celem artykułu nie jest omówienie zagadnień jurysdykcji i wykonywania wyroków sądów zagranicznych, unormowanych powyższymi przepisami, a pokazanie w jaki sposób ewoluuje w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (zwanego dalej Trybunałem) stanowisko dotyczące wzajemnej relacji między wyżej określonymi przepisami CMR i prawa unijnego. Należy przy tym założyć, że problem może mieć w istocie szerszy zasięg, a mianowicie może dotyczyć nie tylko stosunku prawa unijnego do CMR w zakresie jurysdykcji i wykonywania wyroków sądów zagranicznych, ale w ogóle relacji między prawem unijnym a przepisami konwencji międzynarodowych, zawierających normy prawne, których zakres w mniejszym lub większym stopniu pokrywa się z zakresem unormowania prawa unijnego. Dla zrozumienia dalszych wywodów, trudno jednak całkowicie abstrahować od kwestii jurysdykcji i wykonywania wyroków zagranicznych. [...]

EN

The article have been inspired by the judgment of the Court of Justice of the European Union (Grand Chamber) of 4 May 2010, in the case of TNT Express Nederland BC v AXA Versicherung AG, which has been delivered as a result of prejudicial questions of Hoge Raad de Nederlanden, related to both the provisions of Article 71 of Council Regulation (EC) No 44/2001 of 22 December 2001 on jurisdiction and the recognition and enforcement of foreign judgments in civil and commercial matters, as well as Article 31 of the Convention on the Contract for the International Carriage of Goods by Road (hereinafter referred to as CMR), signed in Geneva on 19 May 1956. In the operative part of this judgment, the Court ruled that Article 71 of Council Regulation (EC) No 44/2001 must be interpreted as meaning that, in a case before a domestic court to which apply the provisions governing jurisdiction, recognition and enforcement of foreign judgments that are laid down by a convention on a particular matter, such as the lis pendens rule set out in Article 31 (2) of CMR and the rule relating to enforceability set out in Article 31 (3) of this convention, then such provisions may be applied provided that they are highly predictable, facilitate the sound administration of justice and enable the risk of concurrent proceedings to be minimized and that they ensure, under conditions at least as favorable as those provided for by the regulation, the free movement of judgments in civil and commercial matters and mutual trust in the administration of justice in the European Union (favor executionis). The judgment of the Court of 4 May 2010 introduced relations between the provisions of European Union law and CMR, which were not entirely clear with respect to the jurisdiction and enforcement of foreign court judgments. A general wording of the operative part of the judgment of the Court, which departs from the particular problem, allows for too wide an interpretation. It is possible, therefore, that domestic courts referring to CMR will apply the Court’s judgment not only to the matters not regulated by the provisions of CMR but also to the matters regulated by the provisions of this convention. Such understanding of the Court’s judgment would, however, mean that it contains impermissible, in the light of the Court’s jurisdiction, interpretation of CMR. Such interpretation is not legally binding.

10

Rola umów międzynarodowych o zabezpieczeniu społecznym w ochronie osób migrujących

72%

Szybkie A.

Zabezpieczenie Społeczne. Teoria, Prawo, Praktyka

|

2019

|

tom VIII

|

nr 9

34-52

EN

The publication explains what issues are regulated by international agreements on social security and what their role in social protection of migrants is. The author defifi nes a notion of “a social security agreement”, classifies these agreements and presents the characteristics of the subject and entities covered by the provisions of the contracts. He also presents current challenges related to negotiations and conclusion of new social security agreements.

PL

Artykuł wyjaśnia, jakie kwestie regulują umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym oraz jaka jest ich rola w ochronie socjalnej osób migrujących. Autor definiuje umowę o zabezpieczeniu społecznym, dokonuje klasyfikacji tych umów oraz przedstawia charakterystykę przedmiotu oraz podmiotów objętych postanowieniami umów. Prezentuje również aktualne wyzwania związane z zawieraniem nowych umów o zabezpieczeniu społecznym.

11

Miejsce umów międzynarodowych w porządku prawnym Ukrainy

72%

Konovalenko T.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2022

|

nr 3(67)

213-224

PL

Istotnym czynnikiem kształtowania sytemu prawnego niezależnego państwa demokratycznego jest określenie miejsca jego zobowiązań międzynarodowych w krajowym systemie prawnym. Prawo międzynarodowe wiąże państwa, które są zobowiązane do przestrzegania jego norm regulujących ich współpracę w ramach społeczności międzynarodowej. Należy zatem odnieść się do problemu stosunku prawa międzynarodowego do prawa wewnętrznego, poddając analizie uregulowania ustawodawstwa Ukrainy i zawartych przez nią konwencji międzynarodowych. Przedmiotem analizy są przepisy Konstytucji Ukrainy z 1996 r. i ustawy o umowach międzynarodowych Ukrainy z 2004 r. oraz postanowienia Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów z 1969 r., do której w 1986 r. przystąpiła Ukraińska Socjalistyczna Republika-Radziecka i której stroną jest obecnie Ukraina.

EN

An important factor in shaping the legal system of an independent democratic state is to define the place of its international obligations in the domestic legal system. International law binds states that are bound by its norms governing their cooperation within the international community. Therefore, it is necessary to refer to the problem of the relation of international law to internal law by analyzing the regulations of the Ukrainian legislation and the international conventions concluded by it. The subject of the analysis are the provisions of the Constitution of Ukraine of 1996 and the Act on International Agreements of 2004 as well as the provisions of the Vienna Convention on the Law of Treaties of 1969, to which the Ukrainian Soviet Socialist Republic acceded in 1986 and to which Ukraine is now a party.

12

Withdrawal of a Member State from an International Organization Despite the Lack of a Legal Basis

72%

Kubas S.

Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

|

2022

|

tom 17

|

nr 19 (2)

161-169

EN

The possibility of withdrawing from an international organization is the right to sever the membership. It takes place on the basis of the provisions contained in the founding act. As a rule, these regulations are foreseen in the membership chapter and contain specific stages, the transition of which becomes necessary in order for effective withdrawal. However, these are not uniform regulations, because among the many statutes of international organizations there are also those that in their provisions do not contain any regulations that would refer in any way to the possible occurrence. A question then arises as to how a state that wants to leave the organization should do so and what effects its actions will bring.

PL

Możliwość wystąpienia państwa z organizacji międzynarodowej to prawo do zerwania więzi członkowskiej. Odbywa się to na podstawie przepisów zawartych w akcie założycielskim. Z reguły regulacje te przewidziane są w rozdziale o członkostwie i zawierają określone etapy, których przejście staje się konieczne w celu skutecznego wycofania się. Nie są to jednak unormowania jednolite, gdyż wśród wielu statutów organizacji międzynarodowych są też takie, które w swoich postanowieniach nie zawierają regulacji, które w jakikolwiek sposób odnosiłyby się do możliwego wystąpienia. Powstaje wtedy pytanie, w jaki sposób państwo, które chce opuścić organizację, powinno to zrobić i jakie efekty przyniosą jego działania.

13

Ratyfikacja przez Polskę Europejskiego porozumienia o głównych śródlądowych drogach wodnych o znaczeniu międzynarodowym (AGN)

72%

Rudnik S.

Przegląd Komunikacyjny

|

2017

|

tom R. 72, nr 10

29--32

PL

Niniejszy artykuł ma na celu omówienie podstawowych problemów uregulowanych w Europejskim porozumieniu o głównych śródlądowych drogach wodnych o znaczeniu międzynarodowym (AGN). W pracy zaprezentowana zostanie definicja umowy międzynarodowej oraz zostaną wskazane cele Porozumienia AGN, wypracowanego w ramach prac Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNECE). Ponadto, w pracy zostanie dokonany syntetyczny opis struktury Porozumienia AGN.

EN

The purpose of this article is an attempt of describing the fundamental issues regulated by the European Agreement on Main Inland Waterways of International Importance (AGN). The paper analyzes the definition of international agreement functioning in public international law, as well as it presents the objectives of the AGN Agreement, worked out by the United Nations Economic Commission for Europe (UNECE). In addition, in the paper will be presented a synthetic description of the structure of the AGH Agreement.

14

Konkordaty Jana Pawła II

72%

Krukowski J.

Studia Prawnicze KUL

|

2017

|

nr 4

169-185

EN

The subjects of consideration are the concordats concluded by the Holy See during the pontificate of John Paul II. In the introduction, the author defines the positions of the concordat in the hierarchy of sources of canon law and state law. The first part contains an analysis of the concept of the Concordat as a bilateral international agreement concluded by the Holy See with the country in order to normalize the situation of the Catholic Church on its territory which has legal consequences for both parties to on the respect for and protection of religious freedom in the personal and institutional. The second part contains the classifications of the concordats of John Paul II based on the belonging of the country that is a party of the concordat to a specific geographical, cultural or political region. For these reasons, three groups of concordats were distinguished: 1) concordats with European countries, 2) concordats with Latin American countries, 3) concordats with African and Asian countries.

PL

Przedmiotem rozważania są konkordaty zawarte przez Stolicę Apostolską w okresie pontyfikatu Jana Pawła II. We wstępie Autor określa pozycje konkordatu w hierarchii źródeł prawa kanonicznego i prawa państwowego. Część pierwsza zawiera analizę pojęcie konkordatu jako dwustronnej umowy międzynarodowej zawartej przez Stolicę Apostolska z danym państwem w celu normalizacji sytuacji Kościoła katolickiego na jego terytorium, mającej skutki prawne dla obu stron w przedmiocie poszanowania i ochrony wolności religii w wymiarze indywidualnym i instytucjonalnym. Część druga zawiera klasyfikacje konkordatów Jana Pawła II ze względu na przynależność państwa, będącego stroną konkordatu, do określonego regionu geograficznego, kulturowego bądź politycznego. Z tych racji zostały wyróżnione trzy grupy konkordatów: 1) konkordaty z państwami Europy, 2) konkordaty z państwami Ameryki Łacińskiej, 3) konkordaty z państwami Afryki i Azji.

15

Konkordat podpisany ze Stolicą Apostolską w 1993 r. jako źródło prawa w Rzeczypospolitej Polskiej

72%

Banaszkiewicz A.

Studia Prawa Publicznego

|

2015

|

nr 4(12)

123-153

EN

A concordat between the Holy See and a lay state is a document regulating the relationships between the two subjects. This article discusses the Concordat entered into by the Republic of Poland and the Holy See in 1993 (in force as of 1998) as one of the sources of law in Poland. First, the issue of international agreements (treaties) is described with particular attention given to the specifics of a concordat as an international agreement. Next, the term ‘concordat’ is defined and its evolution over the centuries presented as a consequence of the change in the legal status of the Vatican and the Holy See, in result of which concordats became agreements between sovereign subjects of international law. Certain concordat theories have been subsequently analysed, with particular focus put on the binding theory of an international convention. The second part of the article focuses on the history of the institution of a concordat (including the circumstances accompanying its conclusion such as the requirement of compliance with e.g. the laws in Poland), its purpose, character and content. The main goal of the considerations was to analyse the principles upon which the relationships between the Polish state and the Catholic church have been based. Those relationships constituted the essence of the reasons for entering into the Concordat by the Polish state. Although the concluded Concordat maintains and provides for all essential elements characterising a lay state, a potential collision of its provisions and the provisions of Polish law have been signalled. The article ends with an overview of the realisation of the goals foreseen in the Concordat after almost twenty years of its coming into force.

PL

Konkordat podpisywany przez Stolicę Apostolską i dane państwo świeckie to dokument regulujący całokształt stosunków pomiędzy tymi podmiotami. Artykuł omawia problematykę Konkordatu zawartego przez Rzeczpospolitą Polską ze Stolicą Apostolską w 1993 r. (a obowiązującego od roku 1998) jako źródła prawa w Polsce. W pierwszej kolejności ogólnie przybliżono zagadnienie umów międzynarodowych (traktatów), z uwzględnieniem specyfiki konkordatów jako jednego z rodzajów takich umów. Następnie zaprezentowano definicję terminu „konkordat” i jej ewolucję na przestrzeni dziejów, która była skutkiem zmiany statusu prawnego Watykanu oraz Stolicy Apostolskiej, w konsekwencji czego konkordaty stały się porozumieniami zawieranymi między suwerennymi podmiotami prawa międzynarodowego. Pokrótce omówiono również teorie konkordatowe, ze szczególnym uwzględnieniem obowiązującej teorii konwencji międzynarodowej. W dalszej części tekstu omówione zostały: historia (krótko przedstawiono okoliczności towarzyszące zawarciu, m.in. nawiązano do kwestii spełnienia wymagań prawa polskiego przy ratyfikacji), cele, charakter i treść omawianego porozumienia. Głównym zamierzeniem rozważań było przeanalizowanie zasad, na których opierają się relacje między państwem polskim a Kościołem katolickim, co stanowi istotę i uzasadnienie związania się konkordatem przez strony, przy jednoczesnym uwzględnieniu koncepcji i istoty państwa świeckiego. Wśród zagadnień poruszonych w tekście wymienić należy problematykę ewentualnej kolizji postanowień konkordatowych z przepisami prawa polskiego. W podsumowaniu zawarte zostały wnioski autora dotyczące realizacji założonych przez strony celów w perspektywie blisko dwudziestu lat obowiązywania przedmiotowego dokumentu.

16

Konkordat między Stolicą Apostolską i Republiką Słowacką

72%

Poterała T.

Kościół i Prawo

|

2016

|

nr 5 (18) nr 1

77-94

PL

Wzajemne stosunki między Kościołem a państwem są na ogół bardziej precyzyjnie określone przez dwustronne umowy międzynarodowe, nazywane zazwyczaj „konkordatem”. Są to akty normatywne, których celem jest ustabilizowanie relacji między Kościołem a państwem. Niezależność i autonomia Kościoła i państwa, potwierdzone poszczególnymi punktami konkordatu, są koniecznym warunkiem prawdziwego dobra człowieka, na które umowa taka jest ukierunkowana. Wyzwania, które stawiają przed nami dzisiejsze czasy, wymagają współpracy Kościoła i państwa, a konkordat właśnie ma jak najlepiej służyć i wspierać taką współpracę. W artykule zaprezentowany jest konkordat zawarty między Stolicą Apostolską i Republiką Słowacką, jego geneza i treść na tle innych konkordatów oraz umowy parcjalne zawarte przez Republikę Słowacką ze Stolicą Apostolską.

EN

The relationships between Church and State are generally more precisely defined by bilateral international agreements, usually called “concordats”. These are normative acts whose purpose is to stabilize the relationships between the Church and the State. The independence and autonomy of the Church and the State, confirmed by the individual points of the concordat, are a necessary precondition for the true good of man, to which such an agreement is targeted. The challenges put before us these days require the cooperation of the Church and the State, while the concordat should serve and support such cooperation. This article presents the concordat concluded between the Holy See and the Slovak Republic, its genesis and content compared to other concordats and partial agreements concluded between the Slovak Republic and the Holy See.

17

Miejsce umów międzynarodowych w porządku prawnym Rzeczypospolitej Polskiej

72%

Borski M.

Roczniki Administracji i Prawa

|

2014

|

tom 14/2

17-32

PL

Otwarcie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej na prawo międzynarodowe i procesy integracyjne wyraża się przede wszystkim w regulacjach rozdziału I zatytułowanego „Rzeczpospolita”, zawierającego normy dotyczące ustroju i podstawowych instytucji społeczeństwa i państwa. Oczywiście ważne zasady ustrojowe znajdują się również w innych rozdziałach Konstytucji, a także wynikają z interpretacji zawartych w niej przepisów. Właśnie Konstytucja z 1997 r. – po raz pierwszy w historii polskiego konstytucjonalizmu – szerzej podjęła tę problematykę, a w szczególności kwestię obecności prawa międzynarodowego w polskim porządku prawnym. Jest to – jak podkreśla m.in. L. Garlicki – problem o znacznym stopniu sporności na skalę światową. W rozdziale I polskiej Konstytucji, w art. 9, zapisano jedną z zasad o niewątpliwie fundamentalnym znaczeniu ustrojowym w państwie: „Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego”. Spośród przepisów Konstytucji odnoszących się do prawa międzynarodowego, ten ma najbardziej ogólny charakter. Podkreślono w nim wobec społeczności międzynarodowej, że Polska jest państwem prawa także w stosunkach zewnętrznych. Zastosowano przy tym formułę szerszą niż zasada pacta sunt servanda z Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów z roku 1969, gdyż mowa jest o całym prawie międzynarodowym, obejmującym także powszechnie uznane zasady prawa międzynarodowego oraz prawo zwyczajowe

EN

Openness of Polish Republic Constitution for international law and integration processes is expressed mainly in regulations of the Ist chapter entitled ”the Republic”, including norms concerning the system and basic institutions of society and country. Obviously, important system principles can be found also in other chapters of the Constitution. They also result from interpretations of regulations included in it. The Constitution from 1997, for the first time in Polish constitutionalism, deals with those problematic aspects, and in particular with the issue of international law presence in the Polish legal order. As L. Garlicki emphasizes it is a problem of a considerable debatability on a world scale. In the first chapter of the the Polish Constitution in art. 9 we can find one of the rules that is of fundamental constitutional meaning in the state: “The Republic of Poland shall respect international law binding upon it”. It has the most general character among other rules referring to international law. It has been emphasized in it towards international society that Poland is a legal state also in respect of foreign relations. A clause that is wider in its sense than the principle pacta sunt servanda from Vienna Convention on Treaties Law from 1969, was applied because it covers the whole international law, including also commonly known principles of international law and common law.

18

Zasada poszanowania niezależności i autonomii państwa i Kościoła katolickiego oraz współdziałania dla dobra człowieka i dobra wspólnego. Geneza i znaczenie art. 1 Konkordatu między Stolicą Apostolską i Polską 1993-1998

71%

Krukowski J.

Roczniki Nauk Prawnych

|

2020

|

tom 30

|

nr 4

83-108

EN

The considerations concern the genesis and interpretation of the fundamental principle of the relationship between the State and the Catholic Church, proclaimed in Article 1 of the Concordat between the Holy See and the Republic of Poland in 1993–1998 and confirmed in Article 25 (3) of the Polish Constitution of 1997. The first part of the study presents the genesis of the principle of respect for independence and autonomy of the State and the Catholic Church, each in its own sphere, and their cooperation for the common good. It is claimed that Christianity contributed to the culture of whole humanity an original paradigm of religious-political dualism – at odds with the religious-political monism prevailing in the ancient world – and presented the formation of the meaning of this principle in the Constantinian era (from Constantine the Great to the Second Vatican Council). The second part includes: an interpretation of the basic principle of the relation between the Polish State and the Catholic Church in Poland proclaimed in Article 1 of the Concordat, its elaboration in the subsequent articles of the Concordat in the form of mutual obligations and rights of the State and the Catholic Church, and its reception in Article 25 (3) of the Constitution of the Republic of Poland of 1998 with respect to all Churches and other religious associations whose legal situation has been regulated. In the concluding section, the author states that on the basis of the cited regulations Poland is a secular state, based on the principle of friendly and coordinated separation.

PL

Przedmiot rozważań dotyczy genezy i interpretacji podstawowej zasady relacji między Państwem a Kościołem katolickim, proklamowanej w art. 1 Konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską w latach 1993-1998 i potwierdzonej w art. 25 ust. 3 Konstytucji RP z 1997 r. Całość rozważań obejmuje dwie części. W pierwszej części ukazana jest geneza zasady poszanowania niezależności i autonomii Państwa i Kościoła katolickiego, każdego w swojej dziedzinie, oraz ich współdziałania dla dobra wspólnego. Autor stwierdził, że chrześcijaństwo wniosło do kultury ogólnoludzkiej oryginalny paradygmat dualizmu religijno-politycznego – przeciwstawny do panującego w świecie antycznym monizmu religijno-politycznego – i przedstawił kształtowanie się znaczenia tej zasady w epoce konstantyńskiej (od cesarza Konstantyna Wielkiego do Soboru Watykańskiego II). Druga część obejmuje: interpretację proklamowanej w art. 1 Konkordatu podstawowej zasady relacji między Państwem polskim i Kościołem katolickim w Polsce, jej uszczegółowienie w kolejnych artykułach Konkordatu w formie wzajemnych zobowiązań i uprawnień Państwa i Kościoła katolickiego oraz jej recepcję w art. 25 ust. 3 Konstytucji RP z 1998 r. w odniesieniu do wszystkich Kościołów i innych związków wyznaniowych, mających uregulowaną sytuację prawną. W zakończeniu autor stwierdza, że na podstawie przywołanych regulacji Polska jest państwem świeckim, opartym na zasadzie separacji przyjaznej i skoordynowanej.

19

Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności jako fundamentalny akt prawa europejskiego – czy twierdzenie to nadal zachowuje aktualność?

58%

Pazura A. , Uniejewski J.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2016

|

nr 2 (30)

53-75

PL

Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności niejednokrotnie była określana mianem fundamentalnego aktu prawa europejskiego. Prezentowane rozważania, poprzez charakterystykę okoliczności jej powstania, normatywnej treści, mechanizmu implementacyjnego oraz aktualnego kontekstu, w jakim obowiązuje, zmierzają do wykazania, czy twierdzenie to pozostaje zasadne w aktualnej rzeczywistości prawno-politycznej. Nie budzi co prawda wątpliwości, że to właśnie w Konwencji państwa-sygnatariusze po raz pierwszy przyjęły na siebie prawne zobowiązanie ochrony podstawo- wych wolności i praw człowieka, a co szczególnie istotne – wyraziły zgodę na to, by każda jednostka mogła kierować przeciwko każdemu z nich skargi indywidualne, wnoszone do specjalnie powołanego międzynarodowego organu sądowego kompetentnego do wią- żącego rozstrzygania, czy doszło do naruszeń chronionych wolności lub praw. Był to przełomowy moment w rozwoju prawa międzynarodowego, w którym przez wieki zakorzeniło się przekonanie, że rozstrzyganie o wolnościach i prawach jednostek należy do jurysdykcji krajowej, a jednostki nie mają podmiotowości międzynarodowo-prawnej. Konwencja stworzyła zatem mechanizm implementacyjny, którego rola w zakresie wytyczania standardów ochrony wolności i praw człowieka jest nie do przecenienia. Niemniej jednak nie można tracić z pola widzenia, że funkcjonowanie w europejskiej przestrzeni prawnej Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz słabość Rady Europy, przejawiająca się w zrzeszaniu dużej liczby państw o dość zróżnicowanej kulturze prawnopolitycznej oraz zróżnicowanych standardach demokracji, sprawiają, że praktyczna doniosłość Konwencji ulega i – jak należy się spodziewać – będzie ulegać nieustannej weryfikacji.

EN

Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms is often referred as a fundamental instrument of the European law. The following study, through a detailed description of the circumstances of creation of the Convention, its normative content, enforcement mechanism and the current context in which it is in force, seeks to demonstrate whether the above statement remains valid in the current political and legal reality. It is true that in the Convention sovereign states accepted for the first time legal obligations to secure the classical human rights and freedoms and – what is particularly relevant – to allow all individuals to bring applications against the state, leading to a specially founded international judicial body finding them in breach. This was a crucial, revolutionary step in the evolution of the international law that, for centuries, had been based on such deeply entrenched foundations as the ideas that the settlement of the freedoms and rights of individuals was within the domestic jurisdiction of states and that individuals were not subjects of rights in this law. The Convention has thus generated the effective enforcement mechanism in the world, which contribution to the setting of standards for the protection of human rights and freedoms is unrivalled. However, it cannot be lost from one’s sight that currently the presence of the Charter of Fundamental Rights of the European Union in the European legal space and the weakness of the Council of Europe, under of which auspices the European Convention on Human Rights was adopted, manifesting itself in the fact that it associates a large number of countries with quite diverse po- litical and legal culture and the standards of democracy, make the practical importance of the Convention be the subject of constant verification.

20

Źródła prawa w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

58%

Połomski T.

Studia Ekonomiczne. Gospodarka, Społeczeństwo, Środowisko

|

2019

|

nr 1/2019 (3)

58-65

EN

This article is an attempt to outline the structure of legal provisions in the state system. In the general sense of the structure, there are such attributes as orderliness, organization, hierarchy, properties and relationships – which allows to regard the structure (particularly in a normative sense) as a systemic approach. Legal norms, or rationed messages are the elementary link of this system, which reflect the legal order imposed by the legislation. The typification of the sources of law gives the recipients of these communications (citizens, state authorities) a certain pattern of behavior, constituting the principle of legalism. The control powers of the Constitutional Tribunal (CT) concentrate on decoding (affirming or denying) the legality of directives in the light of the application of norms stated by the law. The article puts a substantive emphasis on the phenomenon of coupling national standards with the international regulations (agreements). The established practice of treating the amendment of contracts as a part of the national legal order was undermined without any internal promulgation. An example of the lack of a justification of the Constitutional Tribunal was also presented, which was taken into consideration according to the principle of nullum crimen sine lege scripta – which forbids the criminalization of acts by means of subordinate acts.

PL

Niniejszy artykuł jest próbą zarysu struktury norm prawnych w ustroju państwa. Już w ogólnym znaczeniu struktury zawierają się takie jej atrybuty jak uporządkowanie, organizacja, hierarchia, właściwości i relacje – co pozwala potraktować strukturę (w szczególności normatywną) w ujęciu systemowym. Elementarnym tworzywem tego systemu są normy prawne, czyli reglamentowane komunikaty, które odwzorowują narzucony przez legislatywę porządek prawny. Typizacja źródeł prawa deleguje adresatom tych komunikatów (obywatelom, organom państwowym) pewien schemat postępowania, konstytuujący zasadę legalizmu. Kontrolne kompetencje Trybunału Konstytucyjnego (TK) sprowadzają się do odkodowywania (stwierdzania lub zaprzeczania) praworządności dyrektyw w świetle stosowania norm z przepisów prawa. W artykule położono merytoryczny nacisk na zjawisko sprzężenia norm krajowych z regulacjami (umowami) międzynarodowymi. Poddano pod wątpliwość ukształtowaną praktykę traktowania nowelizacji umów – jako części krajowego porządku prawnego – bez ich każdorazowego wewnętrznego promulgowania. Podano również przykład braku wyraźnego stanowiska (uzasadnienia) TK, jakie było zajmowane w przedmiocie zasady nullum crimen sine lege scripta – zabraniającej kryminalizacji czynów w drodze aktów rangi podustawowej.