The article is a crucial text on the history of Polish squares and marketplaces. The author presents their growing importance, first of all from the transport point of view and later, in the 70s and 80s, as a significant part of social and cultural urban life. There are a lot of quotes given on how these types of architectural sites have been defined. It is strongly underlined that squares act as unique ‘urban hearts’ - small ‘towns’ that play a significant role in improving citizens’ lives. The author neatly presents examples of four squares and the changes which they have undergone throughout the years, all of which is illustrated on the included photo.
PL
Wprawdzie w znowelizowanej ustawie o drogach publicznych z 1948 r. znalazł się zapis o placach miejskich i wiejskich, a w 1985 r. zapisano nawet, że place przed dworcami zaliczone są do dróg wewnętrznych, ale zapisy te nie rozwiązywały żadnego zagadnienia związanego z placami, a tym bardziej z tak specyficznymi placami, jakimi są rynki, tworzącymi unikatową przestrzeń miejską. Ta przestrzeń od średniowiecza była w polskich miastach, i nie tylko polskich, najbardziej rozpoznawalna, czytelna i zrozumiała, a co ważne akceptowalna społecznie.
Temat drogi nie schodzi dzisiaj z pierwszych stron gazet codziennych i periodyków. Wszyscy bowiem podkreślają ich ważność, znaczenie dla rozwoju kraju i w ogóle dla cywilizacji. Skoro wszyscy są drogowcami lub użytkownikami dróg, to i wszyscy uzurpują sobie prawo do narzekania na ich stan oraz prawo do zgłaszania własnych koncepcji na uzdrowienie tej części gospodarki narodowej. Rozprawiający o drogach, na ogół, ograniczają się do wizji sieci autostrad przecinających kraj wzdłuż i wszerz, a nawet po bokach, dróg ekspresowych łączących, może nie tyle miasta, ile stadiony, na których ma się odbywać największe show początku XXI wieku.
EN
The topic of roads is being widely discussed in the Polish media. Everyone is highlighting its importance for the country’s development and for civil development in general. Under the topic of road systems, there are lots of smaller issues at hand. This is why the author differentiates the meaning of two terms, which are very often confused: road and street. This text is the first part of a series of three articles under the general title of ‘90 Years of Fighting for the Streets’. In this introduction, the author presents the history of Polish streets from the years of dependency under the Partitions to the period between the First and the Second World War. There are also street definitions and the evolution of the name throughout the years. The reader finds out how they were divided and the importance of street width. It is worth mentioning that the author has also prepared a number of interesting quotations, ranging from legal acts to historical books and past publications.
Lata 70. i początek lat 80. XX w. przyniosły istotne ożywienie działań władz centralnych na rzecz dróg w miastach. Symbolem tego ożywienia było opracowanie przez ówczesny Instytut Gospodarki Komunalnej i Ministerstwo Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska „Raportu o stanie dróg w miastach” i w oparciu o zawarte w nim dane przygotowanie w 1972 r. „Programu rozwoju drogownictwa miejskiego na lata 1973-1990”, a także powołanie w istniejącym resortowym Instytucie Naukowym GK Zakładu Technologii i Organizacji Drogownictwa w Krakowie oraz Samodzielnej Pracowni Drogownictwa Miejskiego we Wrocławiu.
EN
The topic of roads is being widely discussed in the Polish media. Everyone is highlighting its importance for the country’s development and for civil development in general. Under the topic of the road system, there are many other smaller issues to be found. That is why the author draws a line between the meaning of two terms, very often confused: road and street. This text is the third part of a series of three articles under the general title of ‘90 years of fighting for the streets’. In this part, the author presents the contemporary view on the meaning of the word ‘street’. He also discusses their changes throughout the years, until the present day. There is also a reflection on the future of the Polish street.
Metody obliczenia obciążenia dróg ruchem. Ocena stanu istniejącej nawierzchni. Przyjęcie technologii napraw ulic. Obliczenia wzmocnień konstrukcji nawierzchni.
EN
The methods for calculation of road traffic load. The evaluation of the stage of existing layer. The selection of repair technology. The calculation of required pavement strengthening.
8
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Problemy kształtowania zieleni w ulicach miast. Zidentyfikowano różnorodne funkcje zieleni ( techniczne, estetyczne, zdrowotne, społeczne ) oraz niekorzystne oddziaływanie zieleni. Zasygnalizowano też wybrane aspekty planowania zieleni w ulicach.
EN
Some problems of greenery creation in streets of towns have been presented in the paper. Various functions of greenery (technical, aesthetic, healthful, social) and its disadvantages have been identified. Some aspects of greenery designing in streets have been mentioned.
9
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Dyskusja skutków czeskiej normy Projektowanie ulic miejskich. Rodzaje jednopasowych dwukierunkowych dróg gminnych. Problemy związane ze stosowaniem najmniejszych przekrojów dróg wg normy. Instalacja sieci inżynieryjnych. Odwadnianie i zimowe utrzymanie. Zapewnienie płynności ruchu drogowego.
EN
Discussion on results of Czech standard “Designing of urban streets “. Sorts of one-lane two-way communal roads. Some problems of application the smallest roads sections according to the standard. The installation of engineering networks. Drainage and winter maintenance. Provision of road traffic flowability.
Etapy procesu wprowadzania zieleni ulicznej - projektowanie, zakładanie, utrzymanie i usuwanie. Uwarunkowania zapewnienia określonych warunków technicznych w zależności od formy stosowanej zieleni.
EN
Stages for the process of the street verdure implementation - designing, planting verdure, maintenance and removal. Conditions for assuring the definite technical terms according to the form of verdure applied in practice.
Ulica Piotrkowska, która kiedyś stanowiła główny trakt komunikacyjny, a w latach 1993-97 stała się pasażem pieszym, dziś pełni rolę wizytówki miasta. Stanowi ogromny kontrast dla innych ulic centrum łodzi, których przestrzeń przedstawia obraz degradacji i zaniedbania. Całościowe spojrzenie na przemiany zachodzące w centrum miasta pokazuje, jakie decyzje przestrzenne wpłynęły na jego dzisiejszy wygląd.
EN
Piotrkowska Street is the most significant street in Łódź. It used to be an axis of the city, as reveals plan from the year 1823, nowadays it is an element that creates character of the city. In the years 1993-97 its northern part became pedestrian area. The global look over the changes that occurred in the city center shows how the decisions on space arrangement influenced its present appearance. Some decisions on functionality and space, taken after the year 1960, effected in development of arterial roads in the historical area of the city. In fact, carrying out the ambitious ideas resulted in demolishing significant part of the city compact settlement, which cultural value has been remarked in the end of XX century. Due to the widening of Zachodnia Street at the fragment of four quarters, well-like courtyards typical for Łódź has benn deprived of their frontages. New public space has been arranged into random layout in the form of open courtyards that are placed deep into quarters. As a result of developing wide arterial roads West-East, there has been created space of new type, spoiling value of existing settlement. Since the time of closing Piotrkowska Street for the traffic, Zachodnia - Kościuszki Street became the most important arterial road of the city center. Together with perpendicular streets and Sienkiewicza Street it forms a traffic and parking system for Piotrkowska Street, as it was established by former decisions.
W artykule przedstawiono historię stosowania w Warszawie od drugiej połowy XIX w. nietypowego materiału do brukowania ulic – żeliwnych płyt ażurowych. Opisano parametry techniczne żeliwnych płyt, przybliżone ich zużycie w różnych okresach czasu oraz sposoby brukowania nimi ulic. Wymieniono także wady tego systemu, które doprowadziły do rezygnacji z jego stosowania.
EN
The paper presents history of use of not typical material for street paving – open-work cast iron plates, in Warsaw in second part o 19th century. Technical parameters of cast iron plates, approximate wear and tear in various periods and ways of street paving were described. There are also listed system defects which caused to cease using it.
15
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Uwarunkowania stosowania różnych form zieleni ulicznej, w szczególności trawników, krzewów i pnącz oraz drzew. Wśród uwarunkowań stosowania zieleni omówione utrzymanie zieleni, warunki życia roślin w środowisku ulicznym, oddziaływanie zieleni na psychikę człowieka oraz tłumienie hałasu.
EN
Conditions of application of various forms of street greenery, in particular grasses, shrubs, creepers and trees. Among conditions of greenery applications greenery maintenance, living conditions of plants in street environment, greenery influence on human psyche and noise suppression are discused.
The following article shows the very first attempt to locate the places of living of Krakow’s councillors in the 14th century in scientic literature. 170 councillors were taken under consideration in this quest. Krakow City Books and other documents from the 14th century were the source for analysis. Unfortunately, the tax list of this century is missing. Nevertheless, information provided in the documents gives light to houses and living conditions, as well as to transactions performed by councillors. Thanks to the notes evidencing councillor’s and his family right to the property, the author was also able to nd some information about particular houses that a councillor lived in. Krakow City Books provided information about a house kept by a widow, or inherited by the oldest son, therefore it was possible to know which house belonged to a councillor. It was necessary to establish family ties, which could be presented only in limited perspective. The author also took under consideration buildings that were noted as landmark in transactions between other citizens. Based on these evidence it was ossible to conrm that 60% of councillors in the 14th century lived in Krakow’s Market Square. Another popular addresses were: Braci Mniejszych Street and Grodzka Street (ca. 8–9%), Św. Floriana Street, Wiślna Street, Św. Jana Street (3.7%), Św. Szczepana Street and Mały Rynek (2.2%). Some councillors also lived on Szewska Street, Żydowska Street and Braci Kaznodziejów Street (1.5–0.75%).
Problem brukowania rynku oraz głównych ulic miejskich był jedną z kluczowych kwestii związanych z funkcjonowaniem i rozwojem miasta Wolbromia w XIX wieku. Działania zmierzające do wybrukowania rynku zainicjowano w roku 1822 dzięki burmistrzowi Dominikowi Bażance. Po zakończeniu prac w roku 1825 przystąpiono do kładzenia kamiennej nawierzchni na najważniejszych ulicach miejskich. Jednym z powodów brukowania miasta był fakt, iż przez Wolbrom przechodził ważny szlak handlowy, a lepsze drogi i infrastruktura pomagały w jego rozwoju. Wykonawcami robót były osoby prywatne mistrzowie brukarscy lub przedsiębiorcy zatrudniający specjalistów. Z reguły wywiązywali się oni z kontraktów, lecz czasami dochodziło także do przypadków nadużyć.
EN
The problem of paving the market square and the main streets of the city was one of the key issues connected with the functioning and development of the town of Wolbrom in the nineteenth century. It was Mayor Dominic Bażanka who in 1822 took some measures to pave the main market square. After the completion of the work, in 1825 laying the stone surface on the main streets of the town was initiated. One of the reasons for paving the town was that an important trade route crossed Wolbrom and better roads and infrastructure helped in its development. The work was contracted to private persons, paving experts or entrepreneurs employing specialists. As a rule, they honored their contracts, however some cases of malpractice were recorded.
W artykule przedstawiono zastosowanie w Warszawie i innych miastach Królestwa Polskiego w XIX i na początku XX w. ulicznych mostków rynsztokowych. Opisano rodzaje mostków, warunki, jakie powinny one spełniać, sposoby obchodzenia się z nimi, a także powód zaprzestania ich stosowania.
EN
In the paper, small bridges over open street sewers used in Wasaw and other towns of Polish Kingdom in 19th and in the beginning of 20th century are presented. Types of small bridges, requrements, maintenance and the reson of cessation of thear use are described.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.