Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Paryski plan Kamieńca Podolskiego z 1772 r.

100%

Opyrchał L. , Nahnybida R.

|

tom T. 63, z. 1-2

128--135

PL

Artykuł omawia nieznany do tej pory polskim badaczom plan Kamieńca Podolskiego, który znajduje się w zbiorach archiwum francuskiego Ministerstwa Obrony i francuskich sił zbrojnych w podparyskim zamku Vincennes.

2

Rejestracja krajobrazów warownych jako podstawa rewitalizacji dawnych twierdz

75%

Myczkowski Z. , Wielgus K. , Środulska-Wielgus J. , Rymsza-Mazur W. , Chajdys K.

|

tom Nr 23

36--56

PL

Budowa fortyfikacji nowożytnej i najnowszej miała znaczny wpływ na kształtowanie krajobrazu, nazwanego wg prof. Janusza Bogdanowskiego krajobrazem warownym. Jest to jedna z odmian krajobrazów antropogenicznych, określonych ogólnie jako krajobrazy inżynieryjne. Są one niedocenianym i zagrożonym dobrem kulturowym, ekologicznym i ekonomicznym. Warunkiem ich zachowania i właściwej adaptacji jest wiarygodna, czytelna i porównywalna informacja o ich wartościach. Jej uzyskaniu służą opisane metody rejestracji. Odpowiadają trzem fazom rozpoznania krajobrazu warownego i trzem stopniom szczegółowości. Różnią się sposobem podziału terenu na części elementarne, są natomiast podobne w zakresie analizy ich wartości oraz formułowania wniosków. Pierwsza, nazwana metodą zapisu zintegrowanego, polega na komplementarnym odwzorowaniu rysunkowym obiektu fortyfikacyjnego i otwierających się z niego panoram. Opiera się na pracy terenowej, jest odpowiednia dla działań pionierskich, daje szybkie, lecz dość ogólne wyniki. Ukazano ją na przykładach rozpoznania krajobrazu warownego Twierdzy Przemyśl oraz Twierdzy Pola (dziś Pula, w Chorwacji). Metodą bardziej szczegółową, wymagającą pełniejszych danych wyjściowych, jest studium jednostek architektoniczno-krajobrazowych. Podział terenu następuje w wyniku koniunkcji trzech jego parametrów - ukształtowania, pokrycia i utrwalonych śladów historii oraz interpolacji granic ich zasięgu. Metodę przedstawiono na przykładach programu planu ochrony dla całej Twierdzy Przemyśl oraz koncepcji zagospodarowania terenów fortyfikacyjnych Twierdzy Zamość. Najbardziej szczegółowa metoda opiera się na podziale terenu zgodnie z rzeczywistymi granicami widoczności z wysokości oczu człowieka - na wnętrza architektoniczno-krajobrazowe. Metodę tę, właściwą dla projektów zagospodarowania terenu, ukazano na przykładzie studium do koncepcji urządzenia trasy turystycznej na górskim odcinku rdzenia Twierdzy Przemyśl.

EN

Construction of modern and contemporary fortifications had a significant impact on the landscape, named by prof. Janusz Bogdanowski fortified landscape. It is one of the varieties of anthropogenic landscapes, defined generally as landscapes engineering. They are underrated and potentially a cultural, ecological and economic . The condition of their behavior and proper adaptation is credible, clear and comparable information about their values. Her obtaining registration methods are described. Correspond to the three phases of diagnosis landscape fortified and three degrees of detail. Differ in the way the division of land into lots elementary, but are similar in terms of their value analysis and draw conclusions. The first, called the method of recording an integrated, complementary mapping involves drawing object fortifications and the opening up of the panoramas. Based on field work, is suitable for pioneering activities , giving fast, but rather the overall results. Shown it to identify examples of landscape fortified the Fortress and Fortress Pola ( today Pula , Croatia ). By a more detailed , requiring better data output is the study of architectural and landscape units . The division of land occurs as a result of the conjunction of three of its parameters - shape, coverage and fixed traces the history and the interpolation limits of their range. The method shown in the examples of the protection plan for all the Fortress and the concept of land use fortification fortress Zamosc. The most detailed method is based on the division of the land in accordance with the actual boundaries of the visibility of the human eye level - on the interior architecture and landscaping. This method, appropriate for the project management of the site is shown on the example of a study into the concept of the device tourist route on the mountain section of the Fortress core.

3

Twierdza Kłodzko – jako integralny element struktury miasta

63%

Gleń P.

|

tom Vol. 17, nr 3

81--87

PL

W niniejszym artykule przedstawione zostało znaczenie historycznego elementu w strukturze miasta jakim jest Twierdza Kłodzko. Ten górujący nad miastem obiekt militarny stanowi ważną dominantę znajdującą się w centrum Kłodzka. Autor powołując się na analizy oraz badania przeprowadzane przez niego na terenie samej Twierdzy przybliżając możliwości wykorzystania potencjału adaptacyjnego tego miejsca. Obiekt ten pełniący niegdyś znaczącą funkcje militarną powinien w dzisiejszych czasach mieć zupełnie nowe zastosowanie. Prezentując również przykłady adaptacji tego typu obiektów z kraju oraz ze świata przedstawiony został potencjał kulturowy oraz ekonomiczny dla regionu. Obiekty niespełniające swojej docelowej funkcji popadają w ruinę zatracając wartości oraz potencjał w nich ukryty. Możliwości adaptacyjne jakie posiada Twierdza Kłodzko pozwalają na wprowadzenie do niej różnego rodzaju funkcji co skutkować może wzbogaceniem jej wartości. Nadanie współczesnej funkcji w obiekcie zlokalizowanym w centrum kotliny Kłodzkiej stanowić ma element dodany, czyli efekt synergii dla miasta oraz obszaru w którym się ona znajduję. Bazując na opracowanych przez autora materiałach przedstawiony jest potencjał miejsca jako obiektu atrakcyjnego komercyjnie oraz kulturowo. Prezentując sposoby adaptacyjne zwraca się równocześnie uwagę na zagrożenia wiążące się z pozostawieniem Twierdzy działaniom niszczącym.

EN

This article presents the importance of a historical element in the city structure which is the Kłodzko Fortress. This towering military building is an important dominant located in the center of Kłodzko. The author citing the analyzes and research carried out by him in the territory of the Twierdza, bringing closer the possibilities of using the adaptive potential of this place. This object, once performing a signifi cant military function, should now have a completely new application. Also presenting the examples of adaptation of this type of objects from the country and the world, the cultural and economic potential for the region has been presented. Objects that do not fulfi ll their target function fall into ruin, losing values and potential hidden in them. The adaptive possibilities of the Kłodzko Fortress allow for the introduction of various functions to it, which may result in an enrichment of its value. Giving a contemporary function in a facility located in the center of the Kłodzko valley is to have an added element, i.e. a synergy effect for the city and the area in which it is located. Based on the materials developed by the author, the potential of the place is presented as an attractive commercial and cultural object. Presenting adaptation methods, at the same time, attention is paid to the risks associated with leaving the Fortress to destructive activities.

4

Specific features and issues of preserving the historic cities of Algeria – centres of islamic construction

63%

Ivashko Y. , Kouider R.

|

tom Nr 58

143--147

EN

Historically, the ancient cities of Algeria as the centres of Islamic construction sprang up at the sites of ancient fortifications. Another specific feature was that the ruling dynasties were military leaders, and the mosques were built like fortresses – according to the same principles and with the use of the same building materials. In this way the historical mosques of Algeria are different from the pompous mosques of Turkey or Persia that were developed based on such examples as the cathedrals of the Byzantine Empire or pre-Islamic palace architecture of the ancient Persia. The national feature of the mosques of Algeria is their optimal adaptation to the conditions of strong seismic activity, since this factor contributed to the development of the corresponding stylistic features of the mosques of the Maghreb or Kharijites types. Since the ancient Algerian cities sprang up in particular as the cities-fortresses, this led to the appropriate planned structure of quarters with winding irregular streets and mosques along with residential buildings. Accordingly, this creates significant problems for preserving the historical environment, since the ancient layout and location of mosques does not meet modern evacuation standards.

PL

Historycznie miasta Algierii jako centra budownictwa islamskiego powstały w miejscach starożytnych fortyfikacji. Inną szczególną cechą był fakt, że dynastie rządzące stały na cele wojska, a meczety budowano jako twierdze – zgodnie z tymi samymi zasadami i przy użyciu tych samych materiałów budowlanych. W ten sposób historyczne meczety w Algierii różnią się od pompatycznych meczetów w Turcji lub Persji, które zostały opracowane na podstawie takich przykładów jak katedry Cesarstwa Bizantyjskiego lub przedislamska architektura pałacowa starożytnej Persji. Narodową cechą meczetów w Algierii jest ich optymalna adaptacja do warunków silnej aktywności sejsmicznej, ponieważ czynnik ten przyczynił się do rozwoju odpowiednich cech stylistycznych meczetów typu Maghreb lub Kharijites. Ponieważ starożytne miasta algierskie powstawały przede wszystkim jako miasta-twierdze, wpłynęło to na specyficznie zaplanowaną strukturę kwartałów z krętymi nieregularnymi uliczkami, meczetami oraz budynkami mieszkalnymi. Wiąże się to z poważnymi problemami w procesie ochrony tych historycznych struktur, gdyż zarówno układ urbanistyczny jak i lokalizacja meczetów nie spełniają nowoczesnych standardów ewakuacji.

5

Wybrane problemy ochrony Twierdzy Przemyśl

63%

Gosztyła M. , Oleszek R.

|

tom Nr 23

114--121

PL

Artykuł daje pogląd na podejmowane działania ochronne Twierdzy Przemyśl po II wojnie”. Omówiono prace badawcze prowadzone przez ośrodki naukowe w Krakowie, Rzeszowie, Wiedniu i w Przemyślu. Zaakcentowano dorobek naukowy Politechniki Krakowskiej, której naukowcy byli pionierami w prowadzeniu badań i gromadzeniu dokumentacji na temat historii budowy nowożytnych fortyfikacji w Małopolsce. Pierwsze formy prawnej ochrony i opieki nad Twierdzą Przemyśl należy odnotować w latach pięćdziesiątych XX wieku, kiedy przystąpiono do wpisywania dzieł obronnych do rejestru zabytków. Zachowane fortyfikacje otaczano również prawną ochroną w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, które zaczęto sporządzać w latach osiemdziesiątych XX wieku. W tamtym czasie w Przemyślu rozpoczęto organizowanie obozów naukowych i praktyk studenckich pod nazwą „Akcja Przemyśl”. Studenci Politechniki Krakowskiej przystąpili do inwentaryzowania krajobrazu warownego i opracowywania koncepcji zagospodarowania zabytków militarnych. Wykonano szereg prac dyplomowych na temat adaptacji zachowanych struktur obronnych. W latach dziewięćdziesiątych w ramach programu Ministra Kultury i Sztuki Oddział Krakowski Towarzystwa Przyjaciół Fortyfikacji opracował karty krajobrazu warownego dla poszczególnych dzieł obronnych. Przedstawiono zasoby, waloryzację, wytyczne i możliwości adaptacyjne umocnień obronnych. Karty modelują krajobraz kulturowy i pozwalają formułować wnioski i zalecenia konserwatorskie. Miasto Przemyśl dziedziczy dorobek kulturowy związany z Twierdzą Przemyśl. Dlatego też należy za słuszną uznać inicjatywę w sprawie przystąpienia do prac nad utworzeniem Zespołu Parków Kulturowych Twierdzy Przemyśl. Zarządzanie środowiskiem kulturowym zaplanowano powierzyć tworzonemu Związkowi Gmin Fortecznych. Gminy zaangażowane w to przedsięwzięcie postanowiły utworzyć na swoich terenach parki kulturowe.

EN

The article presents a view on the activities aimed to preserve Przemyśl Fortress after the World War II. The research work conducted by academic centres and socio-cultural associations in Krakow, Rzeszow, Vienna and Przemyśl was discussed here. The scientific achievements of Krakow Polytechnic was emphasized, whose scientists were pioneers in conducting research and collecting documentation concerning the history of construction modern fortifications in Lesser Poland. The first forms of legal protection and care of the Fortress in Przemyśl were recorded in the 1850s, when fortifications were for the first time entered into the register of monuments. The preserved fortifications were also legally protected in the local land development plans, which were initiated in the 1880s. In those times, scientific camps and student holiday training called "Action Przemyśl" began to be organised in Przemyśl. Students, supervised by university professors from Krakow Polytechnic, started to make inventories of the fortified landscape and prepare a plan of military monument development. A number of degree theses, representing very high level, were submitted which outlined contemporary programmes of adaptation of the preserved defensive structures. However, it was only in the 1890s that the Friends of Fortifications Association (its Krakow branch) within the programme of the Minister for Art and Culture entitled “Protection and Conservation of Defensive Architecture” commissioned by the Voivodship Monument Conservator from Przemyśl, prepared charts of fortified landscape for individual fortifications. Resources, valorisation, guidelines and adaptation possibilities of the defensive constructions were presented. The prepared charts of fortified landscape model the cultural landscape and allow for drawing conclusions and formulating conservation recommendations. The city of Przemyśl has naturally inherited the cultural achievements associated with Przemyśl Fortress. Therefore, the initiative aimed at establishing the Complex of Cultural Parks of Przemyśl Fortress should be regarded as fully justified. The management of the cultural environment was to be given to the newly created Association of Fortification Districts (Związek Gmin Fortecznych). The districts involved in the enterprise decided to open cultural parks within their boundaries.

6

Rewitalizacja obszaru zamku górnego twierdzy przygranicznej Almeida (Portugalia). Wizja zagospodarowania zamku w świetle badań archeologicznych

63%

Campos J.

|

tom T. 62, z. 2

5--17

PL

Artykuł został oparty na wynikach badań opublikowanych w monografii pt. „Almeida – O Castelo de D. Dinis e a Fronteira de Portugal / The Castle of King Dinis and the Frontier of Portugal” (Câmara Municipal de Almeida, 2013), która zachęcała do refleksji na temat rewaloryzacji obszaru zamku twierdzy Almeida. Twierdza to jeden z najważniejszych przykładów nowożytnej architektury obronnej w Portugalii o ogromnym znaczeniu dla kulturowego dziedzictwa, natomiast zamek i teren wokół stanowi zabytek archeologiczny o szczególnym znaczeniu dla historii kraju i historiografii nowożytnej obronności. Pierwsze fortyfikacje po przeciwnej stronie naturalnej granicy pomiędzy Portugalią i Hiszpanią stawiał tu król Dionizy I, co w roku 1297 utorowało drogę do podpisania traktatu pokojowego w Alcañices, a w wiekach późniejszych miały tu miejsce ważne zdarzenia o historycznym znaczeniu dla formowania się świadomości narodowej Portugalczyków.

EN

This article is based on the research published in the book “Almeida – O Castelo de D. Dinis e a Fronteira de Portugal / The Castle of King Dinis and the Frontier of Portugal” (ed. Câmara Municipal de Almeida, 2013), which sought to inspire reflection about the restoration of the Castle of Almeida. The stronghold is one of the most impressive examples of modern fortification architecture in Portugal, and is of great value to cultural heritage, while the castle and its surroundings constitute an archaeological monument of considerable importance for the history of the country and the historiography of the modern art of military defence. The first fortifications on the opposite side of the natural border between Spain and Portugal were erected by king Dinis, paving the way for signing the momentous Treaty of Alcañices in 1297. The fortress went on to become the site of major historical events which played a significant role in the formation of Portuguese national identity.

7

State of preservation of the Red Barracks of the Owcza Góra Fort

51%

Trochonowicz M. , Szostak B.

|

2019

|

tom T. 15, nr 1

90--103

EN

This paper is devoted to the object of the Red Barracks of the Owcza Góra Fort, which is located in Kłodzko. The building was erected as an external fort of the Kłodzko Fortress enabling observation of the foregrounds and protecting the hill from which the main fortress could be fired. The study presents the condition of the object, which has been unused for several decades and is subjected to destruction and degradation processes. The paper presents the results of inventory works, technical and laboratory tests.

PL

Artykuł niniejszy poświęcony jest obiektowi Koszar Czerwonych Fortu Owcza Góra, znajdującego się w miejscowości Kłodzko. Obiekt wniesiony został jako fort zewnętrzny Twierdzy umożliwiający obserwację przedpól i zabezpieczający wzgórze, z którego mógłby być prowadzony ostrzał twierdzy głównej. W opracowaniu przedstawiono stan zachowania obiektu, który od kilkudziesięciu lat jest nieużytkowany i ulega procesom niszczenia i degradacji. W artykule przedstawiono wyniki prac inwentaryzacyjnych, badań technicznych i laboratoryjnych.

8

Nowa funkcja w starych murach – rewitalizacja terenów fortecznych jako szansa na rozwój i promocję na wybranych przykładach

51%

Wojtoń E.

|

2012

|

nr 4

77-91

PL

Tereny poforteczne bardzo długo pozostawały na marginesie zainteresowań specjalistów różnych dziedzin. Obecnie podlegają procesom rynkowym – zmienia się ich stan prawny, własnościowy. Może to być dla nich zarówno szansą, jak i sporym zagrożeniem. Obiekty militarne nie są też najczęściej postrzegane przez społeczeństwo jako odznaczające się szczególnymi wartościami estetycznymi, co dodatkowo komplikuje ich sytuację. Od kilku lat zmienia się tendencja do ich niszczenia lub przyzwalania na dewastację. Przełomem była druga połowa lat 90. XX w., kiedy to zaczęto prace nad programami ochrony i zagospodarowaniem najważniejszych twierdz na ziemiach polskich. Zaczęto wytyczać trasy turystyczne po obiektach fortecznych, otwierać hotele i schroniska młodzieżowe, muzea i kawiarnie. Ciągle jednak w Polsce występuje duży dysonans pomiędzy znacznym potencjałem, jaki posiadamy w zakresie turystyki militarnej, a słabo rozwiniętą ofertą turystyczną i nie do końca przemyślaną promocją. Rozwój turystyki obiektów powojskowych dopiero od niedawna zaczyna dotyczyć Polski. Może on przynieść istotne korzyści ekonomiczne, zaś znalezienie właściwej funkcji, odpowiednia akcja promocyjna i informacyjna, mogą doprowadzić do tego, że staną się one atrakcją dla odwiedzających i spowodują wzrost gospodarczy regionu i podniesienie poziomu życia mieszkańców.

EN

For a long time fortifications were on the margin of interests of different types of specialists. Now we could observe the situation in Poland is changing, because of free market (regards as well ownership as legal status). That situation could be simultaneously a chance or a threat. The biggest problem is with XIXth and XXth century military objects, because of their dimension. They should be treated as a whole, but it is hardly possible. Fortifications are considered by the societies rather as a source of building materials than a valuable monuments. But it is going to be better. Taking into consideration number of styles and schools of architecture, fortifications in Poland seem to be of a big potential for tourism and could raise up the living standard. The 90s of the XXth century became a breakthrough, management plans, protection programmes were created. Also tourist routes, culture and recreation parks, hotels, museums, restaurants were opened in previous military buildings. But co-operation between local and central governments and support from local societies is needed.

9

Grodno podczas Wielkiej Wojny (1914–1918)

44%

Pivavarchyk S. , Stasiuk A.

|

2018

|

tom Zeszyt

|

nr XXXII

341-350

PL

W artykule analizowane są wydarzenia, które miały miejsce w Grodnie w latach I wojny światowej. Dokonuje się określenia i opisania okresów uczestnictwa Grodzieńskiego Garnizonu w działaniach wojennych w latach 1914–1915, charakteryzuje się tryb niemieckiej okupacji od września 1915 do kwietnia 1919 r. Zwraca się szczególną uwagę na fakt, że grodzieńska twierdza, pomimo niekompletności budowy fortyfikacji, była dla Rosyjskiej Armii ważną bazą operacyjną, miejscem formacji i szkolenia oddziałów biorących następnie udział w walkach na froncie. Twierdza była także punktem logistycznym wojsk, ale w szczególności miała duże znaczenie moralne dla wojska i lokalnej ludności. Pod koniec 1918 r. i na początku 1919 r., w wyniku działalności polityczno-wojskowej przedstawicieli ruchów narodowych, Grodno zostało przekazane przez dowództwo niemieckie odrodzonemu Państwu Polskiemu.

EN

The article examines the events that took place in Grodno during the World War I. It establishes and describes the periods of the Grodno garrison's participation in the military operations of 1914–1915. It elaborates on the regime of German occupation from September 1915 until April 1919. It is emphasized that the Grodno Fortress, despite the incompleteness of its fortification construction, was an important operational base for the Russian army. It served as the place of formation and training for military units that later fought in the warfare at the front. While it was used as the point of material and technical support for troops, it served as a strong moral beacon for the army and the local population. In the late 1918 and early 1919, as a result of political and military activity of national movements’ representatives, Grodno was transferred to the revived Polish State by the German command.