Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Some Regularities in Accumulation and Migration of Heavy Metals (Cd, Cu, Pb and Zn) in the Soils Adjacent to Streets of Lublin

100%

Plak A. , Bartmiński P. , Dębicki R.

|

2012

|

tom Vol. 19, nr 1-2

69-76

EN

This study attempted to determine the contamination with heavy metals (Cu, Cd, Pb and Zn) of the soils neighbouring on selected streets in Lublin and the effect of the trolley bus line (with uninsulated copper wires). The comparative study was made possible by opening or extensive repair of major traffic routes in Lublin, which was taken into account in selecting the study sites. The total content of copper at the sites ranged from 9.6 to 208.6 mg/kg, lead – from 11.3 to 167 mg/kg, cadmium – from 0.02 to 4.9 mg/kg, and zinc – from 22.9 to 300.6 mg/kg. The portion of bioavailable species in the general pool of heavy metals ranged from 6.7 to 35.3 % for copper, from 7.4 to 36.2 % for lead, from 3.3 to 90.1 % for cadmium, and from 1.7 to 10.7 % for zinc. Soil at the sites situated near the routes with new trolley buses lines contained less common species of the metal as compared with the traffic routes used for several decades. The total content of Cu, Cd, Pb and Zn did not exceed the limit concentrations of heavy metals in class C soils, as laid down in the Regulation of Minister of Environment on the soils and earth quality standards (J. of Laws 02.165.1359 of 04.10.2002).

PL

W pracy została podjęta próba oceny stopnia zanieczyszczenia metalami ciężkimi Cu, Cd, Pb i Zn gleb sąsiadujących z wybranymi ciągami komunikacyjnymi Lublina, oraz wpływu trakcji trolejbusowej (zbudowanej z nieizolowanych drutów miedzianych). Zaplanowane badania porównawcze umożliwił fakt otwarcia, bądź gruntownego remontu ważniejszych arterii komunikacyjnych w Lublinie, co zostało uwzględnione przy wyborze punktów badawczych. Zawartość ogólna miedzi w analizowanych glebach wahała się od 9,6 do 208,6 mg/kg, ołowiu od 11,3 do 167, mg/kg, kadmu od 0,02 do 4,9 mg/kg, a cynku od 22,9 do 300,6 mg/kg. Udział form dostępnych dla roślin w puli ogólnej metali ciężkich stanowił dla miedzi od 6,7 do 35,3%, dla ołowiu od 7,4 do 36,2%, kadmu od 3,3 do 90,1%, a dla cynku 1,7 do 10,7%. Stanowiska zlokalizowane przy trasach z nowymi liniami trolejbusowymi charakteryzowały się mniejszą zawartością ogólną tego pierwiastka, w porównaniu do szlaków komunikacyjnych charakteryzujących się kilkudziesięcioletnim użytkowaniem. Całkowite stężenia Cu, Cd, Pb i Zn nie przekroczyły zawartości granicznych metali ciężkich dla gruntów zaliczanych do grupy C, zamieszczone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. 02.165.1359 z dn. 04.10.2002 r.).

2

Impact range of traffic pollution based on a section of the Krakow-Zakopane trunk road

100%

Ćwiąkała M. , Korzeniowska J.

Logistyka

|

2015

|

tom nr 4

8781--8790, CD3

EN

Road construction and operation has a negative impact on the environment because of, among others, water and roadside soil pollution by toxic substances and causing an anomalous development of vegetation related to the harmful effects of chemicals used to fight winter slipperiness. By measuring roadside soil salinity using conductometry, the authors of the paper determined the range of the impact of traffic pollution. The research was conducted along selected sections of the Krakow-Zakopane trunk road (five transects) and eight reference (background) points located at least 500 m away from the nearest roads were selected for the study. For each transect, the samples of the top layer of soil were collected at points located 5, 10, 50 and 100 m away from the road. Conductometry was used to measure the electrolytic conductivity (EC) of the samples, and was thus used to determine the salinity of the soil. EC was also measured at the chosen reference points to compare the salinity of roadside soil, which was under the influence of the trunk road, with that of ‘clean’ areas, i.e., areas that were not affected by traffic pollution. The EC values of the analysed soil samples varied depending on the collection point of a sample (transect) and its distance from the road. In all of the investigated soil samples, the study observed that salinity (EC) decreased with an increase in distance from the road. The salinity values for soil 100 m from the road were the lowest and were closest to the reference values, while the EC values of soil 5 m from the road were a few times higher (from two to six times) than the values obtained for the reference points.

PL

Budowa i eksploatacja dróg wpływa negatywnie na środowisko przyrodnicze poprzez m.in. zanieczyszczenie wód i gleb przydrożnych substancjami toksycznymi oraz spowodowanie nieprawidłowego rozwoju roślin związanego ze szkodliwym oddziaływaniem środków chemicznych stosowanych do zwalczania śliskości zimowej. Autorzy artykułu, oznaczając zasolenie gleb przydrożnych metodą konduktometryczną, określili zasięg oddziaływania zanieczyszczeń drogowych. Badania wykonano wzdłuż wybranych odcinków drogi krajowej Kraków-Zakopane (pięć transektów) oraz na ośmiu terenach referencyjnych (tłowych), oddalonych od najbliższych dróg o co najmniej 500 m, stanowiących punkt odniesienia. Dla każdego transektu, w odległości 5, 10, 50 i 100 m od drogi, pobrano próbki glebowe z warstwy wierzchniej (0-30 cm). Metodą konduktometryczną oznaczono w nich przewodność elektrolityczną właściwą (PEW), czyli zasolenie. PEW oznaczono również w wytypowanych miejscach referencyjnych celem porównania zasolenia gleb znajdujących się na terenach przydrożnych, objętych oddziaływaniem drogi krajowej i gleb z terenów „czystych”, nie objętych oddziaływaniem zanieczyszczeń drogowych. Wartości przewodności elektrolitycznej właściwej (PEW) w badanych próbkach glebowych były zróżnicowane w zależności od odległości od drogi i miejsca poboru próbek (transektu). Dla wszystkich badanych gleb zaobserwowano spadek zasolenia (PEW) wraz ze wzrostem odległości od drogi. Wartości zasolenia gleb w odległości 100 m od drogi były najniższe i zbliżone do wartości tłowych. Natomiast w odległości 5 m od drogi kilkukrotnie (około od 2 do 6 razy) przewyższały wartości PEW dla terenów referencyjnych.

3

Testing of Selected Phytoindicators for Assessment of Trace Metals (Cd, Cr, Cu, Ni, Pb and Zn) Traffic Pollution Along The Road Cracow – Zakopane

100%

Korzeniowska J. , Panek E. , Baran A.

|

tom nr 4

4486--4495, CD6

EN

The phytoindication-based study assessing roadside pollution was carried out along the Cracow – Zakopane. Two testing plants: the common dandelion (Taraxacum officinale F.H. Wigg.) and the Norway spruce (Picea abies (L.) H. Karst). Plant samples were collected within two sites in distance of 5, 10, 50 and 100 m away to the road. The site differed in traffic density and showed discrepency in its amount in time. (site 1 decrease, site 2 increase of traffic density). Hence, samples were collected in September 2005 and September 2013. Total trace metal (Cd, Cr, Cu, Ni, Pb, Zn) concentration was determined. Total trace metal (Cd, Cr, Cu, Ni, Pb, Zn) concentration varied widely depending on plant species, distance to the road and traffic density: 0.6–14.5 mg•kg-1 Cr, 0.1–10.3 mg•kg-1 Ni, 0.5–17.3 mg•kg-1 Cu, 21.1–124.2 mg•kg-1 Zn, 0.1–6.0 mg•kg-1 Cd, 0.1–7.3 mg•kg-1 Pb. Generally, the distance to the road influenced metal concentration in both plant species, which slightly decreased with the increase of distance. The concentration of Cr, Ni, Cu, Zn, Cd i Pb on 5 m were 0.7–14.5, 0.2–5.0, 0.7–3.3, 0.4–3.1, 0.3–2.7 and 0.5–6.0 times higher than on 100m distance to the road. Also metal concentration showed differences according to traffic density. On site 1 on the road of decreased traffic density, the concentration of Cr, Ni, Cd in the common dandelion collected in 2013 was lower than in 2005 by about 5 times, 3 times and 2 times, respectively; and the concentration of Cr, Ni and Pb in the Norway spruce was 3 times lower. Whereas, on site 2 of increased traffic density, the concentration of Ni, Cd, Zn and Pb in the common dandelion collected in 2013 was higher than in 2005 by respectively 3, 7, 3 and 1.5 times; and the concentration of Ni, Cu, Cd and Pb in the Norway spruce was respectively 5, 1.5, 4 and 1.2 times higher differences in trace metal levels between two plant studied species were observed. The common dandelion (Taraxacum officinale) accumulated 1.5, 1.1, 3, 1.6, 7.3 and 2 times higher amounts of Cr, Ni, Cu, Zn, Cd and Pb than the Norway spruce (Picea abies) and is regarded as a better phytoindicator of traffic pollution.

PL

Celem oznaczenia zanieczyszczeń komunikacyjnych wzdłuż drogi Kraków – Zakopane zostały przeprowadzone badania oparte na bioindykacji. Do badania zostały wykorzystane dwa gatunki roślin: mniszek lekarski (Taraxacum officinale F. H. Wigg.) i świerk pospolity (Picea abies (L.) H. Karst). Próbki zostały pobrane w obrębie dwóch stanowisk oddalonych o 5, 10, 50 i 100 m od krawędzi jezdni. Stanowiska różniły się natężeniem ruchu, jak i zmiennością ruchu w zależności od czasu (stanowisko 1 – o obniżonym natężeniu ruchu, a stanowisko 2 – o zwiększonym natężeniu ruchu). Próbki zostały pobrane we wrześniu 2005 i wrześniu 2013. Następnie wyznaczona została całkowita zawartość metali śladowych (Cd, Cr, Cu, Ni, Pb, Zn). Całkowita zawartość metali śladowych (Cd, Cr, Cu, Ni, Pb, Zn) różniła się w zależności od gatunku rośliny, odległości od krawędzi drogi i natężenia ruchu: 0,6–14,5 mg•kg-1 Cr, 0,1–10,3 mg•kg-1 Ni, 0,5–17,3 mg•kg-1 Cu, 21,1–124,2 mg•kg-1 Zn, 0,1–6,0 mg•kg-1 Cd i 0,1–7,3 mg•kg-1 Pb. Ogólnie odległość od krawędzi drogi wpłynęła na zawartość metali śladowych w obu gatunkach roślin, która nieznacznie spadła wraz ze wzrostem odległości. Zawartość Cr, Ni, Cu, Zn, Cd i Pb w odległości 5 m były odpowiednio 0,7–14,5; 0,2–5,0; 0,7–3,3; 0,4–3,1; 0,3–2,7 i 0,5–6,0 razy wyższe niż w odległości 100 m od krawędzi drogi. Również zawartość metali różniła się w zależności od natężenia ruchu. Na stanowisku numer 1, na odcinku drogi o obniżonym natężeniu ruchu, zawartość Cr, Ni i Cd w mniszku lekarskim zebranym w 2013 roku była mniejsza niż w 2005 roku odpowiednio 5, 3 i 2 razy; a zawartość Cr, Ni i Pb w świerku pospolitym była 3 razy niższa. Natomiast na stanowisku numer 2, o zwiększonym natężeniu ruchu, zawartość Ni, Zn i Pb w mniszku lekarskim zebranym w 2013 roku była wyższa niż w 2005 roku odpowiednio 3, 7, 3 i 1,5 razy; a zawartość Ni, Cu, Cd i Pb w świerku pospolitym była odpowiednio 5; 1,5; 4 i 1,2 razy wyższa. Zaobserwowano różnice w poziomie zawartości metali śladowych między badanymi gatunkami roślin. Mniszek lekarski (Taraxacum officinale) zawierał odpowiednio 1,5; 1,1; 3; 1,6; 7,3 i 2 razy więcej Cr, Ni, Cu, Zn, Cd i Pb niż świerk pospolity (Picea abies), dlatego uważa się go za lepszy bioindykator zanieczyszczeń komunikacyjnych.

4

Podatność magnetyczna jako wskaźnik zanieczyszczeń komunikacyjnych w wybranych lokalizacjach w Warszawie

100%

Górka-Kostrubiec B. , Król E. , Teisseyre-Jeleńska M.

|

tom z. 59

67--82

PL

W ciągu ostatnich 20 lat nastąpił gwałtowny rozwój motoryzacji w Polsce. Szybkie tempo wzrostu transportu samochodowego w miastach przekłada się na duży wzrost zanieczyszczenia środowiska, głównie powietrza i gleby. W badaniach do oceny stopnia zanieczyszczenia gleby przy najbardziej ruchliwych trasach w Warszawie zastosowano metodę magnetometryczną. Opiera się ona na pomiarach parametrów magnetycznych zanieczyszczeń, w których skład wchodzą silnie magnetyczne tlenki żelaza skorelowane z występowaniem innych metali ciężkich. Czułym parametrem określającym zawartość cząstek magnetycznych w zanieczyszczeniach jest podatność magnetyczna. Próby gleby pobrano z trzech lokalizacji: przy Trasie Toruńskiej, przy ulicy Modlińskiej oraz przy Dolinie Służewieckiej. Z każdej lokalizacji próbki pobierano z powierzchni i z głębokości 5 cm, 12 cm oraz 20 cm z poboczy drogi oraz z całej szerokości pasów trawników rozdzielających dwa kierunki ruchu pojazdów. Stwierdzono korelację zaobserwowanych wartości podatności magnetycznej zanieczyszczonej gleby z natężeniem ruchu pojazdów. Wyznaczono rozkład wartości podatności magnetycznej zanieczyszczonej gleby w funkcji odległości od brzegu jezdni i w funkcji głębokości profili. Na tej podstawie wskazano na różnice w akumulacji zanieczyszczeń komunikacyjnych w glebie w zależności od topografii terenu, odległości od pobliskich skrzyżowań oraz w zależności od występowania ekranowania przez roślinność przy drogach.

EN

Rapid development of motor transport has been observed in Poland during the last 20 years. A quick increase of numbers of vehicles in cities generates an increase of environmentali pollution, mainly in atmosphere and in soil. The magnetic method was used for evaluation of soil pollution along the most crowded streets in Warsaw. The method is based on measurements of magnetic parameters af pollution matter which contains strong magnetic iron oxides correlated with heavy metals presence. Magnetic susceptibility is a sensitive parameter for detection of magnetic grains content. Samples were collected in three localities: Toruńska Route, Modlińska street and Służewiecka ValIey street. In each locality, samples were collected from the surface and from the depths of 5, 12 and 20 cm from the road shoulders and from the grass strips separating two directions of traffic lanes. The correlation of observed magnetic susceptibility values of polluted soils with the intensity of vehicle traffic has been confirmed. The distribution of susceptibility values in function of the distance from the road edge and in function of depth of profiles has been presented. On the basis of these results, differences in accumulation of traffic pollution in relation to topography of the area, to distance from road-crossing and influence of plants growing close to roads have been indicated.

5

Wpływ zanieczyszczeń komunikacyjnych na zawartość wybranych substancji w drewnie i korze morwy białej (Morus alba L.)

84%

Krutul D. , Zielenkiewicz T. , Gawron J. , Radomski A. , Antczak A. , Drożdżek M. , Zawadzki J.

|

tom T. 97, nr 7

1102--1108

PL

Badano wpływ zanieczyszczeń komunikacyjnych na zawartość wybranych substancji w drewnie i korze morwy białej (Morus alba L.). Przeprowadzone badania wykazały, że zawartość substancji ekstrakcyjnych była większa w drewnie strefy twardzieli w stosunku do ich zawartości w drewnie strefy twardzieli przyrdzeniowej i w drewnie strefy bielu. Skażenie środowiska zanieczyszczeniami komunikacyjnymi przy drodze szybkiego ruchu wpłynęło na zwiększenie zawartości substancji mineralnych w drewnie twardzieli przyrdzeniowej w odniesieniu do drewna strefy twardzieli i strefy bielu, jak również na zwiększenie ich zawartości w korze. Kora charakteryzowała się 2–6-krotnie większą zawartością azotu w stosunku do badanych stref drewna. Skażenie środowiska zwiększyło zawartość jonów siarczanowych (SO4 2-) w korze i drewnie oraz zmieniło ich rozmieszczenie na przekroju poprzecznym pnia, a także zwiększyło zawartość jonów wodorofosforanowych (HPO4 2-) w drewnie strefy bielu, niezależnie od wysokości badanego przekroju poprzecznego. Zawartość jonów HPO4 2- w korze zwiększała się ze wzrostem wysokości pnia.

EN

The trunk of a tree that grew about 3 m from the express way in central Poland was cut into 200 mm high disks and then studied for extractives, mineral substances, N and NO3 -, SO4 2- and HPO4 2- anions in disks obtained from different heights of the trunk (in the range of 0.1–2.2 m from the ground) as well as from zones located at different distances from the trunk core. The content of the extractives (eluted with a mixt. of EtOH and C6H6 1:1 by vol.) was the largest in samples from zones located near core similarly to the content of the analyzed anions. The bark samples had the highest contents of minerals and N. The contents strongly depended on the sampling height.

6

Ocena wpływu zanieczyszczeń komunikacyjnych na zdrowie człowieka przy wykorzystaniu wybranych metodyk LCIA

84%

Adamkiewicz Ł.

|

2014

|

tom z. 68

47--58

PL

Ocena wpływu zanieczyszczeń komunikacyjnych na zdrowie ludzkie jest kluczowym czynnikiem w rozwoju zrównoważonym. Autor niniejszej pracy prezentuje zastosowanie metodyki oceny uszczerbku na zdrowiu wywołanego zanieczyszczeniami komunikacyjnymi mieszkańców miasta Warszawy przy wykorzystaniu oprogramowania GaBi 5. Praca składa się z trzech głównych elementów: charakterystyki parametrów ruchu, modelu emisyjnego oraz modelu oceniającego wpływ zanieczyszczeń na zdrowie człowieka. Podczas pomiarów parametrów ruchu wyznaczono natężenie i średnią prędkość pojazdów oraz strukturę ruchu na siedmiu odcinkach ulic. Na podstawie otrzymanych danych obliczono emisję sześciu substancji. Następnie określono uszczerbek na zdrowiu w jednostce DALY (ang. Disability-adjusted life year - liczba lat skorygowana niepełnosprawnością) przy wykorzystaniu dwóch metodyk LCIA (ang. Life Cycle Impact Assessment) ReCiPe (2,45 DALY) oraz Eco Indicator 99 4.25 DALY).

EN

Assessment of the impact of pollution on human health communication is a key factor in sustainable development. The author of this paper has presented a methodology of health damage assessment caused by traffic pollution using software GaBi 5 on the example of the city of Warsaw. The paper consists of three main elements: characteristics of the traffic parameters, emission model, and assessment of traffic pollution impact on human health. Traffic measurement includes: volume, mean spread of the traffic structure on seven segments. Based on the obtained data, emissions for six substances have been calculated. Subsequently, damage in health has been calculated in the DALY unit using the ReCiPe (2.45 DALY) and Eco Indicator 99 (4.25 DALY) methodology.

7

Analiza składowych głównych w modelowaniu rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w obrębie dróg

84%

Kucharski M. , Kamiński W. , Petera J.

|

tom Vol. 12, nr s1

93-101

PL

Przedstawiono analizę składowych głównych (PCA) w celu redukcji wymiarowości wektora wejściowego do sztucznej sieci neuronowej (SSN). W prognozowaniu rozprzestrzeniania się zanieczyszczel1 zastosowano perceptron wielowarstwowy (MLP). Do trenowania wykorzystano dane doświadczalne uzyskane na wybranym odcinku drogi w Łodzi dotyczące stężenia tlenku węgla(II). Mierzono sześć wielkości charakteryzujących warunki klimatyczne oraz dwie określające natężenie ruchu samochodów osobowych i ciężarowych. Poprzez zastosowanie PCA wektor wejściowy zredukowano z ośmiu do trzech ortogonalnych skladowych głównych. Tak przetworzone dane posłużyły do trenowania i testowania sieci SSN. W dalszej części pracy porównano działanie sieci przy redukcji wymiarowości wektora wejściowego i bez. Dokonano również interpretacji ortogonalnych składowych.

EN

Artifical neural networks became an impotrant significant tool in gaseous pollution forecasting. In this paper the Principal Component Analysis (PCA) is presented in order to reduce dimension of input vector to artifical neural network (ANN). In forecasting of pollution dispersion multilayer perceptron (MLP) was used. The experimental carbon monoxide data obntained along a chosen part of road in Łódź was used for training. Six variables describing the climate condition and two determining traffic volume were measured. Input vector was reduced From eight to three orthogonal principal components by using PCA. The transformed data was used for training and testing ANN networks. In the second part of the paper the network performance with transformed of input vector and without was compared. The interpretation of orthogonal component was carried out.

8

Trace metal concentrations in Pleurozium schreberi and Taraxacum officinale along the road No. 7

67%

Korzeniowska J. , Ewa P.

|

tom Vol. 26, nr 4

651--663

EN

The aim of this study is to test two plant species, the common dandelion Taraxacum officinale and moss Pleurozium schreberi, as bio monitors of trace metal pollution emitted by motor vehicles. The samples of the moss Pleurozium schreberi (green segments) and the common dandelion Taraxacum officinale (leaves) were collected within 12 transects along the state road No. E77 near Chyzne, Sothern Poland. The transects were located on the eastern and western side of the road (downwind and upwind towards prevailing winds), at the following distances from the road: 5, 50, 100, 300 500 and 600 m. Total concentrations of Cr, Cu, Ni, Pb, Sb and Zn in the plant material were determined. The studied species accumulated trace metals in the similar amounts. Statistically significant differences in metal concentrations between two plant species were observed only in the case of Cu and Pb. Copper concentrations were higher in the common dandelion, while the moss Pleurozium schreberi accumulated considerably higher amounts of Pb. There is a statistically significant negative correlation between the trace metal concentrations in plants and the distance to the road. There are also statistically significant differences in concentrations of Cr, Cu, Ni, Pb and Zn in the common dandelion between the samples collected from the opposite sides of the road: upwind/downwind towards the prevailing wind direction at the distance up to 300 meters. The concentrations are higher on the downwind side of the road.

9

Heavy Metals Availability in Soils Exposed to Traffic Pollution

67%

Filipek-Mazur B. , Tabak M.

|

tom Vol. 18, nr 11

1533-1538

EN

Evaluation of a degree of soils pollution with heavy metals is usually conducted basing on total content of elements. This evaluation should be supplemented by analysis of content of heavy metals forms directly available for living organisms as well as forms which can be relatively easily mobilized. The aim of the research was to determine the content of selected fractions of copper, zinc and chromium in soils located near road No. 957 in the Zawoja passage. The research material consisted of soil samples taken from 13 points (in each point in the distance of 5 and 200 meters from the road edge). The soil samples underwent sequential chemical extraction using Zeien and Brümmer’s method. Extracted were 3 fractions of heavy metals: easily soluble forms, exchangeable forms and bonds with manganese oxides. In general, mean contents of the examined fractions of heavy metals were higher in case of the soils located in the distance of 5 m from the road edge than in the soils located in the distance of 200 m from the road. Copper occurred in soils generally as bound with manganese oxides, whereas zinc and chromium – as exchangeable forms.

PL

Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi przeprowadzana jest zazwyczaj na podstawie całkowitej zawartości pierwiastków. Uzupełnieniem tej oceny powinna być analiza zawartości bezpośrednio dostępnych dla organizmów żywych form metali ciężkich oraz form, które stosunkowo łatwo mogą ulec uruchomieniu. Celem niniejszych badań było określenie zawartości wybranych frakcji miedzi, cynku i chromu w glebach położonych w pobliżu drogi nr 957 na odcinku Zawoi. Materiał badawczy stanowiły próbki gleb pobrane z 13 punktów (w każdym punkcie z miejsc oddalonych o 5 i 200 m od brzegu jezdni). Próbki gleb poddano sekwencyjnej ekstrakcji chemicznej według metody Zeiena i Brümmera. Wyekstrahowano 3 frakcje metali ciężkich: formy łatwo rozpuszczalne, formy wymienne oraz połączenia z tlenkami manganu. Z reguły większe średnie zawartości badanych frakcji metali ciężkich stwierdzono w odniesieniu do gleb położonych w odległości 5 m od brzegu jezdni niż gleb w odległości 200 m od jezdni. Miedź występowała głównie w formie połączeń z tlenkami manganu, natomiast cynk i chrom - jako formy wymienne.